ซีดี ๙๕ พระธรรมเทศนา หลวงพ่อปราโมทย์​ ปาโมชฺโช

การภาวนาไม่ใช่เรื่องยากอะไร 
ที่มันยากก็เพราะพวกเราคิดมากเกินไป 
เราคิดว่าการปฏิบัติจะต้องทำอย่างนั้นจะต้องทำอย่างนี้ 
ซึ่งมันเกินความจำเป็น เกินธรรมดา 
คิดว่าปฏิบัติไปแล้วจะได้อะไร 
สิ่งที่ได้ต้องวิเศษวิโส ผิดมนุษย์มนาเกินธรรมดา 
คือมันวาดภาพผิดมาตั้งแต่เริ่มต้น 

วิธีปฏิบัติก็ไม่ใช่เรื่องยากอะไร 
เราไปคิดเอามากมาย ต้องทำอย่างนั้น ต้องทำอย่างนี้ 
แล้วก็เริ่มเถียงกัน วิธีไหนดีกว่าวิธีไหน 
ซึ่งมันไม่มีนัยยะอะไรเท่าไรหรอก 
จะใช้หายใจเข้าพุทออกโธ 
หรือจะทำพุทโธแล้วมาพิจารณากาย 
จะดูท้องพองยุบ จะขยับมืออย่างหลวงพ่อเทียน 
หรือจะเจริญวิปัสสนา ทำอย่างโน้นทำอย่างนี้ 
สายโกเอนก้าเขาก็ทำอานาปานสติก่อน 
พอจิตได้ฌานแล้วก็มาดูเวทนาของร่างกาย 
อันนี้เป็นวิธีการ เป็นกลยุทธ์ที่แต่ละคนก็เลือก
ใช้วิธีที่เหมาะกับตัวเอง 
แต่ไม่ว่าเราจะใช้วิธีอะไร หลักปฏิบัติต้องแม่น 
มันไม่ใช่เรื่องยากหรอก 
ทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่งแล้วรู้ทันจิตตัวเองไว้ หลักมันมีเท่านี้ล่ะ 
กรรมฐานอะไรไม่สำคัญหรอก 
ทางใครทางมัน ใช้ได้ทั้งหมดล่ะ 
แต่ถ้าทำกรรมฐานแล้วไม่ได้รู้ทันจิตตัวเอง 
มันก็ไม่ได้สาระแก่นสาร

การปฏิบัติไม่ยาก มันยากที่พวกเราไม่ปฏิบัติ 
อย่างแทนที่เราจะคอยดูความสุขความทุกข์ในใจเรา 
ไม่ดู เรามัวไปดูสิ่งอื่น 
หรือเวลาใจเราโกรธขึ้นมา เราจะดูอะไร 
ไม่มีใครย้อนมาดูหรอกว่าใจกำลังโกรธ 
แต่จะไปดูคนที่ทำให้เราโกรธ 
มันพลิกกันนิดเดียว หน้ามือเป็นหลังมือเลย 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
บ้านจิตสบาย
18 กันยายน 2565

บ้านจิตสบาย

การภาวนาไม่ยาก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 18 กันยายน 2565

เราต้องพยายามฝึกตัวเอง มีวินัยในตัวเอง 
แล้วก็พยายามฝึกสติปัฏฐาน ทุกวันๆ ต้องฝึก 
วิธีฝึกสติปัฏฐานก็คือ ต้องมีฐานที่ตั้งของสติเสียก่อน 
ฐานที่จะทำให้เกิดสติปัฏฐาน 
พระพุทธเจ้าท่านกำหนดไว้ให้แล้ว คือกาย เวทนา จิต ธรรม

เราพยายามทำสติปัฏฐานไป 
มีสติรู้กายในส่วนที่เราสามารถรู้ได้ 
เช่น กายหายใจออก กายหายใจเข้า 
กายยืน เดิน นั่ง นอน กายเคลื่อนไหว กายหยุดนิ่ง 
เป็นเรื่องของการทำกายานุปัสสนา 
ดูจิตก็เหมือนกัน ดูจิตในส่วนที่เราดูได้ 
จิตโลภ จิตโกรธ จิตหลง 
จิตไม่โลภ จิตไม่โกรธ จิตไม่หลง 
หรือจิตสุข จิตทุกข์อะไรอย่างนี้ 
เรื่องเวทนา เวทนาคือความรู้สึกสุขทุกข์ในร่างกาย 
ความรู้สึกสุข ความรู้สึกทุกข์ 
ความรู้สึกไม่สุขไม่ทุกข์ในจิตใจ 

พ่วงการดูจิตเข้ากับการดูเวทนาทางใจไปแล้ว เหลือเวทนาทางกาย
เวทนาทางกายเหมาะกับคนเล่นฌาน 
เหมาะกับคนที่ทำสมาธิดีๆ ก่อน 
ถ้าเราสมาธิไม่พอ มันดูเวทนาทางกายเดี๋ยวสติแตก 
มันทนไม่ไหว มันเจ็บ
เพราะฉะนั้นคนที่จะเจริญเวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน 
ในกลุ่มของกาย “ควร” 
ไม่ใช่ “ควร” - “ต้อง”  ต้องฝึกสมาธิก่อน 
พวกเรายุคนี้ฝึกสมาธิยาก
ต่อไปก็เหลืออันหนึ่งธัมมานุปัสสนา 
ธัมมานุปัสสนามันก็อยู่ในรูปธรรม นามธรรมอีกนั่นล่ะ 
แต่มันดูละเอียดขึ้นไป ดูลึกลงไป
อย่างแทนที่จะดูแค่ราคะ โทสะ โมหะ ก็ดูละเอียดลงไปอีก 
สิ่งที่อยู่เบื้องลึกลงไป ก็คือพวกนิวรณ์ทั้งหลาย 
มันกิเลสที่ละเอียดลงไปอีก 
ซ่อนเร้นอยู่ในจิตใต้สำนึกของเรา เราไม่ได้ดูแค่ตัวมัน
เราจะรู้ลึกลงไปว่าทำไมมันถึงเกิดขึ้น 
อะไรเป็นเหตุเป็นปัจจัยให้มันเกิดขึ้น 
อะไรทำให้มันไม่เกิด อะไรทำให้มันเกิด
เพราะฉะนั้นในส่วนของธัมมานุปัสสนา ยาก 
พวกเราอินทรีย์ยังอ่อน เราเว้นไว้ก่อน 
เราเล่นของง่ายๆ เล่นกาย เวทนา จิต 
เวทนาก็เล่นเวทนาทางใจ ทำสิ่งที่เราทำได้ 
ไม่ต้องตะเกียกตะกายทำกรรมฐานซึ่งเกินกำลังของเรา 
ถ้าจะเกินกำลังมันทำไม่ได้จริงหรอก


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
24 กันยายน 2565

CD 95

วิธีฝึกสติปัฏฐาน :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 24 กันยายน 2565

ธรรมะมีหลายระดับ 
ระดับต้นๆ ทำให้เราอยู่กับโลกอย่างมีความสุข 
ระดับสูงขึ้นไปเป็นเรื่องธรรมะเพื่อการพ้นจากโลก 
พระพุทธเจ้าก็ไม่ได้คิดว่าทุกคนจะพ้นโลกได้
ส่วนใหญ่เราก็ยังเวียนว่ายอยู่ในโลกิยะ
โลกของกาม หาความสุขความเจริญ 
ส่วนใหญ่ก็ยังเป็นอย่างนั้น น้อยคนที่คิดจะพ้นโลกจริงๆ
พระพุทธเจ้าท่านก็เข้าใจเรื่องเหล่านี้ดี 
ท่านก็สอนธรรมะให้เราอยู่กับโลกอย่างมีความสุข มีความเจริญ 
อย่างธรรมะที่ท่านสอนฆราวาส 
ท่านจะสอนเรื่องการทำทาน การรักษาศีลอะไรพวกนี้ 
อยู่ในกลุ่มหมวดของธรรมะชื่ออนุปุพพิกถา 
เรื่องรู้จักทำทาน รักษาศีล 
ถัดจากนั้นก็มี คือเรื่องของสวรรค์ 
สวรรค์ก็คือเรามีความสุขมีความเจริญในทางโลกนั้นล่ะ 
ยังเป็นๆ อยู่ก็ขึ้นสวรรค์ได้ จิตใจมันมีความสุข มองอีกมุมหนึ่ง 
ทำไมท่านสอนอย่างนี้ 
อันแรกก็คือคนส่วนใหญ่ยังไม่ได้อยากพ้นโลก 
แต่อยากมีความสุข ท่านก็สอนธรรมะให้ 
ให้รู้จักทำทาน ให้รักษาศีล 
เพราะฉะนั้นเราตั้งอกตั้งใจ 
มีทาน มีศีล มีภาวนา ทำไว้สำหรับฆราวาส 
สำหรับฆราวาสและพระที่ต้องการพ้นทุกข์ 
ก็มีศีล มีสมาธิ และเจริญปัญญาด้วย 
เจริญปัญญาคือการเห็นกายอย่างที่กายเป็น เห็นจิตอย่างที่จิตเป็น 
มันเป็นอย่างไร มันเป็นไตรลักษณ์ นี่เรียกว่าเจริญปัญญา 
ไปเลือกเอา ชีวิตเรา 
อยากสุข อยากสบาย ก็ทาน ศีล ภาวนา 
อยากพ้นทุกข์ก็ ศีล สมาธิ ปัญญา 
ตัวที่ทำให้พ้นทุกข์ คือปัญญา 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
25 กันยายน 2565

