Loudovikos ton Anogeion 
Poia Pathi Apo Ton Eronta (2008) 
Salomi 


"Bir Kitabın Sayfaları, Barış Bıçakçı"

baktım rüzgârsın sen 
baktım çamaşır ipini zorluyorsun 
hepimizin derdi güzel yaşlanmak sevgilim 
baktım bir kitabın sayfalarını çeviriyorsun 
ayağına terlik giy 
bildiğimiz şeylerin taşında yalınayak geziyorsun 


biz satranç oyuncusuyuz sevgilim 
üzerimizde kara bir leke 
biz satranç oyuncusuyuz 
inanmıyoruz ceketlere düğmelere 
inanmıyoruz takvimleri savurarak gelen geleceğe 
işte yitirdik bütün taşlarımızı 
darmadağınık oyun tahtası 
bir tek şahımız duruyor sevgilim 
o da evli iki çocuk babası 


kelimeler önümüze çıkıyor sevgilim 
uykumuzu bölüyor buradan çocukluğumuza kadar 
buradan çocukluğumuza kadar bir telaş 
içi boş kuşları kovalıyoruz ve bir sebep arıyoruz 
herkese küsmek için 
hemen o cumartesi buluyoruz 
hemen o pazar 


yaşamak çukur yerlere doluyor diyorlar 
bu yüzden yıkıntıya dönüşse de yaşıyormuş insan 
ama hep yıkıldığımız yeter sevgilim 
biraz da kekik toplayalım 
kıymetini bilmediğimiz şeyler var 


yaşamak bir at gibi huysuzlanıyor kapımızda sevgilim 
geçen günlere üzüldük tamam yola düşelim 
düşünelim 
başka günlerin duvarı daha sağlam 
düşünelim 
başka günlerin sokağı daha neşeli 
başka evlerin kadınları erkekleri tam bir kahraman 
tül perdeler uçuşurken başka evlerin pencerelerinde 
bizi bir kitabın sayfaları arasında kurutuyor zaman 


ama baktım sen rüzgârsın sevgilim 
kitapları bir başından bir sonundan okuyorsun 
başucumda bir bardak su 
beni başucumda bir bardak su gibi avutuyorsun 

(İşe Yarar Bir Şey 🎬 2017)

Poia Pathi Apo Ton Eronta

Salomi

Kasım Taşdoğan 
Marên Kor 
Gotin û Muzîk: Koma Rewşen
Wêne: Le Deuil (Farid Daz, 1996)

"Şeş Rêz Gazin, Arjen Arî"

Ji newaya qumriyan deng biliya 
Di şikefta devê min de straneke "şev çû" 
Ji te 
ji welatekî bê xwedî 
ji hezkirinê pê ve min çi kiribû! 
kitikekemin jî nîne 
Û qumriya dawî firî û Çû! 
Firiya û Çûûû…

Marên Kor

Mem Ararat 
Te Dilê Min Şikand (2024) 
Gotin û Muzîk: Mem Ararat 
Wêne: Under the Moon, Catherine Hyde

Ew sebra weke behran
Zuwa bû te miciqand
Destên min li ser dilê min hur hurî bû ji xeman
Hurhurî bû ji xemam
Te dilê min pir şikand
Te dilê min kûr şikand

Gelek çîya hedimîn ji korbûna dildaran
Eyloyên bêminet jî xwe rûçikandin li ezman
Hezkirina min bêdawiye lê te ez gelek westand
Êdî ruyê min li ba ye 
Te dilê min pir şikand
Hezkirina min bêdawiye lê te ez gelek westand
Êdî ruyê min li çiya ye 
Te dilê min pir şikand
Te dilê min kûr şikand

Bêheyf bû kulmek hinar
Bêheyf bû ked û xwêdan
Lavlavkek im çilmisîm li ber hemû dîwaran
Bi gotinên wek xenceran 
Te dilê min pir şikand
Bi awirên wek xenceran
Te dilê min pir şikand

Dizanim tu fam nakî çawa diderize zeman
Dizanim tu fam nakî çawa diderize ezman
Qet nebe vê bizane ji te hezdikim weke dînan
Ne bi carekêde şikestim hêdî hêdî pir caran
Dibe kû ne bi qest be lê te dilê min pir şikand
Te dilê min kûr şikand

Eferim ji te re…

“êdî ruyê min li ba ye, êdî ruyê min li çiya”

Bunalan Ozan İlahisi
Sadık Gürbüz
Gurbet Bize Yazgı mı? (1997)
Şiir: Gülten Akın | Müzik: Sadık Gürbüz

"darıdan ufağım da dünya sığar içime"

Idan Armoni 
Taatu'ey Ahava (2007) 
Taatu'ey Ahava (Taatuim) 
Photo: Fasle Kargadan (Bahman Ghobadi, 2012)

