حنیفه قابله‌ی روستای جنگارک دشتیاری استان سیستان و بلوچستانه.با چشم‌هایی درخشان، انگشتر‌هایی با ظرافت،صورتی با ابهت و رنج‌کشیده و روحی با آرامش و پرسکوت.مادربزرگ همه‌ی بچه‌های روستا این لالایی را سالیان سال در گوش تمامی اهالی جنگارک خوانده یک روزی. بشنوید 

ضبط و عکس: پیمان یزدانی

Music Of Balouchestan

خرید آلبوم

لالایی (لیلو) بلوچی - ماما حنیفه - روستای جنگارک - رادیونواحی

خورشید عاشوری (معروف به مامان خورشید) در سوم آذر ۱۳۱۹ در روستای بی‌بالان کلاچای از توابع شهرستان رودسر گیلان و در خانواده‌ای کشاورز به دنیا آمد. او یکی از راویان ترانه‌‌ها و آوازهای گیلکی«بیه پیشی»است.

در سال‌های کودکی خورشید عاشوری، روستای بی بالان با کمترین توسعه زندگی مدرن همراه بوده و تنها نشان از توسعه یافتگی در زادگاهش، راه‌اندازی نخستین مدرسه روستایی ایران بوده که خود به دلیل ممانعت پدرش از تحصیل و به مدرسه رفتن دختران از تحصیل باز ماند و حسرت داشتن سواد بر دلش باقی ماند و هنوز در ۸۰ سالگی مهترین دغدغه و آرزویش داشتن سواد خواندن و نوشتن است.

او با حافظه‌ای درخشان، گنجینه‌ای‌ از ترانه‌ها، لالایی‌ها، قصه‌ها، ضرب‌المثل‌ها،آیین‌ها، آداب و رسوم و تاریخ شفاهی محل زندگی‌اش است.

او اشعار و دانستنی‌های درخوری از ادبیات کلاسیک زبان فارسی را نیز می‌داند.  مامان خورشید در این‌باره گفته است که « میل فراوانی برای درس خواندن و مدرسه رفتن داشتم. اما پدرم سواد‌آموزی برای دختران را عیب می‌دانست. به همین دلیل ما خواهران از تحصیل باز ماندیم، اما برادرانم مجاز بودند که به مدرسه بروند. برادرانم نیز هنگام فصل امتحانات طبق عادت درس‌هایشان را در خانه با صدای بلند می‌خواندند و من هم باشنیدن صدای آنها، اغلب درس هایشان را حفظ می‌شدم.»

خورشید عاشوری در خاطراتش گفته‌ است: «از کودکی مجبور به انجام کار خانه و کشاورزی بودیم و پا به پا و دوش به‌دوش زنان روستا در شالیزارها، باغ‌های چای و جالیز کار می‌کردیم و تنها سرگرمی و دلخوشی ما در اینگونه کارها، همخوانی با زنانی بود که هنگام کار در شالیزار دائما ترانه و آواز می‌خواندند.»

این مجموعه صرفاً تلاشی‌ست برای ثبت و معرفیِ گوشه‌ای از گنجینه‌ی موسیقایی این هنرمند و یقیناً نمی‌تواند ادعایی در بازتاب تمامی اَبعاد زندگی موسیقایی او داشته باشد.

Maman Khorshid

لینک خرید آلبوم

مامان خورشید - موسیقی زنان گیلان - رادیونواحی

این مراسم مذهبی شیعی با نوحه خوانی شخصی که به عنوان پیشخوان یا سرخوان شناخته شده آغاز می گردد.در ابتدای مراسم خردسالان جوانان و دست اندر کاران مسجد گرد پیشخوان در وسط محل برگزاری مراسم حلقه ای دایره شکل تشکیل میدهند که به آن بر می گویند.
در مراسم سینه زنی عده ای مسئول ساختن و کنترل برها می باشند که آنان را بر ساز یا سینه گردان می نامند. شرکت کنندگان برای رعایت نظم و ایجاد فاصله در بر با دست چپ قسمت راست کمر همدیگر  را می گیرند و با دست راست سینه می زنند.سینه زن ها همراه با حرکت موزون پا گرد پیش خوان می چرخند و  با همسرایی در جواب نوحه ی پیش خوان او را همراهی می کنند معمولا در هنگام همخوانی سینه زده نمی شود. حلقه ی سینه زنی رفته رفته با شرکت سینه زنان دیگر گسترش میابد تا جایی که باید میان این بر برای سینه زنان جدید بر دیگری ساخته شود. بدین ترتیب تا آخر مراسم بر ساز افزایش تدریجی سینه زن ها را با ایجاد بر اداره کرده و برای تشکیل بر تازه به جز سینه زن های ماهر محل از افراد سرشناس  و سینه زنان معتبری که از محله های دیگر برای عزاداری امده اند نیز با در نظر گرفتن شرایط سنی آنها استفاده می کند.این مهم در گذشته به گونه ای رعایت می شده که پس از تشکیل حلقه های سینه زنی در بر های وسط از سایرافراد محلی و جوانان و آخرین برها از خردسالان و دست اندر کاران مراسم تشکیل می شده است.نوحه های پیش خوانی به دلیل کم اهمیت بودن کمتر مورد توجه قرار میگیرند به همین دلیل شعر و اشعار جدیدی بوجود نیامده است. پس از اجرای چهار یا پنج نوحه مختلف زیر واحد زمانی که ریتم سینه زنی و نو حه ها به اوج می رسد نو حه خوان پس از مکثی که حدود ده تا دوازده ضربه سینه زنی به طول می انجامد با گفتن واحد دستوری را برای سینه زن ها صادر می کند.
سینه زن ها که بیش از این همزمان و با جلو و عقب بردن پا ها (برای دور خوردن)بر سینه های خود می کوبیدند به پیروی از دستور واحد فقط یک بار ان هم با جلو آوردن پاهای راست به سینه زنی می پردازند.و به این ترتیب ضربه های سینه زنی به نصف تقلیل می یابد.که بضیها بی درنگ پس از دستور واحد می گویند الله واحد در صورتی که باید بگویند الا واحد یعنی (فقط یکی) درست می باشد. پس از دستور واحد سینه زنی و نوحه خوانی به اوج میر سد و سینه زنان بویژه آنهایی که در برهای داخلی دایره حضور دارند با هم دست ها را به سوی بالا دراز کرده و هنگام جلو آوردن پاها با خم نمودن بدن محکم به سینه های خود می کوبند.قابل به ذکر است که این نوع سینه زنی از مرزهای ایران نیز پا فراتر گذاشته اند و در بعضی از شهرهای شعیه نشین عراق به همین شکل با چند تغییر جزئی به سینه زنی می پردازند.

