amoo saeed

شعر سعدی - صدای سایه - موسیقی فریدون شهبازیان

۱

من بامدادم سرانجام
خسته
بی آنکه جز با خویشتن به جنگ برخاسته باشم.


هرچند جنگی از این فرساینده‌تر نیست،
که پیش از آنکه باره برانگیزی
آگاهی
که سایه‌ی عظیمِ کرکسی گشوده‌بال
بر سراسرِ میدان گذشته است:
تقدیر از تو گُدازی خون‌آلوده در خاک کرده است
و تو را دیگر
از شکست و مرگ
گزیر
نیست.

 

من بامدادم
شهروندی با اندام و هوشی متوسط.
نَسبَم با یک حلقه به آوارگانِ کابل می‌پیوندد.
نامِ کوچکم عربی‌ست
نامِ قبیله‌یی‌ام تُرکی
کُنیَتَم پارسی.
نامِ قبیله‌یی‌ام شرمسارِ تاریخ است
و نامِ کوچکم را دوست نمی‌دارم
(تنها هنگامی که تواَم آواز می‌دهی
این نام زیباترین کلامِ جهان است
و آن صدا غمناک‌ترین آوازِ استمداد).

 

در شبِ سنگینِ برفی بی‌امان
بدین رُباط فرود آمدم
هم از نخست پیرانه خسته.

 

در خانه‌یی دلگیر انتظارِ مرا می‌کشیدند
کنارِ سقاخانه‌ی آینه
نزدیکِ خانقاهِ درویشان.
(بدین سبب است شاید
که سایه‌ی ابلیس را
هم از اول
همواره در کمینِ خود یافته‌ام).

 

در پنج‌سالگی
هنوز از ضربه‌ی ناباورِ میلادِ خویش پریشان بودم
و با شغشغه‌ی لوکِ مست و حضورِ ارواحیِ خزندگانِ زهرآگین برمی‌بالیدم
بی‌ریشه
بر خاکی شور
در برهوتی دورافتاده‌تر از خاطره‌ی غبارآلودِ آخرین رشته‌ی نخل‌ها بر حاشیه‌ی آخرین خُشک‌رود.

 

در پنج‌سالگی
بادیه بر کف
در ریگزارِ عُریان به دنبالِ نقشِ سراب می‌دویدم
پیشاپیشِ خواهرم که هنوز
با جذبه‌ی کهربایی مرد
بیگانه بود.

 

نخستین‌بار که در برابرِ چشمانم هابیلِ مغموم از خویشتن تازیانه خورد شش‌ساله بودم.
و تشریفات
سخت درخور بود:
صفِ سربازان بود با آرایشِ خاموشِ پیادگانِ سردِ شطرنج،
و شکوهِ پرچمِ رنگین‌ْرقص
و داردارِ شیپور و رُپ‌رُپه‌ی فرصت‌سوزِ طبل
تا هابیل از شنیدنِ زاری خویش زردرویی نبرد.

 

□

 

بامدادم من
خسته از با خویش جنگیدن
خسته‌ی سقاخانه و خانقاه و سراب
خسته‌ی کویر و تازیانه و تحمیل
خسته‌ی خجلت از خود بردنِ هابیل.
دیری‌ است تا دَم بر نیاورده‌ام اما اکنون
هنگامِ آن است که از جگر فریادی برآرم
که سرانجام اینک شیطان که بر من دست می‌گشاید.

 

صفِ پیادگانِ سرد آراسته است
و پرچم
با هیبتِ رنگین
برافراشته.

 

تشریفات در ذُروه‌ی کمال است و بی‌نقصی است
راست در خورِ انسانی که برآنند
تا همچون فتیله‌ی پُردودِ شمعی بی‌بها
به مقراضش بچینند.

 

در برابرِ صفِ سردَم واداشته‌اند
و دهان‌بندِ زردوز آماده است
بر سینی‌ حلبی
کنارِ دسته‌یی ریحان و پیازی مُشت‌کوب.

