Springvossen

Gast: Marjolein Rothman, schilder

In deze aflevering gaat Robert van Altena in gesprek met Marjolein Rothman naar aanleiding van haar tentoonstelling 'Penumbra' die tot en met 17 mei is te zien bij galerie Dudok De Groot.






Foto: Marjolein Rothman 'Penumbra III' (2024), olieverf op aluminium, 48 x 47cm
Courtesy: Marjolein Rothman & Galerie Dudok De Groot

SPRINGVOSSEN 
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 553 Marjolein Rothman

Gast: Peer Veneman, beeldhouwer

Voor deze aflevering gaat Robert van Altena in gesprek met Peer Veneman over zijn installatie '25452 Een choreografie met zeven wanden (versie 1)'. Het werk is tot en met 24 mei te zien bij Salon Veneman in Eindhoven.


Foto (installatie): Peer Veneman, '25452 Een choreografie met zeven wanden (versie 1)' (2025). Salon Veneman, Eindhoven.

SPRINGVOSSEN 
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen[at]gmail.com

Springvossen 554 Peer Veneman

Gasten: Arja Hop & Peter Svenson, fotografen

In deze aflevering gaar Robert van Altena in gesprek met Arja Hop en Peter Svenson naar aanleiding van hun tentoonstelling 'Felwa. Natuur in transitie', te zien in Coda Museum, Apeldoorn tot en met 26 oktober 2025.

De tentoonstelling komt voor uit het gelijknamige boek 'Felwa' dat in  2023 uitkwam bij Jap Sam Books. Het boek werd vormgegeven door Edwin van Gelder, Main Studio.



Foto (installatie): Hop & Svenson' Felwa. Natuur in transitie ' CODA  Museum, Apeldoorn  ( Peter Tijhuis)

SPRINGVOSSEN 
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen [at] gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen
 www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 555 Arja Hop & Peter Svenson

Gast: Piet Gerbrandy, classicus en dichter

In de Regentenkamer van het Allard Pierson gaat Robert van Altena in gesprek met Piet Gerbrandy over de poëzie van Friedrich Nietzsche naar aanleiding van het verschijnen van een Nederlandse vertaling: Friedrich Nietzsche. Dat alles ben ik. Gedichten (Historische Uitgeverij).

N.b.: De eerste druk van de bundel is inmiddels uitverkocht. De uitgeverij heeft een nieuwe editie in voorbereiding die in de herfst in de winkels zal liggen.

Dat alles ben ik bevat naast alle door Nietzsche voor publicatie bestemde gedichten ook enkele jeugdwerken. De bundel is samengesteld, vertaald en toegelicht door Ard Posthuma. Piet Gerbrandy schreef een inleiding en filosofen Martine Prange en Mariëtte Willemsen schreven ieder een essay.

De bundel van Piet Gerbrandy die ter sprake komt is diens laatste bundel: Niets dan dit. Een lijflied voor de ziel (Uitgeverij Atlas Contact, 2023). De bundel werd bekroond met de Ida Gerhardt Poëzieprijs 2024. Niets dan dit is ook als audioboek te vinden op Spotify, De gedichten worden door de dichter zelf voorgedragen.

Foto (gekaderd): Edvard Munch, Portret van Friedrich Nietzsche (1906) olieverf op doek, 201 x 160cm, Collection Thielska Galeriet Stockholm


SPRINGVOSSEN 
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 556 Piet Gerbrandy over Friedrich Nietzsche, dichter

Gast: Joost van den Toorn, beeldhouwer.

In deze aflevering spreekt Robert van Altena met Joost van den Toorn over ‘Paard’ een klein bronzen beeld  van ca. 30cm. hoog + 35 cm. van staart t/m uitgestrekt been.*

”Laat ik het zo zeggen dit is wel een voorbeeld van een beeld dat al makend ontstaan is. Je maakt dan iets en dan komt zo’n idee op doordat ik bijvoorbeeld las dat ik een houten paard ben volgens de Chinese astrologie en dan geef je aan dat idee toe. 
Zo ontstaan er langzaam vormen. Soms pakt dat heel goed uit. Ik vind dat het meest bevredigend omdat ik dan niet de uitvoerder ben van een idee maar omdat ontwikkeling van concept en mijn handen, de materialiteit, gelijk opgaan. Heel soms lukt dat echt goed. En daarom is dit beeldje mij heel dierbaar.” Joost van den Toorn

* Dit gesprek werd eerder uitgezonden op 2 november 2020

Foto: Joost van den Toorn, 'Paard' (2020)  — (fotografie: Tom Haartsen). Courtesy: Joost van den Toorn & Baars Projects


SPRINGVOSSEN 
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 389 Joost van den Toorn

Deze week aflevering 47 uit het archief van Springvossen.
Op 10 april 2012 sprak Robert van Altena met socioloog Bart van Heerikhuizen (1948-2022) over Het civilisatieproces van socioloog Norbert Elias (1897 Breslau – 1990 Amsterdam). Dit boek uit 1939 verscheen in 2012 bij Uitgeverij Boom in een vertaling van Willem Kranendonk, Han Israëls en anderen.