منبع: وبلاگ بوشهریها

تعزیه بوشهری - آیین سینه زنی - رادیونواحی

زنان بوشهری در ایام محرم شب هنگام برای شنیدن روضه با مرثیه‌خوانی به گرد هم جمع می‌شوند عزاداری زنانه معمولاً با خواندن آوازی معروف به «لایه لایه » یا «لالای» و با نوای بسیار آرام شروع می‌شود.

عزاداری زنان بوشهری - 1 رادیونواحی


پس از ذکرها و آوازهای سوگواری ،  نوحه خوانی آغاز می گردد.در نوحه خوانی نخست زنها به صورت نشسته در حالی که با يک دست بر پا و با دست ديگر بر روی سينه خود می کوبند به همخوانی در جواب نوحه های سرخوان بر می آيند.
،با سپری شدن حدود نيم ساعت نوحه خوانی به صورت نشسته عزاداری وارد مرحله ديگر ميشود. این نوبت
به دستور سرخوان ،حاضران بصورت دست جمعی قيام نموده سپس سينه زنی بصورت ايستاده دنبال ميشود.به همين دليل به این قسمت مراسم سر پايی می گویند.
آنگاه سرخوان با خواندن نوحه هايی که از ريتمی تندتر و موضوعی مهيج تر برخوردارند به تدريج مراسم را به اوج مير ساند تا جايی که بعضی از عزاداران هنگام سينه زنی با چپ و راست نمودن شانه های خود حالت خلسه به خود می گيرند و گاه بعضی از افراد نيز اقدام به نوعی حرکات موزون می نمايند که ميتواندآن را به عنوان رقص و سماع عزاداری در مراسم زنانه معرفی نمود.که در خوزستان و ديگر کشورهای شعيه نشين مثل بحرين- عراق اینگونه عزاداری ها را شاهد هستيم.
اين گونه عزاداری عمدتا از عزاداری زنان مناطق عرب نشين گرفته شده است اجرای آن نزد عرب های ساکن بوشهر با کيفيت بهتری صورت می گيرد. ميان عرب های خوزستان این نوع عزاداری به هوسه مشهور است که گاه به آن يزله نيز گفته میشود.در بوشهر نيز کسانی به عزای سر پايی يزله می گويند.هوسه از جنوب عراق بويژه بصره نيز رايج است و مطلعين هوسه رايج در خوزستان را بر گرفته از هوسه عراقی ها می دانند.
يزله در اصل از فرم های مطرح موسيقی جشن و سرور بوده و هم در بوشهر و هم در خوزستان از جايگاهی
 خاص برخوردار است.


عزاداری زنان بوشهری - 2 رادیونواحی

سرخوان‌هاي سوگواري زنانه در هر مراسم، معمولاً دو نفر مي‌باشند كه اين رقم گاهي تا چهار نفر نيز افزايش مي‌يابد. آنها به نوبت، آوازها و نوحه‌ها را بين يكديگر و هم‌خوانان مبادله مي‌كنند. اين مسئله نيز احتمالاً يادگار اجراهاي گروهي كنيزان آزاد شده در بوشهر مي‌باشد.
تا كمتر از پنجاه سال پيش در عزاداري زنانه بوشهر، نوحه‌خواني و سينه‌زني به شكل سينه‌زني مردانه رواج داشت. كمااينكه هم‌اكنون از نوحه‌هاي قديم و جديد سينه‌زني مردان در لابلاي نوحه‌هاي زنانه استفاده مي‌شود. كه البته مورد استقبال عزاداران زن نيز واقع مي‌گردند.

در اين نوع سينه‌زني (كه اكنون منسوخ شده است)زنها همانند مردها حلقة متحد‌الشكلي تشكيل داده، به همان فرم به سينه‌زني مشغول ‌شده و گاهي نيز اقدام به ساختن «بُرهاي» جديدي مي‌نموده‌اند. تنها تفاوت آنها در ايجاد «بُر» اين بوده كه به جاي گرفتن كمر يكديگر، دستهاي چپ خود را بر روي شانه‌هاي هم مي‌انداختند.

افزون بر اينها، پاره‌اي از عزاداريهاي زنانه، به اتفاق مردها در آييني مشترك صورت مي‌گيرد؛ همانند مراسم «صبحدم»، «شام غريبان»، «طفل صغيري»، «شب سوم حسين»، «علم گرداني» و يا اجراي تعزيه‌هاي سنتي؛ از اين جهت مي‌توان موسيقي سوگواري زنانه‌ي بوشهر را در دو بخش مورد بررسي قرار داد؛

1_ بخشي كه با حضور مردها صورت پذير است.

2_ بخشي كه زنها مستقل از مردها به اجرا مي‌پردازند.

به هرحال اگر موسيقي سوگواري زنهاي بوشهري ـ در عزاداري مذهبي ـ را مورد كنكاش و بررسي قرار دهيم، به اين نتيجه مي‌رسيم كه اجراي انواع موسيقي در عزاداري ويژة ماه محرم، در مقايسه با ديگر مناسبت‌‌هاي عزاداري، مهمتر و از تنوع بيشتري برخوردار است.

در اين ايام، مجالس عزاداري زنانه در جاي جاي محله‌هاي مختلف بوشهر با استقبال چشمگيري مواجه و  برگزار مي‌شود. محل اجراي اين نوع عزاداري‌ها نيز، جدا از بعضي تكايا و اماكن خاص، اغلب در منازل اشخاصي مي‌باشد كه براي برگزاري آن در خانة خود، حاجتي را طلب كرده‌اند.

در اين مجالس، معمولاً گهواره‌اي با پارچه و شالهاي رنگي آذين مي‌بندند كه آن را «مختك علي‌اصغر» مي‌گويند. عروسكي نيز به جاي طفلِ شيرخوار اهل بيت، درون آن جاي مي‌دهند. همچنين حجله و خوانچه‌اي هم به نام حضرت قاسم(ع) مي‌آرايند و دختري را در شمايل عروس قاسم، به نمايش مي‌گذارند، در پاره‌اي از مجالس نيز، بيرقي برپا داشته،‌ آن را «علَمِ حضرت عباس» مي‌نامند. …

اقلام ذكر شده در مجالس (جدايِ از نشانه‌هاي عزاداري و اعتقادات مذهبي برگزاركنندگان و يا كاربردهاي خاص آنها) براي نوحه‌ خوانان زن يا «سرخوان»، همانند پردة نقالي براي نقالان مي‌مانند. نوحه خوانان با استفاده از اين اقلام، مثلاً جنباندن گهواره در حين خواندن مصيبتهاي علي اصغر(ع)، تاثير نوحه‌گري و ايجاد فضاي مورد نياز را چند برابر مي‌كنند.

