ซีดี ๙๕ พระธรรมเทศนา หลวงพ่อปราโมทย์​ ปาโมชฺโช

ความอยากมันเป็นเจ้านายที่มองไม่เห็นตัว 
มันบงการให้จิตใจของเราวิ่งพล่านๆ ไปตลอดเวลา 
เป็นตัวร้ายกาจมาก 
จิตใจของเรานั้นตกเป็นทาสของตัณหามาแต่ไหนแต่ไร 
คือตกเป็นทาสความอยาก แต่เราไม่เคยรู้ไม่เคยเห็น 
บางคนถึงขนาดอหังการ บอกว่าฉันนี่ไม่มีใครมาสั่งฉันได้เลย 
ฉันเป็นอิสระอย่างแท้จริง มีอำนาจในตัวเอง 
มีเงิน มีทุกสิ่งทุกอย่าง 
ไม่มีใครมีอำนาจเหนือฉันได้หรอก 

ในมุมมองของนักปฏิบัติ 
สิ่งที่มีอำนาจเหนือจิตใจของคนทั้งหลายคือตัวตัณหา 
มันสั่งเราตลอดเวลา
เราสังเกตตัวเองเรียนรู้ตัวเองเรื่อยๆ 
ทุกครั้งที่ความอยากเกิดขึ้น 
ความทุกข์จะเกิดขึ้นเสมอ 
ตัณหาเป็นผู้สร้างภพ 
ภพไม่ว่าจะเล็กน้อยแค่ไหนก็ทุกข์ทั้งสิ้น 
ฉะนั้นสิ่งที่ตัณหามันสร้างขึ้นมาคือทุกข์นั่นเอง
ความอยาก ไม่ว่าเล็กน้อยแค่ไหนเกิดขึ้น ความทุกข์เกิดขึ้นทุกที 
ยิ่งความอยากรุนแรง โอกาสที่ความทุกข์จะรุนแรงก็มาก 
ความอยากรุนแรงก็ดิ้นๆๆ อย่างแรง 
ถ้าความอยากเบาบาง 
โอกาสที่จะเกิดความทุกข์ มันก็เบาบางลง 
ไม่มีความอยาก ก็ไม่มีโอกาสที่จะเกิดความทุกข์ทางจิตใจ 
ตัณหาทำให้เราเกิดความทุกข์ทางใจ 
แต่ทางร่างกายมันเกิดมาแล้ว มันเป็นวิบาก แก้ไม่ได้แล้ว 
มันมีร่างกายอยู่ ร่างกายนี้ต้องแก่ ต้องเจ็บ ต้องตาย อันนี้แก้ไม่ได้ 
อย่างไรก็ต้องแก่ อย่างไรก็ต้องเจ็บ อย่างไรก็ต้องตาย
การที่เราเจริญวิปัสสนากรรมฐาน คอยมาดูกายมาดูใจบ่อยๆ 
เพื่อให้จิตมันยอมรับความจริงของกายของใจได้ 
ถ้าจิตมันยอมรับความจริงได้
ว่ามันไม่เที่ยง มันเป็นทุกข์ มันเป็นอนัตตา 
อะไรเกิดขึ้นกับกาย อะไรเกิดขึ้นกับใจ 
มันจะไม่ทุกข์หรอก เพราะตัณหามันไม่เกิด 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
11 กันยายน 2565

CD 95

ความอยากเป็นเจ้านายตัวร้ายกาจ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 11 กันยายน 2565

เราต้องพยายามฝึกตัวเอง มีวินัยในตัวเอง 
แล้วก็พยายามฝึกสติปัฏฐาน ทุกวันๆ ต้องฝึก 
วิธีฝึกสติปัฏฐานก็คือ ต้องมีฐานที่ตั้งของสติเสียก่อน 
ฐานที่จะทำให้เกิดสติปัฏฐาน 
พระพุทธเจ้าท่านกำหนดไว้ให้แล้ว คือกาย เวทนา จิต ธรรม

เราพยายามทำสติปัฏฐานไป 
มีสติรู้กายในส่วนที่เราสามารถรู้ได้ 
เช่น กายหายใจออก กายหายใจเข้า 
กายยืน เดิน นั่ง นอน กายเคลื่อนไหว กายหยุดนิ่ง 
เป็นเรื่องของการทำกายานุปัสสนา 
ดูจิตก็เหมือนกัน ดูจิตในส่วนที่เราดูได้ 
จิตโลภ จิตโกรธ จิตหลง 
จิตไม่โลภ จิตไม่โกรธ จิตไม่หลง 
หรือจิตสุข จิตทุกข์อะไรอย่างนี้ 
เรื่องเวทนา เวทนาคือความรู้สึกสุขทุกข์ในร่างกาย 
ความรู้สึกสุข ความรู้สึกทุกข์ 
ความรู้สึกไม่สุขไม่ทุกข์ในจิตใจ 

พ่วงการดูจิตเข้ากับการดูเวทนาทางใจไปแล้ว เหลือเวทนาทางกาย
เวทนาทางกายเหมาะกับคนเล่นฌาน 
เหมาะกับคนที่ทำสมาธิดีๆ ก่อน 
ถ้าเราสมาธิไม่พอ มันดูเวทนาทางกายเดี๋ยวสติแตก 
มันทนไม่ไหว มันเจ็บ
เพราะฉะนั้นคนที่จะเจริญเวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน 
ในกลุ่มของกาย “ควร” 
ไม่ใช่ “ควร” - “ต้อง”  ต้องฝึกสมาธิก่อน 
พวกเรายุคนี้ฝึกสมาธิยาก
ต่อไปก็เหลืออันหนึ่งธัมมานุปัสสนา 
ธัมมานุปัสสนามันก็อยู่ในรูปธรรม นามธรรมอีกนั่นล่ะ 
แต่มันดูละเอียดขึ้นไป ดูลึกลงไป
อย่างแทนที่จะดูแค่ราคะ โทสะ โมหะ ก็ดูละเอียดลงไปอีก 
สิ่งที่อยู่เบื้องลึกลงไป ก็คือพวกนิวรณ์ทั้งหลาย 
มันกิเลสที่ละเอียดลงไปอีก 
ซ่อนเร้นอยู่ในจิตใต้สำนึกของเรา เราไม่ได้ดูแค่ตัวมัน
เราจะรู้ลึกลงไปว่าทำไมมันถึงเกิดขึ้น 
อะไรเป็นเหตุเป็นปัจจัยให้มันเกิดขึ้น 
อะไรทำให้มันไม่เกิด อะไรทำให้มันเกิด
เพราะฉะนั้นในส่วนของธัมมานุปัสสนา ยาก 
พวกเราอินทรีย์ยังอ่อน เราเว้นไว้ก่อน 
เราเล่นของง่ายๆ เล่นกาย เวทนา จิต 
เวทนาก็เล่นเวทนาทางใจ ทำสิ่งที่เราทำได้ 
ไม่ต้องตะเกียกตะกายทำกรรมฐานซึ่งเกินกำลังของเรา 
ถ้าจะเกินกำลังมันทำไม่ได้จริงหรอก


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
24 กันยายน 2565

วิธีฝึกสติปัฏฐาน :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 24 กันยายน 2565

ธรรมะมีหลายระดับ 
ระดับต้นๆ ทำให้เราอยู่กับโลกอย่างมีความสุข 
ระดับสูงขึ้นไปเป็นเรื่องธรรมะเพื่อการพ้นจากโลก 
พระพุทธเจ้าก็ไม่ได้คิดว่าทุกคนจะพ้นโลกได้
ส่วนใหญ่เราก็ยังเวียนว่ายอยู่ในโลกิยะ
โลกของกาม หาความสุขความเจริญ 
ส่วนใหญ่ก็ยังเป็นอย่างนั้น น้อยคนที่คิดจะพ้นโลกจริงๆ
พระพุทธเจ้าท่านก็เข้าใจเรื่องเหล่านี้ดี 
ท่านก็สอนธรรมะให้เราอยู่กับโลกอย่างมีความสุข มีความเจริญ 
อย่างธรรมะที่ท่านสอนฆราวาส 
ท่านจะสอนเรื่องการทำทาน การรักษาศีลอะไรพวกนี้ 
อยู่ในกลุ่มหมวดของธรรมะชื่ออนุปุพพิกถา 
เรื่องรู้จักทำทาน รักษาศีล 
ถัดจากนั้นก็มี คือเรื่องของสวรรค์ 
สวรรค์ก็คือเรามีความสุขมีความเจริญในทางโลกนั้นล่ะ 
ยังเป็นๆ อยู่ก็ขึ้นสวรรค์ได้ จิตใจมันมีความสุข มองอีกมุมหนึ่ง 
ทำไมท่านสอนอย่างนี้ 
อันแรกก็คือคนส่วนใหญ่ยังไม่ได้อยากพ้นโลก 
แต่อยากมีความสุข ท่านก็สอนธรรมะให้ 
ให้รู้จักทำทาน ให้รักษาศีล 
เพราะฉะนั้นเราตั้งอกตั้งใจ 
มีทาน มีศีล มีภาวนา ทำไว้สำหรับฆราวาส 
สำหรับฆราวาสและพระที่ต้องการพ้นทุกข์ 
ก็มีศีล มีสมาธิ และเจริญปัญญาด้วย 
เจริญปัญญาคือการเห็นกายอย่างที่กายเป็น เห็นจิตอย่างที่จิตเป็น 
มันเป็นอย่างไร มันเป็นไตรลักษณ์ นี่เรียกว่าเจริญปัญญา 
ไปเลือกเอา ชีวิตเรา 
อยากสุข อยากสบาย ก็ทาน ศีล ภาวนา 
อยากพ้นทุกข์ก็ ศีล สมาธิ ปัญญา 
ตัวที่ทำให้พ้นทุกข์ คือปัญญา 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
25 กันยายน 2565

