اپرای مولوی - بخش سوم

سلطان العلما به همراه پسرش مولانا جلال الدین محمد به ویرانه های خوارزم حضور یافته و از بی اعتباری جهان و نیاز انسان به عشق و مهربانی و پرهیز از خشونت سخن می گوید و با سرزمینش وداع می کند .

ملایک :
در گذر از شهر هنگام سفر ... کودک غمخوار و یار بشر
شهر دید اندر میان دود و تفت ... هیچوقت این جنگ از یادش نرفت
خسروان باشند چنین ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ ... اشک ؟؟؟ از ؟؟؟؟ شد ؟؟؟؟؟؟

سلطان العلما :
" ای جلال الدین محمد
گر تو خواهی که شقاوت کم شود ... جهد کن ، تا عشق تو افزون شود
این جهان جنگ است ، چون کل بنگری ... ذره ذره ، همچو دین با کافری
جنگ فعلی هست ، از جنگ نهان ... زین تخالف ، آن تخالف را بدان "

مولوی :
" پس نیای خلق ، از اضداد بود ... لاجرم جنگی شدند از بهر سود "

سلطان العلما :
" آری آری ، گر تو خواهی که شقاوت کم شود ... جهد کن تا عشق افزونتر شود
جهد کن ، تا عشق افزونتر شود "

Rumi Opera - 03 Jahd Kon Ta Eshgh Afzountar Shavad

اپرای مولوی – بخش پنجم

بازاری در دورترین نقطه ی ایران ، نقالی پرده خوان از آموزه ی تلخ روزگار می گوید و مخاطبانش را امید می دهد که روزی همچون همه ی حاکمان ظالم ، مغولان نیز تخت و بختشان بر باد خواهد رفت .
سلطان العلما با مولوی به بازار وارد شده و به پرده خوان نصیحت می کند که به جای آرزوی مرگ کردن برای دیگران از عشق بگوید ، تا اژدهای درون انسانی مجالی برای عرض اندام پیدا نکند .

پرده خوان :
" هم مرگ بر جهان شما نیز بگذرد ... هم رونق زمان شما نیز بگذرد
این بوم محنت از پی آن تا کند خراب ... بر دولتِ آشیان شما نیز بگذرد
باد خزانِ نکبت ایام ، ناگهان ... بر باغ و بوستان شما نیز بگذرد "

همخوان پرده خوان :
" آب اجل که هست گلوگیر خاص و عام ... بر حلق و بر دهان شما نیز بگذرد "

پرده خوان :
" چون داد عادلان به جهان در بقا نکرد ... بیداد ظالمان شما نیز بگذرد "

همخوان پرده خوان :
" بادی که در زمانه بسی شمعها بکشت ... هم بر چراغدان شما نیز بگذرد "

پرده خوان :
" این نوبت از کسان شما نیز بگذرد ... نوبت ز ناکسان شما نیز بگذرد "
" آبیست ایستاده در این خانه مال و جاه ... این آب ناروان شما نیز بگذرد "

سلطان العلما :
" خلق همه یکسره نهال خدایند ... هیچ نه برکن تو زین نهال و نه بشکن
دست خداوند باغ خلق دراز است ... بر خسک و خار ، همچو بر گل و سوسن
گر نپسندی همه که خون تو ریزند ... خون دگر کس چرا کنی تو به گردن ؟
عشق است پایدار ... هر چه جز عشق ، بشکن "

" دیر بماندم در این سرای کهن من ... تا کهنم کرد ، صحبت دی و بهمن
دیر بماندم که شصت سال بماندم ... تا به شبان روزها همی بروم من
شمع خرد بر فروز در دل و بشتاب ... با دل روشن به سوی عالم روشن
(بشتاب) "

" پس بگردید و بگردد روزگار ... دل به دنیا در نبندد هوشیار
مدتی بالا گرفتی تا بلوغ ... سرو بالایی شدی سیمین عذار
همچنین تا مرد نام آور شدی ... فارس میدان و صید و کارزار
آنچه دیدی بر قرار خود نماند ... وین چه بینی هم نماند بر قرار
دیو با مردم نیامیزد ، مترس ... بل بترس از مردمان دیو سار
گر تو خواهی کز شقاوت کم شود ... حق نباید گفت ، الّا آشکار
جهد کن تا عشق تو افزون شود ... پند من را گوش کن چون گوشوار
این همه هیچ است ، چون می بگذرد ... تخت و بخت و ، امر و نهی و ، گیر و دار "