 

آنک نشمه‌ی نایب که پیش می‌آید عُریان
با خالِ پُرکرشمه‌ی اَنگِ وطن بر شرم‌گاهش
وینک رُپ‌رُپه‌ی طبل:
تشریفات آغاز می‌شود

 

هنگامِ آن است که تمامتِ نفرتم را به نعره‌یی بی‌پایان تُف کنم.
من بامدادِ نخستین و آخرینم
هابیلم من
بر سکّوی تحقیر
شرفِ کیهانم من
تازیانه‌خورده‌ی خویش
که آتشِ سیاهِ اندوهم
دوزخ را از بضاعتِ ناچیزش شرمسار می‌کند.

 

 

۲

در بیمارستانی که بسترِ من در آن به جزیره‌یی در بی‌کرانگی می‌مانَد
گیج و حیرت‌زده به هر سویی چشم می‌گردانم:

 

این بیمارستان از آنِ خنازیریان نیست.
سلاطونیان و زنانِ پرستارش لازم و ملزومِ عشرتی بی‌نشاطند.
جذامیان آزادانه می‌خرامند، با پلک‌های نیم‌جویده
و دو قلب در کیسه‌ی فتق
و چرکابه‌یی از شاش و خاکشی در رگ
با جاروهای پَر بر سرنیزه‌ها
به گردگیریِ ویرانه.

 

راهروها با احساسِ سهمگینِ حضورِ سایه‌یی هیولا که فرمانِ سکوت می‌دهد
محورِ خوابگاه‌هایی‌ست با حلقه‌های آهن در دیوارهای سنگ
و تازیانه و شمشیر بر دیوار.
اسهالیان
شرم را در باغچه‌های پُرگُل به قناره می‌کشند
و قلبِ عافیت در اتاقِ عمل می‌تپد
در تشتکِ خلاب و پنبه
میانِ خُرناسه‌ی کفتارها زیرِ میزِ جراح.

 

اینجا قلبِ سالم را زالو تجویز می‌کنند
تا سرخوش و شاد همچون قناری مستی
به شیرین‌ترین ترانه‌ی جانت نغمه سردهی تا آستانِ مرگ
که می‌دانی
امنیت
بلالِ شیرْدانه‌یی‌ست
که در قفس به نصیب می‌رسد،
تا استوارِ پاسدارخانه برگِ امان در کَفَت نهد
و قوطی مُسکن‌ها را در جیبِ روپوشت:
ــ یکی صبح یکی شب، با عشق!

 

□

 

اکنون شبِ خسته از پناهِ شمشادها می‌گذرد
و در آشپزخانه
هم‌اکنون
دستیارِ جراح
برای صبحانه‌ی سرپزشک
شاعری گردنکش را عریان می‌کند
(کسی را اعتراضی هست؟)

 

و در نعش‌کشی که به گورستان می‌رود
مردگانِ رسمی هنوز تقلایی دارند
و نبض‌ها و زبان‌ها را هنوز
از تبِ خشم کوبش و آتشی هست.

 

□

 

عُریان بر میزِ عمل چاربندم
اما باید نعره‌یی برکشم
شرفِ کیهانم آخر
هابیلم من
و در کدوکاسه‌ی جمجمه‌ام
چاشتِ سرپزشک را نواله‌یی هست.

 

به غریوی تلخ
نواله را به کامش زهرِ افعی خواهم کرد،
بامدادم آخر
طلیعه‌ی آفتابم.

