- Chương 12 -
 
Làm ơn làm phúc
1 Nếu con làm việc thiện, thì hãy biết con làm cho ai,
và con ở hiền thì sẽ gặp lành.
2 Hãy làm việc thiện cho người đạo hạnh,
con sẽ được đền đáp,
nếu không do người ấy, thì cũng do Ðấng Tối Cao.
3 Sẽ chẳng có chi may lành cho kẻ ngoan cố trong điều ác,
cho kẻ không thích làm việc từ thiện.
4 Hãy cho người đạo hạnh, nhưng đừng giúp kẻ tội lỗi.
5 Hãy xử tốt với người khiêm tốn,
và đừng ủng hộ quân vô đạo,
hãy khước từ, đừng cung cấp bánh ăn cho nó,
kẻo nó được đàng chân lân đàng đầu;
con sẽ gặp hoạn nạn gấp đôi
đối lại tất cả những việc lành con đã làm cho nó.
6 Vì chính Ðấng Tối Cao cũng gớm ghét phường tội lỗi,
Người sẽ trừng phạt để trả oán quân vô đạo.
7 Hãy cho người tốt, nhưng đừng giúp kẻ tội lỗi.
 
Bạn thật bạn giả
8 Lúc gặp may, không nhận ra được ai là bạn,
khi lâm nạn, chẳng giấu nổi ai là thù.
9 Khi con người gặp may thì kẻ thù nó buồn khổ,
lúc nó lâm nạn thì bạn hữu cũng tránh xa.
10 Ðừng bao giờ tin vào thù địch;
vì như đồng ten sét thế nào,
thì sự độc ác của nó cũng vậy.
11 Nếu nó tự hạ và đi đứng khúm núm,
thì con phải cảnh giác và coi chừng;
hãy đối xử với nó như người lau gương,
và biết rằng rốt cuộc nó sẽ bị lật tẩy.
12 Ðừng để nó đứng cạnh con,
kẻo nó lật nhào con rồi chiếm lấy chỗ;
đừng đặt nó ngồi bên phải con,
kẻo ghế của con, nó sẽ tìm cách chiếm đoạt.
Cuối cùng con sẽ hiểu lời ta,
và sẽ nuối tiếc những điều ta đã nói.
13 Ai nào thương kẻ dụ rắn mà bị rắn cắn,
ai nào xót mọi kẻ đến gần thú dữ đâu?
14 Kẻ đồng hành với người tội lỗi,
và tham gia vào các tội của nó cũng vậy.
15 Nó ở với con một giờ,
nhưng khi con chao đảo, nó sẽ không nán lại với con.
16 Kẻ thù, ngoài miệng thì ngọt xớt,
nhưng trong lòng lại tính xô con xuống vực sâu.
Mắt kẻ thù cũng rưng rưng đẫm lệ,
nhưng nếu gặp cơ hội, nó không thôi khát máu.
17 Lúc lâm nạn, con sẽ thấy nó ở sẵn đó trước con rồi,
làm như giúp đỡ, nhưng kỳ thực lại hất cẳng con.
18 Nó sẽ lắc đầu vỗ tay,
nói về con đủ điều mà để lộ chân tướng nó.