ธรรมะมีหลายระดับ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 25 กันยายน 2565

การพัฒนาศีลก็คือความปรุงแต่งที่ดี 
การพัฒนาสมาธิก็คือความปรุงแต่งที่ดี 
การพัฒนาก็คือความปรุงแต่งที่ดี 
พัฒนาปัญญาเป็นความปรุงแต่งที่ดี 
ทั้งหมดนี้เป็นความปรุงแต่งทั้งสิ้น แต่ต้องปรุงแต่ง 
ถ้าเราไม่ปรุงแต่งศีล สมาธิ ปัญญา 
จิตมันก็ปรุงแต่งความชั่ว เพราะมันเคยชินที่จะชั่ว 
ฉะนั้นเราพัฒนา ทำไปเรื่อยๆ 
ศีล สมาธิ ปัญญา ไม่ใช่เป้าหมาย 
ศีล สมาธิ ปัญญา ก็เป็นความปรุงแต่ง 
เพราะฉะนั้นเราไม่ได้เอาความปรุงแต่งมาเป็นจุดหมายปลายทาง 
จุดหมายปลายทางของเราพ้นจากความปรุงแต่ง 
คือตัววิสังขาร ตัวนิพพาน

ศีล สมาธิ ปัญญา เป็นเครื่องมือ 
เป็นความปรุงแต่งชนิดที่เป็นเครื่องมือ 
ในการล้มล้างกิเลสออกจากจิตใจของเรา 
เพราะฉะนั้นเราต้องฝึก 
วิธีปรุงแต่งปัญญาทำอย่างไร 
ให้มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง 
ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลางมันได้มาจากการที่เราฝึกสมาธิ 
จิตมันตั้งมั่นไม่โคลงเคลง 
แล้วก็ต้องฝึกเรื่อยๆ 
เห็นสภาวะทั้งหลายเกิดดับหมุนเวียนเปลี่ยนแปลง 
เดี๋ยวสุข เดี๋ยวทุกข์ เดี๋ยวดี เดี๋ยวชั่ว 
พอฝึกไปเรื่อยๆ ต่อไปมันจะเป็นกลาง 
มันจะเห็นว่าสุขมันก็ของชั่วคราว ทุกข์มันก็ของชั่วคราว 
ดีมันก็ของชั่วคราว ชั่วมันก็ของชั่วคราว 
เพราะฉะนั้นสุขกับทุกข์มันก็เสมอกันด้วยความเป็นไตรลักษณ์ 
มันเป็นของชั่วคราวเหมือนกัน 
เราก็จะไม่หิวความสุข ไม่เกลียดความทุกข์ 
ดีกับชั่วมันก็เสมอกัน มันเป็นของชั่วคราว 
สุดท้ายปัญญาที่เป็นโลกุตตระมันจะเกิดขึ้น 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
1 ตุลาคม 2565

วิธีพ้นจากความปรุงแต่ง :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 ตุลาคม 2565

เราทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง 
พอจิตเคลื่อนแล้วรู้ๆ อย่างนั้นก็ได้ 
แล้วต่อไปจิตมันจะค่อยๆ มีพลัง ทรงตัวขึ้นมา 
พอจิตมันทรงตัวขึ้นมาได้แล้ว หัดแยกขันธ์ๆ ไป 
พอมันแยกขันธ์ได้ มันจะเห็นแต่ละขันธ์ 
ในขันธ์หนึ่งก็มีสภาวะหลากหลาย 
อย่างสังขารขันธ์มีตั้งเยอะแยะ ตั้ง 50 อย่าง 
เราไม่ต้องเรียนทั้งหมด เราเรียนเท่าที่มี 

ต่อไปเราก็จะเห็นแต่ละตัวๆ 
แต่ละสภาวะเกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วดับไปทั้งสิ้น 
เราต้องการจะมาเห็นตรงนี้ 
เราไม่ได้ต้องการเห็นว่าราคะไม่เที่ยงแต่โทสะมันเที่ยง ไม่ใช่ 
ทุกตัวเหมือนกันหมดเลย 
สุขหรือทุกข์ก็เสมอกันด้วยความเป็นไตรลักษณ์ 
กุศลหรืออกุศลก็เสมอกันด้วยความเป็นไตรลักษณ์ 
ดูให้มันเห็นไตรลักษณ์ ย้ำ ขีดเส้นใต้คำว่าเห็น 
ไม่ใช่คิด ต้องเห็นเอา 
ฉะนั้นวิปัสสนา วิปัสสนะก็คือ
วิ แปลว่าแจ้ง ปัสสนะ คือการเห็น 
ต้องเห็นเอา คิดเอาไม่ได้ 
เพ่งเอาก็ไม่ได้ ต้องเห็นเอา 

เราเห็นอะไร เช่น 
เราเห็นราคะมันเกิดขึ้น ราคะมันตั้งอยู่ ราคะมันดับไป 
อย่างนี้เรียกว่าเราเห็น 
ถ้าเราคิดว่า เอ๊ะ ตอนนี้จิตเรามีราคะ หรือมีโทสะ 
อันนี้ไม่เรียกว่าเห็น ยังหลงอยู่ในโลกของความคิด 
พอเราสะสมการเห็นถูกไปเรื่อยๆ 
เราสะสมการเห็นถูกบ่อยๆๆ เห็นไตรลักษณ์ 
อะไรเกิดขึ้นก็เห็นไตรลักษณ์ๆ 
ต่อไปถึงจุดหนึ่งจิตมันสรุปเอง 
สิ่งใดเกิดสิ่งนั้นดับ 
แล้วทุกสิ่งที่เกิดขึ้นมาตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ทั้งสิ้นเลย 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
2 ตุลาคม 2565

สะสมการเห็นถูก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ตุลาคม 2565

คอร์สปฏิบัติธรรมชาวจีน

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 30 กันยายน 2565

เวลาเราจะภาวนา เราก็นั่งปรุงแต่งไป 
ส่วนใหญ่เกือบทั้งหมด เวลาภาวนาจะอยากปฏิบัติ
ก็จะไปสร้างภพของนักปฏิบัติขึ้นมา 
ภพก็คือความปรุงแต่ง ไปแต่งจิตให้มันนิ่งๆ ทื่อๆ 
หรือบังคับกาย บังคับใจ 
นั่นคือความปรุงแต่งทั้งหมดเลย
ถ้าตราบใดที่เรายังหลงอยู่ในโลกของความปรุงแต่ง 
เราจะไม่เห็นความว่างของธาตุทั้ง 6 
จะไม่เห็นความว่างของร่างกาย
ซึ่งประกอบด้วยธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม 
ตั้งอยู่ในช่องว่าง คืออากาศธาตุ 
เราจะไม่เห็นว่าจิตใจมันก็เป็นธาตุ เป็นธาตุรู้
เพราะความปรุงแต่งนั้นเป็นเครื่องพะรุงพะรัง
ออกมาปิดบังความว่างเอาไว้
อย่างอากาศ จักรวาลนี้มันว่าง 
เมฆมันลอยมา เราก็รู้สึกฟ้ามันมืด วันนี้ฟ้ามันทึบ 
ฟ้าไม่ได้มืด ฟ้าไม่ได้ทึบ 
ฟ้าก็เป็นอย่างนั้นล่ะ แต่เมฆมันมาบัง 
จิตนี้ก็เหมือนกัน โดยตัวมันมันว่างอยู่แล้ว 
แต่เมฆหมอก คือความคิดนึกปรุงแต่ง
เข้ามาบดบังญาณทัสสนะของเรา
เลยเห็นผิดไป ความปรุงแต่งก็เลยปิดบังความว่างเอาไว

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
31 ธันวาคม 2566

2566

ความว่างของธาตุทั้ง 6 :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 31 ธ.ค. 2566