در جدال با خاموشی | صدای احمد شاملو

اشعار منسوب به ابوسعید ابوالخیر - صدای بیژن مفید

Cite as in Sight /hosein rangchi & khalil sheikh

khalil sheikh & hosein rangchi

▨ شعر: شعر شماره ۱۴ از مجموعه‌ی: شکستن در چهارده قطعه‌ی نو برای رویا عروسی و مرگ
▨ شاعر: رضا براهنی
▨ با صدای: ساناز صحتی (همسر دکتر رضا براهنی)
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
_________
این شعر در مراسم خاکسپاری دکتر براهنی خوانده شده است
_________
من را بياوران 
من را بخوابان 
بر روي جاده ابريشم و در کنار حفره گنجشکي 
لالايي لله از لب هايت اين پيرمرد جوان را به خرناسه ابدي مي برد يا مي براند 
خرناسه در قلمرو خرسي نيست در قلمرو انسان است 
موهاي تو در تارهاي حنجره ام گير کرده اند    از خواب مي پراني ام 
حالا مرا دوباره بخوابان 
در زير آفتاب بخوابان 
از ديگران جدا بخوابان       تنها بخوابان 
ودر کنار حفره گنجشکي بخوابان
و در بهار بخوابان
از پشت سر بيا و ، نگاهم کن     و روز و شب نگرانم باش    آن گاه 
بي دغدغه مرا بميران    اين جا    همين جا 
من اهل هند رفتن و اين حرف ها نيستم تو هند را بياوران اين جا همين جا 
و در بهار      و در کنار حفره گنجشکي 
وقتي که بوي نيمروي تو مي پيچد 
و پارچ آب از يخ تازه شبنم مي گيرد 
اين جا     آري همين جا مرا بخوابان 
رفتم که رفتن من عين رفتن من باشد 
و فرق داشته باشد با رفتن آنديگران
حالا تو فرق روح مرا با ناخن هايت واکن 
من عاشق فرق سرم 
و پارچ آب را بر خاک تازه بريزان    مي بينم    تو را هم مي بينم 
آن سو ترک کنار درخت ايستاده اي    و مي درخشي در اشک 
و بازگشت من است اين به سوي بي بازگشتگي
ديگر نياوراندم او سوي تو 
من را بخوابان 
آيينه را هم بر روي من بخوابان 
اغماي آن سوي مردن چقدر خوب  جزء به جزيي شدن دارد 
حالا من از تو مي روم و تو مي رواني ام 
از هرچه از ، از هرچه با ، از هرچه گرچه ، تو مي رواني ام 
تقسيم من به سوي نيست شدن مثل خواب زبان که در سکوت صداهاست 
حالا به روز حالا به شب حالا به هرچه شب و روز 
و بيست و چار ساعت من يک جا تمام شد 
حالا من مي تراوم دستي مرا به سوي هيچ چيز مي تراواند 
تکرار مي شوند صداهاي خيس تراوش 
حالا کسي مرا مي شاشد بر کهکشان 
شاشي که از تراوش من پاشيده شادا که کهکشان 
من را بخوابان 
من را بياوران 
من مثل شعر تقطيع مي شوم سوي پرنده هاي تطبيقي 
من هيچ چيز را به سوي هيچ در آواز هيچ 
زنبيلي از زبانه زيبايي در کنج حفره گنجشکي      و هيچ 
استخري از طراوت پاشيدن در شيشه شکسته 
حالا ببين چقدر گمشدنم را خميده ام 
مي آوراندم اکنون به سوي خويش 
صافم به شکل ليس که بي حس مي آوراندم 
و ذره مرا در ذره هاي آنديگران فرو کرده حتا خود او هم اين مي گوياند 
از گه گذشته ام حالا به سوي آن چه لجن رابه شکل رنگ به خورشيدمي کشاند،خوابيده ام 
حالا تو هرچه هستي من آن هستم      من را بخوابانم 
و اين لحاف آينه را هم به روي من بخوابان 
و ناگهان صداي گفتن او مي آيد    و مرا مي گوياند 
اين چيزها را که حالا گفتم مي گوياند 
او کيست ؟      آن کسي که مرا مي گوياند ؟ 
من را بخوابان       من را بياوران و بخوابان 
و حالا     بي بازگشتگي ام را کامل کن ديگر نياوران خوابيده ام 
اي آوراننده ! اي آورانندگي من را     ديگر نياوران !

