Այնպես, ինչպես Հայաստանի ու Արցախի մասին խոսվում է սփյուռքյան մամուլում, այնպես էլ Սփյուռքը պետք է հաճախ ներկայացվի հայաստանյան մամուլում։
Լիբանանում «Հայության տեղաշարժերն ու փոխակերպումները 20-րդ դարոմ» թեմայով գիտաժողով անցկացվեց, որը կազմակերպել էին Լիբանանի Հայակազյան և Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան մանկավարժական համալսարանները։ Այն երկրորդն էր, նախորդն անցկացվել էր Երևանում։ Երկօրյա գիտաժողովին մասնակցել են թե՛ հայաստանցի, թե՛ սփյուռքահայ գիտնականներ, սփյուռքը ուսումնասիրած մասնագետներ՝ ներկայացնելով հայկական սփյուռքի այսօրվա խնդիրները՝ ժամանակի ու տարածության մեջ: 
Հայկազյան համալսարանի հայկական սփյուռքի ուսումնասիրության կենտրոնի տնօրեն, բազմաթիվ գրքերի խմբագրակազմերի անդամ Անդրանիկ Դաքեսսյանը նկատում է, որ վերջին 120 տարվա ընթացքում հատկապես սփյուռքում փոփոխություններ ու տեղափոխությունները շատ են եղել, որոնք նպաստել են թե՛ Սփյուռքի ձևափոխմանը, թե՛ խնդիրների գոյացմանը:«Մենք այսօր ապրում ենք այդ անցումային շրջանը՝ չգիտակցելով, թե որոնք են լինելու դրանց հետևանքները։ Հենց այդ պատճառով անցկացվեց այս երկրորդ գիտաժողովը՝ իրականությունը տեսնելու համար։ Մեր ամենալուրջ խնդիրներից մեկը ցանցային աշխատանքի բացակայությունն է։ Օրինակ՝ Ֆրանսիայի կամ Լիբանանի հայությունը միմյանցից անտեղյակ են։ Խախտված են թե՛  եկեղեցական (հաշվի առնելով անթիլիասական ու էջմիածնական լինելը),  թե' կուսակցական հարաբերությունները։ Այս գիտաժողովը նպատակ ուներ արժևորելու մեր հարաբերություններն ու անելիքները»,- ասում է Անդրանիկ Դաքեսսյանը։ 
Խնդիրները շատ են, լուծումները՝ դեռևս ոչ այնքան հստակ։ Թեև տարիներ շարունակ անցկացվել են հանդիպումներ ու ներկայացվել համասփյուռքյան խնդիրները, դրանց մասին գրվել են ու հրապարակվել, սակայն գործնական քայլեր չեն արվել, ասում է Անդրանիկ Դաքեսսյանը։
«Այլևս ժամանակն է միասնական ներկայացնել հայկական աշխարհը՝ Հայաստանը, Արցախը և Սփյուռքը,-շարունակում է զրուցակիցս։Պետք է դադարել տարանջատման գործընթացը և սկսել միասնական գործել։ Կարևոր է նաև երկկողմանի հետաքրքրություների մասին տեղեկանալն ու անելիքների մասին լսելը։ Օրինակ, որևէ սփյուռքյան մամուլ, որ թերթեք թե՛ Հայաստանի, թե՛ Արցախի մասին հոդվածներ մշտապես լինում են,  իսկ հայաստանյան մամուլում սփյուռքի մասին կամ չի խոսվում, կամ քիչ է ներկայացվում։ Իսկ սա կարևոր է այն առումով, որ   ենթագիտակցության մեջ կարող է բացառել միայն քեզ տեսնելը»։
Նա նաև նշում է, որ հայության մի գերակշռող խումբ էլ գոյություն ունի, որը յուրաքանչյուր ժամ, օր ապրում է Հայաստանով, հետաքրքրվում հայկական կյանքով և այլն։
Նախաձեռնող, կառուցողական ու հստակ ծրագրով տարիներ շարունակ սփյուռքի խորհրդարանի հիմնման կոչ է անում ամերիկաբնակ հասարակական գործիչ Հարութ Սասունյանը։
<Սփյուռքի ներկայացուցչական փոխակերպումներ , սփյուռքահայ խորհրդարանի մեկնարկման ծրագիր > թեման էի ընտրել այս  գիտաժողովի համար։ Խորհրդարանի ստեղծումը տարիներ քննարկվում է։ Այն բարդ հարցերից է, սակայն՝ ոչ անիրատեսական։ Բարդ, քանի որ գործ ունենք 7 միլիոն հայերի ու հազարավոր կազմակերպությունների հետ, որոնք գործում են աշխարհի հարյուրավոր երկրներում։ Դժվարություն է   նաև այդ 7 միլիոնի շրջանում տարածել խորհրդարանի գաղափարը,քանի որ սփյուռքահայության մեծ մասը այնքան է հեռացել հայկականությունից, որ անգամ չի  հետևում էլ հայկական մամուլին և այլն։ Ես ցավով պետք է նշեմ, որ այսօր սփյուռքում կա հայության մի ստվար զանգված, որ տեղեկություն չունի  անգամ Հայաստանի անկախացումից>, ասում է Հարութ Սասունյանը։ 
Նա նաև նշում է, որ հայության մի գերակշռող խումբ էլ գոյություն ունի, որը յուրաքանչյուր ժամ, օր ապրում է Հայաստանով, հետաքրքրվում հայկական կյանքով և այլն,-նշում է։  < Արդեն ունենք մասնաճյուղեր Գլենդելում, Ֆրեզնոյում ևայլ ամերիկյան քաղաքներում։ Մասնաճյուղ է գործում նաև Երևանում։ Իսկ գիտաժողովից հետո լիբանանահայերը ցանկություն հայտնեցին մասնաճյուղ ունենալ նաև Բեյրութում>, նշում է Հարութ 
Լիբանանում անցկացված գիտաժողովից հետո հրատարակվելու է գիրք, որտեղ ներկայացված են լինելու հնչած ելույթները։

Naira Aghabekyan