به قلم محسن شریفیان

عزاداری زنان بوشهری - 3 رادیونواحی

   آواز لالایی مادر زهیر برای خواباندن کودکش در گهواره. برگرفته از چهاربیتی و نیایش‌های مذهبی آیین‌های سوفیان و ذکر " الله هو " است و ریشه در عمق باورهای مذهبی مادر دارد.

الله هو - لالایی هراتی - مادر زهیر - رادیونواحی

لالایی در گیلان با واژه ی " گاره سری " به معنای آوازی که سر گهواره می 
خوانند ، شناخته می شود
این یکی از اصیل ترین نمونه های لالایی نسبت به لالایی های جلگه و گیلان در اطراف انزلی و ضیابَر است.
 این لالایی توسط  "ث.پاکقدم " از روستای پروشِ لنگرود خوانده شده است

وطن دور و وطن دور و وطن دور ... مرا منزل برسان خالق نور
مرا منزل برسان مو بمیرم ... به پیش مادر و خاهر بمیرم

ضبط موسیقی آرمین فریدی هفتخوانی

گاره سری ( لالایی اصیل گیلکی ) - روستای پروش از منطقه لنگرود- رادیونواحی

این آواز شالیزار را هنگامی که هوا رو به تاریکی می رود می خوانند 
این آواز در قریه ی نا در ( ارتفاعات اسالِم ) ضبط شده است.

بُدا شَونَم ویرا ، شب گل پِرا ، شب مستَه لیلی
 گل باجی مَمَدُوا  - خان بی بی عظیم اُوا
ضبط توسط آرمین فریدی هفتخوانی



موسیقی شالیزارهای تالش - مستَه لَیلی - ارتفاعات اَسالِم - رادیونواحی

آیین رِزیف آیینی است كه به شادمانی و در بیان شكر و توسل و ستایش به درگاه خدواند و پیامبرانجام می شود
 در این آیین دهل ها ، گسرها و شلنج ها به كار گرفته می شوند و دو گروه كه یك دسته از آنها رو به مغرب و دسته دیگرشان رو به مشرق ایستاده اند ، هریك با خیزرانی در دست در حالی كه با دست چپ كمر یكدیگر را چسبیده اند با حركت به جلو و عقب و حركت دادن خیزران به بالای سر و جلو سماعی را آغاز می كنند كه گاه ساعت ها به طول می انجامد . تا دوران قاجاریه در این آیین به جای خیزران از شمشیر و تفنگ استفاده می شده است ضمن این كه اشعار این آیین به زبان های عربی ، آفریقایی و سواحیلی خوانده می شود

نَهام ( آوازخوانان نِیمه های بومی ) : استاد محمود وطن خواه ، استاد محمد حسین پرست
(جِنگ) شِلَنج زن ها : احمد راحتی ، محمد بحری 
کَسِّر و دُهل نوازان : علی بحری ، راشد پرموته ، محمد شجاع
همخوانان : محمد بحری ، محمد حسن زاده ، علی بحری ، عبدالله دریایی ، احمد بحر پیما ، محمد علیزاده
به کوشش هوشنگ جاوید


بندر سلاما - آواز شادی رسیدن کشتی پس از ماهیگیری به بندر- بندر کُنگ-رادیونواحی

دوتار ساز دل است. هیچ‌کس از عبارت دوتارنوازی استفاده نمی‌کند و همه می‌گویند؛ دوتارزنی. دوتار را می‌زنند، ولی بقیه سازها را می‌نوازند. دوتار یک جور فریاد است اما این زدن به معنای خشونت نیست. بیشتر جوشش و عصیان روح است. روال دوتارزدن اینگونه است که از یک دعوا شروع می‌شود و به آشتی ختم می‌شود.
غلامعلی پورعطایی

استاد غلامعلی پورعطایی - یار - تربت جام - رادیونواحی

الله هو ، هو الله یا حد
بابازار : عبدالامیر عبودیان سیحانی


آیین زار خوزستان(نوبان)- آبادان - ذکر الله هو ، هو الله یا حد - رادیونواحی

www.radionavahi.com
زمانی که بابا زنده بود به بابای زار میناب معروف بود. مردمی که دردهای عجایب، غرایب داشتند و دیگر امیدشان از دکترها بریده بود می‌آمدند پیش بابا. او یک تجربه به خصوصی داشت و می‌دانست که طرف باد دارد یا نه. حالا برای این که اطمینان پیدا کند یک داروهایی داشت که الان هم هست. مثل کندورو، میخک، گشنیز، گل سرخ، گل بنفشه و … گره کو هم هست که از شیره خرما و تنباکو درست می‌شود. از این گره کو یک ذره سر قلیان می‌گذارند روی آتش قلیان و به شخص مریض می‌گویند چند پک بزند. آن داروها را هم با هم می‌کوبند و با هل یاسین قاطی می‌کنند. بعد همه اینها را به بدن مریض می‌مالند و شروع می‌کنند به خواندن نواهای زار. با همین دف. وقتی بابا شروع می‌کرد به خواندن آن بادی که در بدن مریض بود با این داورهایی که به بدن شخص مالیده شده بود و با این نواها دیگر طاقت نمی‌آورد و واکنش نشان می‌داد. اول به صورت گردشی و بعد تمام اعضای بدنش شروع می‌کردند به لرزیدن. مریض یکهو از جایش می‌پرید و از خود بی‌خود می‌شد. اصلا نمی‌دانست کجا هست یا نیست؟ بعد از دو سه شب خواندن و زدن بابا شروع می‌کرد از باد سئوال پرسیدن که یا اهل هوا، شما عربی، عجمی یا زنگباری؟ از کجا آمده‌ای به جسم این بنده خدا. باد هم هر کجایی که باشد با همان زبان از دهن مریض شروع می‌کند به حرف زدن. بعد بابا می‌پرسید چرا این بنده خدا را اذیت می‌کنی؟ خواسته شما چیست؟ آنها هم می‌گفتند که مثلا گوشت بز، یا خون. شیرینی، بادهای مشایخ خیزران می‌خواهند. یا اگر زن باشد آن باد خاتم طلا می‌خواهد، اگر مرد باشد خاتم نقره. یا لباس می‌خواهد. بعد آن چیز را که فراهم می‌کردیم بابا قسمش می‌داد به خدا و سلیمان که شما دیگر حق اذیت کردن این شخص را نداری. دیگر اذیت نمی‌کنی؟ می‌گفت نه. بگو به خدا بگو به قرآن خدا بگو به شاه زار.  و خلاصه مریض خوب می‌شد.

