Вакол Беларусі ідзе вайна гісторыяў. Расея страляе ня толькі ракетамі і снарадамі, але і гістарычнымі аргумэнтамі. Мінулае Беларусі вачыма беларусаў — асноўная тэма падкасту «Гісторыя на Свабодзе».

Гісторыя на Свабодзе

«Расея страляе ня толькі ракетамі». Трэйлер новага падкасту «Гісторыя на Свабодзе»

У Расеі вядзецца кампанія з мэтай дэгераізацыі асобы Кастуся Каліноўскага ў беларускай гісторыі. З гэтай мэтай там пішуць кнігі, здымаюць фільмы, працуе цэлы сайт і група людзей, якія спрабуюць даказаць, што Каліноўскі ня мае дачыненьня да Беларусі. Імпульсам для іх шмат у чым стаў гісторык і журналіст Свабоды Сяргей Абламейка. Пра тое, каму і чаму Каліноўскі замінае Расеі, ён расказаў у інтэрвію Дзьмітрыю Гурневічу.

Навошта расейцы робяць з Каліноўскага Бандэру

Невядомы Менск. Частка 1.
Аўтар кнігі «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня» Сяргей Абламейка расказвае пра гістарычны цэнтар Менску, пра сваё дзяцінства ў ім і пра цывілізацыйную прыналежнасьць аднаго з найстарэйшых гарадоў Беларусі.

«Невядомы Менск». Ці быў у Менску Стары горад і хто яго будаваў

Калі ў Беларусі пачалі ствараць сваё войска? Як беларусы баранілі Варшаву ад беларусаў у войску Тухачэўскага? Колькі наогул людзей са зброяй у руках баранілі БНР і яе ідэалы? Пра гэта і пра іншае мы гаворым зь беларускім гісторыкам, прафэсарам Алегам Латышонкам, аўтарам кнігі «Жаўнеры БНР».

Колькі людзей са зброяй у руках ваявалі за БНР

Невядомы Менск. Частка 2.
Аўтар кнігі «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня» Сяргей Абламейка расказвае, як пажары мянялі выгляд Менску, пра геаграфію і выгляд Старога гораду, а таксама пра тое, чым кармілі і чым гандлявалі на Нізкім рынку.

«Невядомы Менск». Розныя твары старога Менску і яго атмасфэра

Вайна ва Ўкраіне пачалася праз паўгода пасьля публікацыі гістарычнага артыкулу Ўладзіміра Пуціна «Аб гістарычным адзінстве расейцаў і ўкраінцаў». Ці можна сёньня гаварыць пра вайну гісторыяў і што рабіць гісторыкам, якія знаходзяцца на іншым (ад расейскага) баку фронту? Пра гэта ў гутарцы Дзьмітрыя Гурневіча зь Сяргеем Абламейкам.

Як перамагчы ў «вайне гісторыяў»

Невядомы Менск. Частка 3.
Аўтар кнігі «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня» Сяргей Абламейка расказвае, калі ў Менск прыйшла цывілізацыя і як ва ўмовах польскай акупацыі 1919 – 1920 гадоў Менск, дзякуючы намаганьням сотняў беларускіх дзеячоў, пачаў рэальна ператварацца ў сталіцу Беларусі.

«Невядомы Менск». Як у 1919–1920 гадах БНР ператварыла Менск ў сталіцу

Невядомы Менск. Частка 4
Аўтар кнігі «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня» Сяргей Абламейка расказвае, як дзеячы БНР у 1918 — 1920 гадах прапанавали адрэстаўраваць Замчышча і пабудаваць там сядзібу ўраду і сойму Беларускай Народнай Рэспублікі.

«Невядомы Менск». Дзе ў Менску хацелі збудаваць Дом ураду БНР

Ці былі ў рэжыму ў Беларусі гістарычныя аналягі? Як яны заканчвалі сваё існаваньне? І ці заўсёды ўдаецца пакараць катаў? Пра гэта і пра іншае мы гаворым зь беларускім гісторыкам, кандыдатам гістарычных навук Яўгенам Красуліным.

Як і калі заканчваюць свой век дыктатуры

Невядомы Менск. Частка 5.
Аўтар кнігі «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня» Сяргей Абламейка расказвае, як Інбелкульт у сярэдзіне 1920-х гадоў заняўся вывучэньнем Менскага Замчышча і што з гэтага атрымалася.

«Невядомы Менск». Як навукоўцы ўцякалі зь Беларусі праз інтарэс да Замчышча

Сёньня нярэдка можна пачуць пра гвалтоўную беларусізацыю пачатку 90-х гадоў, пра навязваньне беларускай мовы ў школах і грамадзкім жыцьці і нават пра выцясьненьне з краіны расейцаў. А як гэта было насамрэч? Пра гэта мы гаворым з выкладчыцай Карлавага ўнівэрсытэту ў Празе, доктарам гісторыі Аленай Маркавай.