Saz: Avi Muskal 
Zarbuka: Eyal Fridman 
Guitar: Idan Armoni

Idan Armoni — Taatu'ey Ahava

Babetna 
Yansıyan (2016) 
Rind Birin 
Gotin û Muzîk: Gelêrî 

Rind birin ha rind birin ha
Yaro yaro rind birin
Rind birin ha rind birin 
Delala dilê min birin

Ser gulya re kaş kirin ha
Yaro yaro rind birin
Ser gulya re kaş kirin 
Delala dile min birin

Fîstanê sor qij kirin ha
Rind birin ha rind birin
Fîstanê sor qij kirin 
Delala gundê (dilê) me birin

Gundê me xerab kirin ha
Rind birin ha rind birin
Gundê me xerab kirin
Delala dilê me birin 

Bîngolê derbas kirin ha
Rind birin ha rind birin
Bîngolê derbas kirin ha  
Delala dilê me birin

Babetna — Rind Birin

Gomidas Vartabed 
The Voice of Komitas Vardapet, Recorded in Paris, 1912 (1995) 
Hov Arek Sarer 

Gomidas Vartabed’in hazin yolculuğu | Karin Karakaşlı 

Evlerinden apar topar yollara çıkarılan ve mezarsız kemiklere dönüşen insanların yanı sıra Ayaş ve Çankırı sürgününe çıkarılan 234 Ermeni aydını da bir halkın önce sesinin kısılması pahasına hunharca yok edildi. Belge Yayınları’ndan çıkan gazeteci Aram Andonyan’ın ‘Gomidas Vartabed ile Çankırı Yollarında’ adlı kitabı, aydınların sürgün yolunda yaşadıklarını doğrudan tanıklıkla Türkçede okurlarla buluşturuyor.

Ayaş sürgünlerinin hepsi istisnasız öldürülürken Çankırı’da hayat mücadelesi veren Ermeni aydınları arasında, kaçmayı başaran bir avuç insan arasında yer alan Andonyan, hayatının bundan sonrasını Ermeni soykırımının aşikâr kılınmasına adadı. Gomidas’ın 75. doğum yılı dolayısıyla Paris’teki Arevmudk gazetesi için 1946-47 tarihlerinde seri yazı olarak başlayan çalışma, sistematik yok edişin kademelerini tüyler ürperten bir açıklıkla gösteriyor. Belge Yayınları, aynı kitaba  Andonyan’ın Londra’da 1919’da yayımlanan ve Muhacirin Dairesi memurlarından Naim Bey’in kendisine ulaştırdığı  şifreli belgelerle soykırımın devlet kademesindeki örgütlenişini belgeleyen ‘Naim Bey’in Anıları’ çalışmasını da eklemiş.

Bir surette tarihi anlamak

Gomidas’ın bu kitapta izi sürülen hazin yolculuğu aslında sürgünün kendisinden ziyade, aklın sınırlarına yaptığı ve dönülmez bir eşikten geçerek çıldırdığı tek kişilik güzergâhın ta kendisidir.  Önceleri yoklama için isimleri okuyan uzun boylu, ince askere ‘leylek’ diye takılabilen, olmadık sözcükler icat ederek şarkılar söyleten bu şakacı, coşku dolu insan, giderek bir trajedi kahramanına dönüşecekti. Andonyan’ın tanıklığı bu noktada tüyler ürpertici:

“Birkaç jandarma da bizim gibi, pazarda alışveriş yapıyordu. Gomidas da onları eğilerek selamlayınca içimizden bazıları, özellikle onun sinir krizi geçirdiğini bilmeyenler, askerlerle dalga geçtiğini sandılar… Dıştan sakin görünmesine rağmen jandarmalardan hâlâ korktuğu belliydi. Biraz sonra etraftan geçen yabancılara da aynı şekilde selam vermeye başlamıştı. Ona şaşkınlıkla bakıyorlar, kafalarını sallayıp uzaklaşıyorlardı. Onları da jandarma sandığı belliydi. Bir gece önce de aynı şeyi yapmıştı. Bu sefer de ağaçları jandarma sanıyordu. Gecenin karanlığında tünelde ilerlerken olmuştu bu.”