به روایت عباس سمایی - پسر خلیفه غلام مارگیری - خرداد 94

آوازهای زار - خلیفه غلامعلی مارگیری و عباس سمایی - رادیونواحی

www.radionavahi.com
خالو قنبر راستگو
آهنگساز و تنظیم : آریا عظیمی نژاد

حمایت از رادیونواحی

خالو قنبر راستگو - رادیونواحی

فاطمه سلطان
نوازنده جفتی و آواز : استاد خالو قنبر راستگو

خالو قنبر - فاطمه سلطان - بخشی از مراسم عروسی - میناب - رادیونواحی

محمدرضا اسحاقی گُرجی - صَنَم - گُرجی محله - مازندران - رادیونواحی

آهنگساز و تنظیم ، آریا عظیمی نژاد
با صدای علی عرب

علی عرب - هرمزگان - رادیونواحی

www.radionavahi.com
موسیقی مقامی تربت جام
هزارگی
نوازنده دوتار : حسین سمندری
آواز: ابراهیم شریف زاده
آلبوم : خون پاش و نغمه ریز
از اخوان ثالث نقل است سمندری هنگام نواختن دوتار پنجه اش خونین بود ...

Khunpash-o Naghmeriz

هزارگی - استاد ابراهیم  شریف زاده و استاد حسین سمندری - رادیونواحی

www.radionavahi.com
بازار رشت در آخرین روزهای اسفند

Radionavahi

سمفونیِ رشت - بازارِ رشت - رادیونواحی

www.radionavahi.com
در گذشته‌ها زمانی‌که رهگذری از «گذر خرابات» عبور می‌کرد، ناخودآگاه در مسیر گذرش، چندین بار توقف می‌کرد و به صدای رُباب و طبله که از خانه‌ها بیرون می‌شد، گوش می‌داد. اکنون این گذر حال و هوای گذشته را ندارد و در حالت بسیار بد به سر می‌برد. اما هنوز می‌توان یادگارهای موسیقی سنتی افغانستان را در آن حس کرد.
گذر خرابات در ناحیه اول شهر کابل موقعیت دارد. این گذر، یکی از گذرهای قدیمی شهر کهنه کابل است و در نزدیکی آن بالاحصار و شهدای صالحین قرار دارد. در گذشته این گذر به‌نام «خواجه خوردک» (زیارتی به‌همین نام در این کوچه موقعیت دارد) بوده است. بعد‌ها وقتی‌که در این گذر هنرمندان و آوازخوانان ساکن می‌شوند، به «گذر خرابات» مشهور می‌شود که اکنون نیز به همین نام یاد می‌گردد.
روایت است که در زمان امیر شیرعلی خان (۱۸۲۵-۱۸۷۹)، این گذر به نام «خواجه خوردک» یاد می‌شده است. بعد از مدتی که هنرمندان در منطقه‌ی بالاحصار جا به جا می‌شوند، کم کم به‌نام «کوچه خرابات» مشهور می‌شود. در قدیم، موسیقی بیشتر در دربار پادشاهان رواج داشته، اما در زمان عبدالرحمان‌خان یکی از شاهان افغانستان، موسیقی فاخر بین مردم عام نیز رواج پیدا می‌کند.
شهر کهنه کابل، مکان‌های تاریخی زیادی دارد. در نزدیکی گذر خرابات، نیز چندین مکان تاریخی مثل بالاحصار، کول حشمت‌خان، شهدای صالحین، زیارت چهارده معصوم، پنجه‌شاه، کوچه شمع‌ریز‌ها و کوچه‌ی عاشقان و عارفان نیز موقعیت دارد.
در گذر خرابات، هنرمندان بزرگ موسیقی افغانستان زنده‌گی کرده‌اند. برخی‌ها به این باوراند که موسیقی سنتی افغانستان در همین گذر رشد کرده است. از این هنرمندان می‌توان از استاد قاسم، رحیم‌بخش، نتهو، یعقوب قاسمی، شیدا و استاد سرآهنگ و دیگر هنرمندان نام گرفت.
معروف، ۲۰ سال می‌گذرد که در گذر خرابات موچی‌گری می‌کند و آهنگ‌های «استاد سرآهنگ»، به‌خصوص آهنگ «جانان خراباتم» را دوست دارد. او می‌گوید: «یک زمان در این کوچه، مردما بسیار لپ‌و‌چپ داشتند، قدر و عزت داشتند، اما جنگ و مهاجرت، همه را از همه گرفت، به استاد سرآهنگ و هماهنگ احترام داشتیم، قدیما هنرمندان در سماوار جمع می‌شدند، ساز می‌زدند و آواز می‌خواندند، جنگ شد، کوچه ویران شد.»
هنوز اکثر باشنده‌گان این کوچه، آهنگ‌های استاد غلام‌حسین و عبدالمحمد هماهنگ را گوش می‌دهند. قدیم، در کوچه خرابات «سماواتی» به نام «ربانی» بود که صاحب آن غلام‌ربانی نام داشت و مشهور به «آغاگل» بود. هنرمندان بعد از ظهر‌ها روی تخت «سماوات» او می‌نشستند، ساز می‌زدند و آواز می‌خواندند. اکنون در این کوچه، از آن «سماوات» خبری نیست.
محمد عیسا ۵۳ ساله است. او بیش از ۳۰ سال می‌گذرد که رباب می‌نوازد و چندین شاگرد نیز تربیت کرده است. اکنونی دکان رباب و طبله‌فروشی او در منطقه «جاده» شهر کابل دارد. محمد عیسا از بی‌توجهی حکومت به هنرمندان کوچه خرابات شکایت دارد: «در همین کوچه کون لوچ کلان شدم، فعلاً در خانه‌ی کرایی زندگی می‌کنم، خانه شخصی خود را در کوچه‌ی خرابات ایلا کردم، ناامنی است، دزد است. شب، وقتی از محفل به خانه می‌آییم، دزدان چاقو و کارد می‌کشند، ما را به غریبی نمی‌مانند، در این اواخر چند خانه چور شده است.»
به گفته محمد عیسا در گذر خرابات ۵۰۰ خانواده هنرمند زنده‌گی می‌کردند که حالا ۳۰ خانه بیش نیستند. او که ناراحتی در چهره‌اش نمایان بود، افزود: «آیا از حال ما خبر دارند، در چه حالت هستیم؟ نیستند، در کل حکومت‌ها، ما مردم آرام بودیم، در همین حکومت ما ناآرام هستیم، پولیس با دزد‌ها دست دارد و همکاری می‌کند، زندگی ما بسیار خراب شده است، غم ما را کسی نمی‌خورد.»
اکنون در این کوچه، فرزندان و برادرزاده‌های عبدالمحمد هماهنگ زندگی می‌کنند و در رشته موسیقی فعالیت دارند. آن‌ها بیشتر در محافل خوشی مردم آهنگ می‌خوانند و رباب و طبله می‌زنند. نصیر هماهنگ (پسر استاد هماهنگ)، جاوید هماهنگ (برادر زاده هماهنگ) و سلطان هماهنگ (داماد هماهنگ) در گذر خرابات خانه دارند و زندگی می‌کنند.
در کوچه‌ی خرابات، خدمات شهری بسیار پایین است. خانه‌های قدیمی و جدید کنار هم قرار گرفته اند و چهره کوچه را زشت ساخته‌اند. اکثر خانه‌ها، تشناب‌های‌شان به کوچه می‌ریزند و تعفن شدید را در این فصل به وجود آورده است. عَرض کوچه‌ی خرابات چهار متر و طول آن نزدیک هزار متر است (در برخی از قسمت‌های کوچه، عرض آن کم و زیاد شده است) چند سال قبل، «بنیاد آغاخان» این کوچه را «سمنت» کرد، اما اکنون قسمت‌هایی از آن دوباره خراب شده است.