Huấn Ca Chương 12.MP3

- Chương 13 -
 
Với đồng trang đồng lứa
1 Ðụng vào nhựa thì sẽ dính,
chơi với người kiêu ngạo thì sẽ giống như y.
2 Gánh nặng quá sức con, con đừng mang lấy,
đừng đi lại với kẻ quyền thế và giàu có hơn con.
Lọ sành để chung với bình đồng sao được?
Chạm nhau là lọ sành tan vỡ.
3 Người giàu vừa ăn cướp vừa la làng,
còn người nghèo bị thiệt thì lại phải năn nỉ.
4 Nếu con có ích cho nó, nó sẽ dùng con,
nhưng sẽ bỏ rơi con, nếu con sa cơ thất thế.
5 Con có của, nó sẽ sống với con,
và bóc lột con không chút quản ngại.
6 Khi cần, nó sẽ dỗ ngọt con,
nó tươi cười với con để làm con hy vọng,
nó nói ngon nói ngọt và bảo: "Anh cần gì không?"
7 Nó bày tiệc làm con xấu hổ để bóc lột con đến cùng kiệt,
rốt cuộc nó sẽ chế nhạo con;
rồi sau đó, hễ thấy con là nó làm ngơ, và lắc đầu khinh dể.
8 Coi chừng chớ để người ta dụ dỗ con,
kẻo vì dại khờ mà con bị nhục.
9 Khi người quyền thế mời gọi con, con hãy lẩn đi,
như thế, người ta càng mời mọc con hơn nữa.
10 Ðừng vồ vập, kẻo bị tống cổ ra,
cũng đừng đứng xa, kẻo bị quên mất.
11 Ðừng hòng ăn nói với họ như kẻ ngang hàng,
cũng đừng tin những lời lẽ ba hoa của họ;
vì họ nói nhiều là có ý thử con,
và giả bộ tươi cười với con là để dò xét.
12 Ai không giữ kín lời tâm sự của người khác, đó là kẻ tàn nhẫn,
có ai bị hành hạ hay xiềng xích, nó cũng chẳng quan tâm.
13 Hãy cẩn thận, hãy hết sức coi chừng,
vì con đang đồng hành với sự suy vong rồi đó.
15 Sinh vật nào cũng ưa thích đồng loại của mình,
và người nào cũng ưa thích người thân cận.
16 Xác thịt nào thì kết hợp theo giống đó,
và con người thì gắn bó với đồng loại của mình.
17 Sói sống chung với chiên sao được?
Kẻ tội lỗi với người đạo hạnh cũng thế.
18 Hoà bình sao được giữa chó rừng và chó nhà?
Và hoà bình sao được giữa kẻ giàu sang với người lam lũ?
19 Lừa hoang trong sa mạc là mồi cho sư tử,
cũng vậy, kẻ nghèo túng là mồi cho bọn giàu sang.
20 Ðối với kẻ kiêu ngạo thì thấp hèn là điều ghê tởm,
cũng vậy, đối với người giàu có thì kẻ nghèo là đồ gớm ghê.
21 Người giàu trượt chân thì được bạn bè nâng đỡ,
còn kẻ nghèo mà ngã thì bị bạn hữu bỏ rơi.
22 Người giàu mà có lỡ, thì nhiều người cứu gỡ cho,
có nói bậy, người ta cũng cho là phải.
Kẻ nghèo có lỡ, thì người ta chê trách,
có nói hay, thiên hạ cũng chẳng kể vào đâu.
23 Người giàu lên tiếng thì mọi người im lặng,
người ta đưa lời của nó lên tận chín tầng mây;
khi kẻ nghèo lên tiếng thì họ bảo: "Ai vậy?"
Nếu nó vấp, họ sẽ xô cho té nhào.
24 Giàu là tốt nếu không mắc tội,
nhưng theo lời kẻ vô đạo thì nghèo là xấu.
25 Lòng người làm thay đổi nét mặt,
để lộ ra cái tốt hay cái xấu.
26 Nét mặt vui tươi là dấu chỉ một tâm hồn hạnh phúc.
Phải lao tâm khổ tứ lắm mới làm được các dụ ngôn.

Huấn Ca Chương 13.MP3

- Chương 14 -
 
Hạnh phúc thật
1 Phúc thay kẻ không ăn nói lỡ lầm,
và không phải khổ vì hối hận.
2 Phúc thay ai không bị lương tâm cắn rứt,
và kẻ không rơi vào thất vọng.
 
Ðố kỵ và hà tiện
3 Của cải không lợi gì cho kẻ tiểu nhân,
đối với con người đố kỵ, thì tài sản để làm gì?
4 Tích luỹ mà vong thân là tích luỹ cho kẻ khác,
người khác sẽ hưởng dùng của cải nó thu gom.
5 Xấu với bản thân thì tốt với ai được?
Ngay cả với tài sản của mình, nó cũng không được hưởng.
6 Không ai tệ hơn kẻ làm hại chính mình,
và đó là công trả cho sự gian ác của nó.
7 Nó có làm điều tốt, thì chẳng qua vì vô tình,
cuối cùng nó cũng để lộ ra sự gian ác của nó.
8 Ai nhìn với con mắt đố kỵ là người xấu,
nó ngoảnh mặt đi và khinh dể thiên hạ.
9 Kẻ có mắt tham lam thì không bằng lòng với phận mình,
và keo kiệt làm cho tâm hồn ra cằn cỗi.
10 Kẻ có mắt xấu xa thì keo kiệt về miếng ăn,
và trên bàn ăn, trông thật sơ sài.
11 Con ơi, nếu có của, hãy làm cho đời con được tốt đẹp,
và tiến dâng lễ vật lên Ðức Chúa sao cho xứng.
12 Hãy nhớ rằng cái chết không trì hoãn đâu,
và ngày hẹn của âm phủ, con nào có biết!
13 Trước khi chết, hãy làm ơn cho thân hữu,
và rộng rãi với họ theo khả năng của con.
14 Ðừng từ chối không hưởng một ngày vui,
hoài bão của con, đừng để cho phần nào trôi đi mất.
15 Nào con không để lại công khó của con cho người khác,
và mồ hôi nước mắt của con
cho người ta bắt thăm chia chác đó sao?
16 Hãy cho và nhận, hãy làm cho tâm hồn mình khuây khoả,
vì trong âm phủ, còn tìm đâu ra khoái lạc!
17 Mọi xác phàm như chiếc áo, thảy đều mòn hao,
vì quy luật muôn đời là: chắc chắn con sẽ phải chết.
18 Như cành lá trên cây rậm rạp:
lá rụng xuống, lá lại mọc ra,
thì các thế hệ người phàm cũng vậy:
lớp kết thúc, lớp lại sinh ra.
19 Mọi công trình phải hư nát đều tiêu tan hết thảy,
và tác giả của chúng cũng theo chúng ra đi.
 