▨
آذر و دی ۱۳۷۲ - تهران
از کتاب خطاب به پروانه ها، صفحه ۱۰۱

رضا براهنی | مرا بخوابان | شعری بر مزار براهنی

▨ نام شعر: سهراب و سیمرغ
▨ شاعر: نادر نادرپور
▨ با صدای: نادر نادرپور
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
این شعر در رثای سهراب سپهری سروده شده
ــــــــــــ
تذکر: بخشی از میانه‌ی شعر، با صدای شاعر موجود نیست اما متن آن در ادامه آمده
****
از سرِ خاک تو بر می‌گشتم
خاک ِ پاکی که تو را در بر داشت
آسمان، مرثیه‌ای نیلی بود
دشت، رنگ غم و خاکستر داشت
تو در اندیشه‌ی من، چشمه‌ی جوشان بودی
زیر آن قُبه که همچون سَرِ سبز
رُسته بود از وسطِ گُرده‌ی کوه
در کفِ آجری سرخ حیاط
که مدام از تب خورشید کویری می‌سوخت
آبی از کوزه، تو گویی، به زمین ریخته بود
زیر آن لکه‌ی نمناک، تو پنهان بودی
گور تو سنگ نداشت
تو به گمنامی گل‌های بیابان بودی
آه، سهراب! در آغاز برومندی تو
چه‌کسی می‌دانست
که جهان را نفسی چند پس از جشنِ بهار
با لبِ بسته، وداعی ابدی خواهی گفت؟
چه کسی می‌دانست
که پس از آن همه بیداردلی
در شب تیره‌ی نیسانِ زمین، خواهی خفت
آه، شاید که تو خود آگه از این خوابِ پریشان بودی

چون فرود آمدم از کوه به دشت
ایستادم به تماشای افق
مرغکانی همه با بال سپید
می‌نوشتند بر آن لوحِ کبود
که قلم‌های شما، ای هنر آموختگان
ساقه‌های پَر ِ ماست
پر افتاده‌ی ما باعث پرواز شماست
من از آن اوج که راهِ سفر مرغان بود
تا حضیضی که تو در ظلمت آن می‌خفتی
نظر افکندم و دیدم، که تفاوت ز کجا تا به کجاست
تو هم ای دوست! در این فاصله حیران بودی
قلمت را هوس بال‌زدن می‌جنباند
تو، توانایی پرواز در اندیشه‌ی انسان بودی
تو، نسب از دو پدر می‌بردی؛
در زمین، از سهراب
در زمان، از سیمرغ
نام نفرین شده‌ی پور تهمتن، ای دوست
بر زمینت زد و کُشت
گرچه از سوی دگر
وارث شاهان سپهر
یعنی از طایفه‌ی بی‌مَرگان
یعنی از سلسله‌ی قاف‌نشینان بودی

از تو، در خواب، شبی طعنه‌زنان پرسیدم
راستی، خانه‌ی سهراب کجاست؟
تو، سپیدار کهنسالی را
به سرانگشت نشان دادی و خندان گفتی:
نرسیده به درخت
کوچه‌باغی است که از خواب خدا سبزتر است
و در آن، عشق به اندازه‌ی پرهای صداقت آبی است

***این بخش موجود نیست***
می‌روی تا ته ِ آن کوچه که از پشت بلوغ
سر به در می‌آرد
در صمیمیت سیال فضا
خش‌خشی می‌شنوی
کودکی می‌بینی
رفته از کاج بلندی بالا
جوجه بردارد از لانه‌ی نور
و از او می‌پرسی
راستی، خانه‌ی سهراب کجاست؟
او، تو را خواهد گفت:
که من از روز الَست
خانه‌ای در طرف دیگر شب ساخته‌ام
وین اشارات به یاد تو تواند آورد
که شبی هم، ای دوست
تو در این خانه‌ی نشناخته، مهمان بودی
در جوابت به ملامت گفتم
که تو از خلوت جاوید بهشت آمده‌ای
زان‌که در دیده‌ی افلاکیِ تو
عکس سیمای زمین، تاریک است
نقش تاثیر زمان روشن نیست
تو نه از رفته، نه از آینده
نه ز تاریخ سخن می‌گویی
بی‌سبب نیست که رویِ سخنت با من نیست
نگهم کردی و پاسخ دادی
که تو با من، سخن از رفته و آینده مگوی
من ز تقسیم زمان بی‌خبرم
من نه آغاز ولادت دارم
نه سرانجام حیات
من ز آفاق ازل آمده‌ام
من به اقصای ابد خواهم رفت
لیک، روی سخنم در همه حال
از همان روز نخستین با توست
از همان‌روز که در نطفه، سخن‌دان بودی

