کنار غریوم، که بردِ نصیوم
یه عمره که سی خوم ایگُم ایگریوُم
سر لشک زردم بخون کوگ رشتَه
ندونی ز دیریت چه وُر مو گدشته
مو همدا پوییزم، که شیوسته لیزم
بیو تا پرامه به پا تو بریزم
مو کارون دردم، تیام هَرس و خینه
دل تنگ خوم دی کلُم نینشینه
دلم جور دینشت سر تش ایبازه
ز درد غریوی ایسوسه ایسازه
دل جُل به کولُم که وسته به دیندات
بیو تا بخوسه به شولیز تیات
دو انگِشت سُهرن تیام از غم تو
دیه تش بلوزی مکن وا دل مو
مو سُهدُم برشتُم،دلم گرمسیره
تو ایلاق سوزی که دل سیت ایمیره
تو که آسمونا تلیشه قواته
لوت حوشه حوشه چی باغ نواته
دل چاله گردم هنی مُوتلاته
که آستاره هر صو چی نابند ناته
ندونم کی ای تو، مهی یا که افتو
چه سهدم ز دیریت بیو دی تو امشو
چه تهله شرینم ز دیریت بمیرم
مو برفم تو افتو بزن تا بچیرُم

***
ترجمه آهنگ:

کنار (۱) غریبم که سنگه نصیبم
یه عمره که برای خودم میگم [و] گریه می‌کنم
روی شاخه‌ی زردم بخون ای کبک رشت (۲)
نمی‌دونی از دوریت چی به من گذشته
من همتای پاییزم که به هم ریخته آرامشم
بیا تا پرهام رو به پای تو بریزم
من کارون درد هستم، چشمام اشک و خون هستن
دل تنگ خودم [هم] دیگه کنارم نمی‌نشینه
دلم مثل اسپند روی آتیش می‌رقصه
از درد غریبی می‌سوزه [و] می‌سازه
دل سرگردونم که افتاده به دنبالت
بیا تا بخوابه به آرامش شب چشمهات
دو زغال گداخته‌ی قرمز هستن چشمام از غم تو
دیگه آتیش افروزی نکن با دل من
من سوختم برشته شدم، دلم گرمسیر (۳) است
تو ایلاق (۴) سبز هستی که دل برات می‌میره
تو که آسمون‌ها تیکه‌ای از لباست هستن
لبت خوشه خوشه مثل باغ نبات است
دل بی خانمان من هنوز مبتلای (گرفتار) توئه
که ستاره‌ی اشک‌هام مثل گردنبند گردن توئه
نمی‌دونم کی هستی تو! ماهی یا خورشیدی؟
که سوختم از دوریت، بیا دیگه تو امشب
چه تلخه شیرینم از دوریت بمیرم
من برفم تو آفتاب، بزن تا ذوب بشم

***
۱- کنار: درخت صدر.
۲- کوگ رشت: کبکی که بالغ شده و پرهای خالدار زیر بالش کامل روییده باشند.
۳- گرمسیر، قشلاق: منطقه‌ی گرم.
۴- ایلاق، سردسیر: منطقه‌ی خنک که هنگام گرم شدن هوا (اردیبهشت ماه) به آن جا کوچ می‌کنن

Konar-e Ghariv - Rahim Adnani | کنارِ غریو - رحیم عدنانی

بنگر به جهان، بنگر به جهان، چه طرف بربستم؛ هیچ
وز حاصل عمر، وز حاصل عمر، چیست در دستم؛ هیچ
شمع طَرَبم، شمع طَرَبم، ولی چو بنشستم، هیچ
من جام جم‌ام، من جام جم‌ام، ولی چو بشکستم، هیچ
افسوس که بی‌فایده فرسوده شدیم
وز داس سپهر سرنگون سوده شدیم
دردا ندامتا که تا چشم زدیم
نابوده به کام خویش نابوده شدیم
اسرار ازل را نه تو دانی و نه من
وین حل معما نه تو خوانی و نه من
هست از پس پرده گفتگوی من و تو
چون پرده براُفتد نه تو مانی و نه من
از من اثری ز سعی ساقی مانده‌ست
وز زمزمه‌ی عطر اقاقی مانده‌ست
وز باده‌ی دوشین قدحی بیش نماند
از عمر ندانم که چه باقی مانده است
بنگر به جهان، بنگر به جهان، چه طرف بربستم؛ هیچ
وز حاصل عمر، وز حاصل عمر، چیست در دستم؛ هیچ
شمع طَرَبم، شمع طَرَبم، ولی چو بنشستم، هیچ
من جام جم‌ام، من جام جم‌ام، ولی چو بشکستم، هیچ