Elbette korku ve ölümün kol gezdiği adına sürgün denen aynı zorlu zaman dilimi, fedakârlık denen erdemi de billurlaştırmış. Hekim olan Dağavaryan, Torosyan gibi aydınların, diğer arkadaşlarını kurtarmak için gece gündüz dayanışma mücadelesi buna sadece bir örnek.Bu dahi müzisyen ve din adamının başka hiç kimsenin nüfuz edemediği bir bilinmez diyara dalışını birebir yaşayan Andonyan, insanın kudret ve aczini olanca çıplaklığı içinde ortaya çıkaran kriz anlarını da can yakıcı bir dürüstlükle paylaşmış.  Sırf isim benzerliğinden oraya getirilen ilgisiz Ermenilerin yarattığı şaşkınlık, kendi kurtuluşunu sağlamak ümidiyle çırpınanların yolda çetelere kurban giderek öldürülüşü, mahkûm aydınlar arasındaki tartışma ve gruplaşmalar, insani zaafların en yalın göstergesi. Hele Andonyan’ın bütün bu aydınların isimlerinin listeler halinde saptanmasında, evlerinin basılmasında dönemin Pangaltı-Kurtuluş hattında kol gezen Ermeni muhbirlerinin oynadığı rolü, bu ajanların isimlerini tek tek sıralayarak ayrıntılarıyla verişi, tarihin bir başka konuşulmaya muhtaç karanlık sayfası olarak orada öylece duruyor.

1915’te ne olduğunu anlamak isteyenler Gomidas’ın yüzüne baksın, yeter. 

(http://www.agos.com.tr/tr/yazi/4172/gomidas-vartabedin-hazin-yolculugu)

Gomidas Vartabed — Hov Arek Sarer

Çiya û Deşt 
Dengbêj: Şakiro 
Muzîk û Aranje: Mehmud Berazi 

"kuro 
tembiya min li te be 
ji kêleka rindan ranebe 
li kêleka pîsan û miskînan rûnenê 
tu caran qise neke, xeber nede 
kuro 
wey lo kuro 
tembiya min li te be 
tu caran vê sibengê 
bergîran li dewsa kihêlan girê nede"

Şakiro & Mehmud Berazi — Çiya û Deşt

Ethnic Band & Ferman Akgül 
Kulaktan Kulağa programından (TRT Müzik, 2. Sezon / 7. Bölüm, 2014)
Ben Bu Aşkın Çilesini 
Şiir: Âşık Seyrani | Müzik: Musa Eroğlu | Düzenleme: Ethnic Band

"Seyrani bilmem mert midir 
Yoksa cana cömert midir 
Eyyüb'ün derdi dert midir 
Ben ondan besbeter çektim"

Ethnic Band & Ferman Akgül — Ben Bu Aşkın Çilesini

Nazan Öncel 
Demir Leblebi (1999) 
Kunduram, Sandukam, Zembilim 

"düşümde seni gördüm, ayazda yatıyordun, koştum üstünü örttüm"

Nazan Öncel — Kunduram, Sandukam, Zembilim

Nûrê 
Rasthatin / Begegnung (1994) 
Wey Lo Limin 
Gotin û Muzîk: Gelêrî

Nûrê — Wey Lo Limin

Sedat Anar 
Peşk / Ji bo bîranîna Bro Omerî (2015) 
Keça Kurd 
Helbest: Bro Omerî | Muzîk: Sedat Anar 

Bro Omerî 
Kürt yazar ve şairidir. 1942 yılında Nusaybin'in Omeyran bölgesinde Çalı köyünde dünyaya geldi. 1944 - 1948 yılları arasında ailesi Anadolu'ya sürgün edilince Suriye'ye göç etmek zorunda kaldılar. 1948 yılında ailesi sürgünden dönünce, yurtlarına döndüler, Omeyran bölgesine. 1952 - 1948 yıllarında Cibilgirawe köyünde ilkokula başladı. Öğrenimine sırasıyla Nusaybin, Mardin ve Adana'da devam etti. 1967 yılında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nden mezun oldu. 1974'de Şişli Etfal Hastanesi'nde uzmanlığını yaptı ve genel cerrah oldu. 1978'de genel cerrahi uzmanı olduktan sonra aynı yıl Mardin'e geldi ve Mardin Devlet Hastanesi'nde göreve başladı. 1980 yılına kadar hem hastanede başhekimlik hem de sağlık müdürlüğü yaptı. Bro Omerî, Mardin bölgesinin ilk operatörüydü ve Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı değişik bölgelerde çalışmalarını sürdürdü. 1980 askeri darbesinde gözaltına alındı. Serbest bırakıldıktan sonra Mardin'in Kızıltepe ilçesinde çalıştı. 2002 yılında emekli oldu ve Nusaybin'e yerleşti. Çok sayıda gazete ve dergilerde Bro Omerî adıyla şiir, öykü ve makaleleri yayımlandı. Yazar 2007 yılında geçirdiği kalp krizi nedeniyle aramızdan ayrıldı.

