яахав хар багаасаа сонссон болохоор гоё сайхныг нь ч мэдэхгүй өсөж

Сур.. -Танд энэ онгод гэгч зүйл ямар бү­тээл дээр маш хүчтэй мэдрэгдсэн бэ?  Н. ЖАНЦАННОРОВ.. -“Цагаан суварга” гээд миний хамгийн энгийн нэгэн хөгжим бий. Өндөр гэгээний 360 жилийн ойн баярыг тэмдэглэх гээд би ерөнхий зохион байгуулагчаар ажиллаж байлаа. 1995 оны наймдугаар сарын 20-доор шүү дээ. Аймаар хүйтэн бороо гурван өдөр орлоо. Анх удаа монголчууд гадаа даншиг наадам хийх гэж байгаа нь тэр. Хөдөө. Зочид буудал энэ тэр гэж юу ч байхгүй. 60 мянган хүн цуглах гэж байдаг. Би ерөнхий зохион байгуулагч. Наадам маргааш эхэлнэ. Тэгэхээр ямар байдалтай байхав? ЦАГААН СУВАРГА - Төрийн хошой шагналт, Ардын жүжигчин, Хөгжмийн зохиолч, Урлаг судлалын ухааны доктор, Профессор Нацагийн ЖАНЦАННОРОВ  Сур.. -Үнэхээр хүнд байсан байх...?  Н. ЖАНЦАННОРОВ.. -Ёстой хэцүү. Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаяр Соёлын сайд байсан юм. Бид хоёр хамт байлаа. Би унтахдаа бодлоо. “Маргааш бороо үргэлжлэн орвол наадам яаж эхлэх вэ?” гээд л. Бүх найруулга минийхээр явах ёстой. Гэтэл ямар ч арга байдаггүй. Бодлоо, “Үгүй энэ Өндөр гэгээн гэдэг чинь одоо хүн байсан юм уу, юу байсан юм. Өөрт нь зориулж бүх монголчууд юм хийх гэж байхад... Сүнс гэж байдаг гэдэг. Дээрээс хардаггүй юм байх даа. Тийм хүчгүй хүн байсан юм уу... Ер нь энэ орчлон ертөнц чинь худлаа юм биш үү... Гэгээн гээд л сүржигнээд байдаг. Лам нар бороо оруулдаггүй л гэдэг шүү дээ. Бүх юм оюун ухаанаар зохицуулагддаг гэдэг нь хаачсан юм...” гэж бодоод гомдох шиг болов. Тэгээд өглөө 06.00 цагт бослоо. Гэтэл үүл унаад манан болчихож. Хэн ч, юу ч харагдахгүй байв. 06.15-аас эхлээд л манан газраас хөндийрлөө дөө. Хүмүүс танигдахгүй, гутал энэ тэрээрээ л бие биенээ ялган таньж байв. Тэгэхэд би өндөр гэгээндээ баярлаж байгаа юм уу, миний үг очиж гэж өөртөө баярлаж байгаа юм уу, тийм нэгэн хөгийн сэтгэгдэл төрж байлаа. Тэнд би ёстой л орон зай, цаг хугацаанаас ангижирсан юм. 3-4 минут л байх. Яг тэр үед “Цагаан суварга”-ын аялгуу толгойд бууж билээ. “Нэг ийм хөгжим байвал яадаг бол?” гэж бодогдсон. Үүл дээшээ хөөрч, задраад нар гарлаа. Хоёр өдөр дусал ч бороо оролгүй цэлмэсэн. Тэгэхээр үүнийг чинь юу гэж тайлбарлах вэ? Энэ аялгуу дэлхийд түгсэн. Японы галзуугийн эмнэлэгт ч тавина, бясалгалын газрууд ч тавина. Италийн алдарт гурван тенорын нэг Доминго Пласидо, “Таны аялгуун дээр итали үг хийгээд би дуулъя” гэж санал тавьсан шүү дээ. Би түүнд, “Хөгжмөөрөө л байг” гэж хэлсэн.

Tatar  Zunii udesh (Muugii)

Сур..
-Танд энэ онгод гэгч зүйл ямар бү­тээл дээр маш хүчтэй мэдрэгдсэн бэ? 

Н. ЖАНЦАННОРОВ..
-“Цагаан суварга” гээд миний хамгийн энгийн нэгэн хөгжим бий. Өндөр гэгээний 360 жилийн ойн баярыг тэмдэглэх гээд би ерөнхий зохион байгуулагчаар ажиллаж байлаа. 1995 оны наймдугаар сарын 20-доор шүү дээ. Аймаар хүйтэн бороо гурван өдөр орлоо. Анх удаа монголчууд гадаа даншиг наадам хийх гэж байгаа нь тэр. Хөдөө. Зочид буудал энэ тэр гэж юу ч байхгүй. 60 мянган хүн цуглах гэж байдаг. Би ерөнхий зохион байгуулагч. Наадам маргааш эхэлнэ. Тэгэхээр ямар байдалтай байхав?
ЦАГААН СУВАРГА - Төрийн хошой шагналт, Ардын жүжигчин, Хөгжмийн зохиолч, Урлаг судлалын ухааны доктор, Профессор Нацагийн ЖАНЦАННОРОВ

Сур..
-Үнэхээр хүнд байсан байх...?

