افشاری

دعای بیاد ماندنی و بی نظیر ربنا با نوای ملکوتی استاد محمدرضا شجریان


رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنک رَحْمَةً إِنَّک أَنتَ الْوَهَّابُ

بارالها، دل های ما را به باطل میل مده پس از آنکه به حق هدایت فرمودی و به ما از لطف خویش اجر کامل عطا فرما که همانا تویی بخشنده بی عوض و منت.

Lord, do not cause our hearts to swerve after you have guided us. Grant us your mercy. You are the embracing giver.


إِنَّهُ کانَ فَرِیقٌ مِّنْ عِبَادِی یَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا وَأَنتَ خَیْرُ الرَّاحِمِینَ

زیرا شمایید که چون طایفه ای از بندگان صالح من روی به من آورده و عرض می کردند بارالها ما به تو ایمان آوردیم، تو از گناهان ما درگذر و در حق ما لطف و مهربانی فرما که تو بهترین مهربانان هستی.

Among my worshipers there were a party who said: “lord, we believed. Forgive us and have mercy on us: you are the best of the merciful.”

إِذْ أَوَى الْفِتْیَةُ إِلَى الْکهْفِ فَقَالُوا رَبَّنَا آتِنَا مِن لَّدُنک رَحْمَةً وَهَیِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا

آنگاه‌ که آن جوانان کهف (از بیم دشمن) در غار کوه پنهان شدند از درگاه خدا مسئلت کردند بارالها تو در حق ما به لطف خاص خود رحمتی عطا فرما و بر ما وسیله رشد و هدایتی کامل مهیا ساز.

When the youths sought refuge in the cave, they said: “Lord give us from your mercy and furnish us with rectitude in our affair.”

وَلَمَّا بَرَزُواْ لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُواْ رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَیْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْکافِرِینَ

چون آنها در میدان مبارزه جالوت و لشکریان او آمدند از خدا خواستند که بار پروردگارا به ما صبر و استواری بخش و ما را ثابت قدم دار و ما را بر شکست کافران یاری فرما.

When they appeared to goliath and his soldiers, they said: “Lord, pour upon us patience. Make us firm of foot and give us victory against the nation of unbelievers.”

-----------------------------------------------------------------------------------------------
آواز مثنوی افشاری
شعر:مولوی

این دهان ب‍ستی دهان‍ی باز ش‍د
این دهان ب‍ستی دهان‍ی باز ش‍د
تا خورن‍ده‌ی لق‍مه‌های راز ش‍د
لب فروب‍ند از طعام و از شراب
لب فروب‍ند از طعام و از شراب
سوی خوان آسمانی ک‍،‍ن شتاب

گر تو ای‍ن ان‍بان ز نان خالی کن‍ی
پر ز گوهرهای اج‍لالی کن‍ی

طفل جان از شیر شی‍طان باز ک‍ن
بعد از آن‍ش با مل‍ک انباز ک‍ن
بعد از آن‍ش با مل‍ک ان‍باز ک‍ن

چ‍ند خوردی چرب شی‍ری‍ن از طعام
امتحان ک‍ن چ‍ند روزی در صیام

چ‍ند شب‍ها خواب را گ‍شت‍ی اسی‍ر
یک شب‍ی بی‍دار ش‍و دول‍ت بگی‍ر

آواز مثنوی افشاری و دعای بی نظیر ربنا با نوای ملکوتی استاد محمدرضا شجریان

اثري ماندگار، بي بديل و تكرار نشدني در تاريخ موسيقي ايران زمين، مناجات زیبا و خاطره انگیز ربنا و اين دهان بستي دهاني باز شد
«این دهان بستی دهانی باز شد» که بیشتر با نام مثنوی افشاری شناخته می‌شود، آوازی است برای ماه رمضان با صدای محمدرضا شجریان و در آواز افشاری. اشعار این اثر، از میان ابیات دفتر اول، سوم و پنجم مثنوی مولانا انتخاب شده‌اند. نغمه مثنوی، به سبکی خاص در افشاری نواخته می‌شود که مثنوی پیچ هم نامیده می‌شود و علت آن چرخش‌های تحریری است که در ۴ نوبت در درآمد و فرود آواز صورت می‌گیرد.