Kürtçe müzik yasaklara da aldırmamıştı. ''Yapamazsınız / çalamazsınız / söyleyemezsiniz / konuşamazsınız'' dendiğinde de yoluna devam ettmiş ve yapması gerekeni yapmıştı... Ama bir nispi ferahlık yaşanmaya, şeklen de olsa bir özgürlük rüzgarı esmeye başladığında her şey daha da güzelleşti. Kürtçe müzik sıkıştırıldığı formları yıkmaya, müzikal türler arasında layıkıyla gidip gelmeye başladı... Mirady'nin önderliğinde hazırlanan bu albüm, tek başına dahi bunu ispatlamaya yeter. Pop'tan Rock'a, Blues'tan Caz'a, Modern'den Alternatif'e kadar, güçlü bir biçimde akıyor. Müzik hayattır / hayatımızdır ve akışını hiç kimse kesemeyecek. (Naim Dilmener)

Sedat Anar — Keça Kurd

Mazhar Xaliqî — Lay Lay

Şakiro — Kekê Xiyasedîn

Mehmud Berazî & Orkestraya Heskîf 
Küçük Kara Balıklar OST (2013)

"Meçhul Öğrenci Anıtı, Ece Ayhan" 

Buraya bakın, burada, bu kara mermerin altında
Bir teneffüs daha yaşasaydı
Tabiattan tahtaya kalkacak bir çocuk gömülüdür
Devlet dersinde öldürülmüştür

Devletin ve tabiatın ortak ve yanlış sorusu şuydu:
-Maveraünnehir nereye dökülür?
En arka sırada bir parmağın tek ve doğru karşılığı:
-Solgun bir halk çocukları ayaklanmasının kalbine! dir

Bu ölümü de bastırmak için boynuna mekik oyalı mor
Bir yazma bağlayan eski eskici babası yazmıştır:
Yani ki onu oyuncakları olduğuna inandırmıştım

O günden böyle asker kaputu giyip gizli bir geyik
Yavrusunu emziren gece çamaşırcısı anası yazdırmıştır:
Ah ki oğlumun emeğini eline verdiler

Arkadaşları zakkumlarla örmüşlerdir şu şiiri:
Aldırma 128! İntiharın parasız yatılı küçük zabit okullarında
Her çocuğun kalbinde kendinden daha büyük bir çocuk vardır
Bütün sınıf sana çocuk bayramlarında zarfsız kuşlar gönderecek.

1970 

(Devlet ve Tabiat ya da Orta İkiden Ayrılan Çocuklar İçin Şiirler, 1973)

"devlet dersinde öldürülmüştür"

Orfeas Peridis & Lizeta Kalimeri 
Live performance 
Faros 

"Değişen Bir Şey Yok, Elif Nuray" 

Yeni bir öfkeye başladım
Bazen düz, çokça ters
Elbette eski bir telaşı yazacağım bitene kadar
Bitene kadar: gök ve taş ve dua

Aklımı arka odaya alıyorum
Reddediyor gündelik avuntuları
Aydınlıktan kaçırdığım ne varsa
Ne varsa özenle kuyladığım
Çürüttüğün suda yüzüyor
Yetiştirdiğim bütün dualar
Kalbimin üstünde eski bir taş
Ne dilleniyor, ne ufalanıyor
Allah’ım sen çok güzelsin
Ama bu ara herkes yarattığın dünyanın yüzüne tükürüyor.

Duvarlarla bir alıp veremediğim elbette var
Kahkahalar gördüm taşları yırtan
Taze bir keder örgütledim kendime
Ne yazdıysam uzun, bekleyen
Kuyunun boynundaki ipte

Aslında tek bir şeyi anlatıyorum
Aynı yerden başlayarak
Kendimi kusursuz bir boşluğa armağan ediyorum
O taşı bu kalbime, ağır olayım diye yerleştirdi sanırım Allah
Ben hep Allahlı şiirler yazıyorum
Taş hiç istifini bozmuyor
Dua yükseldi, gök alçalmıyor

Sevgilim, iyi haberlerini aldım
Demek kalbine diri bir işgal yürüyor
Gözlerim kovulmuş bir ümidin hayreti
Nasıl oluyor da bu gök hala başıma devrilmiyor.

(İtibar Dergisi, Aralık 2013)

Orfeas Peridis & Lizeta Kalimeri — Faros

Süreyya Akay 
Dem-i Devran 
Kuş Dili 

"İdiller Gazeli, Haydar Ergülen" 

gözlerin yağmurdan yeni ayrılmış
gibi çocuk, gibi büyük, gibi sımsıcak

sen bir şehir olmalısın ya da nar
belki Granada, belki eylül, belki kırmızı

gövden ruhunun yaz gecesi mi ne
çok idil, çok deniz, çok rüzgâr

çocukluğun tutmuş da yine âşık olmuşsun
sanki bana, sanki ah, sanki olur a

aşk bile dolduramaz bazı âşıkların yerini
diye övgü, diye sana, diye haziran

heves uykudaysa ruh çıplak gezer
gazel bundan, keder bundan, sır bundan

gözlerin şehirden yeni ayrılmış
gibi dolu, gibi ürkek, gibi konuşkan

hadi git yeni şehirler yık kalbimize bu aşktan 

(Üzgün Kediler Gazeli, 2007)