คำว่า “กายในกาย” “เวทนาในเวทนา” 
“จิตในจิต” “ธรรมในธรรม” เป็นศัพท์เฉพาะ 
เป็นการเรียนแบบทำงานวิจัย สุ่มตัวอย่างมา 
สุ่มตัวอย่างของรูปธรรม 
สุ่มตัวอย่างของนามธรรมบางอย่างมาเรียนรู้ 
เหมือนกับงานวิจัยปัจจุบันนี้ล่ะ สุ่มตัวอย่างมาศึกษา 
ตัวอย่างนั้นพระพุทธเจ้าท่านเลือกไว้ให้แล้ว
อยู่ในสติปัฏฐาน ไปดูเอา
นี้คือการเรียนแบบทำวิจัย เรียกว่า “ธัมมวิจยะ”
ฉะนั้นธรรมะสำหรับคนคนหนึ่ง 
ไม่จำเป็นต้องเรียนเยอะๆ อะไร 
สภาวะอันใดที่เรารู้ได้ชัด รู้ได้บ่อย 
เอาอันนั้นเป็นอารมณ์กรรมฐานของเรา

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
1 มกราคม 2567

2567

ธัมมวิจยะ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 ม.ค. 2567

ทำไมบางคนเขาภาวนาได้ผลเร็ว บางคนได้ผลช้า 
ต้นทุนเขาดี เขาก็มีโอกาสได้ผลเร็ว 
หลวงพ่อใช้คำว่ามีโอกาส 
เพราะไม่ใช่ต้นทุนดีอย่างเดียว แล้วจะต้องดีเสมอไป 
ตัวชี้ขาดของเราที่ต้องพัฒนาให้ดีเลยคือกรรมใหม่ 
กรรมเก่ามันแก้อะไรไม่ได้แล้ว มันทำไปแล้ว จบไปแล้ว 
ถ้ามีกรรมเก่าที่ดีก็รับผลดีไป 
กรรมเก่าไม่ดีก็รับผลไม่ดีไป 
ถึงเราได้รับผลที่ไม่ดี บางคนรูปร่างดูไม่ได้เลย 
แต่ทำไมคนรักใคร่ คนชอบที่จะอยู่ใกล้ๆ 
ครูบาอาจารย์บางองค์รูปร่างท่านไม่งาม กิริยาท่าทางก็ไม่งาม 
แต่ทำไมคนอยากอยู่ใกล้ๆ เทวดาก็อยากอยู่ใกล้ๆ 
เพราะจิตใจท่านงาม 
ที่จิตใจท่านงามได้ เพราะกรรมใหม่ท่านดี 
ตั้งอกตั้งใจทำทาน รักษาศีล ภาวนา ทำทุกวันๆ 
เพราะฉะนั้นระหว่างกรรมใหม่กับกรรมเก่า 
กรรมใหม่สำคัญที่สุด มันอยู่ในปัจจุบัน 
กรรมเก่าทำไปแล้ว มันแก้ไม่ได้ แก้ไม่ได้ก็ปล่อยมันไป 
เพียงแต่ว่าเราอย่าไปทำกรรมชั่วซ้ำขึ้นในปัจจุบันนี้เท่านั้นล่ะ 
แล้วพยายามรักษาศีลของเราไว้ให้ดี เจริญสมาธิ 
ฝึกของเราทุกวัน บางคนไม่เคยฝึกมาก่อน สงบยาก 
สงบยากก็ช่างมัน ก็ฝึกทุกวัน 
ทุกวันต้องไหว้พระสวดมนต์ ทุกวันต้องทำในรูปแบบ 
นั่งสมาธิ เดินจงกรมอะไรต้องทำ 
ถ้าอยากพ้นทุกข์จริงๆ ต้องทำ

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
6 มกราคม 2567

กรรมใหม่เป็นตัวชี้ขาด :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 ม.ค. 2567

ถ้าเราภาวนาไปถึงจุดหนึ่ง 
เราจะเห็นความทุกข์ไม่ใช่สิ่งที่แปลกปลอมเข้ามาในร่างกาย 
ทุกข์ที่แท้จริงหรือทุกขสัจ 
ทุกข์ที่แปลกปลอมเข้ามาในร่างกายเรา
ชั่วครั้งชั่วคราว เดี๋ยวมาแล้วก็ไป เรียกว่าทุกขเวทนา 
ความทุกข์ที่แทรกเข้ามาในจิตใจก็เป็นทุกขเวทนาทางใจ 
มีศัพท์เฉพาะของพวกอภิธรรม 
เขาเรียกว่าโทมนัสเวทนา 
ความทุกข์อย่างนี้เห็นไม่ยาก 
แต่เดิมหลวงพ่อภาวนา หลวงพ่อก็คิดว่า
ความทุกข์เป็นสิ่งที่แปลกปลอมเข้ามาชั่วครั้งชั่วคราว 
ถ้าเราไม่ไปยึดไปถือ เราก็ไม่ทุกข์ด้วย 
มันทุกข์เพราะเราไปยึดขันธ์ 5 
ถ้าเราไม่ยึดขันธ์ 5 เราก็ไม่ทุกข์ 
พอภาวนาละเอียดขึ้นไปพบว่าไม่ใช่ 
ที่คิดว่าใช่มันไม่ใช่เสียแล้ว 
เดิมคิดว่าขันธ์ 5 มันเป็นตัวกลางๆ 
แต่พอจิตเราเข้าไปหยิบฉวยขันธ์ 5 ขึ้นมา จิตเลยทุกข์ 
พอภาวนาไปเรื่อยๆ ก็เห็นความจริง 
รูปนั่นล่ะคือตัวทุกข์ ทุกข์โดยตัวของมันเอง 
เราจะเข้าไปยึดถือหรือไม่ยึดถือ รูปก็คือตัวทุกข์ 
นามธรรมก็คือจิตเรานี้ 
เราจะยึดถือหรือไม่ยึดถือ จิตนั้นก็คือตัวทุกข์ 
พอรู้แจ้งเห็นจริงว่ารูปคือตัวทุกข์ จิตถึงจะปล่อยวางรูป 
เรียกรู้ทุกข์แจ่มแจ้ง ก็ละสมุทัยได้ 


หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
7 มกราคม 2567

รูปนามคือตัวทุกข์ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 7 ม.ค. 2567

พระพุทธเจ้าท่านบอก 
“จิตที่ไม่ประกอบด้วยกิเลส สุคติก็เป็นอันหวังได้”
อย่างการทำทาน การช่วยเหลือคนอื่นอะไรอย่างนี้ 
เขาทำโดยที่ไม่หวังผลตอบแทน เป็นบุญที่สูง 
อย่างถ้าเราจะทำบุญสักอย่าง เราก็ยกมือจบเหนือหัว 
เจ้าประคุณที่บริจาคทรัพย์ครั้งนี้ 
ขอให้เกิดมาเมื่อไรก็รวยเมื่อนั้น 
ชาตินี้ก็ขอให้รวยๆๆๆ นี่เจือด้วยกิเลส 
ทำบุญแบบนี้ได้บุญเล็กน้อยเท่านั้นล่ะ ไม่ได้บุญเยอะหรอก 
เพราะว่าทำบุญไปด้วยทำบาปไปด้วย 
เราจะทำบุญ ทำให้มันบริสุทธิ์จริงๆ 
ทำไปแล้วต้องลดละความเห็นแก่ตัวให้ได้ จับหลักตัวนี้ไว้
เพราะฉะนั้นต่อไปนี้หัดทำบุญให้เป็น 
ทำบุญให้เป็นไม่ต้องจ่ายเงินก็ได้ 
อย่างเราเห็นใครเขาดี เราก็ดีใจกับเขาด้วย 
คนนี้เขาทำความดีเราดีใจกับเขา

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดปริวาสราชสงคราม
8 มกราคม 2567

ทำบุญให้เป็น :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 8 ม.ค. 2567

รู้ทุกข์ไว้ อะไรคือทุกข์ กาย จิตคือทุกข์ 
รู้อย่างไร รู้อย่างที่มันเป็น 
รู้กายอย่างที่กายเป็น คือเป็นอะไร เป็นไตรลักษณ์ 
รู้จิตอย่างไร รู้จิตอย่างที่จิตเป็น 
จิตเป็นอย่างไร จิตเป็นไตรลักษณ์ จะ
รู้กายรู้จิตว่าเป็นไตรลักษณ์ได้ 
ไม่หลง ไม่ลืมกายลืมใจ 
ไม่หลงไปอยู่ในโลกของความคิดความฝัน 
แล้วก็ไม่บังคับแทรกแซงกาย แทรกแซงจิต 
เรียกว่ารู้กายอย่างที่กายเป็น รู้จิตอย่างที่จิตเป็น 
ไม่ลืมกาย ไม่ลืมจิต 
แล้วก็ไม่ไปแทรกแซงให้มันผิดจากความเป็นจริง