راست می‌گفتی و می‌دانستم
که در این قرنِ شگفت
من و تو زودتر و دیرتر از نوبت خویش
به جهان آمده‌ایم.
من ز بی‌رحمی تقدیر، پریشان حالم
تو ز بدعهدی ایام، گریزان بودی
تو، ازین سوی بدان سوی زمان می رفتی
هستی خاکی تو
وقفه‌ای بود میان دو سفر
زین سبب بود که شهر تو به جز کاشان بود
گرچه از مردم کاشان بودی
واژه‌ی مرگ در اندیشه‌ی تو، نقطه نداشت
*** ***

زین سبب بود که در دفتر عمر
مرگ را نقطه‌ی فرجام نمی‌دانستی
زین سبب بود که در لحظه‌ی بدرودِ پدر
چشم خوش‌باور تو
پاسبانان جهان را همه شاعر می‌دید
شاعران رابه شکیبایی آب
به سبک‌باری نور
همه با عرش خداوند، مجاور می‌دید
چشم تو، بینش کیهانی داشت
زان‌که در مذهب عشق
تو، پیام‌آور عرفان بودی
صبح، در دیده‌ی تو
خنده‌ی خوشه‌ی انگور به تاریکی تاکستان بود
زندگی: نوبر انجیر سیاه
در دهانِ گسِ تابستان بود
وان قطاری که ز اقلیم سحر می‌آمد
تخم نیلوفر و آواز قناری‌ها را
تا کران ابدیت می‌برد
موج، گلبرگ پریشان اقاقی‌ها را
از لب رود به غارت می‌برد
تو، به خنیاگری چلچله‌ها در دل سقف
گوش می‌دادی و می‌خندیدی
میوه‌ی کال خدا را به سرانگشتِ هوس
از درختان جوان می‌چیدی
مرگ را چون سرطانی نوزاد
در بنِ آبِ روان می‌دیدی
ناگهان، یک‌نفر از دور صدا زد: سهراب
تو ز جا جَستی و فریاد زدی: کفشم کو؟
وانگه از خانه برون رفتی و با سرعتِ باد
زیر باران بودی
خواب آشفته‌ی من پایان یافت
من در آن ظهر زلال
از سر خاک تو بر می‌گشتم
خاک پاکی که تو را در بر داشت
آسمان، مرثیه‌ای نیلی بود
دشت  رنگ غم و خاکستر داشت
لحظه‌ای چند، در آفاق خیال
من تو را دیدم و گریان گشتم
تو مرا دیدی و خندان بودی
▨
از کتاب خون و خاکستر

نادر نادرپور | سهراب و سیمرغ

Fâyez Khâni

Jazz & Music from South Iran
Saeid Shanbehzadeh 
Matthieu Donnarier 
Manu Codjia
Joe Quitzke 
Naghib Shanbehzadeh
Habib meftahboushehri


Darde Del

Hadj

Raghs

Shanbehzadeh ensemble Châhâr Dastmâl, Album Zâr

Hameh

deep meditation 9

© Michael Calabris Music (ASCAP), 2025. All rights reserved.

Composed/recorded in July, 2025. This recording is featured on my "Water Music, Lilith, & Other Works: Music for Waterphone" album, available on Bandcamp: https://michaelcalabris.bandcamp.com/album/water-music-lilith-other-works-music-for-waterphone

Water Music, Lilith, & Other Works: Music for Waterphone

Lilith (Carlotta Ferrari, vocals)

کی شعر تر انگیزد

بعضی از شعرهای لورکا
به ترجمه و صدای محسن عمادی

Fâyez Khâni

Saeid Shanbehzadeh

Related tracks