Ці была беларусізацыя пачатку 90-х гадоў гвалтоўнаю

Невядомы Менск. Частка 6.
Аўтар кнігі «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня» Сяргей Абламейка расказвае, як у 1920-я гады супрацоўнікі Інбелкульту стварылі манаграфію пра помнікі старога Менску з некалькімі сотнямі фотаздымкаў, як яна не была выдадзеная і зьнікла. Таксама размова пойдзе і пра няўдалую спробу прыцягнуць краязнаўцаў да справы аховы помнікаў у тагачаснай БССР.

«Невядомы Менск». Як і куды зьнікла манаграфія пра Стары Менск

Многія беларусы ганарацца Статутамі Вялікага Княства Літоўскага і называюць іх «першымі ў Эўропе канстытуцыямі». Але ці так гэта? І ці маюць рацыю тыя, хто называе Статуты звычайнымі судзебнікамі, зборнікамі крымінальнага права? Пра гэта і пра іншае мы гаворым з кандыдатам гістарычных навук Нінай Скеп'ян.

Ці быў Статут ВКЛ сапраўднай канстытуцыяй

Які напой нашы продкі лічылі самым дарагім і самым паважаным? Ці можна разглядаць спосаб вытворчасьці і спажываньня алькаголю важнай часткай беларускай культуры? І хто каго спаіў — расейцы беларусаў ці беларусы расейцаў?
Пра гэта і пра іншае на новым Ютуб-канале «Гісторыя на Свабодзе» мы гаворым зь беларускім гісторыкам, членам Польскага этналягічнага таварыства Ягорам Сурскім.

Хто каго навучыў піць гарэлку — беларусы расейцаў ці наадварот?

Невядомы Менск. Частка 7.
Аўтар кнігі «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня» Сяргей Абламейка расказвае, як і чым у сярэдзіне 1920-х гадоў савецкія ўлады адказалі на спробы Інбелкульту мэмарыялізаваць Стары горад і захаваць яго для нашчадкаў.

«Невядомы Менск». Чаму не зьявіліся вуліцы Скарыны і Каліноўскага

Чаму Беларусь апынулася ў ліку чатырох краін, якія першымі ў сьвеце перайшлі на Грыгарыянскі каляндар? Чаму многія даты беларускай гісторыі памылковыя? Ці праўда, што Францішку Скарыну ў 1517 годзе, калі ён выдаў Біблію, было 47 гадоў? Пра гэта і пра іншае мы гаворым з доктарам гістарычных навук, прафэсарам Сьвятланай Куль-Сяльверствай, аўтарам кнігі «Беларускі час. Летазьлічэньне ў Беларусі ад старажытнасьці да сучаснасьці».

«Гісторыя на Свабодзе». Ці пазначыў Скарына на партрэце свой узрост?

У восьмай частцы цыклю аўтар кнігі «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня» Сяргей Абламейка расказвае пра створаны ў 1925 годзе Інбелкультам плян рэстаўрацыі Замчышча і створаны ўладамі замест яго плян сацыялістычнай рэканструкцыі Менску, а таксам пра сьлед, які ў беларускай літаратуры пакінулі тыя падзеі.

«Невядомы Менск». Каналізацыя замест рэстаўрацыі

У дзявятай частцы цыклю аўтар кнігі «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня» Сяргей Абламейка расказвае пра разгром нацыянальнага руху ў БССР у 1929 — 1930 гадах, пра апошнюю спробу Міколы Шчакаціхіна ўратаваць Стары горад і пра тое, як генплян Менску зьвязаны з найвышэйшым кіраўніцтвам СССР.

«Невядомы Менск». Апошняя спроба Шчакаціхіна ўратаваць Стары горад

У кінатэатрах Беларусі паказваюць новы расейскі фільм “Праведнік”. Ён расказвае рэальную гісторыю чырвонаармейца Мікалая Кісялёва, які падчас ІІ сусьветнай вайны вывеў з гета ў беларускай вёсцы больш за 200 габрэяў. Кісялёву ўдалося іх правесьці праз лінію фрону, дзякуючы чаму яны ўратаваліся ад Галакосту. Першай пра гэтую гісторыю напісала гісторык зь Беларусі. У 2016 годзе кнігу пра гераічны ўчынак Кісялёва выдала Іна Герасімава, былая дырэктарка Музэю гісторыі і культуры габрэяў Беларусі. Але ў расейскім фільме пра гэта ня ўзгадваецца.

Што ня так з фільмам пра партызанаў, якія вывелі беларускіх габрэяў за лінію фронту

Хто дапамог Яўхіму Карскаму стварыць «Этнаграфічную мапу беларускага племені»? Якую ролю ў яго жыцьці адыгралі князі Сьвятаполк-Мірскія? І якіх палітычных поглядаў у сапраўднасьці прытрымліваўся навуковец? Пра гэта і пра іншае мы гаворым з кандыдатам гістарычных навук, былым загадчыкам катэдры этналёгіі гістарычнага факультэту БДУ Паўлам Церашковічам.

Загадка самага пасьпяховага беларуса імпэрыі

Радыё Свабода / Радыё Свабодная Эўропа. Навіны без цэнзуры, эксклюзіўныя рэпартажы і інтэрвію, падкасты, мукзыка, аналітыка палітычных і сацыяльных падзей, аўдыёкнігі бібліятэкі Свабоды.