หัดรู้ไปเรื่อยๆ หัดรู้อย่างไร หัดหมายรู้ 
ถ้าหมายรู้ถูก ต่อไปความคิดมันก็จะถูก 
เมื่อความคิดถูก ความเห็นมันก็จะถูก 
ความเห็นถูกเขาเรียกว่าสัมมาทิฏฐิ 
สัมมาทิฏฐินั่นล่ะ เกิดขึ้นเมื่อไร 
อวิชชาตายไปแล้วเมื่อนั้น 
พออวิชชาตายไปแล้ว อาสวะก็ย้อมจิตไม่ได้ 
ชาติภพอะไร มันก็ไม่สามารถก่อตัวขึ้นที่จิตได้แล้ว 
ภพชาติไม่ได้ก่อตัวที่อื่นเลย มันก่อตัวที่จิตนี้ล่ะ 
เมื่อจิตยังไม่รู้แจ้งเห็นจริง 
ภพชาติก็ก่อตัวขึ้นได้ ด้วยกำลังของอาสวะ

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
13 มกราคม 2567

รู้ทุกข์ไว้ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 13 ม.ค. 2567

เราจะปฏิบัติธรรมเราต้องรู้หลักให้ดี 
งานที่เราจะทำ งานหลักคือการทำวิปัสสนากรรมฐาน 
อารมณ์ของวิปัสสนากรรมฐานคือรูปธรรมนามธรรม 
อย่างร่างกายเราเป็นรูปธรรม 
ความรู้สึกนึกคิด ความรับรู้ทั้งหลายเป็นนามธรรม 
เจริญปัญญานี้ก็ต้องรู้รูปธรรมรู้นามธรรม 
ทีแรกรู้ถึงความมีอยู่ของรูปธรรม 
ถัดจากนั้นรู้ถึงความเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงของรูปธรรม 
หรือเบื้องต้นรู้ความมีอยู่ของนามธรรม 
ถัดจากนั้นก็รู้ความเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงของนามธรรม 
ทีแรกรู้ถึงความมีอยู่ของกายของใจ 
แล้วต่อไปก็เห็นความเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงของกายของใจ 
ร่างกายนี้เคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงไป 
ถูกความทุกข์บีบคั้น เปลี่ยนไปเรื่อยๆ 
เปลี่ยนอิริยาบถไปเรื่อยๆ 
จิตใจมีแต่ความไม่เที่ยง แปรปรวนตลอดเวลา 
แล้วก็บังคับไม่ได้ ควบคุมไม่ได้ 
เห็นความจริงของร่างกาย 
เห็นความจริงของจิตใจไป 
อย่างนี้ถึงจะเรียกว่าการเจริญปัญญา 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
14 มกราคม 2567

ใช้รูปธรรมนามธรรมเป็นอารมณ์กรรมฐาน :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 14 ม.ค. 2567

[คลิปสั้น] อย่ารอจนสมาธิหมดแล้วถึงจะมาเริ่มทำใหม่ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 ส.ค. 66 (660806)

[คลิปสั้น] เป็นมะเร็งแล้วจิตหดหู่ต้องทำอย่างไร หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 ส.ค. 66 (660806)

หัดดูตัวเองตั้งแต่เริ่มเลย รู้สึกตัวขึ้นมา 
รู้สึกกายรู้สึกใจ หัดดูไปเรื่อย 
กิเลสอะไรทำงานขึ้นมา รู้ทัน 
กิเลสอะไรซ่อนเร้นอยู่ รู้ทัน 
หัดรู้ไปเรื่อย ทีแรกก็รู้กิเลสหยาบๆ 
ต้องโกรธแรงๆ ถึงจะรู้ ต้องโลภแรงๆ ถึงจะรู้ 
หัดรู้บ่อยๆ ต่อไปขัดใจเล็กๆ ก็เห็น 
ความอยากเล็กๆ เกิดขึ้นก็เห็น 
หัดรู้กิเลสของตัวเองไว้ให้ดีตั้งแต่เริ่มต้นเลย

ถ้ารู้ทันกิเลสตัวเอง เวลาที่คิดว่าบรรลุมรรคผลอะไร 
ก็คอยสังเกตกิเลสตัวเองไป 
กิเลสอะไรยังไม่ละ กิเลสอะไรละแล้ว 
ละชั่วคราวหรือละถาวร สังเกตเอา 
ไม่ต้องเที่ยวถามคนโน้นคนนี้ เชื่อถือไม่ได้หรอก 
มีจำนวนมากเลยที่ไปเรียนที่โน้นที่นี้ที่โน่น 
ไปเรียนมาจากที่ต่างๆ แต่ละที่เขารับรอง
ได้โสดาบัน ได้สกทาคามี ได้อนาคามี เขารับรองให้ 
ไปเรียนอยู่ที่อื่น เขารับรองแล้วมาถามหลวงพ่ออีก 
จะให้หลวงพ่อรับรอง เรารับรองให้ไม่ได้ ไม่ใช่หน้าที่ 
แต่หลวงพ่อจะสอนให้ ไปสังเกตกิเลสตัวเองเอา 
กิเลสอะไรละแล้ว กิเลสอะไรยังไม่ละ 
ที่ละนั้นละเด็ดขาดหรือว่าละชั่วครั้งชั่วคราว 
กิเลสไม่ใช่ของเกิดตลอดเวลา มันเกิดเป็นคราวๆ 
กระทั่งสักกายทิฏฐิ ความเห็นผิดว่ามีตัวมีตน ก็เกิดเป็นคราวๆ 
ฉะนั้นไม่ใช่นึกๆ เอาว่า เอ๊ะ ตอนนี้ไม่มี 
ตอนนี้ไม่มีประเดี๋ยวมันมีก็ได้
ฉะนั้นหัดสังเกตกิเลสตัวเองไว้ให้ดีเถอะ 
หลวงพ่อไม่ได้พยากรณ์ให้ใครหรอก 
แต่จะชี้ให้ดู ชวนให้ดูกิเลสของตัวเอง

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
20 มกราคม 2567

วิธีทดสอบเมื่อคิดว่าได้มรรคผล :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 20 ม.ค. 2567

ค่อยภาวนา อย่าทิ้งจิตตัวเอง 
เรียนรู้จิตตัวเอง เรียนรู้จิตของเราแต่เบื้องต้น 
เราจะมีศีลอัตโนมัติ 
เพราะว่ากิเลสใดๆ เกิดขึ้นที่จิตเรารู้ทัน 
กิเลสครอบงำจิตไม่ได้ ศีลอัตโนมัติจะเกิด 
เรียนรู้จิตตัวเอง รู้ทันจิตที่ไหลไปไหลมา 
จิตก็หยุดการไหล ตั้งมั่นเด่นดวงขึ้นมา 
เราก็ได้สมาธิที่ถูกต้อง 
เห็นไหมเรื่องของจิตทั้งนั้นเลย 
แล้วในขั้นเจริญปัญญา 
จะเริ่มจากกาย เวทนา อะไรก็ตาม 
สุดท้ายมันก็ลงมาที่จิตจนได้ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
21 มกราคม 2567

การปฏิบัติเริ่มต้นที่จิตจบลงที่จิต :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 21 ม.ค. 2567

วิธีที่เราจะเข้าถึงความสงบอย่างแท้จริง 
ก็คือการเห็นความจริงของกายของใจ 
ไม่ใช่เข้าถึงความสงบด้วยการเข้าฌาน 
เข้าฌานเก่งแค่ไหนก็ตาม 
ถึงจุดหนึ่งจิตก็ต้องออกจากสมาธิมา 
มากระทบอารมณ์ข้างนอกอีก 
ตอนเจ้าชายสิทธัตถะออกมาบวช 
ก็ไปเรียนเข้าสมาธิกับฤาษี แล้วท่านพบว่า 
มันยังไม่ใช่ทางพ้นทุกข์ที่แท้จริง 
ตอนที่อยู่ในฌานก็มีความสุขดี 
พอออกมาแล้วกิเลสก็เหมือนเดิม

การที่เราไปนั่งสมาธิเก่งๆ 
นั่งสมาธินานๆ นั่งปุ๊บสงบปั๊บเลย 
ยังไม่ตอบโจทย์ในการแก้ปัญหาที่แท้จริง 
ท่านก็เลยมาดูว่าอะไรเป็นเหตุ 
ที่ทำให้จิตใจมันมีทุกข์ขึ้นมา 
เหตุที่แท้จริงก็คือเราไม่ยอมรับ 
จิตมันไม่ยอมรับความจริงของกายของใจ 
ว่ามันล้วนแต่ของไม่เที่ยง 
ล้วนแต่ของที่ถูกความทุกข์บีบคั้นอยู่ 
ล้วนแต่เป็นของที่บังคับควบคุมไม่ได้ 