آواز مثنوي افشاري و ربنا

از مجموعه گل‌ها (گل‌های رنگارنگ برنامه 140)-بنان

بنان / ساز و آواز افشاری

دوش دوش
از آلبوم آرام جان
در دستگاه افشاری
اجرای پائیز 77 وین
آهنگ از علی اکبرخان شیدا
با صدای محمد رضا شجریان
و همنوازی گروه آوا (داریوش پیرنیاکان - محمد فیروزی - سعید فرج پوری - بهزاد فروهری - بهزاد بطحائی)

دوش دوش دوش
دوش کـــــه آن مــــه لقا
با وفا، خوش ادا، با صفا

دوش دوش دوش
از درم آمــد و بنشست
برده دین و دلم از دست

دوش دوش دوش
آتشی در دلــــــم سر زد
جانم سر زد جانم سر زد
زآن رخ همچــو آذر زد
جانم سر زد جانم سر زد

سوخت سوخت سوخت
سوخت همه خرمنم
یـکسره جان و تنم
کشته ی عشقت منم
ای صـــنم بد مکن

بیش از این ظلم بی حـد مکن
بیش از این ظلم بی حد مکن
سوخت سوخت سوخت

سوخت همه خرمنم
یـکسره جان و تنم
کشته ی عشقت منم
ای صـــنم بد مکن

بیش از این ظلم بی حـد مکن
بیش از این ظلم بی حد مکن
سوخت سوخت سوخت

دوش دوش (مه لقا) - علی اکبر شیدا و محمدرضا شجریان

دل مجنون-
بسم حکایت دل هست با نسیم سحر
ولی به بخت من امشب سحر نمی آید

02.AFSHARI- در دل و جان خانه کردی

مثنوی بزرگ افشاری، شجریان و شهناز at انتظار دل، پیغام اهل راز ۲

ساز و آواز افشاری ـ عراق

مکن سرگشته آن دل را که دست آموز غم کردی
به زیر پای هجرانش، لگدکوب ستم کردی
قلم بر بی دلان گفتی، نخواهم راند و هم راندی
جفا بر عاشقان گفتی، نخواهم کرد و هم کردی
بدم گفتی و خرسندم- عفاک الله- نکو گفتی
سگم خواندی و خشنودم- جزاک الله- کرم کردی
عنایت با من اولی تر که تا دیدم جفا دیدم
گل افشان بر سر من کن که خارم در قدم کردی
غنیمت دان اگر روزی به شادی در رسی ای دل
پس از چندین تحمل ها که زیر بار غم کردی
شب غم های سعدی را مگر هنگام روز آمد
که تاریک و ضعیفش چون چراغ صبحدم کردی

شجریان - آواز افشاری ، آلبوم آرام جان

کلاس آواز استاد شجریان - امید مظهری تصنیف افشاری از عارف

سروچمان
اجرای سوییس
آواز : محمدرضا شجریان
داریوش پیرنیاکان : سه تار / جمشید عندلیبی : نی / مرتضی اعیان : تنبک
افشاری
(افشاری/جامه دران/ عراق)
شعر: حافظ
ای که مهجوری عشاق روا می‌داری		
عاشقان را ز بر خویش جدا می‌داری
تشنه بادیه را هم به زلالی دریاب		ب
 امیدی که در این ره به خدا می‌داری
دل ببردی و بحل کردمت ای جان لیکن
به از این دار نگاهش که مرا می‌داری
ساغر ما که حریفان دگر می‌نوشند		
ما تحمل نکنیم ار تو روا می‌داری
ای مگس عرصه سیمرغ نه جولانگه توست		
عرض خود می‌بری و زحمت ما می‌داری
تو به تقصیر خود افتادی از این در محروم		
از که می‌نالی و فریاد چرا می‌داری


ساز و آواز افشاری- سروچمان سوییس 1368

تصنیف از خون جوانان وطن لاله دمیده با اجرای عبدالله دوامی در سال ۱۲۹۳

از خون جوانان وطن لاله دمیده-عبدالله دوامی

الهی! گاه می گویی که فرود آی و گاه می گویی که گریز، گاه فرمایی که بیا و گاه گویی که بپرهیز!

الهی! تا مهر تو پیدا گشت، همه ی مهرها جفا گشت، و تا بر تو پیدا گشت، همه ی جفاها وفا گشت.

