ซีดี ๙๕ พระธรรมเทศนา หลวงพ่อปราโมทย์​ ปาโมชฺโช

เราต้องพยายามฝึกตัวเอง มีวินัยในตัวเอง 
แล้วก็พยายามฝึกสติปัฏฐาน ทุกวันๆ ต้องฝึก 
วิธีฝึกสติปัฏฐานก็คือ ต้องมีฐานที่ตั้งของสติเสียก่อน 
ฐานที่จะทำให้เกิดสติปัฏฐาน 
พระพุทธเจ้าท่านกำหนดไว้ให้แล้ว คือกาย เวทนา จิต ธรรม

เราพยายามทำสติปัฏฐานไป 
มีสติรู้กายในส่วนที่เราสามารถรู้ได้ 
เช่น กายหายใจออก กายหายใจเข้า 
กายยืน เดิน นั่ง นอน กายเคลื่อนไหว กายหยุดนิ่ง 
เป็นเรื่องของการทำกายานุปัสสนา 
ดูจิตก็เหมือนกัน ดูจิตในส่วนที่เราดูได้ 
จิตโลภ จิตโกรธ จิตหลง 
จิตไม่โลภ จิตไม่โกรธ จิตไม่หลง 
หรือจิตสุข จิตทุกข์อะไรอย่างนี้ 
เรื่องเวทนา เวทนาคือความรู้สึกสุขทุกข์ในร่างกาย 
ความรู้สึกสุข ความรู้สึกทุกข์ 
ความรู้สึกไม่สุขไม่ทุกข์ในจิตใจ 

พ่วงการดูจิตเข้ากับการดูเวทนาทางใจไปแล้ว เหลือเวทนาทางกาย
เวทนาทางกายเหมาะกับคนเล่นฌาน 
เหมาะกับคนที่ทำสมาธิดีๆ ก่อน 
ถ้าเราสมาธิไม่พอ มันดูเวทนาทางกายเดี๋ยวสติแตก 
มันทนไม่ไหว มันเจ็บ
เพราะฉะนั้นคนที่จะเจริญเวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน 
ในกลุ่มของกาย “ควร” 
ไม่ใช่ “ควร” - “ต้อง”  ต้องฝึกสมาธิก่อน 
พวกเรายุคนี้ฝึกสมาธิยาก
ต่อไปก็เหลืออันหนึ่งธัมมานุปัสสนา 
ธัมมานุปัสสนามันก็อยู่ในรูปธรรม นามธรรมอีกนั่นล่ะ 
แต่มันดูละเอียดขึ้นไป ดูลึกลงไป
อย่างแทนที่จะดูแค่ราคะ โทสะ โมหะ ก็ดูละเอียดลงไปอีก 
สิ่งที่อยู่เบื้องลึกลงไป ก็คือพวกนิวรณ์ทั้งหลาย 
มันกิเลสที่ละเอียดลงไปอีก 
ซ่อนเร้นอยู่ในจิตใต้สำนึกของเรา เราไม่ได้ดูแค่ตัวมัน
เราจะรู้ลึกลงไปว่าทำไมมันถึงเกิดขึ้น 
อะไรเป็นเหตุเป็นปัจจัยให้มันเกิดขึ้น 
อะไรทำให้มันไม่เกิด อะไรทำให้มันเกิด
เพราะฉะนั้นในส่วนของธัมมานุปัสสนา ยาก 
พวกเราอินทรีย์ยังอ่อน เราเว้นไว้ก่อน 
เราเล่นของง่ายๆ เล่นกาย เวทนา จิต 
เวทนาก็เล่นเวทนาทางใจ ทำสิ่งที่เราทำได้ 
ไม่ต้องตะเกียกตะกายทำกรรมฐานซึ่งเกินกำลังของเรา 
ถ้าจะเกินกำลังมันทำไม่ได้จริงหรอก


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
24 กันยายน 2565

CD 95

วิธีฝึกสติปัฏฐาน :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 24 กันยายน 2565

ธรรมะมีหลายระดับ 
ระดับต้นๆ ทำให้เราอยู่กับโลกอย่างมีความสุข 
ระดับสูงขึ้นไปเป็นเรื่องธรรมะเพื่อการพ้นจากโลก 
พระพุทธเจ้าก็ไม่ได้คิดว่าทุกคนจะพ้นโลกได้
ส่วนใหญ่เราก็ยังเวียนว่ายอยู่ในโลกิยะ
โลกของกาม หาความสุขความเจริญ 
ส่วนใหญ่ก็ยังเป็นอย่างนั้น น้อยคนที่คิดจะพ้นโลกจริงๆ
พระพุทธเจ้าท่านก็เข้าใจเรื่องเหล่านี้ดี 
ท่านก็สอนธรรมะให้เราอยู่กับโลกอย่างมีความสุข มีความเจริญ 
อย่างธรรมะที่ท่านสอนฆราวาส 
ท่านจะสอนเรื่องการทำทาน การรักษาศีลอะไรพวกนี้ 
อยู่ในกลุ่มหมวดของธรรมะชื่ออนุปุพพิกถา 
เรื่องรู้จักทำทาน รักษาศีล 
ถัดจากนั้นก็มี คือเรื่องของสวรรค์ 
สวรรค์ก็คือเรามีความสุขมีความเจริญในทางโลกนั้นล่ะ 
ยังเป็นๆ อยู่ก็ขึ้นสวรรค์ได้ จิตใจมันมีความสุข มองอีกมุมหนึ่ง 
ทำไมท่านสอนอย่างนี้ 
อันแรกก็คือคนส่วนใหญ่ยังไม่ได้อยากพ้นโลก 
แต่อยากมีความสุข ท่านก็สอนธรรมะให้ 
ให้รู้จักทำทาน ให้รักษาศีล 
เพราะฉะนั้นเราตั้งอกตั้งใจ 
มีทาน มีศีล มีภาวนา ทำไว้สำหรับฆราวาส 
สำหรับฆราวาสและพระที่ต้องการพ้นทุกข์ 
ก็มีศีล มีสมาธิ และเจริญปัญญาด้วย 
เจริญปัญญาคือการเห็นกายอย่างที่กายเป็น เห็นจิตอย่างที่จิตเป็น 
มันเป็นอย่างไร มันเป็นไตรลักษณ์ นี่เรียกว่าเจริญปัญญา 
ไปเลือกเอา ชีวิตเรา 
อยากสุข อยากสบาย ก็ทาน ศีล ภาวนา 
อยากพ้นทุกข์ก็ ศีล สมาธิ ปัญญา 
ตัวที่ทำให้พ้นทุกข์ คือปัญญา 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
25 กันยายน 2565

ธรรมะมีหลายระดับ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 25 กันยายน 2565

การพัฒนาศีลก็คือความปรุงแต่งที่ดี 
การพัฒนาสมาธิก็คือความปรุงแต่งที่ดี 
การพัฒนาก็คือความปรุงแต่งที่ดี 
พัฒนาปัญญาเป็นความปรุงแต่งที่ดี 
ทั้งหมดนี้เป็นความปรุงแต่งทั้งสิ้น แต่ต้องปรุงแต่ง 
ถ้าเราไม่ปรุงแต่งศีล สมาธิ ปัญญา 
จิตมันก็ปรุงแต่งความชั่ว เพราะมันเคยชินที่จะชั่ว 
ฉะนั้นเราพัฒนา ทำไปเรื่อยๆ 
ศีล สมาธิ ปัญญา ไม่ใช่เป้าหมาย 
ศีล สมาธิ ปัญญา ก็เป็นความปรุงแต่ง 
เพราะฉะนั้นเราไม่ได้เอาความปรุงแต่งมาเป็นจุดหมายปลายทาง 
จุดหมายปลายทางของเราพ้นจากความปรุงแต่ง 
คือตัววิสังขาร ตัวนิพพาน