نوشته‌ی حسن کریمی

www.radionavahi.com

گذری بر کوچه خرابات - صدایِ موسیقی در افغانستان - رادیونواحی

www.radionavahi.com

زندگی خانوادگی من دچار فقدان محبت بود، مادر با من نبود، پدرم در زندگیِ دیگری بود. من و یک برادر. کلاس پنجم ابتدایی که بودم، میل داشتم بخوانم، نه آهنگی، نه دادی، می‌خواستم فریاد دل خودم را بخوانم، می‌خواستم مرثیه‌ی روزگار خودم را بخوانم. بچه‌ها هُل دادند، خواندم.

بچه‌ها من‌ را به فرهنگسراها بردند، در مدارس محلی. بعد از آن‌جا گذر من به تهران افتاد. توسط یکی از دوستان با زنده یاد «دردشتی» آشنا شدم، او به من درس داد. زنده‌یاد «سعادتمند قمی» با من کار کرد و بعدها هم نزد غلامحسین بنان رفتم، فرمودند که کفایت با تو هست، خوب است به رشت بروی، آواز را به دادش برسی، ترانه‌های تازه آمده‌اند و دارند روزگارِ آواز ایران را سلاخی می‌کنند، به رشت برگشتم. در همین حال بود که روزی دیدم در جایی تعزیه می‌خوانند، گوش کردم دیدم نواهایی را می‌خوانند که من ندارم.

برگشتم تهران به آن‌ها گفتم که این گوشه‌هایی که من می‌خوانم شما اسم‌اش را به من بگویید. خواندم، گفتند از کجا گیر آورده‌ای؟ گفتم از تعزیه، گفتند ما این‌ها را نداریم. سپس من این برنامه‌ها را جور کردم، چهل، پنجاه گوشه از آواز ایران پیدا کردم و نگه داشتم، ولی دیگر روزگار، روزگارِ ترانه‌خوانی بود، من هم به ترانه‌های محلی پناه بردم.

ترانه‌های محلی را از روستاها جمع‌آوری می‌کردم، روستائیان خیلی خوش‌شان ‌می‌آمد و هر وقت در مزرعه بودند من که می‌رسیدم با خواندن آهنگ‌های من، من را نوازش می‌کردند (آن‌زمان من در رادیو می‌خواندم). من هم بالاخره با آن‌ها آشنا شدم، مثل یک نویسنده نبودم که از فرماندار نامه بگیرم بروم پیش بخشدار، بخشدار هم من‌ را بفرستد پیش کدخدا، بعد هم هیچ‌چیز گیر من نیاید. مردم دیگر با من دوست بودند، مردم خودِ من بودند و من هم خیلی با این‌ها تقلا کردم، توانستم ترانه‌های زیادی را بیرون بیاورم.

بخشی از هر کدام آن که کم بود من بیشتر گرفتم، بقیه‌اش را هم از دیگران گرفتم. بعد همه‌ی این‌ها را جمع‌آوری کردم، خواندم، نوشتم، حالا بعد از شصت سال، می‌خواستم این‌را در تهران، منتشر کنند به من بدهند، این‌ها هنوز این‌کار را نکرده‌اند. گفتم باشد، بعد از من، ممکن است بچه‌های من این‌ را به ثمر برسانند. وقتی‌که جامعه‌ای را که از نظر فقر و گرفتاری یا پریشانی یا مسائلِ دیگر یا علائقِ به زندگانیِ بهتر، میل دارد دیگران را هم سرکوب بزند، بگذار آدم فرهنگیِ کتابدار و کتابحانه‌دار، کتاب من را چاپ نکند، من دیگر دنبال نادان نروم، دانا را بخواهم.

طراح کاور: شاداب شایگان

رادیو نواحی

به یادِ فریدون پوررضا - رشت - رادیو نواحی

آميختن خيامى با «يزله‌‏خوانى»، كه از فرم‌‏هاى كهن موسيقى بوشهر است، صبغه‌‏ى بومى به آن داده و به نوعى آن را با موسيقى بوشهر سازگار كرده است. خيام‏خوان‏‌ها، پس از اجراى يك يا چند رباعى، به يزله‏‌خوانى مى‏‌پردازند و دوباره رباعيات خيام را از سر مى‏‌گيرند. در يزله‏‌خوانى، جمع حاضر نيز در جواب به يزله‏‌ها به همخوانى مى‌‏پردازند. دوره‌های يزله‌‏خوانى معمولاً كوتاه و تكرارى هستند. يزله‌‏خوانى باعث گرمى مجلس و ايجاد شور و نشاط بيشترِ جمع مى‏‌شود. اصولاً اشعار يزله، از نظر وزن و موسيقى و نيز موضوع، آنچنان به خيام‏خوانى مرتبط نيستند و عموماً داراى مفاهيمى طنزگونه و كنايه‏‌ آميزند. اجراى يزله در خيامى نوعى فاصله‏‌گذارى آگاهانه در اين نوع موسيقى است كه در كمتر جايى شنيده شده است. يزله از آوازهاى كار بر روى دريا گرفته شده است كه به آن «نى‏‌مه» مى‏‌گويند.
هله ما هل يوسا / هل اليوس هل يوسا / جهاز اومه نعف دزا / هل اليوس هل يوسا / اى ناكسى شكر دزا / هل اليوس هل يوسا / انگليس خونت خراب / هل اليوس هل يوسا / نمى‏‌كنيم كار غراب / هل اليوس هل يوسا...
خار تو پا من / نمى‏‌شامن / بو درش با / نمى‏‌شامن / تو كنده پامه / نمى‏‌شامن / ويله پامه / نمى‌‏شامن ...
ديگه نميشم / به كعله / راهش دورن / به كعله / اوش شورن / به كعله / ديگه توبه / به كعله...