"çocukluğun tutmuş da yine âşık olmuşsun"

Zelal Gökçe 
Baba Tahirê Ûryan / Dîwan-a Dubeytî
Dîlber 
Koro: Zelal Gökçe & Meral Tekçi & Nurcan Değirmenci & Serhat Kural

"Xezel, Baba Tahirê Uryan" 

Ez ew sotîdilê bê pî û ser im 
Ku dilê sotî bi eşqa dilbe im 
Dilê min daxdayî ye j' lalerûwan 
Di demarên xwe de xwedî nişter im 

Ruwê yar ger cîlwe bike di dil de 
Bi şahî ez ji tevan ronîtir im 
Di xefka ziman de ez wa muzterîb 
Weku nêçîrê wehşî birîndar im 

Ku ji bilî eşqa te dil de tişt hebe 
Nav heftê û du gelan de kafir im 
Di hedefa vê dunyaya fanî de 
Wek tîreke şikestî û bêper im 

Her disojim, disojim, her disojim 
Bi germî ez ji agir agirtir im 
Ez im Tahir ku bi derd û cefayê 
Xulamtiyê ji Muhemmed r dikim 

(Kürt Şiir Antolojisi, Haz. Selim Temo, 2007)

"di demarên xwe de xwedî nişter im"

Tahir Palalı & Çiğdem Aslan 
Dünyada Tükenmez Murat Var imiş 
Söz ve Müzik: Âşık Veysel 

"Dünyada Tükenmez Murat Var ımış, Âşık Veysel" 

Dünyada tükenmez murat var ımış
Ne alanı gördüm ne murat gördüm
Meşakkatin adı murat koymuşlar
Dünyada ne lezzet ne bir tat gördüm

Ölüm var dünyada yok imiş murat
Gün be gün artıyor türlü meşakkat
Kalmamış dünyada ehl-i kanaat
İnsanlar içinde çok fesat gördüm 

Nuşveran-ı adil nerede tahtı
Süleyman mührünü kime bıraktı
Resul-i Ekrem’in kanunu haktı
Her ömrün sonunda bir feryat gördüm

Var mıdır dünyaya gelip de kalan
Gülüp baştan başa muradın alan
Muradı maksudu hepisi yalan
Ölümlü dünyada hakikat gördüm

Dönüyor bir dolap çarkı belirsiz
Çağlayan bir su var arkı belirsiz
Veysel neler satar narhı belirsiz
Ne müşteri gördüm ne hesap gördüm

"dünyada tükenmez murat var ımış"

Perî Zengene 
Gonceşkeke Eşi Meşi 

Hasan Hatemi’nin notuna göre, Kazerun lehçesinde “eşi meşi”, “ba şah meşin, şahla oturma!”nın kısaltılmış hâlidir. Onurlu olan ve kralların karşısında eğilmeyen kişiler için söylenen bir ifadedir. 

Ezgi ilk olarak gözlerini erken yaşta kaybeden Perî Zengene tarafından, daha sonra da Ferhad Mehrad tarafından seslendirilmiştir. Ezginin müziği, ünlü müzisyen İsfendiyar Monferedzede’ye aittir. Gonceşkeke Eşi Meşi ezgisi, politik bir film olan Geveznha (Marallar, Dağ Maralları) filmi için seslendirilmiştir.

Gonceşkeke eşi meşi | Ah serçecik eşi meşi 
Lebe bume ma meşi | Bizim damımızda oturma sakın 
Barun miyad xis mişi | Yağmur yağar, ıslanırsın 
Berf miyad gulle mişi | Kar yağar, yumrulursun 
Miyofti to hoze neqqaşi | Düşersin resim havuzuna 
Ki migire? Ferraşbaşi! | Kim yakalar? Ferraşbaşı! 
Ki mikoşe? Qessabbaşi! |  Kim öldürür? Kasapbaşı! 
Ki mipeze? Aşpezbaşi! | Kim pişirir? Ahçıbaşı! 
Ki mioxore? Hakimbaşi! | Kim yer? Hakimbaşı!

“Eşi meşi bir serçecik, çocukları oynasınlar diye şahın tacından kocaman bir yakut çalar. Ancak yolda gelirken, yaşamına çeki düzen versin diye yakutu ihtiyar bir kadına verir. Bu olaydan sonra serçecik zenginlerden çalıp yoksullara dağıtmaya devam eder. Tanınıp da yakalanmamak için de bir resim havuzunda kendini başka renklere boyar.”