هیچ - محسن نامجو | Hich - Mohsen Namjoo

مرا کیفیت چشم تو کافی‌ ست... | هادی حدادی

بهار توده‌ها شکفت
خورشید داره بیرون میاد
تو روشنای آسمون
اما داره بارون میاد
بارون میاد، بارون میاد . . .

به دست پُر توان خلق
پرنده‌ها آزاد می‌شن
شکوفه‌ها گل می‌کنن
ویرونه‌ها آباد می‌شن
اما داره بارون میاد
بارون میاد، بارون میاد . . .

ای خفته در خون و سرود
بر پرچم سُرخت درود
آزادی زحمتکشان
آواز و پیغام تو بود
تو خشم و فریاد منی
پیوسته در یاد منی
تصویر فردای سپید
ایران آباد منی

خنجر به قلب هر ستم
فریاد کینه‌خواه تو
خون تن پرنده‌ها
آینه‌دار راه تو
ابر سیاه خصم ما
هرچی بباره بی‌امون
در روشنای خشم ما
می‌میره توی آسمون

بشنو رفیق راه من
همرزم دل‌آگاه من
تو گرگ و میش آسمون
اگه داره بارون میاد
از پشت ابرای بهار
خورشید بازم بیرون میاد
از پشت ابرای بهار
خورشید بازم بیرون میاد

بارون میاد، بارون میاد

شُوان(شب‌ها)
شعر: اباذر غلامی 
آهنگ و اجرا: جوما 

لالای لای لای، بوخوس زای‌جان
تی چشمانَ بوشوم قوربان
نوکون زاری، نوکون ناله
نیگیر تی پِرِک بانه
می‌جان زای، بوخوس لای‌لای
نوکون گریه، بوخوس لای‌لای
بوخوس کی شب به سر آیه
سیاهی شه، سحر آیه
ای‌روز تی پِر آیه تی وَر
نهه تی سر خو زانو سر
کشه شانه تی مویانه
دهه ماچی تی جولانه
بوخوس تی درد مِره بایه
زمستان شه بهار اَیه
سیا ابران کنارَ وَن
حسابی لاتَوارَ وَن 
دَتاوِه گول‌گول آفتاب
شُوان بیرین اَیه مهتاب
واگرده مورغ آزادی
پوراوِه همه جا شادی

لالای لای‌لای، بخواب بچه‌جانم
قربان چشمهایت بروم
زاری نکن، ناله نکن
بهانه نگیر برای پدرت
بچه‌جانم، بخواب لای‌لای
گریه نکن، بخواب لای‌لای 
بخواب که شب تمام می‌شود
سیاهی می‌رود و سحر می‌آید
یک روز پدرت می‌آید پیش تو
سرت را می‌گذارد روی زانوی خودش
بر موهایت شانه می‌کشد
بر گونه‌هایت بوسه می‌دهد
بخواب، دردت به جانِ من
زمستان می‌رود، بهار می‌آید
ابرهای سیاه کنار می‌روند
حسابی پخش و پلا می‌شوند
آفتابِ درخشان می‌تابد
شبها مهتاب بیرون می‌آید
مرغ آزادی بر می‌گردد
همه‌جا پر از شادی می‌شود

Shovan - Juma |  شوان(شب‌ها) - جوما

جخ امروز…


جخ امروز
از مادر نزاده‌ام
نه
عمرِ جهان بر من گذشته است.


 

نزدیک‌ترین خاطره‌ام خاطره‌ی قرن‌هاست.
بارها به خونِمان کشیدند
به یاد آر،
و تنها دست‌آوردِ کشتار
نان‌پاره‌ی بی‌قاتقِ سفره‌ی بی‌برکتِ ما بود.