مولوی :
" دستش بهل ، دل را ببین ، رنجش برون از قاعده است
صفراش نی ، سوداش نی ، قولنج و استسقاش نی
زین واقعه در شهر ما هر گوشه ای صد عربده است
نی خواب دارد نی خورش ، از عشق دارد پرورش
کاندر بلای عاشقان ، دارو و درمان بیهده است "

سلطان العلما :
" آآآی ، رفتم به طبیب جان ، گفتم که : ببین دستم ... هم بیدل و بیمارم ، هم عاشق و سر مستم
گفتا که : نه تو مردی ؟ ، گفتم که : بلی ، امّا ... چون بوی تو بشنیدم ، از خاک برون جستم
صد جام بنوشیدم ، صد گونه بکوشیدم ... صد کاسه بریزیدم ، صد کوزه در اشکستم
باز آن شه روحانی ، میخواند به پنهانی ... بر میکشدم بالا ، شاهانه از این پستم
امروز چنان مستم ، کز خویش برون جستم ...
ای یار ای یار ای یار ، ای یار بکش دستم ، آنجا که تو آنجایی
برکش برکش برکش از این پستم "

مولوی :
ای دریغا ای دریغا ای دریغ ... کان چنان ماهی نهان شد زیر میغ
خانه ویران گشت ، ویران گشت ... ای دریغ "

Rumi Opera - 05 Vasiyat

اپرای مولوی – بخش ششم

سلطان العلما پس از وصیتش جان می سپارد و مولوی جوان از مرگ پدر مینالد و تاب و تحمل این دوری را ندارد . شمس بر او ظاهر شده و به او بشارت می دهد که در صورت تغییر نگاه ، مرگ را به مثابه آغاز زندگی واقعی تلقی خواهد کرد و از وصل محبوب به هنگام مرگ میگوید .
مولوی شیفته ی شمس می شود .

شمس :
" هر زمان نو می شود دنیا و ما ... بی خبر از نو شدن اندر بقا
پس تو را هر لحظه مرگ و رجعتی ست ... مصطفی فرمود دنیا ساعتی ست
آزمودم مرگ من در زندگی ست ... چون رهی زین زندگی پایندگی ست "

مولوی :
" کیستی تو ؟ "

شمس :
" کیستی تو ؟ "

مولوی :
" قطره ای از باده های آسمان "

شمس :
" این جهان زندان و ما زندانیان ... حفره کن زندان و ، خود را وارهان "

مولوی :
" کیستی تو ؟ "

شمس :
" آدمی مخفیست در زیر زبان ... این زبان پرده است بر درگاه جان "

مولوی :
" کیستی تو ؟ "

شمس :
" تیر پرّان بین و ناپیدا کمان ... جانها پیدا و پنهان جانِ جان "

مولوی :
" کیستی تو ؟ "

شمس :
" ره نمایم ، همرهت باشم رفیق ... من قلاووزم در این راه دقیق "

مولوی :
" کیستی تو ؟ ... همدلی کن ای رفیق "

شمس :
" در عشق سلیمانی ، من همدم مرغانم ... هم عشق پری دارم ، هم مرد پری خوانم
هر کس که پری خو تر ... در شیشه کنم زو تر
بر خوانم و افسونش ، حرّاقه بجنبانم
هم ناطق و خاموشم ، هم لوح خموشانم
هم خونم و هم شیرم ، هم طفلم و هم پیرم "

مولوی :
" کیستم من ؟ ، کیستم من ؟ ، چیستم من ؟ "

شمس :
" تا نگردی پاک دل چون جبرئیل ... گر چه گنجی ، در نگنجی در جهان
رخت بر بند ، (رخت بر بند) و برس در کاروان
آدمی چون کشتی است و بادبان
تا کی آرد باد را ، (تا کی آرد باد را) آن بادران ، (آن بادران) "

مولوی :
" هیچ نندیشم بجز دلخواه تو ... هیچ نندیشم ، بجز دلخواه تو
شکر ایزد را که دیدم روی تو ... یافتم ناگه ، رهی من سوی تو
چشم گریانم ز گریه کند بود ... یافت نور از نرگس جادوی تو
بس بگفتم ، بس بگفتم کو وصال و کو نجاح ... برد این کو کو مرا در کوی تو
جست و جویی در دلم انداختی ، (جست و جویی در دلم انداختی) ... تا ز جست و جو روم در جوی تو
خاک را ، هایی و هویی کی بدی ... گر نبودی جذبِ های و هوی تو ، (گر نبودی ، گر نبودی جذبِ های و هوی تو) "