Hạnh phúc của người khôn ngoan
20 Phúc thay kẻ nghiền ngẫm khôn ngoan,
và biết dùng trí khôn mà suy luận.
21 Phúc thay kẻ để tâm suy nghĩ về đường lối của khôn ngoan,
và hiểu được các bí nhiệm của đức ấy.
22 Như một thợ săn, người ấy theo vết của khôn ngoan,
và trên đường của khôn ngoan, nó rình chờ.
23 Nó nhìn vào cửa sổ của khôn ngoan,
và lắng nghe bên cửa ra vào.
24 Nó ở sát nhà của khôn ngoan,
và đóng đinh vào tường.
25 Nó dựng lều dưới cánh tay của khôn ngoan,
và sẽ được ở nơi hạnh phúc.
26 Nó sẽ đặt con cái dưới sự che chở của khôn ngoan,
và dưới tán lá của khôn ngoan, nó sẽ trú ẩn.
27 Dưới bóng của khôn ngoan, nó không bị nóng bức,
và trong vinh quang của khôn ngoan, nó sẽ cư ngụ.

Huấn Ca Chương 14.MP3

- Chương 15 -
 
1 Ðiều đó, kẻ kính sợ Ðức Chúa sẽ thi hành,
và người tuân giữ Lề Luật sẽ đạt được khôn ngoan.
2 Như mẹ hiền, khôn ngoan sẽ ra gặp người ấy,
và như tân nương trinh khiết, khôn ngoan sẽ đón chào,
3 sẽ lấy hiểu biết làm bánh cho người ấy ăn,
lấy khôn ngoan làm nước cho người ấy uống.
4 Người ấy sẽ dựa vào khôn ngoan và không chao đảo,
sẽ gắn bó với khôn ngoan và không thẹn thùng.
5 Khôn ngoan sẽ làm cho người ấy
trổi vượt trên các đồng liêu,
và ở nơi đại hội, sẽ giúp người ấy lên tiếng.
6 Người ấy sẽ được sung sướng,
được vui mừng như đội triều thiên,
và thừa hưởng danh thơm đến muôn đời.
7 Những kẻ ngu đốt sẽ không chiếm được khôn ngoan,
và những người tội lỗi sẽ chẳng được thấy bao giờ.
8 Khôn ngoan xa cách kiêu ngạo,
và vắng bóng trong tâm tưởng những người gian dối.
9 Lời ca tụng trên môi miệng tội lỗi là vô nghĩa,
vì không phải từ Ðức Chúa mà đến.
10 Vì lời ca tụng phải được nói ra trong khôn ngoan,
và phải được Ðức Chúa hướng dẫn.
 
Tự do của con người
11 Con đừng nói: "Tại Ðức Chúa mà tôi phạm tội",
vì điều Người gớm ghét, thì Người không làm.
12 Ðừng nói: "Chính Người làm tôi lầm đường lạc lối",
vì Người không cần kẻ tội lỗi.
13 Mọi điều kinh tởm, Ðức Chúa đều gớm ghê,
và những kẻ kính sợ Người cũng không ưa chuộng.
14 Từ nguyên thuỷ, chính Chúa đã làm nên con người,
và để nó tự quyết định lấy.
15 Nếu con muốn thì hãy giữ các điều răn
mà trung tín làm điều đẹp ý Người.
16 Trước mặt con, Người đã đặt lửa và nước,
con muốn gì, hãy đưa tay ra mà lấy.
17 Trước mặt con người là cửa sinh cửa tử,
ai thích gì, sẽ được cái đó.
18 Vì trí khôn ngoan của Ðức Chúa thật lớn lao,
Người mạnh mẽ uy quyền và trông thấy tất cả.
19 Người để mắt nhìn xem những ai kính sợ Người,
và biết rõ tất cả những gì người ta thực hiện.
20 Người không truyền cho ai ăn ở thất đức, cũng không cho phép ai phạm tội.