ศีล สมาธิ ปัญญา เป็นเครื่องมือ 
เป็นความปรุงแต่งชนิดที่เป็นเครื่องมือ 
ในการล้มล้างกิเลสออกจากจิตใจของเรา 
เพราะฉะนั้นเราต้องฝึก 
วิธีปรุงแต่งปัญญาทำอย่างไร 
ให้มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง 
ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลางมันได้มาจากการที่เราฝึกสมาธิ 
จิตมันตั้งมั่นไม่โคลงเคลง 
แล้วก็ต้องฝึกเรื่อยๆ 
เห็นสภาวะทั้งหลายเกิดดับหมุนเวียนเปลี่ยนแปลง 
เดี๋ยวสุข เดี๋ยวทุกข์ เดี๋ยวดี เดี๋ยวชั่ว 
พอฝึกไปเรื่อยๆ ต่อไปมันจะเป็นกลาง 
มันจะเห็นว่าสุขมันก็ของชั่วคราว ทุกข์มันก็ของชั่วคราว 
ดีมันก็ของชั่วคราว ชั่วมันก็ของชั่วคราว 
เพราะฉะนั้นสุขกับทุกข์มันก็เสมอกันด้วยความเป็นไตรลักษณ์ 
มันเป็นของชั่วคราวเหมือนกัน 
เราก็จะไม่หิวความสุข ไม่เกลียดความทุกข์ 
ดีกับชั่วมันก็เสมอกัน มันเป็นของชั่วคราว 
สุดท้ายปัญญาที่เป็นโลกุตตระมันจะเกิดขึ้น 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
1 ตุลาคม 2565

วิธีพ้นจากความปรุงแต่ง :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 ตุลาคม 2565

เราทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง 
พอจิตเคลื่อนแล้วรู้ๆ อย่างนั้นก็ได้ 
แล้วต่อไปจิตมันจะค่อยๆ มีพลัง ทรงตัวขึ้นมา 
พอจิตมันทรงตัวขึ้นมาได้แล้ว หัดแยกขันธ์ๆ ไป 
พอมันแยกขันธ์ได้ มันจะเห็นแต่ละขันธ์ 
ในขันธ์หนึ่งก็มีสภาวะหลากหลาย 
อย่างสังขารขันธ์มีตั้งเยอะแยะ ตั้ง 50 อย่าง 
เราไม่ต้องเรียนทั้งหมด เราเรียนเท่าที่มี 

ต่อไปเราก็จะเห็นแต่ละตัวๆ 
แต่ละสภาวะเกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วดับไปทั้งสิ้น 
เราต้องการจะมาเห็นตรงนี้ 
เราไม่ได้ต้องการเห็นว่าราคะไม่เที่ยงแต่โทสะมันเที่ยง ไม่ใช่ 
ทุกตัวเหมือนกันหมดเลย 
สุขหรือทุกข์ก็เสมอกันด้วยความเป็นไตรลักษณ์ 
กุศลหรืออกุศลก็เสมอกันด้วยความเป็นไตรลักษณ์ 
ดูให้มันเห็นไตรลักษณ์ ย้ำ ขีดเส้นใต้คำว่าเห็น 
ไม่ใช่คิด ต้องเห็นเอา 
ฉะนั้นวิปัสสนา วิปัสสนะก็คือ
วิ แปลว่าแจ้ง ปัสสนะ คือการเห็น 
ต้องเห็นเอา คิดเอาไม่ได้ 
เพ่งเอาก็ไม่ได้ ต้องเห็นเอา 

เราเห็นอะไร เช่น 
เราเห็นราคะมันเกิดขึ้น ราคะมันตั้งอยู่ ราคะมันดับไป 
อย่างนี้เรียกว่าเราเห็น 
ถ้าเราคิดว่า เอ๊ะ ตอนนี้จิตเรามีราคะ หรือมีโทสะ 
อันนี้ไม่เรียกว่าเห็น ยังหลงอยู่ในโลกของความคิด 
พอเราสะสมการเห็นถูกไปเรื่อยๆ 
เราสะสมการเห็นถูกบ่อยๆๆ เห็นไตรลักษณ์ 
อะไรเกิดขึ้นก็เห็นไตรลักษณ์ๆ 
ต่อไปถึงจุดหนึ่งจิตมันสรุปเอง 
สิ่งใดเกิดสิ่งนั้นดับ 
แล้วทุกสิ่งที่เกิดขึ้นมาตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ทั้งสิ้นเลย 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
2 ตุลาคม 2565

สะสมการเห็นถูก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ตุลาคม 2565

คอร์สปฏิบัติธรรมชาวจีน

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 30 กันยายน 2565

เส้นทางที่เราจะต้องเดิน 
ขั้นแรกก็เตรียมจิตให้พร้อมที่จะเจริญปัญญา 
จิตที่พร้อมเจริญปัญญา ก็เป็นจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จิตที่ตั้งมั่นเป็นจิตที่มีลักขณูปนิชฌาน 
ส่วนจิตที่เป็นกลาง ตัวนี้จะทำให้จิตมีพลัง เป็นอารัมมณูปนิชฌาน 
หลวงพ่อถึงบอกว่า “มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง 
(ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง) 
การรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริงคือการเจริญปัญญา 
สิ่งที่เป็นเหตุเป็นปัจจัยเกื้อหนุนการเจริญปัญญา คือ สัมมาสมาธิ 
สัมมาสมาธิก็คือสภาวะที่ตั้งมั่นและเป็นกลางนั้นล่ะ 
ตั้งมั่นเอาไว้เดินปัญญา เป็นกลางนี้เอาไว้ชาร์จพลังให้จิตมีเรี่ยวมีแรง 

พอมีจิตตั้งมั่น มีเรี่ยวมีแรงมากพอ 
เอาไปเดินปัญญา อย่าเฉยๆ อยู่ 
เดินปัญญาก็คือ พอสติระลึกรู้กาย 
ไม่ใช่รู้อยู่ที่จิตนิ่งๆ เฉยๆ อย่างนั้น 
สติระลึกรู้กาย จิตตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จะเห็นไตรลักษณ์ของกาย 
สติระลึกรู้เวทนา ถ้าจิตตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จะเห็นไตรลักษณ์ของเวทนา 
ถ้าจิตตั้งมั่นและเป็นกลาง สติระลึกรู้สังขาร 
ปรุงดีปรุงชั่วทั้งหลาย จิตก็จะตั้งมั่น จะเป็นกลาง 
จะเกิดปัญญาเห็นไตรลักษณ์ขึ้นมา มันจะอันเดียวกัน 
ในสติปัฏฐานทั้ง 4 ขอให้มีจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
สติระลึกอะไร อันนั้นแสดงไตรลักษณ์ทั้งหมด 
เราเห็นไตรลักษณ์นั่นล่ะ 
ที่หลวงพ่อใช้คำว่า “เห็นตามความเป็นจริง” 
ความเป็นจริงคือไตรลักษณ์ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
21 ตุลาคม 2566