شمس :
" مخزن انا فتحنا برگشا ... سر جان مصطفی را باز گو
مستجاب آمد دعای عاشقان ... ای دعاگو آن دعا را باز گو ، (ای دعاگو ، آن دعا را باز گو) "

مولوی :
" چون دهانم خورد از حلوای او ... چشم روشن گشتم و بینای او
پا نهم گستاخ ، چون خانه روم ... پا نلرزانم ، نه کورانه روم "

Rumi Opera - 06 Didare Molana Va Shams

اپرای مولوی – بخش هفتم

بازاری در قونیه ، مولانا جلال الدین رومی مجنون وار در همه جا سماع کنان به دنبال شمس می گردد و مورد تمسخر همه حتی کودکان قرار می گیرد .
یار کهنسال او ، همسرش و دیگران او را نصیحت میکنند که از شمس دوری کند .

کودکان شهر :
" شیخ دیوانه شدست ... دلقک این خانه شدست
(شیخ دیوانه شدست ... دلقک این خانه شدست) "

یار کهنسال مولوی :
" گر لطیفی زشت را ، در پی کند ، (در پی کند) ... تسخری باشد که او بر وی کند ، (تسخری باشد ، که او بر وی کند) "

همسر مولوی :
" ای دریغا عرصه ی افهام خلق ... سخت تنگ آمد ، ندارد خلق ، حلق
ای ضیاءالحق بحذق رای تو ... حلق بخشد سنگ را حلوای تو "

مولوی :
" آه که دیوانه شدم در طلب سلسله ای ... در غم گردون فکنم هر نفسی قلقله ای
زیر قدم می سپرم هر سحری بادیه ای ... خون جگر می سپرم در طلب قافله ای "

Rumi Opera - 07 Sheykh Mahjour

اپرای مولوی – بخش هشتم

ملاقات دوباره ی شمس و مولوی

مولوی :
" آنچنان کز نیست در هست آمدی ... هین بگو چون آمدی ، مست آمدی "

شمس :
"راه های آمدن یادم نماند ... لیک رمزی بر تو ما خواهیم خواند
هوش را بگذار و آنگه گوش دار ... گوش را بر بند و آنگه هوش دار
می نگویم زآنکه خامی تو هنوز ... در بهاری تو ، ندیدستی تموز
این جهان همچون درخت است ، ای کرام ... ما بر او چون میوه های نیم خام
سخت گیرد خام ها مر شاخ را ... زان که در خامی نشاید کاخ را
چون بپخت و گشت شیرین ، لب گزان ... سست گیرد شاخ ها را بعد از آن
چیز دیگر ماند ، اما گفتنش ... با تو روح القدس گوید ، بی منش "

مولوی :
" آفتاب ... آفتاب ... آفتاب ... این چه میبینم ؟ ، مگر هستم به خواب ؟ "

*****

مولوی :
" دم مزن تا بشنوی زان آفتاب ... آنچه نآمد در کتاب و در خطاب
دم مزن تا دم زند بهر تو روح ... آشنا بگذار در کشتی نوح "

همسر مولوی :
" بینوا گردی ز یاران وا بری ... خوار گردی و ، پشیمانی خوری "

مولوی :
" بخت ما را بردرید آن بخت او ... تخت ما شد سرنگون از تخت او "

همسر مولوی :
" بدت گویند بدگویان "

مولوی :
" نکوگو را و بدگو را نمیدانم ، نمیدانم "

همسر مولوی :
" تو را آن صورت غیبی به ابرو نکته می گوید "

مولوی :
" که غمزه چشم و ابرو را نمیدانم ، نمیدانم
منم یعقوب و او یوسف ، که چشمم روشن از رویش ... اگر چه اصل این بو را ، نمیدانم نمیدانم"

همسر مولوی :
" ز دست و بازوی قدرت ، به هر دم تیغ می بارد "

مولوی :
" جهان گر رو ترش دارد ، چو مه بر روی من خندد ... که من جز مهر مهرو را ، نمیدانم نمیدانم
(نمیدانم ، نمیدانم) "

همسر مولوی :
" بار الاها ، بار الاها ، بار الاها
از خیال و وهم و ظن بازش رهان ... از چَه و جور و رسن بازش رهان "