"baharda yine geliriz"

Alina Orlova 
Papildomos Dainos (2011)
Kukushka 

"Bir Süre Yere Paralel Gittikten Sonra, Barış Bıçakçı" 

Küçük şeylerden filizlenen, büyüyen balta girmemiş orman. Ona yazgı diyoruz, ama masa saatinin içine nasılsa girip altı rakamının dibinde ölmüş kalmış küçük bir sinek de diyebiliriz. Çünkü artık burada, bu dünyada her şey parçalar halinde ve her bir parça diğerinin yerine geçebiliyor. Yadırgamıyoruz. Çıldırmamız gerek ama yadırgamıyoruz. Ben örneğin hem kendini beğenmiş biri hem bir akvaryum balığı olabiliyorum, tül tül yüzgeçlerimle aptallık ve ölüm taşıyorum. Bu balık gerçeğin kendisi olabiliyor, ama gerçek daima biraz hüzünlüdür. Gerçeği ararken bir yandan da bulduğumuz anda değiştirmeyi düşleriz. Çünkü aynı zamanda gerçek daima biraz utanç vericidir. 

Utanç bizi ikiye böler. İkiye bölünmenin en dayanılmaz yanı, iki parçanın da hâlâ canlı olmasıdır. İnsan herhalde bu yüzden kendini öldürmeye kalkışır. İkisinden biri gitsin, der. Bilge her zaman tek parçadır ve bir tepeyi tırmanır. Zaten bilgeden beklenen de budur. Bilge tepeyi tırmanırken, yukarıdan bakıyorum yine de körüm, der geniş kanatlı kuş. Dilimi ısırdım derdim içimde kaldı, diye inler taş. Kuşun gördüğü olmak ister bilge, taşın derdini dinleyen. Çünkü ondan beklenen budur. 

Ben bilge değilim. 

Bir şey sunulmuştu bana, bir hediye, bir meyve. Ama ben o meyveden tadamadım, gök erik gibi kaldı avucumda dünya. Şimdi ben uykusuzum, yalınayağım, kendimle meşgulüm. Kapımın önünde boş peynir tenekeleri, yağmur suyu biriktiriyorum. Kendi kendime, sanatçı tecrübe edinemeyen insandır, diyorum, bu dünyada hiçbir tecrübesi olmayan insandır, ama şimdi sen karala bunun üstünü, yırt sen bunu, olmadı çünkü, olmadı işte. 

Nafile. 

(Bir Süre Yere Paralel Gittikten Sonra, 2008)

"herkes herkesle dostmuş gibi..."

Delîl Dîlanar 
Zerîyê (2009) 
Şerê Tarxan 

"Janya, Rênas Jiyan" 

xwedê û wext xelet hatiye xetimkirin
naqosên dêran kerr...
minare kin...
doktrînên dekolte lixwekirî evdal...
sarincên ji baranên derengmayî, derengbarî hatibû
damezrandin, bi derbeke neşterê ya dirinde, şolî bûne
barûyên ji evînên nukleerî, di serdabên ji krîstalên rokoko
hatibûn kemilandin qîtik qîtikî bûne, ji xewnên bêxwedî
xeyîdîme, pekiyame û hatime janya, ji nalînên min re
vokalîstiyê bike
(ji qevmê pezkoviyan re xew heram e)

peykerekî: antîk, derîzî û mîtolojîk im, nêm ji min dihere, li
ezmanê hundirê min, qaqlîbaz firînên kamîkazeyî li dar
dixin, kovanên genimî, li ber aşên êşan, kêliyekê jî aş nabin,
aj nabin, hûr dibin û hey hûr dibin, ji elfabêtan tîpek kêm
dibe ku dimirim, w... ey waweylê janya, kezeba min dike di
devê min re derkeve ji qehra...

çiqas êvarên şînboz bihurîn û çûn ji keştiya xeyalan
çirûskeke serzer peya nebû, li peravên hestên min ên hestî û
çermmayî, pêxemberekî sexte di nav kirasê xwe yê
gewrîboz de, bi derewan be jî dest dirêjî min nekir, min
venexwend cemeata xwe, ferîşteyeke fahîşe sing venekir,
maran jî ez ji kom û refên xwe aferoz dikirim, bi qasî yez-
danekî bêqûl tenê dimam, mezhebên şêx û mirîdên wê ez,
min diafirand di çarmixan de, min her çavê xwe li destmal-
ka bixwîn, ya destê weronîkayê digerand, bi îskeîskeke zen-
garî, mîna guran tim dizûrriyam, hosteyê dînîtiyê mam,
goştê hov ji te re ricifeke ruh divê,
nêrîneke şêtiya şûran divê,
ez heta qirikê binicihê tirbê
..............................hilnayêm janya
..............................hilnayêm porkurê
..............................di tirban de hilnayêm ha! ! !