CD 100

เคล็ดวิชาฝึกจิตเพื่อเดินปัญญา :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 21 ต.ค. 2566

หัดดูตัวเองตั้งแต่เริ่มเลย รู้สึกตัวขึ้นมา 
รู้สึกกายรู้สึกใจ หัดดูไปเรื่อย 
กิเลสอะไรทำงานขึ้นมา รู้ทัน 
กิเลสอะไรซ่อนเร้นอยู่ รู้ทัน 
หัดรู้ไปเรื่อย ทีแรกก็รู้กิเลสหยาบๆ 
ต้องโกรธแรงๆ ถึงจะรู้ ต้องโลภแรงๆ ถึงจะรู้ 
หัดรู้บ่อยๆ ต่อไปขัดใจเล็กๆ ก็เห็น 
ความอยากเล็กๆ เกิดขึ้นก็เห็น 
หัดรู้กิเลสของตัวเองไว้ให้ดีตั้งแต่เริ่มต้นเลย

ถ้ารู้ทันกิเลสตัวเอง เวลาที่คิดว่าบรรลุมรรคผลอะไร 
ก็คอยสังเกตกิเลสตัวเองไป 
กิเลสอะไรยังไม่ละ กิเลสอะไรละแล้ว 
ละชั่วคราวหรือละถาวร สังเกตเอา 
ไม่ต้องเที่ยวถามคนโน้นคนนี้ เชื่อถือไม่ได้หรอก 
มีจำนวนมากเลยที่ไปเรียนที่โน้นที่นี้ที่โน่น 
ไปเรียนมาจากที่ต่างๆ แต่ละที่เขารับรอง
ได้โสดาบัน ได้สกทาคามี ได้อนาคามี เขารับรองให้ 
ไปเรียนอยู่ที่อื่น เขารับรองแล้วมาถามหลวงพ่ออีก 
จะให้หลวงพ่อรับรอง เรารับรองให้ไม่ได้ ไม่ใช่หน้าที่ 
แต่หลวงพ่อจะสอนให้ ไปสังเกตกิเลสตัวเองเอา 
กิเลสอะไรละแล้ว กิเลสอะไรยังไม่ละ 
ที่ละนั้นละเด็ดขาดหรือว่าละชั่วครั้งชั่วคราว 
กิเลสไม่ใช่ของเกิดตลอดเวลา มันเกิดเป็นคราวๆ 
กระทั่งสักกายทิฏฐิ ความเห็นผิดว่ามีตัวมีตน ก็เกิดเป็นคราวๆ 
ฉะนั้นไม่ใช่นึกๆ เอาว่า เอ๊ะ ตอนนี้ไม่มี 
ตอนนี้ไม่มีประเดี๋ยวมันมีก็ได้
ฉะนั้นหัดสังเกตกิเลสตัวเองไว้ให้ดีเถอะ 
หลวงพ่อไม่ได้พยากรณ์ให้ใครหรอก 
แต่จะชี้ให้ดู ชวนให้ดูกิเลสของตัวเอง

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
20 มกราคม 2567

2567

วิธีทดสอบเมื่อคิดว่าได้มรรคผล :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 20 ม.ค. 2567

ถ้าเรายังไปปรุงแต่งจิตให้วิเศษแค่ไหน 
มันก็ยังเป็นของเก๊อยู่ 
เพราะฉะนั้นเวลาที่เราจะภาวนา 
อย่ามัวแต่นั่งปรุงแต่งจิต 
ให้มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง 
ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
รู้กายอย่างที่กายเป็น 
รู้จิตอย่างที่จิตเป็นไป 
มันก็จะอยู่ในหลักของคำว่ารู้ทุกข์ ละสมุทัย 
สิ่งที่เรียกว่าทุกข์ก็คือขันธ์ 5 
คือรูปนาม คือกายคือใจของเรานี้ล่ะ 
เราต้องรู้มัน ไม่ใช่ทิ้งมัน แล้วไปอยู่ในความว่าง

เวลาที่เราจะรู้กายรู้ใจ 
เรามีสติรู้ถึงความมีอยู่ของร่างกาย 
รู้ถึงความมีอยู่ของจิตใจ 
มีสติเห็นร่างกายนี้ มันเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลง 
จิตใจก็เคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ 
แล้วก็มีปัญญาเห็นว่าร่างกายและก็จิต 
ล้วนแต่ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
สติเป็นตัวรู้สภาวะ 
สภาวะคือรูปธรรมนามธรรมทั้งหลาย 
ปัญญาเป็นตัวเห็นไตรลักษณ์ของรูปธรรมนามธรรม 
ฉะนั้นต้องเดินให้ถูกหลัก

คำว่า “ทุกข์ให้รู้ สมุทัยให้ละ” 
นี่เป็นกฎของการปฏิบัติ 
เป็นแม่บทใหญ่อยู่ในอริยสัจ 4 
อริยสัจ 4 ข้อคือ
ทุกข์ให้รู้ สมุทัยให้ละ นิโรธทำให้แจ้ง มรรคทำให้เจริญ 
ถ้ารู้ทุกข์แจ่มแจ้ง 
สมุทัยก็ถูกละ นิโรธก็ปรากฏขึ้นมา อริยมรรคก็เกิดขึ้น

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
9 มีนาคม 2567

กฎของการปฏิบัติ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 9 มี.ค. 2567

รู้สึกตัว เรียนรู้ความจริงของร่างกายไป 
ร่างกายนี้ไม่เที่ยง 
รู้สึกลงไปในร่างกาย 
เห็นแต่ความไม่เที่ยงของร่างกาย 
หรือบางคนก็เห็นลึกลงไปอีกชั้นหนึ่ง 
ร่างกายนี้ทำไมต้องหายใจออกหายใจเข้า 
ทำไมต้องเปลี่ยนอิริยาบถ 
ทำไมต้องเคลื่อนไหว ต้องหยุดนิ่ง 
เพราะร่างกายนี้ถูกความทุกข์บีบคั้นอยู่ตลอดเวลา 
หายใจออกเรื่อยๆ ก็ทุกข์ 
หายใจเข้าเรื่อยๆ ก็ทุกข์ 
นั่งนานๆ ก็ทุกข์ เดินนานๆ ก็ทุกข์ 
ยืนนานๆ ก็ทุกข์ นอนนานๆ ก็ทุกข์ 
ร่างกายนี้ถูกความทุกข์บีบคั้นอยู่ตลอดเวลา 
บางทีก็ต้องเคลื่อนไหว 
นั่งๆ อยู่แล้วมันคัน ก็ต้องไปเกา 
ทำไมต้องเกา เกาแก้ทุกข์ แก้คัน 
บางทีนั่งอยู่ แข้งขาปวด 
เราก็ไปขยำๆ นวดขาอะไร 
ทำไมต้องเคลื่อนไหว ก็เพราะว่ามันทุกข์ 
เราเคลื่อนไหวเพื่อจะแก้ทุกข์ 