کریما! نور دیده ی آشنایانی، روز دولت عارفانی

لطیفا! چراغ دل مریدانی و انس جان غریبانی

مهربانا! آسایش سینه ی محبانی و نهایت همت قاصدانی

چشمم همی بخواهد ديدارت؛ گوشم همی بخواهد گفتارت؛ همت بلند 
کردند هر دو، هر چند نيستند سزاوارت

الهی الهی

سحر خوانی - افشاری

آواز افشاری در گوشه‌های جامه‌دران و عراق
بر غزل حافظ
با هم‌نوازی جلیل شهناز و اصغر بهاری
«از آلبوم «انتظار دل
سال ۱۳۵۸

آواز افشاری ـ بلبل نالان» ــ محمدرضا شجریان»

Shajarian-Ebadi  آواز افشاری خصوصی

ابوالحسن قزوینی (۱۲۴۲-۱۳۴۹) فرزند ملا موسی معروف به «اقبال‌السلطان » و «اقبال آذر» خواننده موسیقی ایرانی و صاحب یکی از قوی‌ترین صداها در آواز ایرانی بود.

او در سال ۱۲۴۲ خورشیدی در بخش الوند در هفت کیلومتری جنوب قزوین دیده به جهان گشود.آموزش ردیف های موسیقی رانزداستاد جناب قزوینی آموخت. خوانندگی را درآیین تعزیه خوانی آغازنمود. به همراه گروه تعزیه ی قزوین برای اجرا بارها در « تکیه ی دولت » تهران ونیز در تبریز تعزیه خوانی نمود.خوانندگی وی،نمونه ای ازشیوه ی آوازی مکتب قزوین است. وی درسال ۱۲۷۷ هجری خورشیدی برای کاردرشهرداری،ازقزوین به تبریز رفت. وی در دستگاه محمدعلی میرزا ولیعهد مظفرالدین شاه و بعد نزد احمدشاه رفت و آمد داشت.

شهریار شاعر معاصر در وصف اقبال آذر غزلی با این مطلع سروده‌است:
گرفت رونق از «اقبال» کار موسیقی 		شکفت از گل رویش بهار موسیقی

ابوالحسن اقبال آذر - مثنوی افشاری

آواز افشاری از مشتقات دستگاه شور بوده و شامل گوشه های درآمد , نهیب , مویه , عراق , مسیح , مثنوی , صدری , صبری , قرایی , زنگنه و ... میباشد.
 در مورد احساس آواز افشاری شاید بتوان گفت که این آواز ، آواز مناجات و راز و نیاز با معبود یگانه میباشد. افشاری آوازی حزن انگیز و غمگین (همانند حزنی که در آواز دشتی وجود دارد ) محسوب نمیشود بلکه نوعی تأمل در محتوای درونی این آواز وجود دارد که انسان را به فکر وا می دارد و شاید به همین دلیل از این آواز برای خواندن مناجات استفاده میشود. آواز افشاری معمولاٌ هنگام صبح اجرا میشود اما هنگام غروب نیز میتوان آنرا اجرا کرد .

 اما نکته ای که باید هنگام اجرای آواز افشاری رعایت کرد خواندن گوشه مویه میباشد؛ همانطور که از نام این گوشه مشخص است (مویه یعنی گریه و زاری و نالیدن) هنگام صبح خواندن این گوشه در آواز مطلوب نیست اما اگر افشاری را هنگام غروب اجرا کردیم این گوشه مطلوب است که در آواز خوانده شود .

 آواز افشاری از لحاظ لحن آوازی به دستگاه نوا نزدیک می باشد و هنگام خواندن باید دقت شود که بی اختیار وارد دستگاه نوا نشد؛ البته فرود آواز افشاری آنرا کاملا از دستکاه نوا متمایز میکند. افشاری از مشکلترین آوازهای ایرانی دانست که اجرای آن نیازمند تسلط و اعتماد به نفس زیادی می باشد زیرا لحظه ای غفلت در هنگام اجرا سبب مشود که از افشاری خارج شده ضمن اینکه رساندن احساس این آواز به شنونده کار مشکلی میباشد.

 از این آواز برای خواندن تعزیه هم استفاده میشده خصوصا از گوشه عراق که اگر خواننده تبحر لازم را در هنگام اجرا داشته باشد میتواند شنونده را به وجد آورد و تحسین او را بر انگیزد. (معمولا رسم بر این است که میگویند *مستمع صاحب سخن را به وجد آورد* اما در آواز افشاری این صاحب سخن یا همان خواننده است که باید شنونده را به وجد آورد). 

از کفم رها- افشاری

محمدرضا شجریان & همایون خرم

افشاری

Amir Solaimani