ธรรมะมีหลายระดับ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 25 กันยายน 2565

การพัฒนาศีลก็คือความปรุงแต่งที่ดี 
การพัฒนาสมาธิก็คือความปรุงแต่งที่ดี 
การพัฒนาก็คือความปรุงแต่งที่ดี 
พัฒนาปัญญาเป็นความปรุงแต่งที่ดี 
ทั้งหมดนี้เป็นความปรุงแต่งทั้งสิ้น แต่ต้องปรุงแต่ง 
ถ้าเราไม่ปรุงแต่งศีล สมาธิ ปัญญา 
จิตมันก็ปรุงแต่งความชั่ว เพราะมันเคยชินที่จะชั่ว 
ฉะนั้นเราพัฒนา ทำไปเรื่อยๆ 
ศีล สมาธิ ปัญญา ไม่ใช่เป้าหมาย 
ศีล สมาธิ ปัญญา ก็เป็นความปรุงแต่ง 
เพราะฉะนั้นเราไม่ได้เอาความปรุงแต่งมาเป็นจุดหมายปลายทาง 
จุดหมายปลายทางของเราพ้นจากความปรุงแต่ง 
คือตัววิสังขาร ตัวนิพพาน

ศีล สมาธิ ปัญญา เป็นเครื่องมือ 
เป็นความปรุงแต่งชนิดที่เป็นเครื่องมือ 
ในการล้มล้างกิเลสออกจากจิตใจของเรา 
เพราะฉะนั้นเราต้องฝึก 
วิธีปรุงแต่งปัญญาทำอย่างไร 
ให้มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง 
ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลางมันได้มาจากการที่เราฝึกสมาธิ 
จิตมันตั้งมั่นไม่โคลงเคลง 
แล้วก็ต้องฝึกเรื่อยๆ 
เห็นสภาวะทั้งหลายเกิดดับหมุนเวียนเปลี่ยนแปลง 
เดี๋ยวสุข เดี๋ยวทุกข์ เดี๋ยวดี เดี๋ยวชั่ว 
พอฝึกไปเรื่อยๆ ต่อไปมันจะเป็นกลาง 
มันจะเห็นว่าสุขมันก็ของชั่วคราว ทุกข์มันก็ของชั่วคราว 
ดีมันก็ของชั่วคราว ชั่วมันก็ของชั่วคราว 
เพราะฉะนั้นสุขกับทุกข์มันก็เสมอกันด้วยความเป็นไตรลักษณ์ 
มันเป็นของชั่วคราวเหมือนกัน 
เราก็จะไม่หิวความสุข ไม่เกลียดความทุกข์ 
ดีกับชั่วมันก็เสมอกัน มันเป็นของชั่วคราว 
สุดท้ายปัญญาที่เป็นโลกุตตระมันจะเกิดขึ้น 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
1 ตุลาคม 2565

วิธีพ้นจากความปรุงแต่ง :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 ตุลาคม 2565

เราทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง 
พอจิตเคลื่อนแล้วรู้ๆ อย่างนั้นก็ได้ 
แล้วต่อไปจิตมันจะค่อยๆ มีพลัง ทรงตัวขึ้นมา 
พอจิตมันทรงตัวขึ้นมาได้แล้ว หัดแยกขันธ์ๆ ไป 
พอมันแยกขันธ์ได้ มันจะเห็นแต่ละขันธ์ 
ในขันธ์หนึ่งก็มีสภาวะหลากหลาย 
อย่างสังขารขันธ์มีตั้งเยอะแยะ ตั้ง 50 อย่าง 
เราไม่ต้องเรียนทั้งหมด เราเรียนเท่าที่มี 

ต่อไปเราก็จะเห็นแต่ละตัวๆ 
แต่ละสภาวะเกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วดับไปทั้งสิ้น 
เราต้องการจะมาเห็นตรงนี้ 
เราไม่ได้ต้องการเห็นว่าราคะไม่เที่ยงแต่โทสะมันเที่ยง ไม่ใช่ 
ทุกตัวเหมือนกันหมดเลย 
สุขหรือทุกข์ก็เสมอกันด้วยความเป็นไตรลักษณ์ 
กุศลหรืออกุศลก็เสมอกันด้วยความเป็นไตรลักษณ์ 
ดูให้มันเห็นไตรลักษณ์ ย้ำ ขีดเส้นใต้คำว่าเห็น 
ไม่ใช่คิด ต้องเห็นเอา 
ฉะนั้นวิปัสสนา วิปัสสนะก็คือ
วิ แปลว่าแจ้ง ปัสสนะ คือการเห็น 
ต้องเห็นเอา คิดเอาไม่ได้ 
เพ่งเอาก็ไม่ได้ ต้องเห็นเอา 

เราเห็นอะไร เช่น 
เราเห็นราคะมันเกิดขึ้น ราคะมันตั้งอยู่ ราคะมันดับไป 
อย่างนี้เรียกว่าเราเห็น 
ถ้าเราคิดว่า เอ๊ะ ตอนนี้จิตเรามีราคะ หรือมีโทสะ 
อันนี้ไม่เรียกว่าเห็น ยังหลงอยู่ในโลกของความคิด 
พอเราสะสมการเห็นถูกไปเรื่อยๆ 
เราสะสมการเห็นถูกบ่อยๆๆ เห็นไตรลักษณ์ 
อะไรเกิดขึ้นก็เห็นไตรลักษณ์ๆ 
ต่อไปถึงจุดหนึ่งจิตมันสรุปเอง 
สิ่งใดเกิดสิ่งนั้นดับ 
แล้วทุกสิ่งที่เกิดขึ้นมาตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ทั้งสิ้นเลย 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
2 ตุลาคม 2565

สะสมการเห็นถูก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ตุลาคม 2565

คอร์สปฏิบัติธรรมชาวจีน

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 30 กันยายน 2565

เส้นทางที่เราจะต้องเดิน 
ขั้นแรกก็เตรียมจิตให้พร้อมที่จะเจริญปัญญา 
จิตที่พร้อมเจริญปัญญา ก็เป็นจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จิตที่ตั้งมั่นเป็นจิตที่มีลักขณูปนิชฌาน 
ส่วนจิตที่เป็นกลาง ตัวนี้จะทำให้จิตมีพลัง เป็นอารัมมณูปนิชฌาน 
หลวงพ่อถึงบอกว่า “มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง 
(ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง) 
การรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริงคือการเจริญปัญญา 
สิ่งที่เป็นเหตุเป็นปัจจัยเกื้อหนุนการเจริญปัญญา คือ สัมมาสมาธิ 
สัมมาสมาธิก็คือสภาวะที่ตั้งมั่นและเป็นกลางนั้นล่ะ 
ตั้งมั่นเอาไว้เดินปัญญา เป็นกลางนี้เอาไว้ชาร์จพลังให้จิตมีเรี่ยวมีแรง 

พอมีจิตตั้งมั่น มีเรี่ยวมีแรงมากพอ 
เอาไปเดินปัญญา อย่าเฉยๆ อยู่ 
เดินปัญญาก็คือ พอสติระลึกรู้กาย 
ไม่ใช่รู้อยู่ที่จิตนิ่งๆ เฉยๆ อย่างนั้น 
สติระลึกรู้กาย จิตตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จะเห็นไตรลักษณ์ของกาย 
สติระลึกรู้เวทนา ถ้าจิตตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จะเห็นไตรลักษณ์ของเวทนา 
ถ้าจิตตั้งมั่นและเป็นกลาง สติระลึกรู้สังขาร 
ปรุงดีปรุงชั่วทั้งหลาย จิตก็จะตั้งมั่น จะเป็นกลาง 
จะเกิดปัญญาเห็นไตรลักษณ์ขึ้นมา มันจะอันเดียวกัน 
ในสติปัฏฐานทั้ง 4 ขอให้มีจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
สติระลึกอะไร อันนั้นแสดงไตรลักษณ์ทั้งหมด 
เราเห็นไตรลักษณ์นั่นล่ะ 
ที่หลวงพ่อใช้คำว่า “เห็นตามความเป็นจริง” 
ความเป็นจริงคือไตรลักษณ์ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
21 ตุลาคม 2566

CD 100

เคล็ดวิชาฝึกจิตเพื่อเดินปัญญา :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 21 ต.ค. 2566