a li eniya te nivîsî ne ne qeder e, soneya serpêhatiya temenê
min e, dengê min diêşe, welê bi sewteke berz û peritî min
dilê xwe têr rehet nekir li qîrîniya navê te, çirreke şiîr
didoşim ji hewraniyên sipîboz ji bona çivîkên çavên te xwezî
janya min îmana te ya rewnaq bihewanda, xwezî berxê ji
xeynî te pê ve, bi tu fikaran min tehma hişê xwe xera nekira,
bêxem min tu li suqulîka xwe bikira û sûk bi sûk bigeren-
da, di şaneşînên nêrgiz û nesrînan de, min devê te biki-
ra zîndana zimanê xwe
lê xwedê û wext xelet hatiye xetimkirin
ez hêmayeke heyama hewaran,
di herban de nîşangeha riman
serî gog, çav xar, zikçirîyayî 

fermo janya êdî tu dikarî xwe bikujî! ... 

(Janya, 2009)

"ji qevmê pezkoviyan re xew heram e"

Doğruya Nazar Eyleriz 
Şiir: Muhyiddin Abdal 
Solist: Çiğdem Aslan 
Bağlamalar & Perküsyon: Tahir Palalı 

"Doğruya Nazar Eyleriz, Muhyiddin Abdal" 

Doğruya nazar eyleriz 
Biz eğri nazar bilmeyiz 
Nakd ile pazar eyleriz 
Veresi pazar bilmeyiz 

Hak'tır sevdiğimiz bizim 
Hak'tır övdüğümüz bizim 
Boyun eğdiğimiz bizim 
Hak'tan özge yar bilmeyiz 

Sazımızı ele aldık 
Namusu deryaya saldık 
Aşk ile meydana geldik 
Zincir ile dar bilmeyiz 

Muhyiddin Abdal coşunca 
Çiğler özünde pişince 
Gönlümüze yar düşünce 
Hiç sabr-ı karar bilmeyiz

"bize didar gerek dünya gerekmez"

Grup Merhaba 
Memleketim (1996)
Ertuğrul Ağıdı 
Şiir: Gülten Akın | Müzik: Ali Asker 

"Ertuğrul Ağıdı, Gülten Akın"

Gökte bulut yan yan gider 
Yaralarından kan gider 
Töresi batası dünya 
Kahpe kalır, şahan gider

Osman seni Osman seni 
Yoz yetirmiş ustan seni 
Vururlar mı arkasından 
Sizde "arkadaş" diyeni

Halkın bağrından biçtiler 
Birer birer hepimizi 
Başarmadan ölmek yoktu 
Böyle m'ettik kavlimizi

Hasına canın hasına 
Haber salın babasına 
Okulda bir yiğit ölmüş 
Kuşlar dönüyor yasına

Yavan yerdi yavan değil 
Sabırlıydı, söven değil 
Hayata tümüyle tutkun 
Bir şey seçip seven değil

Kapılara faşist gelmiş 
Var mı demiş, sor mu demiş 
Ankara'nın kanlıları 
Ertuğrul'u vur mu demiş

Salihli'den çağrılıyor 
Kazma kürek deriliyor 
Düğününe varacakken 
Ölüsüne varılıyor

Yumasalar yumasalar 
Yol üstüne komasalar 
Bilen olur bilmez olur 
Garip öldü demeseler

Doğruya yiğit doğruya 
Canavar girdi sürüye 
Ölür mü yiğit olanlar 
Ertuğrul benzer diriye

(Seyran Destanı, 1979)

"kuşlar dönüyor yasına"

Yenigün Müzik Topluluğu 
Umutsuzluk Kaçar Türkülerimizden (1994) 
Kilis 
Şiir: Ülkü Tamer | Müzik: Zülfü Livaneli 
Görsel: Bereketli Topraklar Üzerinde (Erden Kıral, 1980)

"Mayın Tarlasında Maniler, Ülkü Tamer" 

Kilis'e haber saldım
Hekim gelecek bildim
Kanı bir yanı bırak
Revan içinde kaldım

Haber saldım kuş ile
Gagasında yaş ile
Yol gözledim ardından
Bir sıcacık düş ile

Tarlada kara mayın
Beni diriye sayın
Canda tohum taşırım
Tohum sesini duyun

Işık vurmaz karama
Bende şifa arama
Ellerim yok ki artık
Tütün basam yarama

Kilis'e haber saldım
Ne ağladım ne güldüm
Gündüz geceye değdi
Takvim yaprağın yoldum

"ellerim yok ki artık tütün basam yarama"

Zelal Gökçe 
Zer OST (2017)  
Peyv: Kazım Öz 
Muzîk & Aranje & Lavta & Vokal: Mustafa Biber 
Solîst: Zelal Gökçe 
Piyano & Akordiyon: Rustam Makhmudov 
Çello: Murat Süngü 

"Hubr, Roşan Lezgîn" 

Boya hubrê qeleme 
Verê şinge-şinga şimşêrê goninî 
xo resnena heme weletan...
Û Homayî bi xo zî rêça hubrê qeleme de xo nawit bi ma 
Homayîya xo bi ma evdan de qebulkerdîş; 
(Ellezî 'elleme bîl qelemî...) 