ดูในร่างกาย เห็นไม่เที่ยง เห็นเป็นทุกข์ 
ดูลึกลงไปอีกชั้นหนึ่ง มันเป็นอนัตตา 
มันไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา 
มันเป็นแค่วัตถุ เป็นก้อนธาตุ 
มีธาตุดิน น้ำ ไฟ ลมมาประชุมกันด้วยกำลังของกรรม 
มารวมตัวกันขึ้นมาเป็นรูปร่างอย่างนี้ 
แล้วก็มีจิตมีวิญญาณครอบครอง ก็มีชีวิตขึ้นมา

เรามีสติเรียนรู้ร่างกายไปเรื่อยๆ 
เห็นร่างกายไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา 
ไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่ของเรา 
เป็นแค่วัตถุธาตุที่เรายืมของโลกมาใช้ชั่วครั้งชั่วคราว 
แล้ววันหนึ่งเราก็ต้องคืนทุกสิ่งทุกอย่างให้โลก 
สิ่งที่เป็นร่างกายของเราวันนี้ 
วันข้างหน้าอาจจะไปเป็นร่างกายของหนอน 
เป็นร่างกายของต้นไม้ 
ต้นไม้ก็กินเราเข้าไปเป็นสารอาหาร 
หรือไปเป็นถนนให้คนเดิน 
กลายเป็นดินเป็นอะไรไป 
บางทีก็ไปอยู่ในน้ำทะเล 
อยู่ในแม่น้ำกระจัดกระจายไป 
ลมหายใจที่เราหายใจ 
คนอื่นมันก็เอามาหายใจมาก่อนเราแล้ว 
เราก็แค่ยืมลมหายใจเอามาใช้ 
ลมที่เราหายใจเข้าไป 
เราไม่รู้เลยคนอื่นหายใจมาก่อนหรือเปล่า 
หมามันหายใจมาก่อนหรือเปล่า ลมอันนี้ 
ธาตุมันหมุนเวียนอยู่อย่างนี้ 
เห็นแล้วก็ควรสลดสังเวช ไม่น่ายึดถืออะไร 
ไม่ใช่ของดีของวิเศษอะไร ยืมเขามาใช้ 
ไม่ใช่ของสะอาดหมดจดด้วย 
ถึงวันหนึ่งก็ต้องคืนเจ้าของ คืนให้โลกไป

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
23 กุมภาพันธ์ 2568

กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 23 ก.พ. 2568

สติเองก็เป็นอนัตตา สั่งให้เกิดไม่ได้ 
สติมีการที่จิตเราจำสภาวะได้แม่นเป็นเหตุใกล้ให้เกิด
ฉะนั้นเราจะต้องมาหัดรู้สภาวะ 
สภาวะมีรูปธรรมมีนามธรรม 
สภาวะก็คือสิ่งที่ประกอบกันขึ้น 
เป็นร่างกายจิตใจของเรานี้เอง 
พยายามเรียนรู้สิ่งเหล่านี้ให้มาก รู้สึกให้มาก 
หัดรู้ให้เห็นถึงตัวสภาวะให้ได้ 
แล้วสติตัวจริงถึงจะเกิด 
สติตัวจริงเกิดเมื่อไร 
สัมมาสมาธิ สมาธิที่ถูกต้องก็จะเกิดร่วมด้วยเสมอ 
เพราะฉะนั้นจับหลักให้แม่น หัดดูสภาวะไป 
ถนัดดูรูปธรรมก็ดูไป ถนัดดูนามธรรมก็ดูไป 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
1 มีนาคม 2568


วิธีฝึกสติคือการหัดรู้สภาวะ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 มี.ค. 2568

หลวงพ่อจะพูดภาพกว้างๆ ให้พวกเราเห็น 
หัวข้อที่จะพูดข้อแรกก็คือเรื่องความรู้สึกตัว 
หัวข้อที่สอง คือเรื่องของสมถกรรมฐาน 
หัวข้อที่สาม เรื่องวิปัสสนากรรมฐาน 
เรื่องหัวข้อที่สี่ เรื่องอริยมรรค อริยผล 
หัวข้อที่ห้า คือเรื่องนิพพาน 

เราจะไปสู่นิพพาน 
นิพพานเป็นสภาวะที่เราพ้นทุกข์สิ้นเชิง 
ฉะนั้นจะตอบโจทย์เราว่าเราจะไปสู่ความพ้นทุกข์ได้อย่าง

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
โรงแรม KSL Esplanade มาเลเซีย
26 มีนาคม 2568

วิธีไปสู่นิพพาน :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 26 มี.ค. 2568

ต้องภาวนากันแทบเป็นแทบตายเลยกว่าจะเห็น 
ไม่ใช่นั่งท่องๆ แล้ว โอ้ เข้าใจปฏิจจสมุปบาท 
เข้าใจแบบนั้นสู้กิเลสไม่ได้หรอก 
มันไม่เห็นกระบวนการ หรืออวิชชาเป็นอย่างไร 
อวิชชามีตั้ง 8 ตัวจะรู้อย่างไรในขณะจิตเดียว 
ไม่ใช่เรื่องง่าย พวกเราต้องค่อยๆ ทำไป 
เบื้องต้นฝึกให้จิตตั้งมั่น 
ด้วยการรู้ทันจิตที่ไหลไปไหลมา 
เรารู้ทันได้ถ้าเราฝึกทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่งทุกวัน 
ทุกวันต้องทำ แรกๆ หัดใหม่ๆ หลวงพ่อบอกวันละ 15 นาที 
ตอนนี้เพิ่มแล้ว ถ้ายังมีขาอยู่ ยังเดินได้ ไปเดินให้ได้วันละ 3 ชั่วโมง 
3 ชั่วโมงเดินทีเดียวไม่ไหว แบ่งก็ได้ 
เช้าชั่วโมงหนึ่ง กลางคืน 2 ชั่วโมงอะไรอย่างนี้ 

ถ้าพวกเรามีเวลาว่างเมื่อไรก็ถลุงมัน
ให้มันวอดวายหายไปเฉยๆ น่าเสียดาย 
โดยเฉพาะเอาเวลาไปใช้พัฒนากิเลส 
ตามใจกิเลสไปเรื่อยๆ 
กิเลสมันก็แข็งแรงขึ้นเรื่อยๆ 
พัฒนาสติ พัฒนาสมาธิ ปัญญาของเราไปสิ 
จิตใจเราก็จะแข็งแรงขึ้น กุศลมันจะแข็งแรงขึ้น 
แล้วสุดท้ายเราก็ละบาปอกุศลได้ 
เจริญกุศลถึงพร้อมได้ทั้งศีล สมาธิ ปัญญา 
เราก็จะข้ามโลกได้ ข้ามโลกได้เข้าสู่โลกุตตระได้ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
บ้านจิตสบาย
18 พฤษภาคม 2568

อย่าถลุงเวลาให้วอดวายไปเฉยๆ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 18 พ.ค. 2568

เรียนอยู่กับหลวงปู่ดูลย์ 
แล้วก็ทำญาณเห็นจิตให้เหมือนตาเห็นรูป 
ญาณแปลว่าปัญญา 
เราจะเห็นจิตใจของตัวเองด้วยปัญญา 
เหมือนที่ตาเห็นรูป ตาเห็นรูปเป็นอย่างไร 
มีตา มีรูป มีแสงสว่างมากพอ 
จะจงใจหรือไม่จงใจก็ตาม 
ตาก็มองเห็นถ้าตาไม่บอด 
คือมีอะไรเกิดขึ้นในจิตใจเรา 
จิตใจเราเป็นอย่างไร รู้ว่าเป็นอย่างนั้น 
ไม่ต้องไปแต่งมัน ไม่ต้องไปดัดแปลงมัน 
รู้ซื่อๆ เข้าไปเลย 