مولوی :
" به دام حلقه ی ذکرم ، چه میخواهی ؟ چه میگویی ؟ ... مرا با حلقه ی ذکرش ، که بازاری دگر دارم
صواب اندیش می گوید ، که ترک عشق خوبان کن ... من این کار خطا هرگز کنم ، عقل این قدر دارم
خیال روی شمس الدین ، مرا تا مونس جان شد ... نه در اندیشه ی شمسم ، نه پروای قمر دارم "

سلطان العلما :
" گر تو خواهی که شقاوت کم شود ... جهد کن تا عشق افزونتر شود "

شیخ عطار :
" عارفان زانند دائم آمنون ... که گذر کردند از دریای خون "

شمس :
" در مسلخ عشق ، جز نکو را نکشند ... لاغر صفتان زشت خو را نکشند
گر عاشق صادقی ز کشتن مگریز ، (گر عاشق صادقی ز کشتن مگریز)
مردار بود ، هر آنچه او را نکشند ، (مردار بود ، هر آنچه او را نکشند) "

*****

سلطان العلما :
" مرا آن دلبر پنهان ، همی گوید به پنهانی ... به من ده جان ، به من ده جان ، چه باشد این گران جانی ؟ "

ملائک :
" یکی لحظه قلندر شو ، قلندر را مسخّر شو ... سمندر شو ، سمندر شو ، در آتش رو به آسانی "

شمس :
" در آتش رو ، در آتش رو ، در آتشدان ما خوش رو ... که آتش با خلیل ما ، کند رسم گلستانی "

ملائک :
" نمیدانی که خار ما ، بود شاهنشه گل ها ... نمیدانی که جان ما ، بود جان مسلمانی "

مولوی :
" سر اندازان ، سر اندازان ، سر اندازی ، سر اندازی ... مسلمانان ، مسلمانان ، مسلمانی ، مسلمانی "

ملائک :
" کنون دوران جان آمد ، که دریا را در آشامد ... زهی دوران ، زهی حلقه ، زهی دوران سلطانی "

Rumi Opera - 08 Didar II & Badgouyan

اپرای مولوی – بخش نهم

در شبستان مسجدی در قونیه ، یاران مولوی سعی میکنند وی را به ترک شمس قانع کنند .
شمس ظاهر میشود و مریدان را به سطحی نگری متهم میکند . مولوی گفته ی مرادش را تکرار میکند و مریدان بر وی می شورند .

یار کهنسال مولوی :
" آتش تو قصد مردم می کند ... مار کز وی زاد ، بر مردم زند "

مولوی :
" عاشقم من بر فن دیوانگی ... سیرم از فرهنگی و فرزانگی "

یار کهنسال مولوی :
" از یک اندیشه که آید در درون ... صد جهان گردد به یکدم ، سرنگون "

مولوی :
" شرح میخواهد بیان این سخن ... لیک می ترسم از افهام کهن
فهم های کهنه ی کوته نظر ... صد خیال بد ، در آرد در فکر "

یار کهنسال مولوی :
" طبع طاووس است و وسواست کند ... دم زند تا از مقامت بر کند "

مولوی :
" آه ای ناصح خمش کن چند چند ... پند کم ده زآنکه بس سخت است بند
سخت تر شد بند من از پند تو ... عشق را نشناخت دانشمند تو "

مرید مولوی :
" باد سوزان است این آتش بدان ... پرتو آتش بود ، نه عین آن "

شمس :
" پرسنده همی رفتم از این شهر بدان شهر ... جوینده همی گشتم از این بحر به آن بحر
وز سندی و وز عبری و وز ساقی و وز دهری ، پاسخ بشنیدم
ابلیس فقیه است ، گر اینها فقهایند "

مولوی :
" ابلیس فقیه است ، گر اینها فقهایند "

یار کهنسال مولوی :
" این دهان بر بند ، فتنه لب گشا "

مولوی :
" من نمیرنجم از این لیک این لگد ... خاطر ساده دلی را پی کند "

مرید مولوی :
" بینوا گردی ز یاران وا بری ... خوار گردی و پشیمانی خوری "

مولوی :
" گر بریزد خون من آن دوست رو ... پای کوبان جان بر افشانم بر او
آزمودم مرگ من در زندگی ست ... چون رهم زین زندگی پایندگی ست
چون که شد حلّاج بر دار آن زمان ... جز انا الحق می نرفتش بر زبان
چون زبان او همی نشناختند ... چار دست و پای او انداختند "