ถ้าเมื่อไรเราสามารถยอมรับความจริงของกายของใจ 
ว่ามันไม่เที่ยง มันถูกบีบคั้นให้แตกสลาย 
มันอยู่นอกเหนืออำนาจบังคับบัญชา 
ยอมรับความจริงตัวนี้ได้ 
จิตจะหมดความอยากสิ้นเชิง 
เมื่อจิตหมดความอยากหรือหมดตัณหา 
จิตจะหมดความดิ้นรน เมื่อจิตหมดความดิ้นรน 
จิตก็เข้าถึงสันติสุข เข้าถึงสันติ 
ความสงบที่แท้จริง สันติตัวนี้ก็คือนิพพาน

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
27 มกราคม 2567

วิธีเข้าถึงความสงบอย่างแท้จริง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 27 ม.ค. 2567

การปฏิบัติธรรมไม่ใช่เรื่องลึกลับ 
มันเป็นการเปลี่ยนจุดที่มอง 
แทนที่จะมองออกไปข้างนอก 
ก็มองย้อนกลับเข้ามาที่ตัวเอง 
เรียนรู้อยู่ที่จิตใจตัวเองให้ได้
แล้วมันจะไปได้อย่างรวดเร็ว 
พอเราเรียนรู้ลงที่จิตใจบ่อยๆ 
เราจะเริ่มเห็นความจริง 
จิตใจนี้มันเป็นไตรลักษณ์ 
จิตใจมันเป็นไตรลักษณ์ 
เวลามันมีความสุข มันมีความทุกข์ 
หรือมันเป็นกุศล หรือมันโลภ โกรธ หลงก็ตาม 
ทุกสิ่งทุกอย่างอยู่ชั่วคราว 
ความสุข จิตใจมีความสุข ก็สุขชั่วคราว 
จิตใจมีความทุกข์ ก็ทุกข์ชั่วคราว 
จิตใจเป็นกุศล ก็เป็นกุศลชั่วคราว 
จิตใจโลภ โกรธ หลง ก็โลภ โกรธ หลงชั่วคราว 
เราเห็น อย่างนี้เรียกว่าเห็นอนิจจัง 


หรือบางทีเราทำสมาธิ 
จิตเราสงบสบาย นิ่งๆ ว่างๆ แล้วเราก็พบว่า
สมาธิของเรากำลังถูกบีบคั้นให้แตกสลายไป 
เสื่อมสลาย จากจิตที่ทรงสมาธิ 
สมาธิก็เริ่มหมดไปๆ 
ในที่สุดจิตก็หลุดออกมาอยู่ข้างนอก 
ฉะนั้นจิตที่ทรงสมาธิก็ทรงอยู่ไม่ได้ตลอดกาล 
อยู่ได้ชั่วคราวก็ถูกผลักดันให้หลุดออกมาจากสมาธิ 
นี่มันทนอยู่ไม่ได้ 
หรือเราเห็นว่าจิตมันเป็นอนัตตา 
จิตเราสั่งให้สุขก็ไม่ได้ เราห้ามทุกข์ก็ไม่ได้ 
สั่งให้ดีก็ไม่ได้ ห้ามชั่วก็ไม่ได้ 
ตรงที่ไม่อยู่ในอำนาจบังคับเรียกว่าเราเห็นอนัตตา 


เพราะฉะนั้นการที่เราย้อนกลับเข้ามาที่จิต
แทนที่จะหลงไปที่รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธัมมารมณ์ทั้งหลาย 
ย้อนกลับมาที่จิตใจตัวเอง 
เราก็จะเห็นจิตใจนั้นไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา 
ธรรมะมันอยู่ตรงนี้เอง 
มันไม่ได้อยู่ที่อื่นหรอก 
ย้อนกลับเข้ามาให้ถึงจิตถึงใจตัวเอง 


หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช  
วัดสวนสันติธรรม
28 มกราคม 2567

เรียนรู้อยู่ที่จิตใจตัวเองให้ได้ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช  28 ม.ค. 2567

ตรงที่เราสามารถเห็นทุกข์ของกาย 
กายนี้มีแต่ทุกข์มากกับทุกข์น้อย 
เราเห็นทุกข์ของจิต 
ว่าจิตมีแต่ทุกข์มากกับทุกข์น้อย 
อันนี้เรียกว่าเห็นตามความเป็นจริง 
จิตจะเบื่อหน่ายคลายความยึดถือ 
แล้วก็หลุดพ้นของจิตเอง

เส้นทางเดินนี้ไม่มีอะไรมาก 
รู้ทุกข์ไว้ คำว่าทุกข์ก็คือ 
รูปนามขันธ์ 5 ที่เรามีอยู่นี่ล่ะ 
คอยรู้สึกไปเรื่อยๆ 
รู้สึกไปจนปัญญามันแก่รอบ 
กายนี้มีแต่ทุกข์ ทุกข์มากกับทุกข์น้อย 
จิตมีแต่ทุกข์ ทุกข์มากกับทุกข์น้อย 
เห็นอย่างนี้เรียกว่าเรารู้ทุกข์แล้ว 
ทันทีที่รู้ทุกข์ สมุทัยคือความอยากก็จะหมดไปทันที  
ถูกทำลายในขณะที่เรารู้ทุกข์นั่นล่ะ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
3 กุมภาพันธ์ 2567

ทุกข์จะละสมุทัย :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 3 ก.พ. 2567

เราต้องปฏิบัติตลอดชีวิต 
ไม่มีคำว่ายอมแพ้ 
บางครั้งเบื่อ เบื่อรู้ว่าเบื่อแล้วก็ภาวนาต่อ ปฏิบัติต่อ 
บางครั้งขี้เกียจ รู้ว่าขี้เกียจแล้วก็ปฏิบัติต่อ 
ใจมันจะเบื่อ ห้ามมันไม่ได้ 
ใจมันจะขี้เกียจ ห้ามมันไม่ได้ 
ความเบื่อความขี้เกียจอะไรนี่นิวรณ์ทั้งนั้นล่ะ 
เพราะฉะนั้นตัวนิวรณ์อย่ามองข้ามมัน 
ที่เราไม่เจริญก็เพราะตัวนิวรณ์นั่นล่ะ 
ในทางโลกนิวรณ์มาก งานการทางโลกก็เสีย 
ในทางธรรมนิวรณ์มาขวางกั้น ธรรมะก็ไม่เจริญ 
ฉะนั้นสังเกตจิตใจตัวเอง 
อย่าปล่อยให้นิวรณ์ครอบงำจิต 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
4 กุมภาพันธ์ 2567

อย่าให้นิวรณ์ครอบงำจิต :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 4 ก.พ. 2567

เวลาฟังธรรมะ ฟังซื่อๆ ไม่ต้องตีความมาก 
ฟังไปคิดไปมันก็เรียนปริยัติล่ะถ้าอย่างนั้น 
เราจะฟังธรรมะได้แล้วรู้เรื่องดี 
ถ้าจิตของเราเป็นกุศล มหากุศลจิต 
ลหุตา เบา มุทุตา นุ่มนวล 
ปาคุญญตา คล่องแคล่วว่องไว ไม่เซื่องซึม 
กัมมัญญตา ควรแก่การงาน ไม่ขี้เกียจขี้คร้าน 
อุชุกตา รู้ซื่อๆ 
ถ้าใจเราเป็นอย่างนี้ ใจอย่างนี้รับธรรมะง่าย 
ฉะนั้นเราปรับจิตใจของเรา 
ให้มันเป็นกุศลไว้ก่อน แล้วฟังธรรม 
เราจะได้ประโยชน์มาก 
ถ้าฟังไป แล้วก็ใจก็หนักๆ แน่นๆ 
เพ่งเอาไว้มากๆ บางคนเพ่ง เพ่งจนเครียด 
ฟังธรรมะไม่รู้เรื่อง 
จิตใจเหมือนกับครกหินทั้งลูก 
เอาน้ำสาดลงไป ไม่ซึมสักนิดเดียวเลย 
ใจกระด้าง กูก็แน่ กูก็หนึ่ง 
พวกนี้ก็รับธรรมะไม่ได้ 
พวกหัวดื้อหัวรั้น เจ้าความคิดเจ้าความเห็น 

ฉะนั้นเราสังเกตจิตใจเรา 
ให้จิตใจเราเป็นกุศลที่แท้จริง 
จิตใจที่เป็นกุศล เป็นจิตใจที่ฉลาด 
มันพร้อมที่จะรับธรรมะ 
สังเกตดูจิตเราขณะนี้หนักไหม 
แน่นไหม แข็งไหม ซึมทื่อหรือเปล่า 
หรือว่าคิดอุตลุด คิดกับรู้ตรงข้ามกัน 
คิดเท่าไรก็ไม่รู้ หยุดคิดถึงจะรู้ 
รู้อะไร รู้สภาวะ ถ้าคิดจะรู้อะไร รู้เรื่องที่คิด 
เรื่องที่คิดไม่ใช่สภาวธรรม 
สภาวธรรมคือรูปธรรมนามธรรม 
เรื่องราวที่คิดเรียกบัญญัติ มันเป็นคนละชนิดกัน 
ฉะนั้นถ้าเรายังหลงอยู่ในโลกของความคิด 
เราก็ไม่เห็นรูปธรรมนามธรรม 
ค่อยๆ สังเกตใจเรา เจ้าความคิดเจ้าความเห็นอะไรพวกนี้ 
โยนทิ้งไป เป็นอุปสรรคต่อการเรียนธรรมะ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
10 กุมภาพันธ์ 2567