ใจเรามีราคะก็รู้ ใจไม่มีราคะก็รู้ 
ใจมีโทสะก็รู้ ไม่มีโทสะก็รู้ 
ใจมีโมหะก็รู้ ไม่มีโมหะก็รู้ 
ใจฟุ้งซ่านก็รู้ ใจหดหู่ก็รู้ รู้ไปเรื่อยๆ 
ใจสงบก็รู้ ใจได้อุปจารสมาธิก็รู้ 
ใจเป็นมหรคตก็รู้ ใจเป็นอัปปนาสมาธิก็รู้ 
รู้ไปเรื่อยๆ รู้เท่าที่มันเป็น ไม่ต้องแสวงหา 
เหมือนกับเรานั่งหลับตาอยู่ 
พอลืมตาขึ้นมาเห็นรูป 
เราไม่ได้เลือกว่าจะเป็นรูปอะไร 
รูปนั้นจะดีหรือรูปจะไม่ดี ไม่สำคัญ 
เวลาเราดูจิตก็ดูเหมือนที่ตาเห็นรูปนั่นล่ะ 
คือมีอะไรปรากฏขึ้นที่จิตก็รู้ไปอย่างที่มันเป็น 
ท่านมีคำหนึ่งว่า จงทำญาณเห็นจิต เห็นไหม 
ให้เห็นด้วยญาณ ญาณคือปัญญาๆ 
ปัญญาเห็นอะไร เห็นไตรลักษณ์ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
1 มิถุนายน 2568

ทำญาณเห็นจิตให้เหมือนตาเห็นรูป :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 มิ.ย. 2568

[คลิปสั้น] รู้ทุกข์ก็จะรู้ธรรม หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 11 พ.ค. 68 (680511)

[คลิปสั้น] กิเลสไม่กลัวผ้าเหลือง หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 17 พ.ค. 68 (680517)

[คลิปสั้น] โมหะเป็นปรมาจารย์ของกิเลส หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 17 พ.ค. 68 (680517)

[คลิปสั้น] เรียนปฏิจจสมุปบาทด้วยสติปัฏฐาน หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 17 พ.ค. 68 (680517)

[คลิปสั้น] ผลาญเวลาไปวันๆ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 18 พ.ค. 68 (680518)

[คลิปสั้น] อย่าท้อถอย หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 18 พ.ค. 68 (680518)

เมื่อเช้าก็เริ่มมีพวกทิดมาส่งการบ้าน เริ่มต่อรองแล้ว 
เริ่มต่อรองแล้ว อ้างโน่น อ้างนี่ 
จะภาวนาแล้วข้ออ้างเยอะ 
นิพพานก็จะเอา โลกก็จะเอา 
จะเอาหมดทุกอย่าง ของมันสวนทางกัน 
อยากนิพพานก็ต้องออกจากโลก 
อยากได้โลกก็เอานิพพานเอาไว้ทีหลัง 
อย่าต่อรอง สู้ตาย ต้องเอาให้ได้ 
ถ้าเริ่มต่อรองจุดที่หนึ่ง 
เดี๋ยวก็มาเจรจาเขยิบมาอีกหน่อยหนึ่ง 
คล้ายๆ ที่ชายแดนเรา 
เจรจาไปมันก็รุกมา รุกเข้ามาๆ 
พวกเราก็สไตล์เดียวกัน อย่ามาเคลมที่นี่ 
มาต่อรอง แล้วก็รุกคืบที่จะไม่ภาวนา

พวกเราอย่าพยายามต่อรองเลย 
ที่ให้ทำแค่นี้ยังน้อย 
อีกหน่อยเยอะกว่านี้อีก อดทน 
อยากได้ดีก็ต้องทนเอา 
ขี้เกียจแล้วมันจะดีได้อย่างไร 
ทำไมเราขี้เกียจ เพราะเรารักตัวเอง 
ถ้าเรารักตัวเอง 
เราก็ตามใจปรนนิบัติมันไปเรื่อยๆ 
ก็อยู่กับโลกไปเรื่อยๆ 
ต้องยอมเห็นทุกข์เห็นโทษ 
มันถึงจะข้ามโลกได้ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
7 มิถุนายน 2568

อย่าต่อรองครูบาอาจารย์ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 7 มิ.ย. 2568

ที่จิตเข้าถึงพระนิพพาน 
เป็นจุดที่เข้าถึงสันติอย่างแท้จริง 
สงบ ในความสงบนี่มีบรมสุข 
เป็นบรมสุขเพราะไม่มีอะไรเสียดแทงได้แล้ว 
ไม่มีอะไรเสียดแทงจิตใจของเราได้อีกต่อไป 
เกิดจากการที่เราหัดเจริญสติมานั่นล่ะ 
จากสติปัฏฐานในเบื้องต้นจนกระทั่งเราได้จิตตั้งมั่น 
พอเรามีจิตตั้งมั่นแล้วเราแยกขันธ์ได้ 
ต่อมาเราเห็นขันธ์แต่ละขันธ์ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
แล้วก็ต่อมาปัญญามันแก่กล้ามันก็วาง 
พระอนาคามีก็วางได้ระดับหนึ่ง 
พระอรหันต์ท่านวางขันธ์ทั้งหมด 
ขันธ์ตัวสุดท้ายที่วางคือตัววิญญาณตัวจิตนั่นเอง

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
15 มิถุนายน 2568

ฝึกสติปัฏฐานจนปล่อยวางจิต :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 15 มิ.ย. 2568

ฟังอย่างเดียวไม่ลงมือปฏิบัติไม่ได้ผลหรอก 
แล้วจะไม่มีวันเข้าใจธรรมะเลย เข้าใจไม่ได้ 
นั่งคิดๆ เอาหรือท่องตำราเอา 
ต้องลงมือปฏิบัติจริงๆ 
ศีลต้องรักษา ต้องฝึกในรูปแบบ 
เวลาที่เหลือเจริญสติในชีวิตประจำวัน 
บางคนบอกว่าไม่ทำในรูปแบบ 
เจริญสติในชีวิตประจำวันรวดเดียวเลย 
ถามว่าทำได้ไหม ได้ประเดี๋ยวเดียว 
แล้วก็เสื่อมหมด ฟุ้งซ่าน ใช้อะไรไม่ได้ 

การเจริญสติในชีวิตประจำวันไม่ใช่งานง่ายๆ 
ยากมาก ยากกว่าการทำในรูปแบบอีก 
ถ้าเทียบไปการทำในรูปแบบก็เหมือนทหารซ้อมรบ 
การปฏิบัติในชีวิตประจำวันเหมือนการเข้าสนามรบที่แท้จริง 
มันต่างกัน ไม่เหมือนกันหรอก 
ถ้าไม่เคยฝึกซ้อมอะไรเลยแล้วเข้าสนามรบก็ตายเปล่าๆ 
ไม่ได้เรื่องอะไร ฝึกซ้อม ทำในรูปแบบมากๆ 
แต่ไม่เจริญสติในชีวิตประจำวันก็ไม่ก้าวหน้า 
ต้องทำให้ได้ 3 อย่างที่หลวงพ่อบอก 
อันแรก ถือศีล 5 ไว้ 
อันที่สอง ฝึกปฏิบัติในรูปแบบ 
อันที่สาม เจริญสติในชีวิตประจำวัน อันนี้ยากที่สุด 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
22 มิถุนายน 2568