Norbert Elias toont in zijn boek  hoe het menselijk gedrag en de maatschappij in West-Europa door de eeuwen verandert. Bovendien beschrijft hij hoe de veranderingen in de uiterlijke wereld van invloed zijn op het innerlijk van de mens. De periode die het boek beslaat: de negende tot de twintigste eeuw.
De term interdependentie, de onderlinge afhankelijk, neemt een centrale rol in in dit werk van Elias. Het vormt het punt van vertrek voor een tocht door de ideeënwereld van Elias, langs elf eeuwen geschiedenis om uiteindelijk terecht te komen bij onszelf.


In de woorden van Norbert Elias:

“Wij zijn geneigd de ‘beschaving’, die op ons de indruk maakt klaar te zijn, te beschouwen als ons eigendom, als iets wat ons afgerond en wel gewoon toekomt, zonder ons af te vragen hoe dat eigenlijk zo gekomen is. Maar de ‘beschaving’ is een proces of een deel van een proces dat zich ook over ons uitstrekt.”

De volledige titel van het werk luidt: Het Civilisatieproces. Sociogenetische en psychogenetische onderzoekingen. Het verscheen in 1939 bij een kleine Zwitserse uitgeverij als:
Über den Prozeß der Zivilisation: soziogenetische und psychogenetische Untersuchungen (Bazel, Haus Zum Falken, 1939)



Afbeelding (detail): De maand januari uit het getijdenboek  'Les Très Riches Heures du Duc de Berry' van de Gebroeders van Limburg (Folio 1 verso ), tempera op vellum tempera op vellum, hoogte: 22,5 cm; breedte: 13,6 cm ,(1412-1416) (Collectie: Château de Chantilly). Bron: WikiCommons

SPRINGVOSSEN 
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen
 www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 47 Over Het Civilisatieproces van Norbert Elias

Gast: Han van der Vegt, dichter en vertaler

Voor deze aflevering gaat Robert van Altena in gesprek met Han van der Vegt over het werk van dichter W.H. Auden. Van der Vegt vertaalde een genereuze selectie uit het oeuvre van Auden. De verzameling verscheen vorig jaar in een tweetalige editie bij uitgeverij Van Oorschot onder de titel ‘Tijdelijke helden'.

Foto: Erika Mann & W.H. Auden
by Alec Bangham
modern bromide print from original negative, 1935
(236 mm x 182 mm) (Collection National Portrait Gallery, London)
SPRINGVOSSEN 
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen
 www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 557 Over W.H. Auden

Gast: David Jablonowski, beeldhouwer

Deze week gaat Robert van Altena in gesprek met David Jablonowski over zijn recente werk.
Werk van David Jablonowski is momentel te zien in de tentoonstelling ’1985 - 2025’, wat de allerlaatste tentoonstelling zal zijn van Galerie Fons Welters.

SPRINGVOSSEN 
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen



Foto: (detail) David Jablonowski, 'Public Hybrid' (2022), Ruhr zandsteen, 3D-geprint gerecycled polypropylene (Foto: Heinrich Holtgreve / Emscherkunstweg, DE)

Springvossen 558 David Jablonowski

Deze week een keuze uit het programma-archief*

Gast: Dick van Halsema, emeritus hoogleraar Nederlandse taal en letterkunde

In deze aflevering gaat Robert van Altena in gesprek met Dick van Halsema over dichter J.H. Leopold (1865-1925). Dick van Halsema werkt aan een biografie over J.H. Leopold.

Met een voordracht door Hugo Koolschijn  (1943-2024) van het gedicht 'Kinderpartij'. Dit gedicht is ook terug te lezen op de website DBNL (Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren):

https://www.dbnl.org/tekst/leop004verz04_01/leop004verz04_01_0011.php

*Dit gesprek werd eerder uitgezonden op 14 februari 2012.