จิตที่เปิดรับธรรมะ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 10 ก.พ. 2567

นักปฏิบัติจริงๆ ไม่ใช่ทิ้งงาน
มีงานต้องทำ 
มีหน้าที่ต้องทำแล้วก็ทิ้ง กะว่าจะปฏิบัติ 
พอถึงเวลาปฏิบัติ 
บางคนอยากปฏิบัติต้องไปอยู่วัด 
ทิ้งงานไปอยู่วัด พอไปอยู่ที่วัดก็คิดถึงงาน
เอาดีไม่ได้สักที่หนึ่งเลย 
งานทางโลกก็ไม่ได้เรื่อง 
งานทางธรรมก็ไม่ได้เรื่อง 

เป็นฆราวาสต้องปฏิบัติให้ได้ 
ไม่ใช่จะมารอออกมาบวชแล้วถึงจะปฏิบัติ 
ถ้าคิดอย่างนั้นยังต่ำต้อยมากเลย 
เรียกต่ำต้อยไม่ถูก ต้องเรียกต่ำตม 
อยู่ใต้ตมเลย ไม่ใช่บัวพ้นน้ำ เป็นบัวต่ำตม 

ฉะนั้นแยกให้ออก มีหน้าที่ทางโลกอะไรบ้าง 
หน้าที่ทำมาหากิน หน้าที่ดูแลครอบครัว หน้าที่เลี้ยงดูพ่อแม่ 
เลี้ยงดูลูก เลี้ยงดูบุตร ภรรยา สามี 
หน้าที่มี หน้าที่ต่อหน่วยงาน อยู่ที่หน่วยงาน 
ต้องทำงาน ภักดีต่อองค์กร

เลือกงานๆ ที่มันไม่สกปรก 
แล้วก็ทำหน้าที่ของเราในทางโลกให้เต็มที่ 
แล้วเวลาในทางธรรม งานทางโลก ถ้าเป็นงานสุจริต 
จะไม่เบียดบังการปฏิบัติของเราหรอก 

ภาวนาไป เราเป็นฆราวาส 
อย่าทิ้งทั้งทางโลกทั้งทางธรรม 
เราถึงจะเป็นพุทธศาสนิกชนที่ดี 
ถ้ามีแต่ทางโลก 
มันก็เหมือนคนศาสนาอื่น ไม่แปลกอะไร 
จะเอาแต่ทางธรรม ก็เรียกคนไม่รู้จักหน้าที่

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
11 กุมภาพันธ์ 2567

ฆราวาสธรรม :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 11 ก.พ. 2567

เราฟังแล้ว เราก็ไปลงมือทำ 
ถ้าเดินอย่างที่หลวงพ่อบอกนี่ 
เดินครบทุกขั้นทุกตอน ตามลำดับมาเลย 
ทำสมถะให้จิตมีกำลัง 
ทำสมถะให้จิตตั้งมั่น แล้วเจริญปัญญา
เห็นความจริงของรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ 
วิญญาณคือจิตนั้นล่ะ 
มันเกิดดับทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ 
ดูไปเรื่อยๆ ต่อไปก็พบว่า ไม่มีเราตรงไหนเลย 
รูปไม่ใช่เรา เวทนา สัญญา สังขาร ไม่ใช่เรา จิตก็ไม่ใช่เรา 
ตรงนั้นล่ะเราจะได้ธรรมะแล้ว ได้โสดาบันแล้ว 

วันนี้เทศน์ตามลำดับขั้นตอน ครบทั้งหลักสูตรเลย 
แต่บางคนเรียนข้ามขั้นได้ 
อย่างหลวงพ่อไม่ได้เริ่มจากรูป 
หลวงปู่ดูลย์สอนหลวงพ่อตัดเข้าที่จิตเลย 
แล้วหลวงพ่อดูจิตที่จิต 
หลวงพ่อเห็นเวทนาทางใจ 
เห็นสังขาร ความปรุงดีปรุงชั่วทางใจ 
แล้วเห็นจิตเป็นผู้รู้ เป็นผู้หลง ตัดเข้ามาตรงนี้เลย 
ก็ย่นย่อหน่อย ถ้าดูเข้ามาตรงนี้ไม่ได้ 
ก็ดูร่างกายถูกรู้ ไม่ใช่เรา ดูไป 
เวทนาทางกายถูกรู้ ไม่ใช่เรา 
ไล่ไปอย่างนี้ เดี๋ยวมันก็เจอจิตจนได้ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
17 กุมภาพันธ์ 2567

เรียนรู้ความจริงของขันธ์ 5 :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 17 ก.พ. 2567

สิ่งที่เราจะต้องพัฒนาขึ้นมาคือสติ 
ไม่ใช่พัฒนาว่าจะนั่งอย่างไร 
จะเดินอย่างไร จะกำหนดจิตอย่างไร 
ไปกำหนดมันทำไม 
จิตมันเป็นอย่างไร ก็รู้ว่ามันเป็นอย่างนั้น 
จิตสุขก็รู้ จิตทุกข์ก็รู้ 
จิตโลภโกรธหลงก็รู้ จิตเป็นกุศลก็รู้ 
ไม่เห็นต้องไปกำหนดอะไรเลย 
ต้องกำหนดไหมถึงจะโกรธ 
กำหนดแล้วไม่โกรธได้ไหม 
ทำอะไรไม่ได้สักอย่าง

ฉะนั้นสิ่งที่เราจะต้องฝึกให้มากคือสติ 
หลักสูตรในการฝึกสติ 
พระพุทธเจ้าวางไว้แล้ว เรียกว่าสติปัฏฐาน 
สติปัฏฐานเป็นวิธีฝึกให้เรามีสติในเบื้องต้น 
แล้วสติปัฏฐานเมื่อเรามีสติแล้ว 
เราปฏิบัติต่อไป เราจะเกิดปัญญา 
ฉะนั้นสติปัฏฐานมี 2 ระดับ 
เบื้องต้นทำให้เกิดสติ 
เบื้องปลายทำให้เกิดปัญญา 
เมื่อจิตเกิดปัญญารู้ความจริงของกายของใจแจ่มแจ้งแล้ว 
วิมุตติมันจะเกิด

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
บ้านจิตสบาย
18 กุมภาพันธ์ 2567

หลักสูตรการฝึกสติ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 18 ก.พ. 2567

คำสอนของพระพุทธเจ้า
จะอยู่ในกฎของคำว่า ให้รู้ทุกข์ 
ให้รู้ทุกข์ รู้กายอย่างที่กายเป็น 
รู้ใจอย่างที่ใจเป็น รู้ไปเรื่อยๆ 
จะยืน จะเดิน จะนั่ง จะนอน คอยรู้สึกตัวไว้ 
ร่างกายที่ทำไมต้องยืน ต้องเดิน ต้องนั่ง ต้องนอน 
ต้องเปลี่ยนอิริยาบถ ต้องหายใจเข้า ต้องหายใจออก 
ทำไมมันต้องกินข้าว ทำไมมันต้องขับถ่าย 
ทำไมมันต้องดื่มน้ำ ทำไมต้องปัสสาวะ 
เพื่อหนีทุกข์ไปเรื่อยๆ เพราะในความเป็นจริงแล้ว 
มันถูกความทุกข์บีบคั้นอยู่ตลอดเวลา 

จิตใจเที่ยวแสวงหาความสุข ก็เพราะว่าอยากหนีทุกข์ 
ความเป็นจริงก็คือจิตใจมันไม่เคยให้ความอิ่มความเต็มกับเราหรอก 
มันขาดมันบกพร่องอยู่ตลอดเวลา 
ความหิวในใจเราไม่รู้จักสิ้นสุด 
ที่มันหิว มันหิวอะไร 
มันอยากให้กายให้ใจเป็นสุข 
มันอยากให้กายให้ใจไม่ทุกข์ 
ความอยากทั้งหลายที่เรามี มันก็ลงมาอยู่ 
รวมลงมาตรงที่อยากให้กายให้ใจมีความสุข 
อยากให้กายให้ใจไม่ทุกข์ 
แต่ถ้าเราเห็นความจริง กายนี้คือทุกข์ ใจนี้คือทุกข์ 
ไม่ใช่ของวิเศษหรอก เราอาศัยมันชั่วครั้งชั่วคราว 
ไม่ยึดถือ เราก็จะไม่ทุกข์เพราะกายเพราะใจ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
19 กุมภาพันธ์ 2567