 

اعراب فریبم دادند
بُرجِ موریانه را به دستانِ پُرپینه‌ی خویش بر ایشان در گشودم،
مرا و همگان را بر نطعِ سیاه نشاندند و
گردن زدند.

 

نماز گزاردم و قتلِ عام شدم
که رافضی‌ام دانستند.
نماز گزاردم و قتلِ عام شدم
که قِرمَطی‌ام دانستند.
آنگاه قرار نهادند که ما و برادرانِمان یکدیگر را بکشیم و
این
کوتاه‌ترین طریقِ وصولِ به بهشت بود!

 

به یاد آر
که تنها دست‌آوردِ کشتار
جُل‌پاره‌ی بی‌قدرِ عورتِ ما بود.

 

خوش‌بینیِ‌ برادرت تُرکان را آواز داد
تو را و مرا گردن زدند.
سفاهتِ من چنگیزیان را آواز داد
تو را و همگان را گردن زدند.
یوغِ ورزاو بر گردنِمان نهادند.
به گاوآهن‌مان بستند
بر گُرده‌مان نشستند
و گورستانی چندان بی‌مرز شیار کردند
که بازماندگان را
هنوز از چشم
خونابه روان است.

 

کوچِ غریب را به یاد آر
از غُربتی به غُربتِ دیگر،
تا جُستجوی ایمان
تنها فضیلتِ ما باشد.

 

به یاد آر:
تاریخِ ما بی‌قراری بود
نه باوری
نه وطنی.

 

□

 

نه،
جخ امروز
از مادر
نزاده‌ام.

جخ امروز... | احمد شاملو

Deylamaan - Raha Yousefi | دیلمان - رها یوسفی

زیباتر از جهان امید ای دوست
در عالم وجود، جهانی نیست
هر عرصه را بهار و خزانی هست
در عرصه امید، خزانی نیست
صد بار زهر یأس مرا می کشت
گر پادزهر من نشدی امید
در تیرگی رنج رهم بنمود
بس شام تیره تابش این خورشید
تا آن زمان که شهپر بوم مرگ
بر جایگاه من فکند سایه
در کارزار زندگی ام بادا
از جادوی امید بسی مایه

"احسان طبری"

Omid - Ahmad Ashourpour | امید - احمد آشورپور

Bahar-e Sourati (Doiidam Man) - Meshkat | بهارِ صورتی(دوییدم من) - مشکات

Parvaneh Rangi - Najvax | پروانه رنگی - نجوا

باید اِستاد و فرود آمد
بر آستانِ دری که کوبه ندارد،
چرا که اگر به‌گاه آمده‌باشی دربان به انتظارِ توست و
اگر بی‌گاه
به درکوفتن‌ات پاسخی نمی‌آید.

 

کوتاه است در،
پس آن به که فروتن باشی.
آیینه‌یی نیک‌پرداخته توانی بود
آنجا
تا آراستگی را
پیش از درآمدن
در خود نظری کنی
هرچند که غلغله‌ی آن سوی در زاده‌ی توهمِ توست نه انبوهی‌ِ مهمانان،
که آنجا
تو را
کسی به انتظار نیست.
که آنجا
جنبش شاید،
اما جُنبنده‌یی در کار نیست:
نه ارواح و نه اشباح و نه قدیسانِ کافورینه به کف
نه عفریتانِ آتشین‌گاوسر به مشت
نه شیطانِ بُهتان‌خورده با کلاهِ بوقیِ منگوله‌دارش
نه ملغمه‌ی بی‌قانونِ مطلق‌های مُتنافی. ــ
تنها تو
آنجا موجودیتِ مطلقی،
موجودیتِ محض،
چرا که در غیابِ خود ادامه می‌یابی و غیابت
حضورِ قاطعِ اعجاز است.
گذارت از آستانه‌ی ناگزیر
فروچکیدن قطره‌ قطرانی‌ است در نامتناهی‌ ظلمات:
«ــ دریغا
ای‌کاش ای‌کاش
قضاوتی قضاوتی قضاوتی
درکار درکار درکار
می‌بود!» ــ
شاید اگرت توانِ شنفتن بود
پژواکِ آوازِ فروچکیدنِ خود را در تالارِ خاموشِ کهکشان‌های بی‌خورشیدــ
چون هُرَّستِ آوارِ دریغ
می‌شنیدی:
«ــ کاشکی کاشکی
داوری داوری داوری
درکار درکار درکار درکار...»
اما داوری آن سوی در نشسته است، بی‌ردای شومِ قاضیان.
ذاتش درایت و انصاف
هیأتش زمان. ــ
و خاطره‌ات تا جاودانِ جاویدان در گذرگاهِ ادوار داوری خواهد شد.