De  bovenstaande foto is van de kamer van dichter J .H. Leopold.
Dick van Halsema werkt aan een biografie over J.H. Leopold. In 2011 verscheen van zijn hand al 'De kamer van Leopold' (Historische Uitgeverij) en eerder al 'Dit eene brein. Opstellen over werk en dichterschap van J.H. Leopold' (Historische Uitgeverij, 1999).

SPRINGVOSSEN 
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 41 Over dichter J.H. Leopold

Gast: Zanne Jeghers, beeldend kunstenaar

In deze aflevering gaat Robert van Altena in gesprek met Zanne Jeghers over werk dat nog tot en met 19 juli  is te zien in de groepstentoonstelling ‘De Assistenten’ bij kunstruimte Stokker Jaeger, Lomanstraat 112 in Amsterdam.

Foto (installatie):  tentoonstelling 'De Assistenten' bij kunstruimte Stokker Jaeger

SPRINGVOSSEN 
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen

Springvossen 559 Zanne Jeghers

Gast: Sara Bjarland, beeldend kunstenaar

In deze aflevering gaat Robert van Altena in gesprek met Sara Bjarland over onder andere haar sculpturale installatie ‘Stranding’. ‘Stranding’ bestaat uit een groep van zeven bronzen sculpturen die is geïnstalleerd op het eiland Vallisaari bij Helsinki als onderdeel van de Helsinki Biënnale 2025.

Foto  (installatie): Sara Bjarland, 'Stranding' (2025). Courtesy: Sara Bjarland & Helsinki Biënnale

SPRINGVOSSEN 
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 560 Sara Bjarland

Guest: Sofía Salazar Rosales, visual artist

In this episode Robert van Altena has a conversation with Sofía Salazar Rosales about the installation she presented at Offspring 2025 at De Ateliers.

Photo (installation): Sofía Salazar Rosales, Offspring 2025, De Ateliers (photo: Gert Jan van Rooij)

SPRINGVOSSEN 
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen[at]gmail.com

linktr.ee/springvossen
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 561 Sofía Salazar Rosales

Schilder Reinier Lucassen is op 14 juni j.l. overleden. Ter nagedachtenis een herhaling van een gesprek met Lucassen dat eerder werd uitgezonden op 14 maart 2023.

“Als je vraagt hoe ik tot mijn beeldtaal kwam, dat begon met mijn overtuiging [eind jaren 50 begin jaren 60] dat de enige echte, goede en belangrijke moderne kunst abstracte kunst was. Maar er ontstond bij mij ook belangstelling, of die was er al, voor figuratieve kunst. Dan denk ik vooral aan figuratieve kunst die in de dertiger jaren gemaakt is: de nieuwe zakelijkheid en magisch realisme. Dat waren voorbeelden die aantoonden dat moderne kunst wel degelijk figuratief kon zijn. Maar in de periode van de vijftiger jaren kwam dat eigenlijk niet meer voor.

Er was bij mij op een gegeven moment toch het idee dat er zoiets als een synthese mogelijk moest zijn. Daar dacht ik aan: een synthese tussen abstractie en figuratie die dus wel een nieuwe bijdrage aan de figuratieve kunst zou opleveren en ook moderne kunst zou zijn.

Dus wat je kan zeggen is dat die nieuwe figuratie een voorbeeld is van een kunst die door de abstracte kunst is heen gegaan. Geheel anders dan de figuratie die in die periode beoefend werd en waar de moderne kunst eigenlijk niet voor bestond.”
RL
—————


Afbeelding (gekropt): Lucassen, 'Traum' (1979-1980), 90 x 80 cm acryl op doek. Courtesy: Erven Lucassen & Baars Projects


SPRINGVOSSEN
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen [at] gmail.com

www.instagram.com/springvossen
https://pixelfed.social/Springvossen
www.amsterdamfm.nl/onderwerp/springvossen

Springvossen 478 Lucassen

Gast: Elisabeth Tonnard, kunstenaar

In augustus iedere week een keuze uit het Springvossen-archief. Deze week een gesprek van Robert van Altena met Elisabeth Tonnard.
 Dit gesprek werd voor het eerst uitgezonden op 25 april 2017.

Foto (detail installatie): Elisabeth Tonnard, One swimming pool (2013),  ca. 648 x 648 cm. en in boekvorm 14.8 x 18.8 x 19 cm. Full color digitale print, 3164 pagina's. ( in het Stedelijk Museum in 2014). 