شمس :
" عشق از اول چرا خونی بود ... تا گریزد آنکه بیرونی بود
نی حدیث راه پر خون می کند ... قصه های عشق مجنون می کند "

یار کهنسال مولوی :
" مسلمانان ، مسلمانان ، نگه دارید دین خود ... که شمس الدین تبریزی ، مسلمان بود و کافر شد "

شمس :
" مسجد و میکده و خانه و بتخانه یکیست ... ای غلط کرده ره کوچه ی ما ، خانه یکیست
چشم احول ز خطا گر چه دو بیند یک را ... روشن است این که دل و دلبر و جانانه یکیست "

مولوی :
" پیش من آوازت آواز خداست ... عاشق از معشوق حاشا کی جداست "

*****

شیخ عطار :
" چشم ها و گوش ها را بسته اند ... جز مر آنها را که از خود رسته اند
جز عنایت که گشاید چشم را ... جز محبت که نشاند خشم را
از محبت خار ها گل می شود ... از محبت تلخ ها مل می شود
از محبت تلخ ها شیرین شود ... از محبت مس ها زرّین شود
از محبت مرده زنده می کند ... از محبت شاه بنده می کند "

Rumi Opera - 09 Shematat

اپرای مولوی – بخش دهم

مولوی در خواب چوپانی را می بیند که با زبان ساده و بی تکلف خدا حمد میکند . مردی وارد شده و او را از ادای نیایش صمیمانه اش باز میدارد و چوپان را وادار به سکوت می کند .
روح شیخ عطار ، روح سلطان العلما و شمس به چوپان نزدیک شده و او را دلداری می دهند .

چوپان :
" تو کجایی ؟ ، تو کجایی ؟ ، تو کجایی ؟
تو کجایی تا شوم من چاکرت ؟ ... چارقد دوزم ، کنم شانه سرت
دستکت بوسم ، بمالم پایکت ... وقت خواب آید ، بروبم جایکت
ای فدای تو همه بزهای من ... ای به یادت هی هی و هی های من "

ملائک :
" دستکت بوسم ، بمالم پایکت ... وقت خواب آید ، بروبم جایکت
ای فدای تو همه بزهای من ... ای به یادت هی هی و هی های من "

چوپان :
" تو کجایی ؟ ، تو کجایی ؟ ، تو کجایی ؟
تو کجایی تا شوم من چاکرت ؟ ... چارقد دوزم ، کنم شانه سرت
دستکت بوسم ، بمالم پایکت "

ناصح :
" با که هستی ؟ ، با که هستی ای فلان ؟ "

چوپان :
" آه
با آن کس که ما را آفرید ... این زمین و چرخ ازو آمد پدید "

ناصح :
" چارق و پاتابه لایق مر تو راست ... آفتابی را چنین ها کی رواست ؟
های ای چوپان خیره سر شدی ... خود مسلمان نا شده کافر شدی
این چه ژاژ است این چه کفر است و فشار ... پنبه ای اندر دهان خود فشار
گر نبندی زین سخن تو حلق را ... آتشی آید ( آتشی آید ، آتشی آید) بسوزد خلق را "

چوپان :
" های های های ... دهانم دوختی ... وز پشیمانی تو جانم سوختی "

شیخ عطار :
" خود این او میدمد در ما ... که ما ناییم و او نایی
چه نالد نای بیچاره ... جز آنکه در دمد نایی "

شمس :
" ببین نی های اشکسته ... به گورستان چو می آیی
نمانده از دم نایی ... نه جان مانده نه گویایی
زبان حالشان گوید ... که رفت از ما من و مایی
(که رفت از ما من و مایی) "

شیخ عطار :
" او زبان را ننگرد و قال را ... او درون را بنگرد و حال را "

مولوی :
" ناظر قلب است اگر خاشع بود ... گر چه گفت لفظ ، نا خاضع بود "

شمس :
" آتشی از عشق در جان بر فروز ... سر به سر فکر و عبادت را بسوز "

ملائک :
" هیچ آدابی و ترتیبی مجو ... هر چه میخواهد دل تنگت بگو "

ناصح :
" ای بریده آن لب و حلق و دهان "

چوپان :
" زلزله افتد در این کون و مکان "

مولوی :
" من مراد خویش دیدم بی گمان ... هر چه خواهی گو مرا ای بد دهان
(هر چه خواهی گو مرا ای بد دهان) "