Huấn Ca Chương 15.MP3

- Chương 16 -
 
Kẻ gian ác bị nguyền rủa
1 Con đàn cháu đống mà vô dụng, con đừng ham,
cũng đừng vui vì lũ con bất nhân bất nghĩa.
2 Chúng có đông đảo mấy, con cũng đừng vui,
nếu chúng không có lòng kính sợ Ðức Chúa.
3 Chúng có làm nên sự nghiệp ở đời, con đừng tin tưởng,
có đông con nhiều cháu, con cũng chớ trông nhờ;
vì cả ngàn cũng không bằng một
và chết mà không con còn hơn có những người con bất nghĩa.
4 Nhờ một người thông minh sáng suốt
mà một thành đông đúc dân cư,
còn giống nòi chẳng kể chi luân thường đạo lý sẽ bị tuyệt diệt.
5 Mắt tôi đã thấy nhiều điều như thế,
và tai tôi còn nghe những điều dữ dội hơn.
6 Lửa bừng cháy thiêu đốt đám hội quân tội lỗi,
cơn Thịnh Nộ bốc lên trừng phạt nòi bất tuân;
7 vì Người đã không tha cho bọn khổng lồ thuở trước,
những kẻ cậy sức mình mà phản loạn.
8 Người đã chẳng buông tha những kẻ cho ông Lót ở nhờ,
những kẻ Người gớm ghét vì chúng kiêu ngạo.
9 Người không xót thương giống nòi mang án diệt vong,
những kẻ bị loại trừ vì tội lỗi của chúng,
10 cũng như sáu trăm ngàn bộ binh,
những kẻ cứng lòng cùng nhau cấu kết.
11 Dầu chỉ có một người cứng cổ không bị phạt,
thì đó cũng là điều lạ lùng;
vì Người thương xót, Người cũng nổi cơn thịnh nộ,
rộng lòng tha thứ, nhưng cũng trút cơn lôi đình.
12 Người thương xót bao nhiêu, thì cũng hạch tội bấy nhiêu: Người xét xử ai nấy tuỳ theo việc họ làm.
13 Kẻ tội lỗi không thoát nổi với của gian đã cướp,
và người đạo hạnh kiên nhẫn đợi chờ sẽ chẳng luống công.
14 Việc bố thí nào cũng được Chúa ân thưởng,
và mỗi người cứ theo việc mình làm mà lãnh nhận.
Chắc chắn có thưởng phạt
17 Ðừng nói: "Tôi sẽ núp ẩn không cho Ðức Chúa thấy!
Từ chốn cao xanh, ai nào nhớ đến tôi?
Giữa đám đông dân chúng, chẳng ai nhận ra tôi,
vì tôi là gì giữa cõi tạo thành bao la bát ngát?"
18 Kìa, trời cao thẳm trùng trùng điệp điệp,
vực sâu và trái đất rung chuyển khi Người đến viếng thăm;
19 đồng thời khi Người nhìn núi non và nền trái đất,
chúng đều run rẩy kinh hoàng.
20 Vậy mà người ta chẳng để tâm nghĩ tới những điều ấy,
ai nào suy tưởng về đường lối của Người?
21 Bão táp, con người không nhìn thấy,
đa số các việc Người làm đều bí ẩn.
22 "Việc xét xử công minh, có ai công bố đâu?
Ai chờ đợi việc ấy? Vì còn lâu mới đến ngày hẹn."
23 Người thiếu hiểu biết thì nghĩ những điều như thế,
kẻ điên dại và lầm lạc nghĩ toàn chuyện ngu si.
Con người trong công trình tạo dựng
24 Con ơi, hãy nghe ta, hãy học cho biết,
và để tâm suy nghĩ lời ta.
25 Ta sẽ tuần tự trình bày kiến thức,
và công bố sự hiểu biết một cách tinh tường.
26 Theo quyết định của Ðức Chúa,
các công trình của Người đã có từ nguyên thuỷ,
và khi làm ra chúng, Người phân thành từng loại.
27 Những công trình ấy, Người xếp đặt theo trật tự muôn đời,
từ thuở ban đầu cho đến các thế hệ về sau.
Chúng không phải đói cũng không biết mệt,
và chẳng bao giờ bỏ lơ công việc chúng phải làm.
28 Vật này không đụng vào vật khác,
và cho đến vạn đại, chúng không cưỡng lời Người.
29 Sau đó, Ðức Chúa nhìn xem trái đất,
và ban cho nó đầy dẫy mọi ơn lành.
30 Người làm cho sinh vật lan tràn mặt đất,
và chúng sẽ phải trở về đất.