อยู่กับโลก ต้องรู้จักมัน ต้องเข้าใจมัน 
ถ้าเราอยู่กับโลก จิตใจเราสงบสุข 
สบายตามสมควรกับอัตภาพแล้ว 
การที่เราจะมาถือศีลมาภาวนา
มันจะไม่มีเครื่องกังวลใจ 
อย่างบางคนเป็นหนี้บอล เจ้าหนี้ตามฆ่า 
หนีมาภาวนาในวัด หลบมาอยู่ตามวัด 
ใจมันจะสงบไหม ใจไม่มีทางสงบหรอก 
มันก็หวาดระแวงว่าเขาจะมาฆ่าเมื่อไร 
เพราะฉะนั้นการประพฤติตัวให้สะอาดหมดจดสำคัญ 
จะทำให้เรามีความสุข 
ถ้าเมื่อไรเราย้อนมาดูตัวเองแล้วเราไม่เห็นข้อบกพร่อง 
ผิดศีลผิดธรรม หรือบางทีมองตัวเองไม่ออก 
พรรคพวกเพื่อนฝูงที่ดีเขาก็เห็นว่าเราดีจริง 
หรือครูบาอาจารย์เห็นว่าเราดีจริง 
คนอย่างนี้ใจมันสงบสุข 

ถ้าเราใช้ชีวิตอย่างสะอาดหมดจด 
เวลาเราลงมือภาวนาจิตมันจะรวมง่าย 
หายใจไม่กี่รอบก็จิตรวมแล้ว 
ถ้าฝึกจนชำนิชํานาญ 
นึกอยากให้จิตรวมก็รวมทันทีเลย 
แต่ถ้าใจเราเศร้าหมอง 
มีแต่เรื่องชั่วๆ มีแต่ความหวาดระแวง 
กลัวคนจับได้อะไรอย่างนี้ 
นั่งให้ตายมันก็ไม่รวมหรอก 
จิตมันภาวนาไม่ได้ 
เพราะฉะนั้นถ้าเป็นฆราวาสอยู่กับโลกอยู่อย่างฉลาด 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
11 สิงหาคม 2567

2567

อยู่กับโลกให้เป็นจะภาวนาง่าย :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 11 ส.ค. 2567

จิตก็เป็นธาตุอันหนึ่ง เป็นวิญญาณธาตุ 
ก็เกิดดับหมุนเวียนไป 
จิตดวงใหม่ก็ไม่ใช่ดวงเดิม 
อย่างพวกคนจำนวนมากก็คิดว่า
พวกเรามีจิตวิญญาณอยู่ 
พอเราตายแล้วจิตใจของเราดวงนี้ 
ออกจากร่างนี้ไปเข้าร่างใหม่ 
อันนี้เป็นมิจฉาทิฏฐิ 
คิดว่าจิตนี่เที่ยงจิตเป็นอมตะ เป็นมิจฉาทิฏฐิ 
ไม่รู้หรอกว่าจิตเองเกิดดับตลอดเวลา 
ถ้าเราภาวนายังไม่ละเอียดพอ 
เราก็เห็นว่าจิตมีดวงเดียว จิตอยู่กับตัวเรา 
เดี๋ยวก็วิ่งไปที่ตาแล้วก็วิ่งกลับมา 
วิ่งไปที่หูแล้วก็วิ่งกลับมา 
วิ่งไปที่จมูก ที่ลิ้น ที่กาย แล้วก็วิ่งกลับมา 
วิ่งไปคิดแล้วก็วิ่งกลับมา 
เราคิดว่าจิตมีดวงเดียว 

อันนี้เพราะสติปัญญาของเรายังไม่แก่กล้าพอ 
ต้องฝึกอีก ถ้าฝึกแล้วเราจะเห็นเลย 
จิตเกิดที่ไหนก็ดับที่นั้น 
จิตนั้นเกิดดับสืบเนื่องกันอย่างรวดเร็ว 
เกิดที่ตาก็ดับที่ตา เกิดที่หูก็ดับที่หู 
เกิดที่ใจก็ดับที่ใจ เกิดตรงไหนก็ดับตรงนั้น 
จิตที่เกิดที่ตากับจิตที่เกิดที่หูก็คนละดวงกัน 
ทำหน้าที่ได้แตกต่างกัน 
จิตที่เกิดที่ตาก็ทำหน้าที่เห็นรูป 
จิตที่เกิดที่หูทำหน้าที่ฟังเสียง 
เราจะเอาหูไปเห็นรูป มันทำไม่ได้ 
จิตมันเกิดดับทางโน้นทางนี้ในทวารทั้ง 6 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
บ้านจิตสบาย
15 ธันวาคม 2567

จิตเกิดดับหมุนเวียน :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 15 ธ.ค. 2567

ถ้าเราเห็นความจริง 
ใจเราจะคงที่ เสถียร คงที่ไม่แกว่ง 
ตรงนั้นละที่เราจะมีความสุขมีความสงบ 
พระพุทธเจ้าบอกความสุขเสมอด้วยความสงบไม่มี 
คือความสงบมีความสุขมากที่สุด 
นิพพานคือความสงบ 
นิพพานคือสันติ เรียกความสงบ 

การปฏิบัติธรรมนั้นจะทำให้เราอยู่เหนือดีและชั่ว 
สูงขึ้นไปอีกระดับหนึ่ง เหนือดีเหนือชั่ว 
เพราะเราเห็นความจริงแล้ว 
ดีก็ไม่เที่ยง ชั่วก็ไม่เที่ยง 
สุขก็ไม่เที่ยง ทุกข์ก็ไม่เที่ยง เสมอกัน 
เพราะฉะนั้นเวลาความสุขมา ใจก็ไม่ฟู 
เวลาความทุกข์มา ใจก็ไม่หดหู่ลงไป 
ใจสงบ มีความสงบมีความสันติในทุกๆ สถานการณ์ 
นี่คือสิ่งที่เราจะได้มาจากการปฏิบัติธรรม 
ไม่ได้ได้มาเพราะความอยาก 
อยากปฏิบัติอยากดีไม่ทำให้เราได้อะไรขึ้นมา 
แต่เราได้มาจากการเห็นความจริงของกายของใจ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
16 ธันวาคม 2567

สงบสุขเพราะเห็นความจริง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 16 ธ.ค. 2567

ดูอย่างไรจะเห็นจิตผู้รู้ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
ง่ายๆ เลย ก็ดูจิตเดี๋ยวก็เป็นผู้รู้แล้วก็ดับ 
เกิดจิตดูรูป จิตดูรูปเกิดแล้วก็ดับ 
เกิดจิตผู้รู้ จิตผู้รู้แล้วก็ดับ 
เกิดจิตผู้ไปฟังเสียง จิตผู้ฟังเสียงเกิดแล้วก็ดับ 
เกิดเป็นจิตผู้รู้ จิตผู้รู้ก็ดับ เกิดเป็นจิตผู้คิด 
ได้เห็นจิตมันเกิดดับทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ 
อันนี้เราไม่ได้อาศัยการดูทางเจตสิกแล้ว 
อันนี้ละเอียดขึ้นมา เราดูผ่านอายตนะ 
เกิดดับทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ 
ถ้ารู้แจ้งเห็นจริงอย่างนี้จะวางจิต 
มันรู้ว่าจิตไม่ใช่ของดีของวิเศษ 
หลวงปู่ดูลย์ท่านเรียกว่าทำลายผู้รู้ 

เพราะผู้รู้นี้เป็นศัพท์เฉพาะ 
หมายถึงเป็นจิตที่เราพัฒนามันขึ้นมา เอามาใช้งาน 
ถึงอย่างไรวันหนึ่งเราก็ต้องปล่อยวาง 
ถ้าไม่ปล่อยวาง เราก็จะไปเกิดเป็นพระพรหม 
แล้วสูงสุดของผู้ปฏิบัติ ถ้ายังไม่วางจิต ก็จะไปเป็นพรหม 
หลวงปู่ดูลย์ท่านเคยบอกว่า 
ท่านพิจารณาแล้วนักปฏิบัติส่วนใหญ่เป็นผีใหญ่ 
ภาษาท่าน ผีใหญ่คือเป็นพรหม 
ภาวนาแล้วก็ไปเป็นพระพรหมกัน 
ต้องเดินปัญญาให้ถ่องแท้ ถึงจะเอาตัวรอดได้ 
“บุคคลถึงความบริสุทธิ์ได้ด้วยปัญญา” 
ไม่ใช่ด้วยสมาธิ สมาธิเป็นแค่เครื่องมือตัวหนึ่ง


หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
21 ธันวาคม 2567

บุคคลถึงความบริสุทธิ์ได้ด้วยปัญญา :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 21 ธ.ค. 2567