3 สิ่งที่ต้องทำให้ได้ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 22 มิ.ย. 2568

อันแรกเลยถือศีล 
อันที่สองฝึกกรรมฐานในรูปแบบ 
ฝึกกรรมฐานอะไรก็ได้ที่เราถนัด 
วันไหนจิตใจเราฟุ้งซ่านไม่มีแรง 
น้อมจิตไปอยู่กับอารมณ์กรรมฐานที่มีความสุข 
สงบก็ช่างไม่สงบก็ช่าง 
แต่ว่าระลึกถึงอารมณ์นั้นเรื่อยๆ แป๊บเดียวก็สงบ 
วันไหนใจเราสงบแล้ว สังเกตที่จิต 
จิตหนีไปรู้ทัน จิตถลำไปเพ่งรู้ทัน จิตจะตั้งมั่น 
เมื่อจิตตั้งมั่นแล้วก็ถึงขั้นเจริญปัญญาได้ 
เราก็จะเห็นเลยร่างกายกับจิตเป็นคนละอัน 

อย่างขณะนี้ฟังหลวงพ่อเทศน์จะมีสมาธิระดับหนึ่ง 
จะรู้สึกง่ายๆ เลยร่างกายถูกรู้ 
ของที่ถูกรู้ไม่ใช่ตัวเรา จะเห็น 
จะเห็นความรู้สึกสุขทุกข์ถูกรู้ ไม่ใช่เรา 
กุศลอกุศลถูกรู้ไม่ใช่เรา 
ส่วนจิต จิตเองก็เกิดดับ 
จิตไม่ได้มีดวงเดียว 
จิตเดี๋ยวก็เป็นผู้รู้ จิตเดี๋ยวก็เป็นผู้หลง 
เดี๋ยวก็เป็นผู้รู้ เดี๋ยวก็เป็นผู้ไปดูรูป 
เดี๋ยวก็เป็นผู้รู้ เดี๋ยวเป็นผู้ไปฟังเสียง 
จะเกิดดับไปเรื่อยๆ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
สำนักงานตำรวจแห่งชาติ
25 มิถุนายน 2568

พัฒนาจิตเพื่อการดับทุกข์ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 25 มิ.ย. 2568

ไม่เผลอกับไม่เพ่งถึงมีสติตัวจริง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 28 มิ.ย. 2568

"มีวิหารธรรม ทำกรรมฐานไป 
มีจิตเป็นคนรู้คนดูวิหารธรรมนั้น 
แล้วต่อไปถ้าจิตมันหนีจากวิหารธรรม 
เราก็จะเห็นจิตถลำลงไปเพ่งวิหารธรรมอันนั้น 
เราก็จะเห็น พอเรารู้เท่าทันจิต อันนี้ 
จิตมันจะตั้งมั่น สัมมาสมาธิจะเกิดขึ้น 
ฉะนั้นอาศัยสติ 
สัมมาสติคือสติรู้กายรู้ใจ 
สัมมาสติเมื่อทำให้มากเจริญให้มาก 
จะทำให้สัมมาสมาธิบริบูรณ์ 
จะพัฒนาสัมมาสติ 
เบื้องต้นต้องมีวิหารธรรม มีเครื่องอยู่ 
ถ้าเดินแนวนี้ การภาวนามันจะไม่ยากเท่าไรหรอก 
ค่อยๆ ทำไปตามลำดับ"

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
29 มิถุนายน 2568

มีสติอยู่กับวิหารธรรม :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 29 มิ.ย. 2568

“แล้วท่านก็สอนสมุทัย เหตุให้เกิดความทุกข์ 
อย่างเรามีร่างกาย 
มีร่างกาย ร่างกายเรามีเหตุให้เกิด 
เรามีชนกกรรม คือกรรมที่ทำให้เกิด 
พอเราเกิดมามีอัตภาพของมนุษย์ 
มันก็มีของแถมติดมาด้วยกับความเกิด 
คือความแก่ ความเจ็บ ความตาย 
อันนี้หนีไม่รอด หนีไม่พ้น เกิดมาแล้ว 
ถ้าหากภาวนาถึงขีดสุด จนหมดเชื้อเกิดในใจ 
ไม่ต้องเกิดอีก ก็ไม่ต้องมีร่างกายให้มันมีทุกข์ซ้ำซาก

ในด้านจิตใจเราวิบากก็ส่งผลมา 
ให้เรากระทบอารมณ์ที่ดีบ้างไม่ดีบ้าง 
กุศลส่งผลมา เราก็กระทบอารมณ์ที่ดี มีความสุข
อกุศลให้ผล เราก็กระทบอารมณ์ไม่ดี ก็ได้ความทุกข์ 
แต่ตัวนี้ยังไม่ใช่ตัวสำคัญ 
ถ้ากรรมเก่าส่งผลมาให้เราเจอสถานการณ์อย่างนี้ 
แต่พระพุทธเจ้าสอนทางออกให้เรา ทำกรรมใหม่ 
ทำกรรมใหม่ที่ดี เราก็จะบรรเทาผลของความทุกข์ได้ 
ยิ่งถ้ากรรมใหม่ของเราดีถึงขีดสุด 
เราถึงที่สุดของทุกข์ บรรลุพระอรหันต์ 
ความทุกข์ในจิตใจจะไม่มีอีก 
ทำไมความทุกข์ในจิตใจไม่มี 
เพราะจิตนั้นพ้นจากความปรุงแต่งสิ้นเชิง 
ไม่มีอะไรเข้าไปปรุงแต่งจิตได้อีกแล้ว 
มันเป็นอิสระอย่างแท้จริง 
เข้าถึงภาวะที่สงบสุขอย่างแท้จริง“

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
5 กรกฎาคม 2568


วิธีเข้าถึงภาวะที่พ้นทุกข์  :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 5 ก.ค. 2568

"เรากลับข้างกับคนทั่วไปนิดเดียวเอง 
คนทั่วไปเวลารู้อะไรมันรู้ออกนอก 
หลวงปู่ดูลย์เรียกว่าส่งจิตออกนอก 
ส่งจิตออกนอกเป็นสมุทัย ท่านว่าอย่างนี้ 
คือเป็นเหตุให้เกิดทุกข์ 
ให้เกิดความดิ้นรนปรุงแต่งวุ่นวายขึ้นมา 
ท่านบอก “อย่าส่งจิตออกนอก” คือ
ให้ดูตัวเองไว้ ตาเห็นรูป จิตเกิดอะไรขึ้น รู้ที่จิตนี้ 
มันต่างกับคนปกติทั่วไปในโลกก็แค่นี้เอง 
คือเราสามารถรู้ทันจิตใจตัวเองได้ ไม่ใช่เรื่องยาก"

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
6 กรกฎาคม 2568

เวลาภาวนาให้ดูตัวเอง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 ก.ค. 2568