Redactie + presentatie: Robert van Altena 
Contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen 
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 287 Elisabeth Tonnard

In de maand augustus iedere week een keuze uit het archief. Deze week een gesprek met literair vertaler Rokus Hofstede.
Robert van Altena spreekt met Rokus Hofstede over de schilderslevens van de Franse schrijver Pierre Michon.

Rokus Hofstede: “Namen opduiken uit het archief, met een geboortedatum en een sterfdatum en daar dan een leven bij verzinnen dat is heel kort gezegd wel de werkwijze van Michon. Hij zegt ook waarom zou je personages moeten verzinnen? Er zijn zoveel mensen die zijn gestorven die wachten op wederopstanding, die wachten op een levensbeschrijving. Hij noemt dan zelfs het beroemde scheermes van Ockham: Je moet het aantal entiteiten niet nodeloos vermeerderen.

Dat is natuurlijk een soort boutade maar hij zegt al die mensen die anoniem en vergeefs gestorven zijn, zij wachten misschien op een verhaal, zij wachten er misschien op dat hun verhaal wordt verteld. Dus hij heeft een soort mededogen voor de naamlozen uit de geschiedenis. Met die blik kijkt hij ook naar de beroemde namen, de halfgoden, de heiligen, de kunstenaars die vaak gemythologiseerd worden tot halfgoden en heiligen, en hij ziet hen ook als de naamlozen die ze ooit waren of die ze hadden kunnen blijven als het anders was gelopen, als ze niet boven zichzelf waren uitgegroeid in hun werk.”


Afbeelding: een detail van het centrale paneel van het Veelluik van de Barmhartigheid (1445-1462) van Piero della Francesca (collectie: Museu Civico in Sansepolcro).
Dit centrale paneel toont een meer dan levensgrote Madonna die met haar opengespreide mantel een kapel vormt in de beschutting waarvan een klein gezelschap in aanbidding is neergeknield.  Piero heeft zichzelf in deze scene geschilderd: hij is de omhoogkijkende figuur met de rode kraag.
Piere Michon schreef in zijn bundel 'Meesters en Knechten' een verhaal over Lorentino, een leerling van Piero die nog een keer bij zijn inmiddels blinde meester op bezoek gaat.

*Dit gesprek werd voor het eerst uitgezonden op 4 oktober 2019.

SPRINGVOSSEN 
Redactie + presentatie: Robert van Altena 
Contact: springvossen[at]gmail.com  

www.linktr.ee/springvossen
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 364 Over de schilderslevens van Pierre Michon

Gast: Erik Hinterding, conservator prenten Rijksmuseum

In augustus iedere week een keuze uit het Springvossen-archief. Deze week een gesprek van Robert van Altena met Erik Hinterding. Als onderwerp van gesprek werd gekozen voor De drie kruisen (1653). Als contrapunt heeft Erik Hinterding De predikende Christus uitgekozen, beter bekend als ‘De Honderdguldenprent’ ( ca. 1646 – ca. 1650).

Dit gesprek werd eerder uitgezonden op 13 mei 2019.

Foto's van beide etsen  in hoge resolutie vindt je op de website van het Rijksmuseum:
https://short-url.org/1bys6

Van 15 februari t/m 10 juni 2019 was in het Rijksmuseum de tentoonstelling 'Alle Rembrandts' te zien. Dit was een overzicht van alle etsen, tekeningen en schilderijen van Rembrandt uit de collectie van het Rijksmuseum. Deze door Erik Hinterding samengestelde tentoonstelling markeerde het 350e sterfjaar van Rembrandt.

Het Rijksmuseum heeft het boek 'Rembrandt x Rijksmuseum' (2019) uitgebracht (ontwerp Irma Boom), waarin alle werken van Rembrandt uit de collectie van het Rijksmuseum zijn opgenomen.

Foto bovenaan aankondiging: detail van Rembrandts 'De Predikende Christus'

SPRINGVOSSEN 
Redactie + presentatie: Robert van Altena 
Contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 355 Over de etsen van Rembrandt

Gast: Jos Vos, literair vertaler

In de maand augustus iedere week een keuze uit het archief. Deze week een gesprek van Robert van Altena met Jos Vos.*  Hij vertaalde Het verhaal van Genji een meesterwerk uit de klassieke Japanse literatuur.

Het verhaal van Genji werd aan het begin van de 11e eeuw geschreven door de erudite en literair begaafde Murasaki Shikibu, hofdame aan het keizerlijk hof.

*Dit gesprek werd voor het eerst uitgezonden op 15 april 2014.