พระพุทธเจ้าให้รู้ทุกข์ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 ก.พ. 2567

วัดที่ใจของเรานี้ 
ตาเห็นรูป ใจเราเปลี่ยนแปลง 
เราเห็นขณะที่มันเปลี่ยนแปลงไป 
นี่ล่ะปัจจุบันอยู่ตรงนี้ 
ไม่ใช่เมื่อวานจิตเป็นอย่างนี้ 
วันนี้จิตเป็นอย่างนี้ อันนี้คิดเอา 
ไม่ได้เห็นเอา ไม่ใช่ทัสสนะ 
ไม่เกิดญาณทัสสนะ แต่เกิดการคิด คิดเอา 
เมื่อวานกับวันนี้ไม่เหมือนกัน แสดงว่าไม่เที่ยง 
อันนี้ยังไม่ใช่วิปัสสนา 
วิปัสสนาต้องใช้ทัสสนะ ใช้การเห็นเอา 
เห็นรูปเห็นนามอย่างที่เขาเป็น 
เขาเป็นอะไร เขาเป็นไตรลักษณ์ 
ตาเห็นรูป ใจเรามีความสุข 
ใจเราเกิดราคะ เรารู้ทัน 
อย่างนี้เรียกว่าเรารู้ปัจจุบันแล้ว 
หูได้ยินเสียง ใจเรามีความทุกข์ 
ใจเราเกิดโทสะ เรารู้ทัน 
มีความทุกข์เกิดขึ้นในใจก็รู้ 
มีโทสะในใจเกิดขึ้นก็รู้ 
นี่เรียกเรารู้ปัจจุบันแล้ว 
 
คอยวัดใจตัวเองไปเรื่อยๆ 
ใจเรามีแต่ความเปลี่ยนแปลง 
ไม่มีความคงที่ แล้วไม่ต้องไปฝึกให้ใจคงที่ 
ใจจริงๆ มันเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา 
ก็ไม่ว่ามัน ให้มันเคลื่อนไหวไป 
ขอแค่มีสติตามรู้ตามเห็น 
แล้วต่อไปปัญญามันเกิด จะรู้เลย 
จิตทุกชนิดเกิดแล้วดับ 
จิตสุข จิตทุกข์ จิตดี จิตชั่ว เกิดแล้วดับ 
ทีแรกก็เห็นแต่ละอย่างเกิดแล้วดับ 
แต่ละอย่างเกิดแล้วดับ 
ตอนที่จะได้มรรคได้ผล มีปัญญารวบยอด 
จิตทุกชนิดเกิดแล้วดับ 
ไม่ใช่จิตโลภ จิตโกรธ จิตหลง เกิดแล้วดับ 
เหมือนที่ตอนที่ฝึกหรอก 
มันรู้ว่าทุกสิ่งที่เกิดมันดับทั้งสิ้น 
ค่อยๆ ฝึก วัดใจตัวเองให้ออก 
แล้วเราจะได้ของดีของวิเศษ 
ของดีของวิเศษไปขอใครไม่ได้ 
ต้องทำเอาเอง

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
24 กุมภาพันธ์ 2567

คอยวัดใจตัวเองไว้ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 24 ก.พ. 2567 (A)

ก่อนที่จะเห็นไตรลักษณ์ได้ 
ก็ต้องเห็นลักษณะแต่ละตัวๆ 
จะเห็นว่าสภาวะแต่ละตัวเกิดแล้วดับ 
สภาวะแต่ละตัวเกิดแล้วดับ 
เห็นซ้ำๆๆ ร้อยครั้ง พันครั้ง หมื่นครั้ง แสนครั้ง ล้านครั้ง 
แล้วแต่ความดื้อของจิต 
บางคนเห็น 2 - 3 ที จิตเข้าใจแล้ว 
ยอมรับความจริงแล้ว 
เออ ทุกอย่างเกิดแล้วดับ เป็นพระโสดาบัน 
บางคนดูตั้งล้านครั้งแล้วถึงจะเห็น 
เพราะจิตมันสะสมปัญญามาน้อยหน่อย

เพราะฉะนั้นลักษณะ 2 ประการนี้ ทำความรู้จักไว้ 
สภาวธรรมทั้งหลายมีลักษณะ 2 ประการ 
คือลักษณะเฉพาะตัว 
ทำให้ตัวมันแตกต่างกับสภาวะอันอื่น 
ทำให้เราเห็นได้ว่า 
ตอนนี้ตัวนี้เกิด ตอนนี้ตัวนี้ดับ มันจะเห็นได้ 
อีกอันหนึ่งคือลักษณะร่วมคือไตรลักษณ์ 
อันนั้นเป็นปัญญารวบยอดแล้ว 
เกิดจากการเห็นแต่ละตัวๆ เกิดดับ 
สุดท้ายจิตมันสรุป จิตสรุปไม่ใช่เราสรุป 
ถ้าให้เราสรุป เราสรุปกันตอนนี้เลยว่า 
สิ่งใดเกิด สิ่งนั้นดับ 
แล้วเราก็เป็นปุถุชนเหมือนเดิม 
ต้องให้จิตมันสรุปเอง 
ถ้าไปคิดนำ มันก็ไม่ได้เรื่องหรอก

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
2 มีนาคม 2567

การดูสภาวธรรม :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 มี.ค. 2567

เรียนธรรมะ 
เราฟังหรือเราอ่านพอให้รู้วิธีปฏิบัติ 
ครูบาอาจารย์ช่วยเราได้แค่นั้น ให้เรารู้วิธีปฏิบัติ 
ถัดจากนั้นเราก็ต้องลงมือทำด้วยตัวเอง 
ทำไปแล้วมีปัญหาติดขัดอะไร 
ก็ถามครูบาอาจารย์ ไม่ใช่นั่งคิดไปเรื่อยๆ 
ฟังแล้วก็คิดไปๆ หวังว่าวันหนึ่งจะเข้าใจธรรมะ 
ธรรมะเข้าใจไม่ได้ด้วยการคิดเอาหรอก 
ต้องลงมือเจริญสติ 
จุดอ่อนของปัญญา ก็คือคิดมาก 

หลายคนหลวงพ่อสอนให้รู้สึกตัว ให้ดูกายดูใจ 
เขาบอกเขายังดูไม่ได้ ต้องคิดไว้ก่อน 
เออ ก็คิดไป ชาตินี้คิด ชาติหน้าก็ไปคิดต่อ 
ธรรมะเรียนไม่ได้ด้วยการคิดเอา 
เรียนด้วยการรู้สึก รู้สึกกาย รู้สึกใจ 
ดูกายหายใจออก หายใจเข้า 
ก็เห็นร่างกายหายใจออกหายใจเข้า 
ไม่ใช่เราหายใจออก ไม่ใช่เราหายใจเข้า 
ร่างกายยืน เดิน นั่ง นอน 
เราก็เห็นร่างกายมันยืน เดิน นั่ง นอน 
ไม่ใช่เรายืน เดิน นั่ง นอน 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
3 มีนาคม 2567

ธรรมะเรียนไม่ได้ด้วยการคิด :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 3 มี.ค. 2567

ธรรมะคือความจริง 
ความจริงขั้นที่หนึ่งก็คือ 
ทุกอย่างที่ผ่านเข้ามาสู่ความรับรู้ของเรา 
อยู่ชั่วคราวแล้วก็ดับทั้งสิ้น 
ความจริงระดับกลางก็คือ 
ร่างกายนี้ไม่ใช่ของดีหรอก 
ร่างกายนี้คือทุกข์ 
มีแต่ทุกข์มากกับทุกข์น้อย 
ความจริงขั้นสูงก็คือ 
จิตใจนั่นล่ะมีแต่ทุกข์ 
ทุกข์มากกับทุกข์น้อย 
ตรงที่เห็นทุกข์เรียกว่าเรารู้ทุกข์ 
ถ้ารู้ทุกข์แจ่มแจ้ง กายนี้ทุกข์ ใจนี้ทุกข์ 
ความยึดถือในกายในใจก็ไม่มี 
ความอยากให้กายให้ใจเป็นสุข 
ความอยากให้กายให้ใจไม่ทุกข์ ก็ไม่มี 
นี่รู้ทุกข์ก็ละความอยากได้ 
เรียกรู้ทุกข์แล้วละสมุทัยได้ 

ทันทีที่เราละความอยากออกจากจิตได้ 
นิโรธคือภาวะที่พ้นจากความดิ้นรนปรุงแต่ง 
พ้นจากความอยากคือพระนิพพาน 
จะปรากฏขึ้นให้เรารับรู้ 

นิพพานคือสภาวะที่สิ้นตัณหาสิ้นความอยาก 
มันสิ้นความอยากได้เพราะมันรู้ทุกข์แจ่มแจ้ง 
การรู้ทุกข์ก็คือการรู้ความจริงของกายของใจอย่างแจ่มแจ้ง 
ก็จะละความอยากได้ ทันทีที่จิตหมดความอยาก 
จิตเข้าถึงความสงบสุข 
ความสงบสุขนั่นล่ะคือสภาวะของนิพพาน 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
6 มีนาคม 2567