 

□

 

بدرود!
بدرود! (چنین گوید بامدادِ شاعر:)
رقصان می‌گذرم از آستانه‌ی اجبار
شادمانه و شاکر.

 

از بیرون به درون آمدم:
از منظر
به نظّاره به ناظر. ــ
نه به هیأتِ گیاهی نه به هیأتِ پروانه‌یی نه به هیأتِ سنگی نه به هیأتِ برکه‌یی، ــ
من به هیأتِ «ما» زاده شدم
به هیأتِ پُرشکوهِ انسان
تا در بهارِ گیاه به تماشای رنگین‌کمانِ پروانه بنشینم
غرورِ کوه را دریابم و هیبتِ دریا را بشنوم
تا شریطه‌ی خود را بشناسم و جهان را به قدرِ همت و فرصتِ خویش معنا دهم
که کارستانی از این‌دست
از توانِ درخت و پرنده و صخره و آبشار
بیرون است.

 

انسان زاده شدن تجسّدِ وظیفه بود:
توانِ دوست‌داشتن و دوست‌داشته‌شدن
توانِ شنفتن
توانِ دیدن و گفتن
توانِ اندُهگین و شادمان‌شدن
توانِ خندیدن به وسعتِ دل، توانِ گریستن از سُویدای جان
توانِ گردن به غرور برافراشتن در ارتفاعِ شُکوهناکِ فروتنی
توانِ جلیلِ به دوش بردنِ بارِ امانت
و توانِ غمناکِ تحملِ تنهایی
تنهایی
تنهایی
تنهایی عریان.

 

انسان
دشواری وظیفه است.

 

□

 

دستانِ بسته‌ام آزاد نبود تا هر چشم‌انداز را به جان دربرکشم
هر نغمه و هر چشمه و هر پرنده
هر بَدرِ کامل و هر پَگاهِ دیگر
هر قلّه و هر درخت و هر انسانِ دیگر را.

 

رخصتِ زیستن را دست‌بسته دهان‌بسته گذشتم دست و دهان بسته
گذشتیم
و منظرِ جهان را
تنها
از رخنه‌ی تنگ‌چشمی‌ حصارِ شرارت دیدیم و
اکنون
آنک دَرِ کوتاهِ بی‌کوبه در برابر و
آنک اشارتِ دربانِ منتظر! ــ

 

دالانِ تنگی را که درنوشته‌ام
به وداع
فراپُشت می‌نگرم:

 

فرصت کوتاه بود و سفر جانکاه بود
اما یگانه بود و هیچ کم نداشت.

 

به جان منت پذیرم و حق گزارم!
(چنین گفت بامدادِ خسته.)

Dar Astaneh - Ahmad Shamlou | در آستانه - احمد شاملو

آهو
شعرِ گیلکی: منسوب به میم. ر
شعرِ فارسی: فولکلور/ جوما
آهنگ و اجرا: جوما
ضبط: ۲۷شهریور ۱۴۰۰


تو می‌ چشمِ اومید و سازِ دم ساز
تره دارم فقط مره نوکون ناز
تی چشمان عینهو چشمانِ آهو
آهو روی زمین تو کونی پرواز 

دو تا موی سیاه کردی پس گوش
که را دیدی مرا کردی فراموش؟
نمانَد در دل من آرزویی
اگر یک دم تو را گیرم در آغوش
رفتم از هوش... 