ناخدا خدر عزیززاده - یزله خوانی - گوشه‌ای از مراسم خیام‌خوانی - بوشهر - رادیو نواحی

Radionavahi.com

به یاد ابراهیم شریف‌ زاده - رادیو نواحی

تا امروز كه ساز می‌زنم، برای خودم و دلم می‌زنم. شروه می‌خوانم و زندگی پرمشغله و سختم را می‌گذرانم. برای اهل دل می‌خوانم. قرار نبود كه از نی جفتی‌ام امرار معاش كنم اما از روی ناچاری سازم شده وسيله درآمدم. دوست نداشتم و ندارم كه سازم را بفروشم اما امان از درد فقيری. جوانی من به سختی سپری شد. در جوانی تابستان‌ها در كارخانه پارچه‌بافی در ميناب كار می‌كردم. زمستان‌ها هم به بندر عباس می‌آمدم و در محله خواجه عطا بشكه‌های نفتی كه از آبادان می‌آمد را تخليه می‌كردم. من آن موقع جزو سركارگرها بودم. ۱۰ تا ۱۵ تومان هم حقوق می‌گرفتم. زندگي‌ام با كارگری سپری می‌شد. هر چه بود گفتم. بنويسيد كه من اجاره‌نشين هستم. بگوييد بسياری افراد هنرمند و پيشكسوت مثل من هستند كه به نان شب‌شان محتاجند و كسی سال و ماه سراغ‌شان را نمی‌گيرد، مگر وقتی جشنواره يا برنامه‌ای باشد. ولی چه كنم كه بايد زندگی كرد. دوست دارم به موسيقی هرمزگان خدمت كنم. همه گوشه‌های مقام‌های موسيقی هرمزگان در حال فراموشی هستند، حتي زار هم كمرنگ شده با اينكه خود من هم بابای زار هستم اما می‌بينم اين موسيقی هم دارد به فراموشی سپرده می‌شود. اميدوارم به اين امر توجه شود و بعد از مرگ به سراغ ما نيايند.

بخشی از صحبت‌های استاد قنبر راستگو از مصاحبه‌ی وبسایت جنوبی‌ها استخراج*
 شده است.
http://radionavahi.com/khaloo-ghanbar/

با خالو قنبر راستگو - رادیونواحی

صدای پاییز در ارتفاعات سیاهکل و دیلمان.


  صدای ناصر وحدتی و سوتک حسین حمیدی
radionavahi.com

پاییز در ارتفاعات سیاهکل و دیلمان - رادیونواحی

تمام عواید حاصل از فروش این آلبوم، بدون واسطه به “خانگل” پرداخت خواهد شد.
____________________________________________________________________

خانگل تاریخ تولدش را نمی‌داند. خودش می‌گوید وقتی روس‌ها به ایران آمدند من به دنیا آمدم. با این روایت، او اکنون نزدیک به ۸۰ سال سن دارد.

وقتی ۳ ماهه بود پدرش به شوروی می‌رود و دیگر برنمی‌گردد. مادرش هم او را ترک می‌کند و خانگل با خواهرش تنها می‌ماند.

جوانی خانگل به کارگری در باغ‌های گردو برای گذران زندگی می‌گذرد. او دو بار ازدواج می‌کند و در خاطراتش نیز مدام به دوستی به نام مدینه اشاره می‌کند که همراهش آواز می‌خوانده است. اکنون همه‌ی این افراد مُرده‌اند و خانگل تنها در کوچه‌ی خلوت روستا ساعت‌ها در انتظار کسی که نمی‌داند کیست، می‌نشیند و زیر لب آواز می‌خواند.

خانگل آواز خواندن را خوب بلد است و وقتی از او می‌خواهید بخواند چشمانش از خوشحالی برق می‌زند، با مکث و صبوری فکر می‌کند و از اعماق ذهنش آوازی انتخاب می‌کند. با یک نفس عمیق شروع می‌کند و با تمام وجود می‌خواند. حرکات و حالات او هنگام آواز خواندن منحصر به فرد است.

او یکی از چندین و چند هنرمند شمال خراسان است که به معنای واقعی کشف نشد و استعداد و توانایی‌اش تلف شد. محدودیت‌هایی که در طول این سال‌ها برای زنان وجود داشته، ظلم بزرگی به رشد و دیده شدن خانگل و سایر زنان هنرمند کرده است. خانگل در کمال شایستگی می‌توانست سفیر فرهنگی زنان کرمانج باشد.

خانگُل مجموعه‌ای بی‌نظیر از آوازها و اشعار کرمانجی در سینه داشت که متاسفانه این روزها به دلیل آلزایمر بیشتر آنها را فراموش کرده است. مجموعه‌ی پیش رو تنها گوشه‌ای از آوازهای خانگل را دربردارد و تلاشی برای حفظ همین گنج محدود است. خانگل فارسی صحبت نمی‌کند و آوازها را هم به طور غم‌انگیزی فراموش کرده است. گاهی هرچه تلاش می‌کند نمی‌تواند آوازی را شروع کند و گاهی هم آوازها را نیمه‌کاره رها می‌کند. سه آواز موجود در این آلبوم، حاصل چندین بار ملاقات با خانگل و ساعت‌ها ضبط است.

‌”وقتی تنهام، وقتی ناراحتم یا خوشحالم فقط و فقط آواز می‌خوانم. برای دلم می‌خوانم و با همین آوازها زنده‌ام”.

ضبط و پژوهش: حسین ابراهیمی . پیمان یزدانی | طراح کاور: واران عزیزپور | ناشر: رادیونواحی | سال انتشار: ۱۳۹۷

برشی از آلبوم - خانگل

خرید آلبوم خانگل

لالایی - خانگُل - آوازهای زنان کُرمانج - رادیونواحی

به یاد کولبرانی که برنگشتند. 
چند دقیقه با گام‌های کولبران، در گردنه‌ و کوه‌های تا زانو در برف اورامانات، قدم برمی‌داریم. 
صداهایی که میشنوید:
ابراهیم مینویی
عثمان و محمدحسین خالدی کیمنه‌ای
تکه‌ای از مستند هه‌نار هورامان محمد عارف
.صدایی هم که در دقایق پایانی می‌شنوید، زوزه‌ی باد است
کاور: آزاده پاک‌نژاد

پرسه در گردنه‌های اورامانات - رادیونواحی

تمام عواید حاصل از فروش این آلبوم، بدون واسطه به “فریدان” پرداخت خواهد شد.
______________________________________________________________