Huấn Ca Chương 16.MP3

- Chương 17 -
 
1 Ðức Chúa lấy đất mà tạo ra con người,
rồi lại đưa con người trở về đất.
2 Người đã ban cho nó một số ngày và một khoảng thời gian,
cho nó quyền thống trị vạn vật trên mặt đất.
3 Người mặc cho nó sức mạnh tương xứng với mình,
và theo hình ảnh mình mà làm ra nó.
4 Người phú bẩm cho mọi xác phàm lòng kính sợ Người,
để chúng thống trị muông chim cầm thú.
6 Người ban cho chúng trí khôn, lưỡi, mắt, tai,
và trái tim để chúng suy nghĩ.
7 Người làm cho chúng được đầy kiến thức thông minh,
tỏ cho chúng biết điều tốt điều xấu.
8 Người đặt con mắt mình vào tâm hồn chúng,
để chúng nhận ra các công trình vĩ đại của Người.
10 Danh thánh Người, chúng sẽ ca ngợi,
những công trình vĩ đại của Người, chúng sẽ kể ra.
11 Người còn ban kiến thức cho chúng,
và cho thừa hưởng luật đem lại sự sống.
12 Người đã lập với chúng một giao ước muôn đời,
và tỏ cho thấy những điều Người phán quyết.
13 Mắt chúng đã nhìn thấy vinh quang rực rỡ của Người,
tai chúng đã nghe tiếng uy hùng Người phán.
14 Người phán bảo: "Các ngươi hãy tránh xa mọi điều bất chính."
Bổn phận đối với tha nhân,
Người truyền cho ai nấy phải thi hành.
Thiên Chúa là thẩm phán
15 Ðường lối của chúng luôn luôn ở trước mặt Người,
và không bao giờ giấu mắt Người được.
17 Người đặt cho mỗi dân một thủ lãnh,
còn phần riêng của Ðức Chúa là Ít-ra-en.
19 Trước mặt Người, mọi công việc của chúng đều rõ như ban ngày,
và mọi nẻo đường của chúng,
mắt Người chăm chú dõi theo.
20 Những điều bất chính chúng làm không giấu Người được,
mọi tội lỗi chúng phạm đều lộ ra trước mặt Ðức Chúa.
22 Việc từ thiện ai làm thì tựa như dấu ấn đối với Người,
ân đức của người ta, Người giữ mãi như con ngươi trong mắt.
23 Cuối cùng, Người sẽ đứng lên và ban thưởng,
và phần thưởng ấy, Người sẽ đặt trên đầu chúng.
24 Có điều là ai sám hối thì Người ban cho ơn trở về,
và những kẻ sờn lòng nản chí, Người cũng sẽ ủi an.
 
Kêu gọi sám hối
25 Hãy trở về với Ðức Chúa và từ bỏ tội lỗi,
hãy cầu khẩn trước nhan Người và giảm bớt dịp tội.
26 Hãy đoạn tuyệt với gian ác, trở về cùng Ðấng Tối Cao,
và cực lực gớm ghét mọi điều ghê tởm.
27 Trong âm phủ, ai nào ca ngợi Ðấng Tối Cao,
nếu những kẻ đang sống không dâng lời cảm tạ?
28 Người đã chết thì hết xưng tụng, vì nó không còn nữa;
chỉ người đang sống và khoẻ mạnh mới ca ngợi Ðức Chúa.
29 Lòng lân tuất của Ðức Chúa cao cả dường bao,
ơn tha thứ dành cho kẻ trở lại với Người lớn lao biết mấy!
30 Vì người ta không nắm được tất cả mọi sự,
và con người đâu phải là bất tử!
31 Có chi chói lọi hơn mặt trời? Thế mà nó cũng phải lặn đi.
Huống chi nòi huyết nhục chỉ nghĩ những điều xấu.
32 Chính Người mới giám sát sức mạnh trời cao thẳm,
còn nhân loại hết thảy chỉ là đất là tro.

Huấn Ca Chương 17.MP3

- Chương 18 -
 
Thiên Chúa cao cả
1 Ðấng hằng hữu muôn đời đã tạo thành vạn vật hết thảy.
2 Chỉ mình Ðức Chúa được tuyên xưng là công chính.
4 Không ai được quyền loan báo các công trình của Người.
Ai sẽ khám phá những việc lớn lao Người thực hiện?
5 Ai đo lường được Người mạnh mẽ quyền năng đến đâu?
Ai dám kể ra lòng thương xót của Người?
6 Chẳng thêm chẳng bớt, cũng không khám phá nổi
những sự lạ lùng của Ðức Chúa.
7 Làm xong mới chỉ là bắt đầu,
ngưng lại mà vẫn còn bỡ ngỡ.
 