Rumi Opera - 10 Moosa O Shaban

اپرای مولوی – بخش یازدهم

خلوت شمس و مولوی

ملائک :
" بشنو از نی چون حکایت می کند ... از جدایی ها شکایت می کند
از نیستان تا مرا ببریده اند ... از نفیرم مرد و زن نالیده اند
سینه خواهم شرحه شرحه از فراق ... تا بگویم شرح وصف اشتیاق "

*****

مولوی :
" که رایی تو ؟ ، که رایی تو ؟ ، که رایی ؟ "

شمس :
" یک لحظه پری شکلم ، یک لحظه پری خوانم ... هم دوده و هم نورم ، هم جمع پریشانم
جز چنگ سعادت را ، از زخمه نرنجانم "

مولوی :
" هااای ، زان روی که حیرانم ، من خانه نمیدانم ... کو خانه ؟ ، نشانم ده ، من خانه نمیدانم
فریاد ... فریاد ... فریاد
فریاد کزین حالت ، فریاد نمیدانم
طبعم چو جنون آرد ، (طبعم چو جنون آرد) ، زنجیر بجنبانم "

شمس :
" در پرده میا با خود ، تا پرده مگردانم ( تا پرده مگردانم)
در عشق سلیمانی ، من همدم مرغانم ، (در عشق سلیمانی ، من همدم مرغانم) "

مولوی :
" آآآی ... زین واقعه مدهوشم ... با هوشم و بی هوشم
ای خواجه ، (ای خواجه) ، تو نامم ده ... تا خویش بدان خوانم "

شمس :
" شمس الحق تبریزم ، جز با تو نیامیزم ( جز با تو نیامیزم) ... می افتم و می خیزم ، من خانه نمیدانم
هم شمس شکر ریزم ، هم خطه ی تبریزم ... هم ساقی و هم مستم ، هم شهره و پنهانم
(هم ساقی و هم مستم ، هم شهره و پنهانم) "

مولوی :
" در خانه ی آب و گل ، بی توست خراب این دل ... یا خانه درآ جانا ، یا خانه بپردازم
(یا خانه در آ جانا ، یا خانه بپردازم)
شاگرد تو می باشم ، گر کودن و کژ پوزم
تا زان لب خندانت (تا زان لب خندانت) ، یک نکته بیاموزم ( یک نکته بیاموزم ، یک نکته بیاموزم)
ای چشمه ی آگاهی ، شاگرد نمیخواهی ؟ ... چه حیله کنم تا من ، خود را به تو در دوزم ؟ "

شمس :
" یا عاشق شیدا شو ، یا از بر ما وا شو ... در پرده میا با خود ، تا پرده مگردانم
(در پرده میا با خود ، تا پرده مگردانم) "

*****

همسر مولوی سراسیمه به خانه می آید .

مولوی :
" از سوی میدان ، چه بانگ است و غریو ... کز نهیبش می رمد ، جنّی و دیو "

همسر مولوی :
" واای ، همچو اصحاب عزا ، آوازشان ... بد گرفته از فغان و سازشان
ریش و مو برکنده رو بدریدگان ... خاک بر سر کرده ، خون پر دیدگان
ای دریغا عرصه ی افهام خلق ... سخت تنگ آمد ، ندارد خلق حلق
ای ضیاءالحق بحذق رای تو ... حلق بشد سنگ را ، حلوای تو "

شمس :
" آآآی از علم گدایان ترس چیست ؟ "

یار کهنسال مولوی :
این چه مقصود است ، نقشی ساختن ... وندرو تخم فساد انداختن
آتش ظلم و فساد افروختن ... مسجد و سجده کنان را سوختن "

شمس :
" گفت پیغمبر : عداوت از خرد ... بهتر از مهری که از جاهل رسد "

یار کهنسال مولوی :
" چون بسی ابلیس آدم روی هست ... پس به هر دستی نشاید داد دست "

مولوی :
" در گذر از خشم یاران این بدی "

مرید مولوی :
" دور می بینی سراب و می روی ... عاشق آن بینش او می شوی "

مولوی :
" او چو می خواند مرا ، من بنگرم ... لایق جذبم ، و یا بد پیکرم "

یار کهنسال مولوی :
" گر لطیفی زشت را در پی کند ... تسخری باشد که او بر وی کند "

شمس :
" چون سلاح و جهل جمع آید به هم ... گشت فرعونی جهان سوز از ستم
خویش را من نیک می دانم کی ام ... فارغ از مردارم و ، کرکس نی ام "

یار کهنسال مولوی :
" دیده و لاف است ، می نآید به کار ... جز خیالی نیست ، دست از وی بدار "