می‌ دیل تنها تره خواستی دانستی
می‌چوم هرجا تره پاستی دانستی
از آن موی سیاهو قد و بالا
ایتا سایه مره بوستی چی بوستی
چی بوستی؟ 

سرِ بندر نشینم تا بیایی
به قربانت کنم صد دانه ماهی
امان از باد توفان‌زای خِزری
ولی نفرین به تو که بی وفایی 

می را سر غم فووُسته پوشته پوشته
اَ غم می‌جانِ خونِ ده بودوشته
نفس نمانسته تره بگم راز
بوگو موگو مره آخر بوکوشته


برگردانِ اشعار گیلکی به فارسی:
تو چشم امید منی و دمسازِ (این) ساز
فقط تو را دارم، برای من نکن ناز
چشمهای تو مثل چشمهای آهوست
آهو روی زمین است و تو می‌کنی پرواز 

دلم تنها تو را می‌خواست، می‌دانستی
چشم‌م تنها تو را می‌پایید، می‌دانستی
از آن موی سیاه و قد و بالا
فقط یک سایه سهم من می‌شد، چه می‌شد؟
 
سرِ راهم غم ریخته، پشته پشته
این غم، دیگر خونِ جانم را دوشیده
نفس نمانده تا رازم را بگویم به تو
این تردید (گفتن و نگفتن) است که آخر مرا کشته...

Ahoo - Juma | آهو -جوما

ز تاب و تب عاشقانه‌ی من، نمانده اثر در ترانه‌ی من
خموشی دل با سیاهی شب، کشیده سر از بام خانه‌ی من

به طوفان دادم آرزو را، ز خاطر بردم یاد او را
سبوی دل را می نمانده، به مستی بشکن این سبو را
ویران دیدم بنای آرزو را، بر لب بستم مجال گفتگو را

بیا و شبی در جان و دلم، ای واله‌ی غم بر پا کن
بیا و شبی از موج بلا، چشمان مرا دریا کن

ز نام و نشان افسانه مخوان، کز نام و نشان بیزارم
مرا همه شب با می زدگان، در میکده‌ها رسوا کن

گریزم ز هستی به دامان مستی، که گرمی‌ها بخشد سرود مرا
هوادار عشقم که با شعله‌ی غم، بسوزد بی‌پروا وجود مرا

بزن شعله‌ها تار و پود مرا، سراپا به آتش بسوزانم
بسوزان به عشقی وجود مرا، که از این خموشی گریزانم

سحر محمدی - ز تاب و تب عاشقانه‌ ی من

از پرنده‌ها بپرس، آشیان ما چه شد
بال ما اگر شکست، آسمان ما چه شد
از پرنده‌ها بپرس، از قفس شکسته‌ها
آسمان ما کجاست، آسمان خسته‌ها
دور دور باطل است و، قایقی که در گل است و
جای شهر پشتِ دریا، مرگ روی ساحل است و

پشت سر طناب و تیغ، پیش رو دروغ و درد
غربتی نمانده است، تا دوباره کوچ کرد 
غربتی نمانده است، بی من و تو همنفس 
باز کن دوباره پَر، کوچ کن از این قفس 
دور دور باطل است و، قایقی که در گل است و
جای شهر پشتِ دریا، مرگ روی ساحل است و

کو نسیم مهربان، کو بلند آسمان
یک جهان پرنده را، کو کران بی‌کران 
آب و دانه می‌دهند، بال و پر شکسته را 
کو پَری که پُر کند، آسمان خسته را

Bi Asemam(Skyless) - Milad Bagheri | بی آسمان - میلاد باقری

دختران سرزمین آفتاب (دست در دست هم)

جوانه می‌زنم به رویِ زخمِ بر تنم فقط به حکم بودنم که من زنم، زنم، زنم
چو هم‌ صدا شویم و پابه‌پایِ هم رویم و دست به دستِ هم دهیم و از ستم رها شویم
جهانِ دیگری بسازیم از برابری به هم‌دلی و خواهری جهانِ شاد و بهتری
نه سنگ و سارها نه پایِ چوبِ دارها نه گریه‌هایِ بارها نه ننگ و خوارها
جهانِ دیگری بسازیم از برابری به هم‌دلی و خواهری جهانِ شاد و بهتری

faren

Popular tracks