Afbeelding:  Illustratie van Het verhaal van Genji, Hoofdstuk.5  Wakamurasaki, traditional toegeschreven aan Tosa Mitsuoki (1617–1691). De illustratie maakt deel uit van  de zogeheten Burke Albums, Collectie : Mary Griggs Burke
Bron:  Wiki Commons




SPRINGVOSSEN 
Redactie + presentatie: Robert van Altena 
Contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 139 Over Het verhaal van Genji

Gast: Hannah van Bart, schilder
.
In de maand augustus iedere week een keuze uit het archief.*  Deze week een gesprek van Robert van Altena met Hannah van Bart over haar tentoonstelling die van 1 april t/m 20 augustus 2023 te zien was in Landhuis Oud Amelisweerd.
.
*Dit gesprek werd eerder uitgezonden op 30 mei 2023
.
Over het werk op de bijgaande foto zegt Hannah van Bart:
“Bijvoorbeeld nu, dat idee van dat zilveren [thee-]potje, dan blijf ik kijken naar die lichtvlek en dan ligt het allemaal voor de hand om dat heel precies te gaan schilderen, naar waarneming, of naar de foto of…het staat dan ook in het echt voor me, maar ik merk dan dus heel snel dat dat niet werkt, of dat dat niet de bedoeling is omdat ik eigenlijk die lichtvlek wil pakken en ermee vandoor gaan [lacht] en hem heel ergens anders, als idee, in het schilderij gebruiken. En eigenlijk is het schilderij de tocht om uit te zoeken waar en hoe dat moet gebeuren.
.
Dus ja zelfs in die kleine poging die hier hangt, in dat donkere potje, is dat gebeurt, en is het een hele andere ruimte geworden en zijn de schenktuit en de lichtvlek en het handvat, dat wat ik allemaal zag, er allemaal uit verdwenen en is er alleen maar een potje overgebleven zo simpel als het oog, of een knoop op een schilderij.”
.
.
Het in 1770 gebouwde landhuis met het bijbehorende park is niet alleen een historische bezienswaardigheid maar sinds 2022 ook een tentoonstellingsplek voor hedendaagse kunst. Naast het bestaande programma van Landhuis Oud Amelisweerd is het Centraal Museum te gast op de 1e verdieping van het landhuis met een programma dat bestaat uit twee solotentoonstellingen per jaar van Nederlandse kunstenaars. De tentoonstelling van Hannah van Bart is de derde in de reeks, Amie Dicke en Marijke van Warmerdam gingen haar voor. Deze tentoonstellingen-reeks is een samenwerking van het Centraal Museum, Landhuis Oud Amelisweerd en de Hartwig Foundation. 
.
De nu lopende duo tentoonstelling Light on Things van Katja Mater en Evi Vingerling is de laatste in deze tentoonstellingen-reeks.
.
.
Foto (installatie): Hannah van Bart, Zonder titel (2023) olieverf op doek, 45 x 50 cm. zoals te zien in de tentoonstelling in Landhuis Oud Amelisweerd (Fotografie: Gert Jan van Rooij)
.
SPRINGVOSSEN 
Redactie + presentatie: Robert van Altena 
Contact: springvossen[at]gmail.com
linktr.ee/springvossen
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 488 Hannah van Bart

Gast: Lieven Hendriks, schilder
.
In deze aflevering gaat Robert van Altena in gesprek met Lieven Hendriks over zijn tentoonstelling ‘Day & Night’. 
De tentoonstelling is tot en met 11 oktober te zien bij galerie Gerhard Hofland.
.
.
.
SPRINGVOSSEN 
Redactie + presentatie: Robert van Altena 
Contact: springvossen[at]gmail.com  
.
https://linktr.ee/springvossen
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen
.
Afbeelding (aangesneden): Lieven Hendriks, Untitled (2025), acryl, polyester doek, 115 x 140 cm.
Courtesy: Lieven Hendriks & Galerie Gerhard Hofland

Springvossen 562 Lieven Hendriks

Gast: Annaleen Louwes, fotograaf

In deze aflevering gaat Robert van Altena in gesprek met Annaleen Louwes over haar tentoonstelling 'Es gibt keine Sahne, es gibt Krieg' die tot en met 11 oktober is te zien bij Bradwolff Projects.

SPRINGVOSSEN 
Redactie + presentatie: Robert van Altena 
Contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen
www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 563 Annaleen Louwes

Unieke podcasts met mensen uit de wereld van kunst en cultuur; over beeldende kunst, theater, literatuur, muziek, wetenschap en alles daar tussenin, gepresenteerd door cultuurzender AmsterdamFM