สิ่งที่ผิดก็มี 2 อันเท่านั้น 
ก่อนที่จะเข้าสู่ทางสายกลาง 
อันหนึ่งหลงไปเที่ยวแสวงหาอารมณ์ต่างๆ 
เรียกว่า กามสุขัลลิกานุโยค 
อารมณ์ต่างๆ ล้วนแต่เรื่องกามคุณอารมณ์ทั้งนั้น 
อีกอันหนึ่งเป็นอัตตกิลมถานุโยค 
เพ่งจ้องเอาไว้ ทำตัวเองให้เนิ่นช้าให้ลำบาก 
ทางสายกลางก็คือต้องไม่สุดโต่งไป 2 ฝั่งนี้ 

อันหนึ่งลืมอารมณ์กรรมฐาน 
อันหนึ่งไปเพ่งอารมณ์กรรมฐาน 2 อัน 
ถ้าลืมอารมณ์กรรมฐานแล้วเรารู้ปุ๊บ 
จิตจะทรงสัมมาสมาธิทันทีเลย 
แต่ถ้าเพ่งอารมณ์กรรมฐานอยู่ 
มันยังเพ่งต่อได้อีก รู้ว่าเพ่ง เราก็ยังเพ่งได้อีก 
ให้รู้ทันเบื้องหลังของการเพ่ง คือความโลภ 
โลภะตัวเดียวนี้ล่ะ ตัวอยากดี 
ถ้ารู้ตัวนี้ การเพ่งก็จะดับ

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
22 ธันวาคม 2567

ความสุดโต่ง 2 ฝั่ง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 22 ธ.ค. 2567

ศีลข้อที่เสียบ่อยคือศีลข้อ 4
พูดจาที่ไม่ดีมีระดับ
อันหนึ่งพูดเท็จพูดโกหก
อันหนึ่งพูดส่อเสียด
พูดให้เขาเกลียดกันให้เขาทะเลาะกัน
ทุกวันนี้เยอะมากเลยเรื่องตัวนี้
อย่างเราไปด่าคนลงในโซเชียล
พอเริ่มด่าสักคนหนึ่ง
คนอื่นจะเข้าไปด่าด้วย ถูกกระตุ้น
เพิ่มกระแสความเกลียดชัง
ทำให้เขาขัดแย้งกันเขาแตกแยกกัน

อีกเรื่องหนึ่งก็พูดคำหยาบ
พูดคำหยาบก็ออกมาจากใจที่หยาบ
ใจที่สำรวมระวัง ไม่พูดคำหยาบ
อีกอย่างหนึ่งเรียกว่าพูดเพ้อเจ้อ
พูดโดยไม่จำเป็นต้องพูด
ทุกวันนี้พูดเพ้อเจ้อเยอะ เล่นทางโซเชียล
เล่นอินเทอร์เน็ตกันก็เขียนเล่าโน้นเล่านี้
ถ้าเราภาวนาเราจะรู้
การพูดบั่นทอนพลังของจิต
คนพูดมากๆ พลังจิตจะอ่อนลงๆ
จิตฟุ้งซ่าน แล้วเราพูดเท่าที่จำเป็น

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
28 ธันวาคม 2567

ยุคนี้ศีลข้อ 4 วิบัติมากที่สุด :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 28 ธ.ค. 2567

ขั้นแรกฝึกให้จิตใจอยู่กับตัวเองก่อน 
หายใจออกรู้สึกตัว หายใจเข้ารู้สึกตัว 
ถ้าต้องการให้จิตพักผ่อนก็สงบลงไปอยู่ที่ลมหายใจ 
หรือที่อารมณ์กรรมฐาน 
ถ้าพักผ่อนพอแล้วก็จะอัปเกรดขึ้นมา 
จิตเราเคลื่อนไหวไปมา เรามีสติรู้ 

จิตหลงไปคิดก็รู้ หลงไปดู หลงไปฟัง หลงไปดม 
หลงไปรู้สัมผัสทางกายอะไรก็รู้ รู้ทันจิตไป 
หรือจิตไหลไปเพ่งอารมณ์กรรมฐานก็รู้ 
ตรงนี้ตรงที่เรารู้ทันจิตที่ไหลไปไหลมา 
จิตที่ไหลไปไหลมา เป็นจิตที่มีโมหะ 
มีความฟุ้งซ่านเรียกว่าอุทธัจจะ 
แล้วทันทีที่เราเห็นจิตไหลไปไหลมา 
จิตที่ไหลไปไหลมามันดับอัตโนมัติ 
มันจะเกิดจิตตั้งมั่นอัตโนมัติขึ้นมา 
พอจิตมันตั้งมั่นขึ้นมาแล้ว 
คราวนี้มันเดินปัญญาได้จริงแล้ว 

พอจิตเราตั้งมั่น เวลาสติรู้ร่างกายนี้ 
เราจะรู้เลยว่าร่างกายมันของถูกรู้ถูกดู ร่างกายไม่ใช่เรา 
สติระลึกรู้เวทนา เวทนาถูกรู้ถูกดู ไม่ใช่เรา 
สติรู้สังขาร ความปรุงดีชั่วทั้งหลาย 
ก็เห็นความปรุงแต่งทั้งหลาย 
โลภ โกรธ หลงอะไร ไม่ใช่เรา 
เป็นสภาวะอันหนึ่งเท่านั้นเอง 
แล้วต่อมาก็เรียน มันก็จะประณีตขึ้นเรื่อยๆ 
เข้ามาถึงจิตถึงใจตัวเอง 
เห็นจิตเกิดทางตาแล้วก็ดับ 
เกิดทางหูแล้วก็ดับ เกิดทางใจแล้วก็ดับ 
จิตรู้เกิดแล้วก็ดับ จิตคิดเกิดแล้วก็ดับ 
จิตเพ่งเกิดแล้วก็ดับ 
จิตทุกชนิดเกิดแล้วดับหมดเลย

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
22 กุมภาพันธ์ 2568

อัปเกรดสมาธิ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 22 ก.พ. 2568

รู้สึกตัว เรียนรู้ความจริงของร่างกายไป 
ร่างกายนี้ไม่เที่ยง 
รู้สึกลงไปในร่างกาย 
เห็นแต่ความไม่เที่ยงของร่างกาย 
หรือบางคนก็เห็นลึกลงไปอีกชั้นหนึ่ง 
ร่างกายนี้ทำไมต้องหายใจออกหายใจเข้า 
ทำไมต้องเปลี่ยนอิริยาบถ 
ทำไมต้องเคลื่อนไหว ต้องหยุดนิ่ง 
เพราะร่างกายนี้ถูกความทุกข์บีบคั้นอยู่ตลอดเวลา 
หายใจออกเรื่อยๆ ก็ทุกข์ 
หายใจเข้าเรื่อยๆ ก็ทุกข์ 
นั่งนานๆ ก็ทุกข์ เดินนานๆ ก็ทุกข์ 
ยืนนานๆ ก็ทุกข์ นอนนานๆ ก็ทุกข์ 
ร่างกายนี้ถูกความทุกข์บีบคั้นอยู่ตลอดเวลา 
บางทีก็ต้องเคลื่อนไหว 
นั่งๆ อยู่แล้วมันคัน ก็ต้องไปเกา 
ทำไมต้องเกา เกาแก้ทุกข์ แก้คัน 
บางทีนั่งอยู่ แข้งขาปวด 
เราก็ไปขยำๆ นวดขาอะไร 
ทำไมต้องเคลื่อนไหว ก็เพราะว่ามันทุกข์ 
เราเคลื่อนไหวเพื่อจะแก้ทุกข์ 

ดูในร่างกาย เห็นไม่เที่ยง เห็นเป็นทุกข์ 
ดูลึกลงไปอีกชั้นหนึ่ง มันเป็นอนัตตา 
มันไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา 
มันเป็นแค่วัตถุ เป็นก้อนธาตุ 
มีธาตุดิน น้ำ ไฟ ลมมาประชุมกันด้วยกำลังของกรรม 
มารวมตัวกันขึ้นมาเป็นรูปร่างอย่างนี้ 
แล้วก็มีจิตมีวิญญาณครอบครอง ก็มีชีวิตขึ้นมา

เรามีสติเรียนรู้ร่างกายไปเรื่อยๆ 
เห็นร่างกายไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา 
ไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่ของเรา 
เป็นแค่วัตถุธาตุที่เรายืมของโลกมาใช้ชั่วครั้งชั่วคราว 
แล้ววันหนึ่งเราก็ต้องคืนทุกสิ่งทุกอย่างให้โลก 
สิ่งที่เป็นร่างกายของเราวันนี้ 
วันข้างหน้าอาจจะไปเป็นร่างกายของหนอน 
เป็นร่างกายของต้นไม้ 
ต้นไม้ก็กินเราเข้าไปเป็นสารอาหาร 
หรือไปเป็นถนนให้คนเดิน 
กลายเป็นดินเป็นอะไรไป 
บางทีก็ไปอยู่ในน้ำทะเล 
อยู่ในแม่น้ำกระจัดกระจายไป 
ลมหายใจที่เราหายใจ 
คนอื่นมันก็เอามาหายใจมาก่อนเราแล้ว 
เราก็แค่ยืมลมหายใจเอามาใช้ 
ลมที่เราหายใจเข้าไป 
เราไม่รู้เลยคนอื่นหายใจมาก่อนหรือเปล่า 
หมามันหายใจมาก่อนหรือเปล่า ลมอันนี้ 
ธาตุมันหมุนเวียนอยู่อย่างนี้ 
เห็นแล้วก็ควรสลดสังเวช ไม่น่ายึดถืออะไร 
ไม่ใช่ของดีของวิเศษอะไร ยืมเขามาใช้ 
ไม่ใช่ของสะอาดหมดจดด้วย 
ถึงวันหนึ่งก็ต้องคืนเจ้าของ คืนให้โลกไป