سبک نواختن نی‌انبان منطقه‌ی غرب هرمزگان در مقایسه با بوشهر از لحاظ ریتم، سرعت، صدا و نوع اجرا بسیار متفاوت است و تقریبا ناشناخته باقی‌مانده است.
فریدان یکی از نوازندگان بنام نی‌انبان در غرب هرمزگان، منطقه‌ی بندر مُقام و گاوبندی (پارسیان) است.
‌هنگامی که از فریدان پرسیدم چطور شد که نواختن نی‌انبان را آغاز کردی، ابتدا سکوت کرد و با مرور گذشته‌اش با صدایی لرزان گفت: ”خدا بیامرز مادرم“.
پدرش در شرکت نفت لاوان کار می‌کرده و علاقه‌ی زیادی به نواختن نی‌جفتی داشته.  فریدان می‌گوید پدرم صبح‌ها قبل از رفتن به پالایشگاه کمی با نی‌جفتی‌اش مشغول به نواختن می‌شد و من هر روز صدای جفتی‌اش را می‌شنیدم و تلاش می‌کردم به دور از چشم پدرم نواختنش را یاد بگیرم.
مادرم می‌ترسید پدرم مرا تنبیه کند و اجازه نمی‌داد تمرین کنم اما با دیدن ذوق زیاد و پشتکارم کم کم با خواندن شعر‌های محلی، همگام با نواختنم به من کمک کرد تا ریتم شعرها را یاد بگیرم. بعد‌ها برایم ضرب نوازی کرد تا بتوانم ریتم را با ضرب هماهنگ کنم.
‌فرید از دوران کودکی به دریا می‌رفته و روی دریا مشغول به کار بوده و در دوران جوانی به عنوان نوازنده‌ی طبل وارد گروه موسیقی سنتی منطقه می‌شود و در کنار  اسطوره‌ی نی‌انبان غرب هرمزگان  مرحوم خماس مشغول به نواختن طبل می‌شود و در همین زمان نیز پنجه‌ی نی‌انبان را از مرحوم خماس می‌آموزد.
‌این روزها فریدان در کنار سعید و ابراهیم دیده‌ور در عروسی‌های منطقه و یا در دُبی نی‌انبان می‌نوازد. تقریبا در هر مراسم عروسی‌ای می‌شود صدای نی‌انبان فرید را شنید، فرید می‌نوازد و همگام با نواختنش همچون مرحوم خماس پا می‌کوبد.
فرید می‌گوید که پنجه‌ی مرحوم خماس را ابراهیم به ارث برده و رقصش را من.
نحوه‌ی انگشت گذاری فریدان بر روی دسته‌ی نی‌انبان نیز منحصر به فرد است. روزی هنگام کار بر روی دریا و ماهیگیری انگشتش دچار حادثه شد و دیگر مثل سابق قابل استفاده نبود، بنابراین شیوه‌ی انگشت‌گذاریش را تغییر داد تا بتواند به نواختن نی‌انبان ادامه دهد.

 _____________________________________________________________

ضبط و پژوهش: مهران مبارکی – حسین ابراهیمی | نوازندگان طبل: سعید آبک – امیر احمدی‌زاده | با تشکر از: جماع بوجراشی

 طراح کاور: واران عزیزپور | ناشر: رادیونواحی | سال انتشار: ۱۳۹۸

Music Of West Hormozgan

Faridan

خرید آلبوم فریدان

نوای خمّاری - فریدان - نی‌انبان غرب هرمزگان - رادیونواحی

ناخدا خدر در سال ۱۳۲۷ در شهر بوشهر به‌دنیا آمد. در بوشهر برخی لقب خیام را به او داده‌اند و به‌راستی سبک‌ زندگی و اندیشه‌هایش او را شایسته‌ی چنین لقبی می‌کند.
او مردی است شیرین‌سخن که گفت‌وگوهای هرروزه‌اش را با حکایات سعدی، اشعار خیام، حافظ و فردوسی در می‌آمیزد و مزین می‌کند.
به‌گفته‌ی خودش، در دوران تحصیل در مدرسه‌ی سعادت بوشهر، که بعد از سال ششم دیگر ادامه نیافت، به‌واسطه‌ی معلم ادبیاتش به شعر و موسیقی اصیل بوشهر علاقه‌‌مند شد. او معتقد است مدارس در حال حاضر شعر و ادبیات به دانش‌آموزان نمی‌آموزند.
پدر خدر فلوت می‌نواخت و آواز می‌خواند. او هنگام بیان خاطراتش به یادگیری فلوت و آوازخوانی به روش سینه‌به‌سینه از پدرش اشاره می‌کند و می‌گوید:
«مو نُتی نخواندُم! بابام خودش ادبیات می‌خوند و نی می‌زد، مو هم پیشش یاد می‌گرفتُم».
پیش از انقلاب، روی لنج کار می‌کرد و ناخدا بود. پس از انقلاب، در زمان جنگ ایران و عراق، راهی جبهه شد. او در خاطراتش مدام به آن دوران رجوع می‌کند: «مو هشت سال توی جنگ بودُم، آثار جنگ هنوز توی بدنُم هست. اون دوران برای رزمنده‌ها می‌خوندُم».
خدر برای احیای موسیقی بوشهر تلاش‌های بسیاری کرده است. می‌گوید پس از جنگ محافل شبانه‌ای در منزلش برای بزم و موسیقی داشته است:
«شب‌ها چای و قلیان می‌‌آو‌ردیم و همگی دور هم می‌خوندیم».
او که همچنان با بیش از ۷۰ سال سن مستانه می‌خواند و می‌رقصد، از پیشکسوتان رقص‌های آیینی و عرفانی در بوشهر است.
ساز ناخدا خدر فلوت است و تمام فلوت‌هایش را هم خودش می‌سازد. می‌گوید هرکس فلوتی بخواهد مجانی برایش می‌سازد.
خیام‌خوانی‌ در بوشهر آمیخته‌ای است از ابیات خیام و اشعار محلی بوشهر، اما خدر تأکید می‌کند محتوای خیام‌خوانی باید اشعار خود خیام باشد، در غیراین‌صورت، دیگر خیام‌خوانی نیست، چیز دیگری است. او معتقد است امروزه اشعار خیام را پیش پاافتاده و مبتذل کرده‌اند و اجراها وزانت شایستۀ آن را ندارند.
اشعار خیام در مراسم حنابندان، ختنه‏‌سوران، محافل جشن و شب‌نشینی‌ها خوانده مى‏‌شود. این مراسم‌ها معمولاً از نیمه‌ی شب آغاز و تا سحر، همراه با رقصی عرفانی، که خاص این مراسم‌هاست، ادامه دارد. خیام‌خوانی در بندر بوشهر به‌نوعی با فضای شهری و محافل بزرگان مرتبط است.
‏مجموعه‌ی پیش رو شامل گفت‌وگوهای متعدد با ناخدا خدر است. هرچند، این مجموعه، مدعیِ بازتاب هرآنچه در سینه‌ی ناخدا وجود داشته نیست، بلکه صرفاً تلاشی‌ست برای ثبت گوشه‌ای از گنجینه‌ی نهفته در او که گویی در سیمای خیام‌خوانی، فلوت، شروه، نیمه و … بازنموده می‌شود.
وقتی درانتها از انگیزه‌اش برای خواندن پرسیدیم، گفت:
«می‌خونُم که موسیقی اصیل بوشهر نِره زیر خاک».