مولوی :
" هین بیا این سو بر آوازم شتاب ... عالم از برف است ، روی از من متاب "

یار کهنسال مولوی :
" هر که با ناراستان هم سنگ شد ... در کمی افتاد و عقلش دنگ شد "

مولوی :
" من نجویم زین سپس راه اثیر ... پیر جویم ، پیر جویم ، پیر پیر
پیر باشد نردبان آسمان ... تیر پرّان از که گردد ، از کمان
عاشقم من بر فن دیوانگی ... سیرم از فرهنگی و فرزانگی
پیش نه بر پایم آن زنجیر را ... که دریدم سلسله تدبیر را "

Rumi Opera - 11 Didar III & Shematat II

اپرای مولوی – بخش دوازدهم

خواب دوم مولوی ، کابوسی از هجوم علیه شمس و سرانجام قتل او به دستور قاضی القضات است .

تلخک :
" می زنیدش چون دهل اشکم تهی ... تا دهل وار او دهد مان آگهی
هان این خس را زنیم اکنون لگد ... تا دهان و چشم از این خس وا رهد "

جلّاد :
" من برانم بر تن تو ضربتی ... که بود این مردمان را عبرتی
تیر قهر خویش بر پرّت زنم ... پرّوان مردلیت بر کنم "
" بر سرت چندان زنیم ای بد صفات ... که بگویی ترک شید و ترّهات "

مردی از اهالی قونیه :
" های آخر از خدا شرمی بدار ... می کشی این بی گنه را زار زار "

یار کهنسال مولوی :
" اول ابلیسی تو را استاد بود ... بعد از آن ابلیس پیشت باد بود "

تلخک :
" حیله و افسونگری کار تو است ... کار تو دستان و از ره بردن است "

قاضی القضات :
" لاف شیخی در جهان انداخته ... خویشتن را با یزیدی ساخته
هم ز خود سالک شده واصل شده ... محفلی وا کرده و دعوا کده
گوید او آتش منم آتش منم آتش منم آتش منم "

شیخ عطار :
" هر که بر شمع خدا آرد تفو ... شمع کی میرد ، بسوزد پوز او "

سلطان العلما :
" شمع حق را پف کنی تو ای عجوز ... هم تو سوزی هم سرت ای گنده پوز "

شمس :
" هین بیایید ای رفیقان سوی من ... که گرفت از خوی یزدان خوی من
(که گرفت از خوی یزدان خوی من) "

قاضی القضات :
" ها ها ها ... که گرفت از خوی یزدان خوی تو ؟
راست گویی ، حد مست است این چنین ... او نداند آسمان را از زمین "

شمس :
" آدمی چون نور گیرد از خدا ... هست مسجود ملک از اجتبا
آتشم من ، گر تو را شک است و ظن ... آزمون کن ، دست را در من بزن
آتشم من ، آتشم من ، آتشم "

*****

همسر مولوی :
" خون شدست اندر بر آن خوش درخت ... شمس را کشته است آن منحوس بخت "

مولوی :
" نیکوان رفتند و سنتها بماند ... وز لئیمان ظلم و لعنتها بماند
تا قیامت هر که جنس آن بَدان ... در وجود آید بود رویش بِدان
رگ رگ است این آب شیرین آب شور ... در خلایق می رود تا نفخ صور
من جهان را چون رحم دیدم کنون ... چون درین آتش بدیدم این سکون
چون در این آتش بدیدم عالمی ... ذره ذره اندرو عیسی دمی
ای ساکن جان من ، آخر به کجا رفتی (آخر به کجا رفتی) ... در خانه نهان گشتی ، یا سوی هوا رفتی (یا سوی هوا رفتی)
چون اهل دلم دیدی ، از اهل بگردیدی ... چون مرغ بپرّیدی ، ای دوست کجا رفتی
در روح نظر کردی ، چون روح سفر کردی ... ماننده ی بوی گل ، با باد صبا رفتی
از نور خدا بودی ... در نور خدا رفتی "

ملائک :
" ای خواجه ی این خانه ، چون شمعِ درِ خانه ... وز ننگ چنین خانه ، بر سقف سما رفتی "

Rumi Opera - 12 Ghatle Shams, Akhar To Koja Rafti

اپرای مولوی – بخش سیزدهم

پس از غیبت شمس ، یاران مولوی از او دلجویی کرده و تقاضا می کنند که مولوی آنها را ببخشد .