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
23 กุมภาพันธ์ 2568

กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 23 ก.พ. 2568

สติเองก็เป็นอนัตตา สั่งให้เกิดไม่ได้ 
สติมีการที่จิตเราจำสภาวะได้แม่นเป็นเหตุใกล้ให้เกิด
ฉะนั้นเราจะต้องมาหัดรู้สภาวะ 
สภาวะมีรูปธรรมมีนามธรรม 
สภาวะก็คือสิ่งที่ประกอบกันขึ้น 
เป็นร่างกายจิตใจของเรานี้เอง 
พยายามเรียนรู้สิ่งเหล่านี้ให้มาก รู้สึกให้มาก 
หัดรู้ให้เห็นถึงตัวสภาวะให้ได้ 
แล้วสติตัวจริงถึงจะเกิด 
สติตัวจริงเกิดเมื่อไร 
สัมมาสมาธิ สมาธิที่ถูกต้องก็จะเกิดร่วมด้วยเสมอ 
เพราะฉะนั้นจับหลักให้แม่น หัดดูสภาวะไป 
ถนัดดูรูปธรรมก็ดูไป ถนัดดูนามธรรมก็ดูไป 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
1 มีนาคม 2568


วิธีฝึกสติคือการหัดรู้สภาวะ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 มี.ค. 2568

หลวงพ่อจะพูดภาพกว้างๆ ให้พวกเราเห็น 
หัวข้อที่จะพูดข้อแรกก็คือเรื่องความรู้สึกตัว 
หัวข้อที่สอง คือเรื่องของสมถกรรมฐาน 
หัวข้อที่สาม เรื่องวิปัสสนากรรมฐาน 
เรื่องหัวข้อที่สี่ เรื่องอริยมรรค อริยผล 
หัวข้อที่ห้า คือเรื่องนิพพาน 

เราจะไปสู่นิพพาน 
นิพพานเป็นสภาวะที่เราพ้นทุกข์สิ้นเชิง 
ฉะนั้นจะตอบโจทย์เราว่าเราจะไปสู่ความพ้นทุกข์ได้อย่าง

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
โรงแรม KSL Esplanade มาเลเซีย
26 มีนาคม 2568

วิธีไปสู่นิพพาน :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 26 มี.ค. 2568

เวลาเราทำวิปัสสนา 
เรียนรู้ลงมาในร่างกายเรานี้ 
เห็นทุกข์เห็นโทษของมันเรื่อยๆ 
ถึงวันหนึ่งจิตก็พ้นจากกามโดยเด็ดขาด ขึ้นสูงขึ้นไป 
เราก็ไม่ต้องมาเป็นหนอนกินอุจจาระอีกต่อไป 
การภาวนาที่เหลืออยู่เป็นเรื่องของจิตใจ 
ทำจิตใจให้สงบด้วยการเพ่งรูป 
ทำจิตใจให้สงบด้วยการเพ่งนาม 
เราก็จะเห็นจิตใจจะไปเพ่งรูป 
ก็ยังไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา 
จิตไปเพ่งนามธรรมก็ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา 

ดูไปดูมาเราจะพบว่า 
ไม่ว่าจิตนี้จะไปเกิดในภพใดที่ใด 
วิเศษแค่ไหน ก็ยังหนีความทุกข์ไม่พ้น 
คนจำนวนมากก็คิดว่า
ถ้าไปเป็นเทวดาเป็นพรหมแล้วจะไม่ทุกข์ ไม่ใช่ 
เกิดที่ไหนก็เป็นทุกข์ที่นั้น 
เกิดทีใดก็เป็นทุกๆ ที 
ถ้าเดินวิปัสสนาสุดขีดจะรู้เลย 
แล้วจะมองไปใน 3 โลกธาตุนี้
ไม่มีที่ไหนเลยที่ว่าจิตหยั่งลงไปแล้วจะไม่ทุกข์ 
ถ้าเห็นได้อย่างนี้ 
จิตจะสลัดตัวออกจากโลกทั้งหมดเลย 
ทั้งกามาวจรภูมิ รูปวจรภูมิ อรูปวจรภูมิ 
สำเร็จเด็ดขาดลงไป 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
7 เมษายน 2568

จิตเห็นทุกข์เห็นโทษได้จะพ้นทุกข์ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 7 เม.ย. 2568

สังเกตดูคนภาวนา 
จุดอ่อนที่สำคัญเลยก็คือไม่มีตัวรู้ที่ถูกต้อง ที่เข้มแข็ง 
เรื่องของสติปัฏฐาน 4 เป็นหลักสูตรการปฏิบัติ 
พระพุทธเจ้าท่านบอก เป็นทางสายเอก 
เป็นทางสายเดียวเพื่อความบริสุทธิ์หลุดพ้น 
ในสติปัฏฐานถ้าสังเกตให้ดี 
มันจะมีกิริยาสำคัญอยู่คำหนึ่งคือคำว่า “รู้” 
ปัญหาก็คือคุณภาพของการรู้ 
มันไม่ได้มาตรฐาน 
ภาวนาให้ตายมันก็ทำไม่ได้ 
ทำไมเราทำกันแทบเป็นแทบตายไม่ได้สักที 
ก็ยังได้กิเลสเหมือนเดิม 
คือคำว่า “รู้” นี้มันเข้าใจยาก 
ใครๆ ก็ชอบคิดว่าตัวเองรู้ 
ทั้งๆ ที่กำลังหลงอยู่ก็ว่ารู้อยู่ 
ตัวนี้ยากมาก 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
12 เมษายน 2568

ตัวรู้ที่ถูกต้อง ::  หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 12 เม.ย. 2568

ทุกข์คือรู้ในขันธ์ 5 ของเราตามความเป็นจริง 
รู้แล้วเห็นอะไร เห็นไตรลักษณ์ 
พอแจ่มแจ้งว่าขันธ์ 5 เรานี้ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
ก็เป็นอันละสมุทัยได้คือหมดความอยาก 
ความอยากสารพัดอยาก อยากอะไร 
อยากให้กายให้ใจเป็นสุข 
อยากให้กายให้ใจไม่ทุกข์ 
มันก็อยากแค่นั้นล่ะ 

พอรู้ความจริงว่ากาย ใจ รูป นาม ขันธ์ 5 คือตัวทุกข์ 
ความอยากให้มันไม่ทุกข์ก็ไม่เกิด เพราะมันตัวทุกข์ 
จะไปอยากให้มันไม่ทุกข์ได้อย่างไร 
แล้วก็ไม่มีความอยากให้มันเป็นสุขด้วย 
เพราะมันเป็นตัวทุกข์ มันจะสุขได้อย่างไร เห็นไหม 
รู้ทุกข์แจ่มแจ้งก็เป็นอันละตัวสมุทัย 
คือตัวอยากได้ ทันทีที่สิ้นตัวอยาก 
จิตก็ไม่หยั่งลงไป ไม่หยั่งลงในอารมณ์ 
ไม่หยั่งลงในภพทั้งหลาย ถ้ามีความอยาก 
จิตจะหยั่งลงไปเกาะเกี่ยวอารมณ์ 
ความทุกข์ก็ไปเกิดขึ้นอีก 
ถ้ารู้ทุกข์แจ่มแจ้งก็ละความอยากได้ 
ละความอยากได้ จิตก็ไม่หยั่งลงไปในที่ใดที่หนึ่ง 
เราก็จะแจ่มแจ้งในพระนิพพานขึ้นมา 
อันนั้นล่ะคือมรรค คืออริยมรรค 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
13 เมษายน 2568

รู้ความจริงว่าขันธ์ 5 เป็นตัวทุกข์ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช  13 เม.ย. 2568

กายเป็นของทิ้ง จิตไม่ใช่เรา :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 14 เม.ย. 2568

เราจะต้องรู้สึกตัว 
ก็คือการที่มีจิตใจอยู่กับเนื้อกับตัว 
ก็คือมีสติอยู่เรื่อยๆ 
พยายามมีสติอยู่กับกายอยู่กับใจของตัวเองไป 
พอรู้สึกตัวเป็น อ่านใจตัวเองเรื่อยๆ
ศีลก็จะเกิดขึ้นง่ายๆ สมาธิก็เกิดง่าย 