Con người chẳng là gì
8 Con người là chi? Nó có ích lợi gì? Ðâu là cái hay cái dở của nó?
9 Số ngày đời của con người nhiều lắm là một trăm năm.
10 Một giọt nước biển, một hạt cát:
đó là số năm ngắn ngủi của nó sánh với cái đời đời.
11 Bởi thế Ðức Chúa kiên nhẫn với chúng,
và đổ tràn xuống trên chúng lòng thương xót của Người.
12 Người nhìn thấy và biết rằng
vận cùng của chúng thật là khốn khổ,
bởi thế Người gia tăng ơn tha thứ của Người.
13 Con người thì thương xót cận thân,
còn Ðức Chúa xót thương mọi xác phàm.
Người trách cứ, sửa sai, dạy dỗ,
và dẫn đưa, như mục tử dẫn đàn chiên.
14 Người xót thương những ai đón nhận lời giáo huấn
và ân cần tìm phán quyết của Người.
 
Cách thức trao tặng
15 Con ơi, khi làm ơn, còn đừng trách móc;
khi tặng quà, chớ kèm theo những lời rầu rĩ.
16 Hạt sương lại không giảm bớt cái nóng sao?
Cũng vậy, lời nói còn quý hơn quà tặng.
17 Này, lời nói lại không hơn món quà quý sao?
Người giàu ân đức thì tặng cả hai.
18 Kẻ ngu đần chửi thẳng vào mặt;
quà tặng của con người tham lam làm rơi nước mắt.
 
Suy nghĩ và tiên liệu
19 Học trước đã rồi hãy nói sau;
để ngừa bệnh, con hãy uống thuốc.
20 Trước khi xét đoán, hãy tự kiểm điểm,
thì trong giờ Chúa đến viếng thăm, con sẽ được khoan hồng.
21 Ðể khỏi mang bệnh, con hãy hạ mình xuống,
trong lúc ốm đau vì tội lỗi, con hãy tỏ lòng ăn năn.
22 Hãy giữ lời khấn hứa đúng thời, đừng chậm trễ,
chớ đợi đến giờ lâm chung mới ăn ở liêm chính.
23 Trước khi khấn hứa, con hãy lo dọn mình;
đừng làm như người thử thách Ðức Chúa.
24 Hãy nhớ đến cơn thịnh nộ trong những ngày cuối cùng,
đến giờ báo oán, khi Người ngoảnh mặt đi.
25 Hãy nhớ đến thời đói kém, khi con dư dật;
khi giàu có, hãy nhớ đến cơn nghèo khổ và nỗi khốn cùng.
26 Từ sáng sớm tới chiều tà, thời gian thay đổi;
trước mặt Ðức Chúa, tất cả đều mau qua.
27 Người khôn ngoan thì thận trọng trong mọi sự,
và giữ mình khỏi lầm lỡ trong ngày tội lỗi hoành hành.
28 Ai thông minh thì biết khôn ngoan,
và ca tụng kẻ tìm được khôn ngoan.
29 Những người thạo ăn nói, chính họ cũng trau dồi khôn ngoan,
và nhả ngọc phun châu thành những câu ngạn ngữ tuyệt vời.
 
Tự chủ
30 Con đừng buông theo các tham vọng của con,
nhưng hãy kiềm chế các dục vọng.
31 Nếu con thoả mãn các tham vọng của mình,
thì con làm cho kẻ thù con thích thú.
32 Ðừng tìm vui trong khoái lạc xa hoa,
đừng cấu kết với bọn nào như thế.
33 Ðừng vay mượn để tiệc tùng mà hoá ra nghèo,
và không còn đồng xu dính túi.

Huấn Ca Chương 18.MP3

- Chương 19 -
 
1 Một người thợ say sưa sẽ không giàu có được,
kẻ coi thường lợi nhỏ sẽ rơi vào nghèo túng.
2 Rượu và đàn bà làm hư hỏng những kẻ thông minh;
ai mê gái điếm sẽ thành vô liêm sỉ,
3 Con người ấy sẽ thành cơ nghiệp cho giòi bọ,
và cuối cùng, con người vô liêm sỉ sẽ bị diệt vong.
 
Chống thói ba hoa
4 Kẻ dễ tin là người nhẹ dạ.
Ai phạm tội thì gây hại cho chính mình.
5 Kẻ lấy sự dữ làm vui sẽ bị lên án.
6 Người ghét thói ba hoa sẽ tránh được sự dữ.
7 Quân tử thì phải nhất ngôn,
như thế, con sẽ không bị hại.
8 Ðừng nói về bạn cũng như về thù,
đừng tiết lộ gì cả, trừ phi không nói là con có lỗi;
9 vì người nghe con nói sẽ dè chừng,
và tới lúc nào đó, sẽ ghét con.
10 Con nghe được chuyện gì ư? Hãy chôn nó trong lòng.
Can đảm lên! Ðiều đó sẽ không làm con nổ tung đâu.
11 Vừa nghe một lời là kẻ ngu đần quằn quại,
như người phụ nữ lúc lâm bồn.
12 Như mũi tên cắm vào đùi người ta thế nào,
thì trong bụng kẻ ngu đần, chuyện đã nghe cũng thế.
 