"ปฏิบัติธรรมะ เรียนอย่างเดียวไม่พอ 
เราเห็นบทเรียนแล้ว 
พระเปรียญ 9 พลาดไปตั้งหลายองค์ 
ว่าสุดยอดแล้วเปรียญ 9 ก็เอาไม่รอด 
พวกเราต้องลงมือปฏิบัติ 

ทุกวันนี้หลวงพ่อเร่งพวกเรา
อย่างน้อยไปเดินจงกรมให้ได้วันละ 3 ชั่วโมง 
เดินรวดเดียวไม่ได้ก็แบ่งเวลา 
ตอนเช้าตื่นเร็วให้ขึ้นหน่อย 
ไปเดินจงกรมสัก 1 ชั่วโมง 
กลางวันมีเวลาเมื่อไร 
ก็เดินด้วยความรู้สึกตัวไป 
เก็บเล็กเก็บน้อยไปเรื่อยๆ 
ตกค่ำก็ไปเดินจงกรมอีกสักชั่วโมงหรือชั่วโมงกว่า 
หลายคนก็ทำ คนที่ทำก็ประสบความก้าวหน้า 
แล้วก็รู้ได้ด้วยตัวเองว่าตัวเองพัฒนาขึ้น 
แต่ก่อนที่หลวงพ่อจะใช้ให้ไปเดินจงกรม 
หลวงพ่อสอนหลักของการปฏิบัติให้แล้ว 
ไม่ใช่ไปเดินจงกรมแล้ว ยิ่งเดินยิ่งเครียด 
ยิ่งเดินยิ่งเหลวไหลไร้สาระ 
เดินด้วยความรู้เนื้อรู้ตัว 
เห็นร่างกายมันเดินไป 
ใจรู้สึกร่างกายมันเดิน ใจหนีไปที่อื่น รู้ทัน 
ใจถลำลงไปเพ่งร่างกาย รู้ทัน 
รู้ทันจิตใจตัวเองไป 
แล้วก็เดินไปด้วยความรู้เนื้อรู้ตัว"

 หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
10 ก.ค. 2568 (ช่วงเช้า)

เรียนแล้วไม่ทำก็ไม่ก้าวหน้า :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 10 ก.ค. 2568 (ช่วงเช้า)

"วิธีเจริญปัญญาก็คือเห็นธาตุเห็นขันธ์มันแยกออกไป 
แล้วก็เห็นแต่ละธาตุแต่ละขันธ์ล้วนแต่ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 

ตรงนี้สำคัญ จะบรรลุมรรคผลหรือเปล่าก็อยู่ตรงนี้ล่ะ 
ตรงที่เห็นสภาวธรรมทั้งหลาย 
ขันธ์มันแตกตัวออกมาเป็นสภาวะ สภาวธรรม 
เป็นรูปธรรม เป็นรูป เป็นเวทนาคือความรู้สึกสุขทุกข์ 
เป็นสัญญาความจำได้ความหมายรู้ 
เป็นสังขารความปรุงดีปรุงชั่ว  ปรุงไม่ดีไม่ชั่ว 
เป็นวิญญาณคือจิตที่เกิดดับทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ 
จิตเราไม่ได้มีดวงเดียว จิตเรามีนับไม่ถ้วน 
เกิดดับสืบเนื่องกันตลอดเวลา  
ถ้าเรายังเห็นจิตมีดวงเดียวอยู่แล้ววิ่งไปวิ่งมา 
อันนั้นยังเป็นมิจฉาทิฏฐิ เรียกเป็นสัสสตทิฏฐิ 
คิดว่าจิตนี้เที่ยงเป็นอมตะ 
เราต้องแยกขันธ์ให้ได้ 
แล้วเห็นขันธ์แต่ละขันธ์แสดงไตรลักษณ์ได้ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
10 ก.ค. 2568 (ช่วงบ่าย)


วิธีเจริญปัญญา : หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 10 ก.ค. 2568 (ช่วงบ่าย)

"ทำผิดทำถูกแล้วไปส่งการบ้าน 
ตรวจสอบด้วยตัวเองก่อน 
ไม่มั่นใจไม่แน่ใจ ค่อยไปถามครูบาอาจารย์ 
ไม่ได้ถามทุกวันถามทุกเรื่อง 
ถามทุกวันถามทุกเรื่องไม่พัฒนาหรอก ฟุ้งซ่าน 
ฉะนั้นธรรมะใช้โยนิโสมนสิการให้มาก 
พิจารณาตัวเองให้มาก 
สิ่งที่เราทำอยู่หรือผลที่เราทำอยู่ 
สอดคล้องกับคำสอนของพระพุทธเจ้าของครูบาอาจารย์ไหม 
อย่างที่หลวงพ่อไปถามหลวงตามหาบัว 
เพราะหลวงพ่อสังเกตุเราต้องทำผิด 
ทำไมจิตเราว่างสว่าง 
ไม่มีกิเลสมีแต่ความสุข ก็เฉลียวใจ 
พระพุทธเจ้าบอกว่าจิตไม่เที่ยง ทำไมจิตเราเที่ยง 
ท่านว่าจิตเป็นทุกข์ ทำไมจิตเรามีแต่ความสุข 
ท่านว่าจิตเป็นอนัตตา บังคับไม่ได้ 
ทำไมเราบังคับได้ สังเกตอย่างนี้

เพราะฉะนั้นเวลาเราภาวนา 
ตรวจสอบการปฏิบัติของเราเอง ให้สม่ำเสมอ 
ตรวจเป็นระยะๆ ไม่ต้องตรวจตลอดเวลา 
ตรวจตลอดเวลาเดี๋ยวฟุ้งซ่าน ไม่ได้ปฏิบัติ"

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
11 กรกฎาคม 2568 

ครูบาอาจารย์สอนแล้วเรามีหน้าที่ทำ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 11 ก.ค. 2568

"พยายามฝึกให้จิตเข้าสู่ทางสายกลาง 
ทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง 
แล้วถ้าจิตหลงไป ลืมกรรมฐาน รู้ทัน 
จิตถลำไปเพ่งจิต รู้ทัน 
จิตถลำไปเพ่งอารมณ์กรรมฐาน รู้ทัน 
ถลำไปเพ่งจิต ส่วนใหญ่ไปบังคับ 
อยากให้จิตไม่หนีไป ก็ไปบังคับ 
บางทีก็ถลำไปเพ่งกรรมฐาน 
อย่างเดินจงกรม ก็ไปเพ่งร่างกาย 
พุทโธแล้วไปเพ่งคำว่าพุทโธอะไรอย่างนี้

เพราะฉะนั้นจิตหลงไปคิดก็รู้ 
จิตหลงไปเพ่งก็รู้ ไปบังคับจิตอยู่ก็รู้ ฝึกอย่างนี้ 
แล้วจิตจะค่อยๆ สะสมแต้ม 
ได้สมาธิที่ถูกต้องทีละขณะๆ 
สะสมแต้มพอสมควรแล้ว มากพอแล้ว 
จิตจะตั้งมั่นชัดเจนขึ้นมา 
พวกเราส่วนใหญ่ตอนนี้ ที่ขยันๆ มาตรงนี้ได้แล้ว 
เพราะฉะนั้นพอจิตตั้งมั่นได้ 
ขันธ์มันแยก ไม่ใช่เรื่องยากแล้ว
พอทำถูก มันเห็นขันธ์แยกเลย 
เห็นไตรลักษณ์ได้เลย เห็นจิตมันทำงานได้เลย 
ถ้าจิตของเราไม่ตั้งมั่น ไม่เห็นจริงหรอก มันทำอะไรไม่ได้จริง"