เพราะฉะนั้นเราพยายามรู้สึกตัว 
ฝึกให้มากแล้วศีลของเราจะอัตโนมัติ 
สมาธิของเราจะอัตโนมัติขึ้นมา 
พอเรามีสมาธิอัตโนมัติก็คือจิตใจเราตั้งมั่นแล้ว 
แล้วก็เป็นกลางกับทุกสิ่งทุกอย่าง 
จิตจะถอนตัวจากการเป็นผู้แสดงมาเป็นผู้เห็นผู้ดู 
พอจิตเราตั้งมั่นระลึกลงไปในร่างกาย 
ร่างกายไม่ใช่เราแล้ว 
ดูลงไปทีละอันทีละอันเลย 
สุขทุกข์ไม่ใช่เรา ดีชั่วไม่ใช่เรา 
สุดท้ายเราจะเห็นว่ากระทั่งจิตก็ไม่ใช่เรา 
มีสติรู้เนื้อรู้ตัวอยู่ก็เห็นขันธ์ 5 ทำงาน  

สุดท้ายเราก็เห็นความจริง 
เราก็จะได้ศีล ได้สมาธิ ได้ปัญญา 
ปัญญาเราก็เห็นไตรลักษณ์ 
เสร็จแล้วมันจะเกิดวิมุตติ 
เมื่อศีล สมาธิ ปัญญาสมบูรณ์เต็มที่มรรคผลจะเกิดเอง 
ไม่มีใครทำจิตให้บรรลุมรรคผลได้ 
จิตบรรลุมรรคผลเองเมื่อศีล สมาธิ ปัญญาบริบูรณ์ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
20 เมษายน 2568

ภาพรวมของการปฏิบัติ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 20 เม.ย. 2568

[คลิปสั้น] ความชั่วอย่าทำเสียเลยดีกว่า หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 เม.ย. 68 (680419)

[คลิปสั้น] กฎของธรรมะ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 เม.ย. 68 (680419)

วิธีที่เราจะฝึกให้ได้ขณิกสมาธิ 
ทำกรรมฐานอะไรก็ได้สักอย่างหนึ่ง 
แล้วคอยรู้สภาวธรรมที่กำลังเกิดขึ้น 
สภาวธรรมที่เกิดบ่อย 
เวลาที่เราทำกรรมฐาน เผลอกับเพ่ง 
2 ตัวนี้เกิดบ่อยที่สุดเลย 
เช่น เราหายใจเข้าพุท หายใจออกโธอะไรนี้ 
แป๊บเดียวหนีไปคิดเรื่องอื่นแล้ว 
นี่คือสภาวะหลง หลงไปคิด เผลอไปแล้ว 
อีกสภาวะหนึ่ง เช่น เราหายใจเข้าพุท หายใจออกโธ 
จิตเราถลำลงไปอยู่ที่ลมหายใจ 
นี่หลงไปเพ่ง ให้มีสติรู้ทันไป 

เพราะฉะนั้นทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง 
แล้วมีสติรู้ทันจิตไว้ แล้วเราจะได้ขณิกสมาธิ 
สมาธินั้นได้มาจากบทเรียนที่ชื่อว่าจิตตสิกขา
เรียนเรื่องจิตถึงจะได้สมาธิที่ถูกต้อง 
ถ้าอยู่ๆ แล้วบอกว่าไม่ต้องทำอะไรเลย 
ดูสภาวะไปเลย แล้วก็เกิดขณิกสมาธิ 
เกิดปัญญา เกิดมรรคผล มั่วเอาเอง พูดเอาเอง 
คนที่พูดนั้นภาวนาไม่เป็นหรอก เห็นหน้าก็รู้แล้ว 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
19 เมษายน 2568

วิธีฝึกให้ได้ขณิกสมาธิ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 เม.ย. 2568

กรรมมีหลายระดับ 
มีการให้ผลที่แตกต่างกัน
อย่างถ้าเป็นกรรมที่ใหญ่ๆ เรียกครุกรรม 
มีทั้งฝ่ายดีและฝ่ายชั่ว 
ถ้าเรามีครุกรรมเวลาเราจะตาย 
ครุกรรมจะให้ผลก่อน 
ถ้าเรามีกรรมที่ดีที่รุนแรง ครุกรรมฝ่ายดี 
เราจะไปเกิดในที่ดีแน่นอน 
ถ้าเรามีครุกรรมฝ่ายชั่ว 
ไม่ว่าเราจะเคยสร้างความดีมาแค่ไหน 
ครุกรรมฝ่ายชั่วจะให้ผลก่อน 
ถ้าเราไม่มีครุกรรม 
เราไม่ได้ทำอนันตริยกรรม 
เราไม่ได้มีสมาบัติ 8 เข้าฌานไม่ได้ 
มีกรรมอีกตัวหนึ่งเรียกอาจิณณกรรม 
กรรมที่ทำบ่อยๆ ทำจนเคยชิน เป็นนิสัย เป็นสันดาน 
ตัวนี้จะให้ผลจะพาเราไปเกิด 
จะดีหรือจะไม่ดีก็อยู่ที่อาจิณณกรรมที่เราทำ 

กรรมอีกตัวหนึ่งเรียกอาสันนกรรม 
อาสันนกรรมเป็นกรรมที่จิตเข้าไปจับในวาระสุดท้ายของชีวิต 
เป็นจิตเข้าไปตะครุบอารมณ์ตัวนั้นพอดี 
ถ้าหากไม่มีครุกรรม ไม่ได้มีอาจิณณกรรมอะไรที่เด่นชัด 
กรรมตัวนี้จะให้ผล

กรรมจะมีหลายระดับ 
อีกตัวหนึ่งเป็นกรรมเล็กๆ น้อยๆ ไม่ค่อยมีผลอะไร 
กรรมที่ไม่ค่อยสมประกอบ อย่างพวกเราทำบุญ 
ทีแรกเรามีศรัทธาเราอยากทำบุญ 
พอทำไปแล้วเกิดเสียดาย 
กรรมตัวนี้เป็นกรรมที่ไม่ดีไม่สมประกอบ เป็นกรรมเล็กน้อย 
ก็จะให้ผลถ้าไม่มีกรรมตัวอื่นให้ผล 
กรรมถ้ากรรมชั่วไม่ว่าเล็กแค่ไหนไม่ทำได้ดีที่สุด 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดธาตุทอง พระอารามหลวง
19 เมษายน 2568

ลำดับการให้ผลของกรรม :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 เม.ย. 2568

อ่านจิตอ่านใจตัวเองได้ เราถึงจะฉลาด
อ่านใจตัวเองยากไหม 
ไม่เห็นจะยากตรงไหนเลย 
จิตมีความสุขรู้ว่ามีความสุข 
จิตมีความทุกข์รู้ว่ามีความทุกข์
 จิตไม่สุข จิตไม่ทุกข์ รู้ว่าไม่สุขไม่ทุกข์ 
จิตเป็นกุศลรู้ว่าเป็นกุศล 
จิตโลภ จิตโกรธ จิตหลง จิตฟุ้งซ่าน จิตหดหู่ 
รู้อย่างที่มันเป็นไปเรื่อยๆ 
จิตมีความสงบก็รู้ จิตไม่สงบก็รู้ 
จิตเจริญปัญญาก็รู้ ไม่เจริญปัญญาก็รู้ 
อันนี้ต้องละเอียดแล้ว 
ถ้าหัดเบื้องต้นยังไม่เห็น 

ถ้าเราภาวนา เราจะรู้เลย 
ช่วงนี้จิตเจริญปัญญา 
ช่วงนี้จิตมุ่งไปที่ความสงบ 
ช่วงนี้ไม่มีทั้งสมาธิ ไม่มีทั้งปัญญา 
ช่วงนี้จิตฟุ้งซ่าน 
เราจะอ่านตัวเองออก 
หัดอ่านจิตตนเองให้ออก 
แล้วเราจะพัฒนาในทางธรรมะได้อย่างรวดเร็ว 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
26 เมษายน 2568

หลวงปู่พาดูจิต :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 26 เม.ย. 2568

อยากได้ดีต้องเด็ดเดี่ยว :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 3 พ.ค. 2568

เราต้องฝึกให้ได้ใจที่เป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานตัวนี้ 
วิธีฝึกก็คือมีสติอีกล่ะ 
รู้ทันจิตที่มันไหลไปไหลมา 
ถ้ารู้ทันตัวนี้จิตมันจะนิ่งว่างขึ้นมา 
พอมีจิตว่างแล้วต่อไปมีความปรุงแต่งเล็กน้อยเกิดขึ้นมา 
เราจะเห็นได้ชัด แต่ถ้าจิตเราวุ่นวาย 
ความปรุงแต่งเกิดขึ้น เราไม่เห็นหรอก