Н. ЖАНЦАННОРОВ..
-Ёстой хэцүү. Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаяр Соёлын сайд байсан юм. Бид хоёр хамт байлаа. Би унтахдаа бодлоо. “Маргааш бороо үргэлжлэн орвол наадам яаж эхлэх вэ?” гээд л. Бүх найруулга минийхээр явах ёстой. Гэтэл ямар ч арга байдаггүй. Бодлоо, “Үгүй энэ Өндөр гэгээн гэдэг чинь одоо хүн байсан юм уу, юу байсан юм. Өөрт нь зориулж бүх монголчууд юм хийх гэж байхад... Сүнс гэж байдаг гэдэг. Дээрээс хардаггүй юм байх даа. Тийм хүчгүй хүн байсан юм уу... Ер нь энэ орчлон ертөнц чинь худлаа юм биш үү... Гэгээн гээд л сүржигнээд байдаг. Лам нар бороо оруулдаггүй л гэдэг шүү дээ. Бүх юм оюун ухаанаар зохицуулагддаг гэдэг нь хаачсан юм...” гэж бодоод гомдох шиг болов. Тэгээд өглөө 06.00 цагт бослоо. Гэтэл үүл унаад манан болчихож. Хэн ч, юу ч харагдахгүй байв. 06.15-аас эхлээд л манан газраас хөндийрлөө дөө. Хүмүүс танигдахгүй, гутал энэ тэрээрээ л бие биенээ ялган таньж байв. Тэгэхэд би өндөр гэгээндээ баярлаж байгаа юм уу, миний үг очиж гэж өөртөө баярлаж байгаа юм уу, тийм нэгэн хөгийн сэтгэгдэл төрж байлаа. Тэнд би ёстой л орон зай, цаг хугацаанаас ангижирсан юм. 3-4 минут л байх. Яг тэр үед “Цагаан суварга”-ын аялгуу толгойд бууж билээ. “Нэг ийм хөгжим байвал яадаг бол?” гэж бодогдсон. Үүл дээшээ хөөрч, задраад нар гарлаа. Хоёр өдөр дусал ч бороо оролгүй цэлмэсэн. Тэгэхээр үүнийг чинь юу гэж тайлбарлах вэ? Энэ аялгуу дэлхийд түгсэн. Японы галзуугийн эмнэлэгт ч тавина, бясалгалын газрууд ч тавина. Италийн алдарт гурван тенорын нэг Доминго Пласидо, “Таны аялгуун дээр итали үг хийгээд би дуулъя” гэж санал тавьсан шүү дээ. Би түүнд, “Хөгжмөөрөө л байг” гэж хэлсэн.

ЦАГААН СУВАРГА -Н. ЖАНЦАННОРОВ

The Cabinet of Curiosities

Lyrics by ButaOjiChan, music composed by SUNO AI.

酔いどれ運転手ゲン(orchestra)

Оргил - Болор Хамтлаг- Ариухан Бүсгүй

03 Ayanii shuvuud - Tumur 1966

Camerton - Шивнэх үгс

Дуучин П.Баярцэнгэл 

Торго шиг зөөлөн дэлбээтэй
Тоос буудаггүй Вансэмбэрүү цэцгийг
Учран харвал мөнхөрнө гэдэг
Урьдын үг үнэн болов уу,
Тэгвэл би тэр сайхан Вансэмбэрүү цэцгийг
Тэртээ уулын оройд байвал ээжийгээ би үүрээд
Энэхэн насандаа очих байсан

Төөлбөл бие чацуу, тоолбол нас чацуу
Хосоор ургадаг Вансэмбэрүү
Үүд хоймрын зайтай ургажээ
Илбийн юм шиг хосгүй сайхан
Ихэр ботго шиг хорвоод ховор
Сэрүүн хангайн хос цэцэг
Сэтгэл бахдам гоёмсог ургажээ

Торго шиг зөөлөн дэлбээтэй
Тоос буудаггүй Вансэмбэрүү цэцгийг
Учран хараад мөнхөрнө гэдэг
Урьдын үг үнэн болов уу,
Тэгвэл би тэр сайхан Вансэмбэрүү цэцгийг
Тэртээ уулын оройд байвал ээжийгээ би үүрээд
Энэхэн насандаа очих байсан

Илбийн юм шиг хосгүй сайхан
Ихэр ботго шиг хорвоод ховор
Сэрүүн хангайн хос цэцэг
Сэтгэл бахдам гоёмсог ургажээ

Ээжийдээ очих байсан...

ЦАГААН СУВАРГА -Н. ЖАНЦАННОРОВ

Ido

Recent comments

Batmunkh Tsedendamba

Ido

Related tracks