یار کهنسال مولوی :
" این چه سرّیست این چه سلطانیست باز ... ای خداوند خداوندان راز
ما ندانستیم ، ما را عفو کن ... بس پراکنده که رفت از ما سخن "

مرید مولوی :
" ما که کورانه عصاها می زنیم ... لاجرم قندیل ها را بشکنیم "

مولوی :
" آه آه با آنهمه گفتار و قال ... من بهل کردم شما را آن حلال
سرّ من آن بود کز حق خواستم ... لاجرم بنمود راه راستم
ز ابر گریان شاخ سبز و تر شود ... زان که شمع از گریه روشن تر شود
کافر و مومن خدا گویند لیک ... در میان هر دو فرقی هست نیک
آن گدا گوید خدا از بهر نان ... شمس می فرمود خدا از عین جان "

یار کهنسال مولوی :
" گر خطا گفتیم اصلاحش تو کن ... مصلحی تو ، ای تو سلطان سخن
کیمیا داری که تبدیلش کنی ... گر چه جوی خون بود نیلش کنی "

شمس :
" کرانی ندارد بیابان ما ... قراری ندارد دل و جان ما
جهان در جهان نقش و صورت گرفت ... کدام است (کدام است) ، از این نقشها آنِ ما
چو در ره ببینی بریده سری ... که غلطان رود سوی میدان ما
از او پرس (از او پرس) ، سرّ پنهان ما ، (از او پرس ، سرّ پنهان ما) "

Rumi Opera - 13 Karani Nadarad Biaban Maa

اپرای مولوی – بخش چهاردهم (پایانی)

مریدان مولوی به سماع در می آیند .
مغولان بار دیگر ظاهر می شوند اما قدرت پیروان مولوی که سراپا عشق و ایمان گشته اند ، آنان را به وحشت می اندازد .

مولوی :
" آی
امروز نی ام ملول شادم ... غم را همه طاق بر نهادم
بر سبلت هر کجا ملولیست ... گر میر من است و اوستادم
امروز میان به عیش بستم ... روبند ز روی مه گشادم "

یاران مولوی :
" بی ساقی و بی شراب مستم ... بی تخت و کلاه ، کیقبادم "

مولوی :
" من دوش عجب چه خواب دیدم ... کامروز عظیم و با مرادم
گفتی که تو را که پادشاهی ... آری که خوش و خجسته بادم "

یاران مولوی :
" بی ساقی و بی شراب مستم ... بی تخت و کلاه ، کیقبادم "

*****

یاران مولوی :
چو هیاهوی بر آری و ببینند سپاهت ... بشناسند همه کس که تو طبلی و دوالی
چو خلیفه پسری تو ، بنه آن طبل ز گردن ... بستان خنجر و جوشن که سپهدار جلالی "

امیر تومان مغول :
" پیر و کودک یا جوان ، خون بریزید و بسوزانید کران را تا کران "

یاران مولوی :
" عسس و شحنه چه گویند حریفان ملک را ... همه در روی در افتند که بس خوب خصالی
هله ای عشق بر افشان گهر خویش بر اختر ... بشکن خصم ستمگر ، بشکن دشمن کافر
عسس و شحنه چه گویند حریفان ملک را ... هله ای عشق بر افشان ، گهر خویش بر اختر
که همه اختر و ماهند و تو خورشید جمالی ... که سپهدار جلالی ... همه در روی در افتند ، که بس خوب خصالی "

مولوی :
" بیا تا عاشقی از سر بگیریم ... جهان خاک را در زر بگیریم
بیا تا نوبهار عشق باشیم ... نسیم از مشک و از عنبر بگیریم
زمین و کوه و دشت و باغ جان را ... همه در حلّه ی اخضر بگیریم
مسلمانی بیاموزیم از وی ... که ما از نور او صد فر بگیریم ( که ما از نور او صد فر بگیریم) "

یاران مولوی :
" بیا تا عاشقی از سر بگیریم ... جهان خاک را در زر بگیریم
بیا تا نوبهار عشق باشیم ... نسیم از مشک و از عنبر بگیریم
زمین و کوه و دشت و باغ جان را ... همه در حلّه ی اخضر بگیریم
مسلمانی بیاموزیم از وی ... که ما از نور او صد فر بگیریم ( که ما از نور او صد فر بگیریم) "

Rumi Opera - 14 Emrouz Niam Maloul Shadam

Rumi Opera

Recent comments

pouria larki

arshia

Related tracks