Kiểm chứng điều nghe nói
13 Hãy điều tra người bạn, có khi nó đã chẳng làm gì;
mà nếu có làm, thì nó sẽ không làm lại nữa.
14 Hãy điều tra người bên cạnh, có khi nó đã không nói gì,
mà nếu có nói, thì nó sẽ không nói lại nữa.
15 Hãy điều tra người bạn, vì thường hay có chuyện vu khống;
nhưng đừng tin mọi lời của người ta.
16 Có kẻ ngã mà đâu cố ý,
và ai lại không lầm lỗi trong lời nói của mình?
17 Hãy điều tra người bên cạnh con trước khi hăm doạ nó,
và dành chỗ cho Luật của Ðấng Tối Cao.
 
Khôn ngoan thật, khôn ngoan giả
20 Khôn ngoan nào cũng là kính sợ Ðức Chúa,
trong mọi khôn ngoan đều có việc thi hành Lề Luật.
22 Nhưng biết điều dữ đâu phải khôn ngoan,
và mưu toan của quân tội lỗi đâu phải là lanh trí.
23 Có cái khôn khéo đáng ghê tởm,
người thiếu khôn ngoan là kẻ ngu đần.
24 Thà trí hiểu kém mà biết kính sợ,
còn hơn khôn khéo mà vi phạm Lề Luật.
25 Có cái khôn khéo tinh vi mà lại bất công,
có kẻ tráo trở nhân nghĩa để đem lẽ phải về mình.
26 Có kẻ xấu, (bên ngoài) thì lom khom, rầu rĩ,
mà (trong) lòng lại đầy xảo trá mưu mô.
27 Nó giấu mặt và giả điếc,
khi không bị nhận diện thì nó lấn át con.
28 Nếu vì yếu sức mà không phạm tội được,
thì khi gặp dịp, nó sẽ làm điều xấu.
29 Xem mặt, bắt hình dong,
giáp mặt, mới nhận ra ai là người có suy nghĩ.
30 Áo của một người, nụ cười nhe răng,
và dáng đi bộc lộ con người ấy.

Huấn Ca Chương 19.MP3

- Chương 20 -
 
Nên nói hay làm thinh
1 Có lời trách mắng không đúng lúc,
có kẻ thinh lặng mà lại biết điều.
2 Thà trách mắng còn hơn giận dữ.
3 Người thú tội thì tránh được bao hệ luỵ.
4 Kẻ dùng bạo lực mà thi hành lẽ phải,
chẳng khác nào hoạn quan muốn hại đời con gái.
5 Có kẻ thinh lặng mà được kể là khôn ngoan,
còn kẻ ba hoa thì đáng ghét.
6 Có kẻ thinh lặng vì chẳng biết nói chi,
có kẻ thinh lặng để chờ thời.
7 Người khôn ngoan biết thinh lặng chờ dịp tốt,
còn kẻ bép xép, dại khờ lại bỏ lỡ cơ may.
8 Kẻ nhiều lời sẽ bị chán ghét,
người hiếu thắng thì bị khinh chê.
 
Những điều nghịch lý
9 Có khi lâm nạn lại thành công,
gặp may mà hoá thiệt thòi.
10 Có lúc cho đi mà con không được lợi,
có lúc cho đi lại được trả gấp đôi.
11 Ðôi khi vinh quang đem lại nhục nhã,
kẻ thấp hèn lại được ngẩng đầu hiên ngang.
12 Có kẻ sắm nhiều mà tốn ít,
nhưng thực ra phải trả gấp bảy lần.
13 Người khôn ngoan nói ít cũng
gây được thiện cảm,
lời hoa mỹ của kẻ ngu đần chỉ là thứ đổ đi.
14 Ích gì cho con quà biếu của đứa khờ dại:
nó biếu một mà trông được mười.
15 Nó cho thì ít, trách mắng thì nhiều,
miệng oang oang như thằng mõ,
hôm nay cho mượn, ngày mai đã đòi.
Người như vậy thật đáng ghét.
16 Kẻ ngu đần nói: "Chẳng có ai thân thiết với tôi,
việc nghĩa tôi làm, chẳng ai biết đến! "
17 Chịu ơn nó toàn những quân mạt hạng,
biết bao lần chúng cười nhạo nó!
 