Şahî, sultanî, qiralî 
Amey û şîy 
Hezaran tîranî...
Qesran û qonaxan ra çi mend? 
Kerrayî helîyayî; bîy welî 
Tenya rêça hubrê qeleme baqî mend û mend. 

Ax her kes rengê xo de rind o, her kes vengê xo de... 

Çi wexto ke wisar destanê xoyê keskan ro mi keno derg 
Senî a game ez lewanê ey ra şinawena 
poşmanîya teyrê Pepûgî: 
- Kamî kişt? 
- Mi kişt!..
(Şîyayeyî tepîya anêgeyrenê!...) 

Û a kardîya ke ez misêwa fekê aye hesan kena 
Ax destanê şima kamî ra damaranê mi birrnena? 
Na gonîya girênaya 
Na gonî damaranê mi ra herikêna mîyanê zerrîya şima kami? 
Ax na gonîya ke boya hubrî ci ra yena... 

(Dêsan de Sûretê Ma Nimite, 2005)

Zelal Gökçe — Zer OST

"Suyun Ayak Sesi, Sohrâb Sepehrî" 

Ben müslümanım. 
Kıblem bir kırmızı gül. 
Namaz kıldığım yer pınar, mührüm nûr. 
Seccâdem kır. 
Pencerelerin kıpırtısıyla abdest alırım ben. 
Namaz kılarken ben, akar ay, akar tayf. 
Taş görünür namazımın ardından: 
Billûrlaşmıştır namazımın tüm zerreleri, 
Kılarım namazımı

Okuduğu zaman rüzgâr servinin tepesinde ezanı. 
Kılarım namazımı otların "tekbîretu'l-ehram"ından sonra, 
Dalganın "kad kâmet"inden sonra. 

Kâbem su kenarında. 
Kâbem akasyalar altında. 
Kâbem meltem gibi gider bahçeden bahçeye, 
                                  gider şehirden şehire. 

"Hacerülesved"im bahçenin aydınlığı. 

Babam kırlangıçların iki kez gelişinin ardından, iki karın ardından, 
Babam mehtapta iki kez uyumanın ardından, 
Babam zamanların ardından, öldü. 
Öldüğünde babam, gökyüzü maviydi. 
Anam sıçradı uykusundan, habersiz; güzelleşti kız kardeşim. 
Babam öldüğünde şairdi bütün bekçiler. 

Kâşân, Çınar Köyü, 1964 Yaz. 

(Suyun Ayak Sesi, 1967)

"şûşa dilê min şikest"

Eleni Karaindrou 
The 10 (2008)
Nostalgic in 5/8 

"Bulutları Kaldır, Gonca Özmen" 

Giderek bir avluya benze 
Böylesi daha iyi 

Bir serinliği büyüt ağzında 
Pencerelerin diline çalış 

Anlamanın çatısı akıyor bak her evde 
Yazımı çöz 
Yerini değiştir tüm seslerin 

Hem bu sesleri bize böyle kim öğretti 
Kim çizdi göğü 

Gitsen uzak kentler bulaşacak yüzüme 
Konuşsan suya sessizliğim 

Geceyi kaldır üstünden 
Böylesi daha iyi 

Bir düş ayır tenine 
Sözün boşluğuna dağıl 

(Belki Sessiz, 2008)

Eleni Karaindrou — Nostalgic in 5/8

Cem Karaca 
Merhaba Gençler ve Her Zaman Genç Kalanlar (1987) 
Canım Benim 
Söz ve Müzik: Cem Karaca 

Canım benim, 
Sarı kara bir sansar olmak mı iyi, bir tilki mi? 
Ya da o lacivert rüzgârlarına basmak gönül yelkenini, o bizim denizlerin. 
Yağmuruyla, karıyla ve güneşiyle sevmek mi doğuşu ve nice güzelmiş demek mi? 
Yorulup yaşamakla sarmaş dolaş, zorlu havalar sonrası, kuytu koy dinginliğinde, beraber türküler söylemek mi? 
Yalnız yakını ve kolayı sevmek mi murat, ne bu yangın yeri geride kalan demek mi? 
Canım benim, 
Seni böyle özlemek mi özlememek mi?

"seni böyle özlemek mi..."

Ayfer Düzdaş 
Ji Xoresanê heta Çorimê Newayên Kurdên Elewî (2017)
Lo Wer Meke 
Fotograf: My Sweet Pepper Land (Hiner Saleem, 2013)

Ayfer Düzdaş — Lo Wer Meke

“diyelim fesleğen vardı, durup fesleğen çalıştım buralarda“

muannit

Popular tracks