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
26 กรกฎาคม 2568

จิตตั้งมั่นแล้วขันธ์แยกเอง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 26 ก.ค. 2568

"พอเราก้าวมาถึงจุดที่เราอ่านจิตตัวเองดูจิตตัวเองออกแล้ว 
อย่าไปประคอง อย่าไปรักษาให้นิ่ง 
ให้ทำงานไปตามธรรมชาติ 
มีตาก็ดู มีหูก็ฟัง มีใจก็คิด 
แต่เมื่อตาเห็นรูปเกิดความเปลี่ยนแปลงที่จิต รู้ทัน 
หูได้ยินเสียงเกิดความเปลี่ยนแปลงที่จิต รู้ทัน 
จมูกได้กลิ่นลิ้นกระทบรส กายกระทบสัมผัส 
ใจกระทบความคิด เกิดความเปลี่ยนแปลงที่จิตก็รู้ทัน 
ฝึกเรื่อยๆ ไป 
แล้ววันหนึ่งเราจะเห็นตัวจิตเองก็ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
เราสั่งให้เป็นอย่างนี้ก็ไม่ได้ 
ห้ามไม่ให้เป็นอย่างนี้ก็ไม่ได้" 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
27 สิงหาคม 2568

ตัวจิตเองก็ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 27 ส.ค. 2568

สังเกตใจตัวเองเรื่อยๆ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 22 ส.ค. 2568

"รู้สึกตัวไว้ อย่าปล่อยให้ใจมันหนีไปเที่ยว 
รู้สึกไว้ ฝึกไว้ให้เคยชินที่จะรู้สึก 
พวกเราเคยชินที่จะหลง 
พยายามพัฒนาตัวเอง 
ใจเราจะไหลไปตลอดเวลา 
ส่วนใหญ่ก็ไหลไปคิด 
ให้รู้ทันตรงที่ใจเราไหลไป 
เราห้ามไม่ได้แต่รู้เอา 
ถ้าเรารู้ทันใจที่ไหลไปคิดได้ 
ใจเราจะตื่นขึ้นมา 
หลุดออกจากโลกของความคิด 
มาอยู่ในโลกของความรู้สึกตัว 
คอยรู้สึกกายรู้สึกใจไป 
ฝึกให้เคยชิน มีเวลาว่างนิดๆ หน่อยๆ อะไร 
ก็รีบรู้สึกตัวไว้"

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
23 สิงหาคม 2568

รู้สึกตัวไว้ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 23 ส.ค. 2568

[คลิปสั้น] ตัณหาคือเจ้านายของจิต หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 27 ก.ค.68 (680727)

[คลิปสั้น] ธรรมะที่ทำให้เนิ่นช้า หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 27 ก.ค.68 (680727)

[คลิปสั้น] การสอนในภาคปฏิบัติ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ส.ค.68 (680802)

[คลิปสั้น] ไม่ได้เรียนเอาเรื่อง หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ส.ค.68 (680802)

[คลิปสั้น] เคยบวชแล้วติดอาบัติสังฆาทิเสสต้องทำอย่างไร หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ส.ค.68 (680802)

[คลิปสั้น] มีเครื่องอยู่เพื่อสังเกตจิตตัวเอง หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 3 ส.ค.68 (680803)

[คลิปสั้น] ระบบการสอนของพระกรรมฐาน หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 3 ส.ค.68 (680803)

"พอรู้หลักแล้วก็เร่งให้ภาวนาให้มาก 
พอทำถูกแล้วต้องทำให้พอ
ทำให้มากเจริญให้มาก เจริญสติให้มาก 
ตอนนี้พวกเราจำนวนมากจิตมันก็ตั้งมั่นขึ้นมา 
เมื่อจิตตั้งมั่นจิตมันตื่นขึ้นมาแล้ว 
ตั้งมั่นนี่มันตื่น มันรู้ มันตื่น มันเบิกบาน 
เราก็ได้ลิ้มรสชาติของสภาวะแห่งความตั้งมั่น 
ความตั้งมั่นก็คือสมาธินั่นล่ะ 
สมาธิแปลว่าความตั้งมั่น

ภาวนาให้ถูก ภาวนาให้พอ 
เดี๋ยวมันก็เห็นเองล่ะว่าทางที่จะเดิน เดินไปทางไหน 
แล้วแต่ละก้าวที่เดิน มันจะมีความรู้สึกเลย 
แต่เดิมเราเหมือนอยู่ในป่าที่ทึบมองไม่เห็นแสงเดือนแสงตะวัน 
คลำๆ เหมือนคนตาบอด 
พอเราภาวนารู้ทิศรู้ทาง ค่อยๆ คลำๆ ไป 
เราก็ออกมาสู่ที่โล่งขึ้นๆ จากป่าทึบก็มาเป็นป่าโปร่ง 
จากป่าโปร่งก็ออกมาเป็นไร่อ้อยไร่มันอะไรอย่างนี้ 
สุดท้ายก็ออกมาเจอถนนได้ 
ค่อยๆ ทำ ตั้งอกตั้งใจเข้า"

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
9 สิงหาคม 2568

ทำถูกแล้วต้องทำให้มาก :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 9 ส.ค. 2568

"พิจารณาอสุภะมันมีข้อดีสำหรับพระ 
พระหนุ่มเณรน้อยอะไรอย่างนี้ กามราคะมันแรง 
พระไม่ใช่ว่าพอบวชปุ๊บแล้วไม่มีราคะเสียเมื่อไร 
เป็นโยมมีราคะอย่างไรมาบวชแล้ว
ราคะมันก็อยู่อย่างนั้นล่ะ 
แล้วเป็นโยมมันยังมีการผ่อนคลาย 
เป็นพระมันเก็บกด เก็บกดมากๆ เครียดมากๆ ก็เพี้ยนไป 
ทีนี้การพิจารณาปฏิกูลอสุภะเลยเป็นข้อดี 
เพราะมันเป็นสมถกรรมฐานที่ใช้ข่มราคะโดยตรง 
เพราะฉะนั้นส่วนใหญ่ครูบาอาจารย์กรรมฐาน
ท่านจะสอนลูกศิษย์ให้พิจารณาร่างกายเป็นปฏิกูลเป็นอสุภะ
วิธีพิจารณาปฏิกูลอสุภะทำได้หลากหลาย 
แล้วแต่กลวิธีของใคร 
บางคนก็ผลิตวิธีการใหม่ๆ ขึ้นมา 
ทำได้ทั้งนั้นล่ะ เพราะมันเป็นเรื่องของการคิด 
คิดอย่างไรก็ได้ให้มันลงอสุภะให้ได้ 
อย่างนี้ใช้ได้ทั้งนั้นล่ะ"

 หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
10 สิงหาคม 2568

พิจารณาปฏิกูลอสุภะ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 10 ส.ค. 2568

[คลิปสั้น] พัฒนาจิตผู้รู้ด้วยขณิกสมาธิ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 9 ส.ค.68 (680809)

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช

Pinned to spotlight

Popular tracks