Tránh ăn nói vụng về
18 Sẩy chân còn hơn lỡ miệng,
những kẻ gian ác cũng sụp đổ nhanh như thế.
19 Người thô lỗ thì giống như câu chuyện không hợp thời,
kẻ dốt nát cứ kể đi kể lại.
20 Kẻ ngu đần không nói được dụ ngôn,
vì lúc phải nói, nó lại chẳng nói.
21 Do túng thiếu, có kẻ tránh được tội,
và không bị ray rứt lúc nghỉ ngơi.
22 Có người tiêu vong vì xấu hổ,
nó tiêu vong vì nể mặt đứa khờ.
23 Có kẻ vì xấu hổ mà hứa hẹn với bạn hữu,
bỗng dưng biến người ấy thành kẻ thù.
 
Gian dối
24 Nơi con người, nói dối là điều đê tiện xấu xa,
kẻ dốt nát cứ luôn mồm nói dối.
25 Trộm cắp còn đỡ hơn nói dối,
nhưng cả hai đều chuốc lấy hư vong.
26 Kẻ quen nói dối là kẻ vô liêm sỉ,
nỗi nhục không bao giờ rời xa nó.
 
Về sự khôn ngoan
27 Kẻ ăn nói khôn ngoan được người khác kính nể,
người cư xử chín chắn được bậc quyền cao trọng dụng.
28 Người làm ruộng thu lúa đầy bồ,
kẻ đẹp lòng các bậc quyền cao, dù có lỗi lầm, cũng được tha thứ.
29 Bổng lộc và quà cáp làm mờ mắt bậc khôn ngoan,
khiến miệng họ mắc quai, không còn dám khiển trách.
30 Khôn ngoan bị che giấu, kho tàng bị chôn vùi:
cả hai nào có ích chi?
31 Người che giấu sự đần độn
vẫn hơn kẻ che giấu sự khôn ngoan.

Huấn Ca Chương 20.MP3

- Chương 09 -
 
Ðàn bà con gái
1 Ðừng ghen với người vợ mà con đang ôm ấp,
kẻo con dạy cho nàng nghĩ xấu về con.
2 Ðừng phó mặc hồn con cho một người đàn bà,
kẻo bị nó đè đầu đè cổ.
3 Ðừng đón đường một gái làng chơi,
kẻo con rơi vào bẫy của nó.
4 Ðừng đi lại với một ả đào,
kẻo con mắc phải mưu mô của nó.
5 Ðừng chòng chọc nhìn nàng trinh nữ,
kẻo con sa ngã mà bị phạt với nàng.
6 Ðừng trao thân cho đĩ điếm,
kẻo con phải khuynh gia bại sản.
7 Ngoài đường phố, mắt đừng láo liên,
trong ngõ hẻm, chớ có la cà.
8 Hãy tránh đừng nhìn người phụ nữ nhan sắc,
cũng đừng ngắm nghía một giai nhân xa lạ.
Vì sắc đẹp đàn bà mà bao kẻ đảo điên,
cũng vì thế mà ái tình bừng lên như lửa.
9 Chớ ngồi bên người phụ nữ có chồng,
đừng uống rượu với nàng trong các bữa tiệc,
kẻo vì nàng mà lòng con nghiêng ngửa,
và tâm thần chao đảo tiêu vong.
 
Ðối xử với người ta
10 Ðừng bỏ rơi người bạn cố tri:
người mới đâu có giá bằng người cũ.
Rượu mới thế nào, thì bạn mới cũng vậy;
để lâu rồi uống, mới thấy ngon.
11 Chớ ghen với người tội lỗi được vinh dự,
vì con chẳng biết hậu vận nó thế nào.
12 Ðừng vui niềm vui của quân vô đạo;
hãy nhớ rằng: chúng sẽ phải đền tội trước khi xuống âm ty.
13 Hãy đứng xa người nắm quyền sinh sát,
thì con sẽ không còn cảm thấy sợ tử thần.
Nếu đến gần nó, thì đừng bất cẩn,
kẻo nó lại cướp mất mạng con.
Hãy nhớ rằng con đang bước qua giữa bao cạm bẫy,
và đi lại trên tường thành đầy lỗ châu mai.
14 Hãy giao tiếp với người chung quanh khi có thể,
và năng bàn hỏi với người khôn ngoan.
15 Hãy tìm người hiểu biết mà trò chuyện,
và mọi điều con nói phải quy về Luật của Ðấng Tối Cao.
16 Ðồng bàn với con phải là những người công chính,
và lòng kính sợ Ðức Chúa sẽ là niềm hãnh diện của con.
17 Một tác phẩm được ca tụng là nhờ tay nghệ sĩ,
ai lãnh đạo dân thì phải khôn ngoan trong lời ăn tiếng nói.
18 Kẻ lắm mồm lắm miệng, trong thành ai cũng ngán cũng sợ,
người nói năng láu táu, ai cũng ghét cũng chê.

quangminh