ใจที่ว่างๆ สบายๆ รู้เนื้อรู้ตัวอยู่ 
ความปรุงแต่งเล็กๆ เกิดขึ้น 
เราก็จะเห็นแล้ว เราจะรู้ทัน ความปรุงแต่งเกิดขึ้น 
เรามีสติรู้ ไม่ไปยุ่งกับมัน 
มันจะตั้งอยู่แล้วมันก็จะดับไป 
เราจะเห็นความปรุงแต่งมันมาเรื่อยๆ เดี๋ยวก็ปรุงๆ 
แต่ความปรุงแต่งทั้งหลายเกิดแล้วดับทั้งสิ้น 
เวลาความปรุงแต่งเกิด 
เราก็แค่รู้แค่เห็น เราไม่ปรุงต่อ

ถ้าใจเราสบาย ใจเราเป็นธรรมชาติธรรมดา 
มันประภัสสร มันผ่องใส ธรรมดา ว่างๆ 
แล้วมีอะไรแปลกปลอมเข้ามา 
มีความปรุงแต่งเกิดขึ้น 
เราจะเห็นความปรุงแต่งได้ชัดเจน 
เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป 
แต่ว่าพอเห็นความปรุงแต่งแล้ว 
อย่าหลงไปปรุงแต่งต่อเท่านั้น ใจเราเป็นกลาง 
เราก็จะเห็นทุกสิ่งเกิดแล้วดับทั้งสิ้น 
แต่ถ้าเราปรุงต่อ มันจะวุ่นวาย ฟุ้งซ่าน ภาวนาไม่ได้จริง 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
4 พฤษภาคม 2568


เห็นความปรุงแต่งแล้วอย่าปรุงแต่งต่อ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 4 พ.ค. 2568

ธรรมะทั้งหมดมันร้อยเรียงกันสวยงาม 
อย่างเราทำอะไรที่เป็นบุญ 
มาช่วยกันทำงานเผยแผ่ 
ใจเป็นบุญ ใจมีความสุข 
ความสุขเป็นเหตุใกล้ให้เกิดสมาธิ 
ใจก็จะมีปีติ มีความสุข 
ไม่วอกแวก ฟุ้งซ่านไปกับโลก ก็ข่มนิวรณ์ได้ 
พอใจเราไม่ไหลตามนิวรณ์ 
โอกาสที่จิตจะตั้งมั่นก็มากขึ้น ปรับนิดเดียว 
แทนที่จะให้จิตสงบอยู่กับอารมณ์อันเดียวที่มีความสุขสบายไปเฉยๆ 
ย้อนกลับมาสังเกตจิตนิดเดียว 
แล้วเห็นขณะนี้จิตมีความสุข รู้เข้ามาที่จิต 

รู้ทันจิต เมื่อกี้นี้มันไหลเข้าไปในความสุข 
ไปแช่อยู่กับความสุข 
ทันทีที่รู้ทันว่าจิตไหล จิตที่ไหลไปจะดับ 
จิตที่ตั้งมั่นจะเกิดขึ้นโดยอัตโนมัติ 
หรือเราหัดหายใจไป ทำกรรมฐานไป 
แล้วจิตเราไหลไปอยู่ที่ลมหายใจ 
เรารู้ จิตไหลไปคิด เรารู้ หรือดูท้องพองยุบ 
จิตไหลลงไปที่ท้องก็รู้ จิตไหลไปคิดเรื่องอื่นก็รู้ 
หัดรู้ทันจิตที่ไหลไปไหลมา 
แล้วจิตมันจะตั้งมั่นอัตโนมัติ

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
10 พฤษภาคม 2568

ความสุขเป็นเหตุใกล้ให้เกิดสมาธิ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 10 พ.ค. 2568

คนที่ตั้งใจสู้ ส่วนหนึ่งยังสู้ไม่ไหว 
แล้วคนที่ไม่ตั้งใจสู้ 
อย่างมาบวชเป็นอาชีพอันหนึ่ง ไม่มีอะไรทำ 
มาบวชคือไม่ได้มุ่งอยากได้พระนิพพาน 
พวกนี้ไม่คิดสู้ โอกาสแพ้ก็สูง 
หลวงพ่อก็เคยเจอพระ 
แรกๆ ก็อยากนิพพาน 
หลังๆ รู้สึกยากไปก็เลยไม่เอา 
สะเปะสะปะไปวันๆ หนึ่ง 
พลาดเข้าวันไหนก็อยู่ไม่ได้ 

ดูกิเลสของเราเอง 
กิเลสผุดขึ้นกลางอกเรา 
ผุดทั้งวัน เหมือนน้ำผุด 
เคยเห็นน้ำผุดไหม 
น้ำมันผุดๆๆ ขึ้นมา ไม่ต่างกันเท่าไร 
มันผุดอยู่ตลอดวัน 
ถ้าเราไม่รู้ไม่เห็นว่ากิเลสมันผุดขึ้นมา
เราไม่เห็น ก็ครอบงำจิตใจเราได้ 
กระทบเข้ามาถึงจิตใจ 
พอจิตใจเราเศร้าหมอง ถูกกิเลสครอบงำ 
ความคิดของเราก็เป็นไปตามอำนาจกิเลส 
คำพูดของเราก็เป็นไปตามอำนาจกิเลส 
การกระทำของเราก็เป็นไปตามอำนาจกิเลส 
มันเสียหมด เสียตั้งแต่จิตของเรา 
พอจิตเราถูกกิเลสครอบงำ 
คำพูดของเรา การกระทำของเรา ก็พลอยเสียไปหมด 
ฉะนั้นคอยรู้เท่าทันกิเลสในใจของตัวเอง 
ไม่ใช่เรื่องยากที่จะรู้ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
17 พฤษภาคม 2568

สู้กิเลสด้วยการรู้ทัน :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 17 พ.ค. 2568

ต้องภาวนากันแทบเป็นแทบตายเลยกว่าจะเห็น 
ไม่ใช่นั่งท่องๆ แล้ว โอ้ เข้าใจปฏิจจสมุปบาท 
เข้าใจแบบนั้นสู้กิเลสไม่ได้หรอก 
มันไม่เห็นกระบวนการ หรืออวิชชาเป็นอย่างไร 
อวิชชามีตั้ง 8 ตัวจะรู้อย่างไรในขณะจิตเดียว 
ไม่ใช่เรื่องง่าย พวกเราต้องค่อยๆ ทำไป 
เบื้องต้นฝึกให้จิตตั้งมั่น 
ด้วยการรู้ทันจิตที่ไหลไปไหลมา 
เรารู้ทันได้ถ้าเราฝึกทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่งทุกวัน 
ทุกวันต้องทำ แรกๆ หัดใหม่ๆ หลวงพ่อบอกวันละ 15 นาที 
ตอนนี้เพิ่มแล้ว ถ้ายังมีขาอยู่ ยังเดินได้ ไปเดินให้ได้วันละ 3 ชั่วโมง 
3 ชั่วโมงเดินทีเดียวไม่ไหว แบ่งก็ได้ 
เช้าชั่วโมงหนึ่ง กลางคืน 2 ชั่วโมงอะไรอย่างนี้ 

ถ้าพวกเรามีเวลาว่างเมื่อไรก็ถลุงมัน
ให้มันวอดวายหายไปเฉยๆ น่าเสียดาย 
โดยเฉพาะเอาเวลาไปใช้พัฒนากิเลส 
ตามใจกิเลสไปเรื่อยๆ 
กิเลสมันก็แข็งแรงขึ้นเรื่อยๆ 
พัฒนาสติ พัฒนาสมาธิ ปัญญาของเราไปสิ 
จิตใจเราก็จะแข็งแรงขึ้น กุศลมันจะแข็งแรงขึ้น 
แล้วสุดท้ายเราก็ละบาปอกุศลได้ 
เจริญกุศลถึงพร้อมได้ทั้งศีล สมาธิ ปัญญา 
เราก็จะข้ามโลกได้ ข้ามโลกได้เข้าสู่โลกุตตระได้ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
บ้านจิตสบาย
18 พฤษภาคม 2568

อย่าถลุงเวลาให้วอดวายไปเฉยๆ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 18 พ.ค. 2568

[คลิปสั้น] ถ้าจิตไม่มีแรงให้ทำสมถะก่อน หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 22 มิ.ย. 68 (680622)

[คลิปสั้น] จุดหมายปลายทางของการปฏิบัติ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 25 มิ.ย. 68 (680625)

[คลิปสั้น] กิเลสไม่กลัวตำรา หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 25 มิ.ย. 68 (680625)

“แล้วท่านก็สอนสมุทัย เหตุให้เกิดความทุกข์ 
อย่างเรามีร่างกาย 
มีร่างกาย ร่างกายเรามีเหตุให้เกิด 
เรามีชนกกรรม คือกรรมที่ทำให้เกิด 
พอเราเกิดมามีอัตภาพของมนุษย์ 
มันก็มีของแถมติดมาด้วยกับความเกิด 
คือความแก่ ความเจ็บ ความตาย 
อันนี้หนีไม่รอด หนีไม่พ้น เกิดมาแล้ว 
ถ้าหากภาวนาถึงขีดสุด จนหมดเชื้อเกิดในใจ 
ไม่ต้องเกิดอีก ก็ไม่ต้องมีร่างกายให้มันมีทุกข์ซ้ำซาก