ธรรมะคือความจริง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 มี.ค. 2567

ถ้าเรายังไปปรุงแต่งจิตให้วิเศษแค่ไหน 
มันก็ยังเป็นของเก๊อยู่ 
เพราะฉะนั้นเวลาที่เราจะภาวนา 
อย่ามัวแต่นั่งปรุงแต่งจิต 
ให้มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง 
ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
รู้กายอย่างที่กายเป็น 
รู้จิตอย่างที่จิตเป็นไป 
มันก็จะอยู่ในหลักของคำว่ารู้ทุกข์ ละสมุทัย 
สิ่งที่เรียกว่าทุกข์ก็คือขันธ์ 5 
คือรูปนาม คือกายคือใจของเรานี้ล่ะ 
เราต้องรู้มัน ไม่ใช่ทิ้งมัน แล้วไปอยู่ในความว่าง

เวลาที่เราจะรู้กายรู้ใจ 
เรามีสติรู้ถึงความมีอยู่ของร่างกาย 
รู้ถึงความมีอยู่ของจิตใจ 
มีสติเห็นร่างกายนี้ มันเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลง 
จิตใจก็เคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ 
แล้วก็มีปัญญาเห็นว่าร่างกายและก็จิต 
ล้วนแต่ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
สติเป็นตัวรู้สภาวะ 
สภาวะคือรูปธรรมนามธรรมทั้งหลาย 
ปัญญาเป็นตัวเห็นไตรลักษณ์ของรูปธรรมนามธรรม 
ฉะนั้นต้องเดินให้ถูกหลัก

คำว่า “ทุกข์ให้รู้ สมุทัยให้ละ” 
นี่เป็นกฎของการปฏิบัติ 
เป็นแม่บทใหญ่อยู่ในอริยสัจ 4 
อริยสัจ 4 ข้อคือ
ทุกข์ให้รู้ สมุทัยให้ละ นิโรธทำให้แจ้ง มรรคทำให้เจริญ 
ถ้ารู้ทุกข์แจ่มแจ้ง 
สมุทัยก็ถูกละ นิโรธก็ปรากฏขึ้นมา อริยมรรคก็เกิดขึ้น

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
9 มีนาคม 2567

กฎของการปฏิบัติ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 9 มี.ค. 2567

การปฏิบัติ ให้เราคอยรู้ทันความปรุงแต่งเอาไว้ 
จิตเรามันปรุงแต่งตลอดเวลา 
ปรุงสุข ปรุงทุกข์ ปรุงดี ปรุงชั่ว 
ถ้าเราไม่รู้เท่าทัน 
ความปรุงแต่งก็ครอบงำจิตใจเรา 
มันปรุงสุขขึ้นมา เราก็หลง ระเริง 
ปรุงทุกข์ขึ้นมา เราก็กลุ้มอกกลุ้มใจ เสียอกเสียใจ 
ปรุงกุศล คนไม่มีสติปัญญาพอ 
จิตปรุงดีขึ้นมาก็หลง หลงดี หลงดีก็ทุกข์อย่างคนดี 
จิตปรุงชั่วร้ายที่สุด มันปรุงโลภขึ้นมา เราไม่เห็น 
ปรุงทิฏฐิขึ้นมา ไม่เห็น ปรุงโกรธ ปรุงหลง 

ฉะนั้นจุดสำคัญ 
เราจะต้องคอยรู้เท่าทันความปรุงแต่งที่เกิดขึ้นในจิตใจเรา 
มันไม่ยากหรอก 
อย่างขณะนี้ใจเราสุขหรือใจเราทุกข์ ยากไหมที่จะรู้ 
ส่วนใหญ่พอมีความสุขมันก็เผลอเพลิน 
มีความทุกข์ก็มัวแต่เศร้าโศก หดหู่ ท้อแท้ 
แทนที่มีความสุขก็รู้ว่ามีความสุข 
เห็นว่าความสุขเป็นของที่แปลกปลอมผ่านเข้ามาแล้วก็ผ่านออกไป 
ความทุกข์เกิดขึ้นมาก็ไม่ต้องไปหดหู่ท้อแท้ 
ก็เห็นว่าความทุกข์ทั้งหลายผ่านมาแล้วก็ผ่านไป เหมือนกันหมด 
จะสุขหรือจะทุกข์ก็คือมาแล้วก็ไป 
กุศลหรืออกุศลก็เหมือนกัน ผ่านมาแล้วก็ผ่านไป 

ถ้าเราไม่รู้ทันความปรุงแต่ง 
จิตจะหลงในความปรุงแต่ง 
แล้วจิตเรามันจะยึดถือ ยึดถือจิตขึ้นมา 
ถ้ามีความปรุงแต่งเกิดขึ้น เรามีสติมีปัญญา 
จิตไม่เข้าไปยึดถือความปรุงแต่ง 
จิตก็ไม่เข้าไปยึดถือจิต

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
10 มีนาคม 2567

คอยรู้ทันความปรุงแต่ง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 10 มี.ค. 2567

[คลิปสั้น] นักปฏิบัติกระทบอารมณ์เหมือนคนปกติ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 ม.ค. 67 (670101)

[คลิปสั้น] พรคือความประเสริฐ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 ม.ค. 67 (670101)

[คลิปสั้น] เคล็ดลับของการทำสมาธิให้จิตสงบ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 ม.ค. 67 (670106)

[คลิปสั้น] กรรมฐานไม่ได้เบียดบังเวลาทำมาหากิน หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 ม.ค. 67 (670106)

ฝึกกันนานกว่าจิตจะมีกำลังตั้งมั่นเด่นดวงขึ้นมาจริงๆ 
ไม่ใช่เรื่องเล่นๆ แต่ถ้าเราจะทำพอเป็นนิสัย 
เรียกพอเป็นนิสัย ก็ทำบ้างหยุดบ้าง ก็ไม่เป็นไรหรอก 
ทำไปเรื่อยๆ สะสมไปหลายๆ ชาติ 
ต่อไปพระเมตไตรยมาตรัสรู้ เราก็ไปเรียนกับท่าน 
แล้วนิสัยอ่อนแอโหลยโท่ยอย่างนี้ 
ไปเจอพระศรีอาริย์ มันก็นิสัยเหลวไหลเหมือนเดิม 
อันนี้ไม่ใช่หลวงพ่อพูด ครูบาอาจารย์ท่านเคยเล่า 
บอกบางคน บอก โอ๊ย ค่อยๆ ทำไปนิดๆ หน่อยๆ สะสมเอาไว้ 
เดี๋ยวไปเจอพระศรีอาริย์ค่อยเอาจริง 
หลวงปู่ดูลย์บอก คนชนิดนี้มันไม่เอาจริงหรอก 
มันเหลวไหลตั้งแต่ชาตินี้ 
เจอพระศรีอาริย์มันก็เหลวไหลอีก 
เพราะมันเคยแต่เหลวไหล 

เพราะฉะนั้นเราจะผ่านพระพุทธเจ้านับจำนวนไม่ถ้วน 
ที่เราเวียนว่ายตายเกิดมายาวนานขนาดนี้ 
ผ่านพระพุทธเจ้ามานับจำนวนไม่ถ้วน 
ก็เพราะนิสัยเหลวไหลนี่ล่ะ นิสัยไม่สู้ 
ยอมให้กิเลสมันลากมันจูงเราไป 
มันต้องสู้ ต้องสู้ ยอมลำบากเสียก่อนแล้วสบายทีหลัง 
บอกเลยว่าภาวนาแล้ว ผลลัพธ์ที่ได้มันมหาศาล 
มันมีความสุขที่ไม่มีอะไรเหมือน 
ความสุข มันมีความสงัดอยู่ภายใน ไม่ใช่สงบนะ 
มันสงัดอยู่ข้างใน จิตมันทรงสมาธิอัตโนมัติอยู่ 
มันสงัดอยู่ภายใน แล้วมันก็สงบ 
สงบ ความสุขมันล้นเอ่อขึ้นมา โดยจิตไม่ติดมัน 
ถ้าจิตยินดีพอใจเมื่อไร ก็แสดงว่ายังไม่ใช่ 
ยังบรรลุมรรคผลไม่พอ 
ต้องทำอีก ก็ต้องฝึก ของฟรีไม่มี 
ธรรมะก็อยู่ใต้กฎแห่งกรรม 
ทำอย่างไรก็ได้ผลอย่างนั้น 
ของฟรีไม่มี ของฟลุกไม่มี

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
20 เมษายน 2567

ความอดทนในการภาวนา :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 20 เม.ย. 2567

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช

Pinned to spotlight

Popular tracks