 
ضبط و پژوهش: حسین ابراهیمی – عاطفه معینی | طراح کاور: واران عزیزپور | ناشر: رادیونواحی | سال انتشار: ۱۳۹۹

Songs Of Boushehr

خرید آلبوم عامو خدر

نیمه‌خوانی - خدر عززیزاده - بندر بوشهر - رادیونواحی

صدایی به وسعت ایل قشقایی و حزنی به پهنای زاگرس. 
ارقناز دایه‌ی پروین بهمنی بود و به همت او، صدایش در تاریخ گم نشد.

لالایی - ارقناز - آوازهای زنان قشقایی - رادیونواحی

خدیجه متولد سال ۱۳۱۴ است. در گیلان اغلب او را با نام «خجو» یا «خدیجه‌خاله» می‌شناسند. زبان مادری او تالشی است و فارسی را به‌سختی صحبت می‌کند. شغل خدیجه‌خاله دامداری است. او، همچنان سرزنده و سرمست، از درختان گردو و ازگیل بالا می‌رود و هرروز قبل از طلوع آفتاب رمه‌هایش را برای چرا به مرتع می‌برد.
زندگی خدیجه‌خاله با طبیعت گره خورده و او، با نگاهی سرشار از نگرانی، نظاره‌گر تخریب جنگل‌ است و پیوسته از حضور شرکت‌های چوب‌بُری، که خانه‌اش را محاصره کرده‌اند، شکایت دارد و با سینه‌ای پررنج می‌گوید: «صدای منِ پیرزن که به جایی نمی‌رسد».
خدیجه، علی‌رغم اصرار جنگل‌بانی بر تخلیه‌ی خانه‌اش، کماکان آنجا زندگی می‌کند. او می‌گوید: «من هیچ کجا نمی‌روم؛ زاده‌ی جنگلم و باید همین‌جا خاک شوم!»
خدیجه دلتنگی‌هایش را با نواختن نی تسلی می‌دهد. او نی‌نوازی را در کودکی آموخته است، نی‌هایی که از پوست درخت ون ساخته شده‌اند. این روزها نیز خود هم نی می‌سازد و هم در هر محفلی بی‌دریغ نی می‌نوازد. تنوع ساز در موسیقی تالش به‌طرزی غیرمنتظره محدود است. عمده‌ترین ساز آن منطقه نی چوپانی است که به «لَلَه» شهرت دارد و در گیلان و مازندران نیز رایج است. امروزه، عمومی‌ترین منظومه‌ی مردم تالش «نقل مَموبه (محمودبه)» است و خدیجه در نواختن این منظومه‌ی محبوبِ تالشی تبحری خاص دارد.
متأسفانه، ‏پیشرفت مجموعه‌ی پیش‌رو به‌دلیل شیوع بیماری کرونا متوقف شد. بنا بر اقتضای شرایط، تصمیم گرفتیم به قطعاتی که پیش‌تر ضبط کرده‌ بودیم بسنده کنیم.
این مجموعه تلاشی‌ست برای ثبت و معرفیِ تنها گوشه‌ای از موسیقی این هنرمند و یقیناً نمی‌تواند ادعایی در بازتاب تمامی اَبعاد زندگی موسیقایی او داشته باشد.

ضبط و پژوهش: حسین ابراهیمی – لیلا مهربخش | طراح کاور: واران عزیزپور | ناشر: رادیونواحی | سال انتشار: ۱۳۹۹

Khadijeh Razdari

خرید آلبوم خدیجه‌خاله

خدیجه‌خاله - موسیقی زنان تالش - رادیونواحی

آوازهای دوری را اغلب مادران به صورت بداهه در فراق فرزاندشان می‌خوانند.
 در منطقه‌ی کرگانرود به آن ناز هم گفته می‌شود.
ضبط از آرمین فریدی هفت‌خوانی

آواز دوری - موسیقی زنان تالش - کَرگانرود - رادیونواحی

نشسته بودیم در حیاطِ باغ که فرزاد آمد جلوی در و گفت صدای باباعیسی می‌آید. دو به دو ترک موتور رفتیم تا خانه‌ ای که مجلس زار آنجا بود. کفش و جوراب‌ها را درآوردیم و چون اتاق پر بود، نشستیم جلوی در. کمی که گذشت شیرچای تعارف کردند. چند نفر به هوای استراحت و قلیان از اتاق بیرون آمدند و جا باز شد و رفتیم داخل. پسری در میانِ جمع اهل هوا بود که می‌گفتند با موتور تصادف کرده و دکترها جوابش کردند. پسرک هوش نداشت و نقش زمین بود. مادرش بیتابی می‌کرد. بابا عیسی، خیزران به دست، ریتم را سنگین‌تر می‌کرد و مشایخ را یک به یک نام می‌برد. کندرو که می‌سوزاندند، جوری با ریتم دهل‌ها عجین می‌شد که هوش از سر آدم می‌برد. ناخودآگاه ریتم می‌گرفتی و دست می‌زدی. کنار دستی من تکان تکان می‌خورد. ترس داشتم. اما مات و مبهوت صدای باباعیسی بودم. بی‌وقفه می‌خواند و صدایش کشش عجیبی داشت. ذکر شیخ عبدالقادر که شد، مجلس گُر گرفت. فراموش کردم که چه سالی‌ است و  کجاییم. چشم‌هایم را بستم غرق شده بودم در صدای بابازار. دو نفر کناری‌ایم که انگار جاشوهایی کهنه‌کار بودند هم شروع کردند به بازی. عجب حالی بود. نفهمیدم که مجلس تمام شد. بابا عیسی که از اتاق می‌رفت بیرون، آمد جلو و با ما دست داد. عرق روی پیشانی‌اش رژه می‌رفت. خوش آمد گفت. مرحبا مرحبا. زیر لب گفتم مرحبا ازین صدا و ازین مجلس.
 #عیسی قادری از معدود بازماندگان نسل بابازارهای جنوب ایران بود که در روزهای آخر دی‌ماه ۱۳۹۹ درگذشت.

گوشه‌ای از مراسم زار - ضبط و متن از رضا پورحسینی - باغ زینت - سلخ

گوشه‌ای از مراسم زار - قشم - بابا عیسی قادری - رادیونواحی

www.radionavahi.com

رادیونواحی؛ رسانه‌ای برای شنیدن صدای هنرمندان حاشیه‌نشین و دور از مرکز

Radionavahi

Popular tracks