ในด้านจิตใจเราวิบากก็ส่งผลมา 
ให้เรากระทบอารมณ์ที่ดีบ้างไม่ดีบ้าง 
กุศลส่งผลมา เราก็กระทบอารมณ์ที่ดี มีความสุข
อกุศลให้ผล เราก็กระทบอารมณ์ไม่ดี ก็ได้ความทุกข์ 
แต่ตัวนี้ยังไม่ใช่ตัวสำคัญ 
ถ้ากรรมเก่าส่งผลมาให้เราเจอสถานการณ์อย่างนี้ 
แต่พระพุทธเจ้าสอนทางออกให้เรา ทำกรรมใหม่ 
ทำกรรมใหม่ที่ดี เราก็จะบรรเทาผลของความทุกข์ได้ 
ยิ่งถ้ากรรมใหม่ของเราดีถึงขีดสุด 
เราถึงที่สุดของทุกข์ บรรลุพระอรหันต์ 
ความทุกข์ในจิตใจจะไม่มีอีก 
ทำไมความทุกข์ในจิตใจไม่มี 
เพราะจิตนั้นพ้นจากความปรุงแต่งสิ้นเชิง 
ไม่มีอะไรเข้าไปปรุงแต่งจิตได้อีกแล้ว 
มันเป็นอิสระอย่างแท้จริง 
เข้าถึงภาวะที่สงบสุขอย่างแท้จริง“

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
5 กรกฎาคม 2568


วิธีเข้าถึงภาวะที่พ้นทุกข์  :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 5 ก.ค. 2568

"เรากลับข้างกับคนทั่วไปนิดเดียวเอง 
คนทั่วไปเวลารู้อะไรมันรู้ออกนอก 
หลวงปู่ดูลย์เรียกว่าส่งจิตออกนอก 
ส่งจิตออกนอกเป็นสมุทัย ท่านว่าอย่างนี้ 
คือเป็นเหตุให้เกิดทุกข์ 
ให้เกิดความดิ้นรนปรุงแต่งวุ่นวายขึ้นมา 
ท่านบอก “อย่าส่งจิตออกนอก” คือ
ให้ดูตัวเองไว้ ตาเห็นรูป จิตเกิดอะไรขึ้น รู้ที่จิตนี้ 
มันต่างกับคนปกติทั่วไปในโลกก็แค่นี้เอง 
คือเราสามารถรู้ทันจิตใจตัวเองได้ ไม่ใช่เรื่องยาก"

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
6 กรกฎาคม 2568

เวลาภาวนาให้ดูตัวเอง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 ก.ค. 2568

"ปฏิบัติธรรมะ เรียนอย่างเดียวไม่พอ 
เราเห็นบทเรียนแล้ว 
พระเปรียญ 9 พลาดไปตั้งหลายองค์ 
ว่าสุดยอดแล้วเปรียญ 9 ก็เอาไม่รอด 
พวกเราต้องลงมือปฏิบัติ 

ทุกวันนี้หลวงพ่อเร่งพวกเรา
อย่างน้อยไปเดินจงกรมให้ได้วันละ 3 ชั่วโมง 
เดินรวดเดียวไม่ได้ก็แบ่งเวลา 
ตอนเช้าตื่นเร็วให้ขึ้นหน่อย 
ไปเดินจงกรมสัก 1 ชั่วโมง 
กลางวันมีเวลาเมื่อไร 
ก็เดินด้วยความรู้สึกตัวไป 
เก็บเล็กเก็บน้อยไปเรื่อยๆ 
ตกค่ำก็ไปเดินจงกรมอีกสักชั่วโมงหรือชั่วโมงกว่า 
หลายคนก็ทำ คนที่ทำก็ประสบความก้าวหน้า 
แล้วก็รู้ได้ด้วยตัวเองว่าตัวเองพัฒนาขึ้น 
แต่ก่อนที่หลวงพ่อจะใช้ให้ไปเดินจงกรม 
หลวงพ่อสอนหลักของการปฏิบัติให้แล้ว 
ไม่ใช่ไปเดินจงกรมแล้ว ยิ่งเดินยิ่งเครียด 
ยิ่งเดินยิ่งเหลวไหลไร้สาระ 
เดินด้วยความรู้เนื้อรู้ตัว 
เห็นร่างกายมันเดินไป 
ใจรู้สึกร่างกายมันเดิน ใจหนีไปที่อื่น รู้ทัน 
ใจถลำลงไปเพ่งร่างกาย รู้ทัน 
รู้ทันจิตใจตัวเองไป 
แล้วก็เดินไปด้วยความรู้เนื้อรู้ตัว"

 หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
10 ก.ค. 2568 (ช่วงเช้า)

เรียนแล้วไม่ทำก็ไม่ก้าวหน้า :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 10 ก.ค. 2568 (ช่วงเช้า)

"วิธีเจริญปัญญาก็คือเห็นธาตุเห็นขันธ์มันแยกออกไป 
แล้วก็เห็นแต่ละธาตุแต่ละขันธ์ล้วนแต่ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 

ตรงนี้สำคัญ จะบรรลุมรรคผลหรือเปล่าก็อยู่ตรงนี้ล่ะ 
ตรงที่เห็นสภาวธรรมทั้งหลาย 
ขันธ์มันแตกตัวออกมาเป็นสภาวะ สภาวธรรม 
เป็นรูปธรรม เป็นรูป เป็นเวทนาคือความรู้สึกสุขทุกข์ 
เป็นสัญญาความจำได้ความหมายรู้ 
เป็นสังขารความปรุงดีปรุงชั่ว  ปรุงไม่ดีไม่ชั่ว 
เป็นวิญญาณคือจิตที่เกิดดับทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ 
จิตเราไม่ได้มีดวงเดียว จิตเรามีนับไม่ถ้วน 
เกิดดับสืบเนื่องกันตลอดเวลา  
ถ้าเรายังเห็นจิตมีดวงเดียวอยู่แล้ววิ่งไปวิ่งมา 
อันนั้นยังเป็นมิจฉาทิฏฐิ เรียกเป็นสัสสตทิฏฐิ 
คิดว่าจิตนี้เที่ยงเป็นอมตะ 
เราต้องแยกขันธ์ให้ได้ 
แล้วเห็นขันธ์แต่ละขันธ์แสดงไตรลักษณ์ได้ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
10 ก.ค. 2568 (ช่วงบ่าย)


วิธีเจริญปัญญา : หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 10 ก.ค. 2568 (ช่วงบ่าย)

"ทำผิดทำถูกแล้วไปส่งการบ้าน 
ตรวจสอบด้วยตัวเองก่อน 
ไม่มั่นใจไม่แน่ใจ ค่อยไปถามครูบาอาจารย์ 
ไม่ได้ถามทุกวันถามทุกเรื่อง 
ถามทุกวันถามทุกเรื่องไม่พัฒนาหรอก ฟุ้งซ่าน 
ฉะนั้นธรรมะใช้โยนิโสมนสิการให้มาก 
พิจารณาตัวเองให้มาก 
สิ่งที่เราทำอยู่หรือผลที่เราทำอยู่ 
สอดคล้องกับคำสอนของพระพุทธเจ้าของครูบาอาจารย์ไหม 
อย่างที่หลวงพ่อไปถามหลวงตามหาบัว 
เพราะหลวงพ่อสังเกตุเราต้องทำผิด 
ทำไมจิตเราว่างสว่าง 
ไม่มีกิเลสมีแต่ความสุข ก็เฉลียวใจ 
พระพุทธเจ้าบอกว่าจิตไม่เที่ยง ทำไมจิตเราเที่ยง 
ท่านว่าจิตเป็นทุกข์ ทำไมจิตเรามีแต่ความสุข 
ท่านว่าจิตเป็นอนัตตา บังคับไม่ได้ 
ทำไมเราบังคับได้ สังเกตอย่างนี้

เพราะฉะนั้นเวลาเราภาวนา 
ตรวจสอบการปฏิบัติของเราเอง ให้สม่ำเสมอ 
ตรวจเป็นระยะๆ ไม่ต้องตรวจตลอดเวลา 
ตรวจตลอดเวลาเดี๋ยวฟุ้งซ่าน ไม่ได้ปฏิบัติ"

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
11 กรกฎาคม 2568 

ครูบาอาจารย์สอนแล้วเรามีหน้าที่ทำ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 11 ก.ค. 2568

[คลิปสั้น] สติตัวจริง หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 15 มิ.ย. 68 (680615)

[คลิปสั้น] แยกขันธ์ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 15 มิ.ย. 68 (680615)

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช

Pinned to spotlight

Popular tracks