Geçtiğimiz haftalarda anlattığım Girit’te düzenlenen sempozyum aslında Akdeniz tipi beslenme üzerineydi. Akdeniz diyetinin temelinde aslında Girit diyeti olduğunu iddia ediyorlar. Haksız da değiller, Girit mutfağı çok sağlıklı ve Akdeniz diyetine tıpa tıp uyuyor. Sadece ot değil, sebze ve bakliyat ağırlıklı, yağ olarak zeytinyağı kullanılıyor, et az, karbonhidrat lifli türden. Akdeniz diyeti kavramı “Mediterranean Diet” adıyla 2013 yılında Akdeniz’e kıyısı olan pek çok ülkenin ortak kültürel mirası olarak UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras listesine alınmış. Ne yazık ki bu ülkeler arasında Fransa ve Türkiye yok. İspanya, İtalya, Hırvatistan, Yunanistan, Kıbrıs Rum Kesimi, Fas hatta Akdeniz’e kıyısı olmayan Portekiz bile var.

Acı Tatlı Mayhoş - Akdeniz tipi beslenme kültürü

Girit’te Akdeniz diyeti üzerine yapılan sempozyumda gastronomi sektörü dışında arkeologlar, tarihçiler ve özellikle sağlıkçılar ağırlıktaydı. Girit tipi ya da Yunan tipi beslenmenin savunucularından biri de Norveç’te yaşayan Yunanlı doktor Fedon Lindberg. İngilizcede “Greek Diet” adıyla yayınlanan kitabı Türkçeye de çevrilmiş. Hastalıkları önlemenin yolunun beslenmeden geçtiğini savunuyor, "kilo verme gurusu" olarak tanınıyor. Zaten kitap yazmasını hastaları telkin etmiş. Kendisi İstanbul ve Anadolu kökenli Rum bir aileden geliyor.

Acı Tatlı Mayhoş - Sağlık ve beslenme

Akdeniz diyeti bir piramit veya üçgen ile tarif ediliyor. En çok her öğün yenmesi gerekenler en alttaki kalın bandı oluşturuyor. En az yenmesi gerekenler ise en üstteki dar tepe kısım. En alt bantta olması gereken deyince akla hep sebze meyve geliyor ama Akdeniz diyetinin temelinde her gün yenen yiyeceklerin başında ekmek ve diğer hamur işleri var. Elbette rafine olmamak şartıyla. Beyaz un değil kepekli lifli tahıllarla yapılan köy ekmekleri önemli. Ayrıca karbonhidrat ihtiyacının önemli bir miktarı baklagillerden karşılanıyor. Akdeniz diyeti piramit veya üçgenini biraz farklı tanımlayanlar var. Örneğin en temele egzersizi koyan tablolar var. Bence en güzeli en olmazsa olmaz sosyal boyutu işin temeline koyanlar. Asıl Akdenizlilik orada gizli.

Acı Tatlı Mayhoş - Akdeniz diyetinde ekmek

Akdeniz diyetinin sırrı gerçekten de Akdenizlilik. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'nde ilginç bir şekilde bu noktaya vurgu var. Hatta Akdeniz Diyeti tanımında beslenmeye dair neredeyse hiçbir öneri yok, hangi yemeklerin yenip yenmeyeceğini belirtmemişler bile. Aksine kadim kültürler, tarım, hayvancılık, balıkçılık kültürü ve bilgiler esas alınmış. Yemek kültürünün etrafında oluşan çanak çömlek yapımı, bakırcılık gibi zanaatları kapsıyor. Aynı zamanda ritüelleri, gelenek ve görenekleri de içeriyor. Bu mirasın nesiller boyu aktarımında kadının rolüne vurgu yapıyor. Pazar yerlerinin önemine bile yer veriyor. Ama en önemli vurgu misafirperverlik ve paylaşma boyutu üzerine, bir arada neşeyle yenen, paylaşılan yemekler işin temelinde. Yani ne yediğiniz değil nasıl yediğiniz önemli.

Acı Tatlı Mayhoş - Akdeniz diyetinin sırrı

Akdeniz diyetine ideal örnek olabilecek, felsefesinin adeta hayat bulmuş bir yemeğini Girit’te tattım. Palikarya salatası. Her türlü baklagil, buğday tanesi ile yapılan taze soğan, turp yanı sıra maydanoz, dereotu gibi otların olduğu boy yeşillikli bir tahıl-bakliyat salatası. Sızma zeytinyağı ve sirkeyle yapılan sosuna çok az üzüm pekmezi de konuyor. Benim yediğimin içinde buğdayın yanı sıra kuru bakla, börülce, yeşil mercimek, maş fasulyesi, küçücük nohut ve minik fasulyeler vardı. Sağlıklı, lezzetli ve doyurucu. Ama önemli özelliği sembolik değeri. 6 Ocak’ta Ortodoks Noel’inde yapılır, herkesle paylaşılır, hayvanlara bile verilir, hatta kuşların yemesi için biraz da dama konurmuş. Hem anlamı hem tadı güzel

Acı Tatlı Mayhoş - Kuşlarla paylaşılan yemek

“Mediterranean Diet” adıyla 2013 yılında Akdeniz’e kıyısı olan pek çok ülkenin ortak kültürel mirası olarak UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras listesine alındı. Nedir bu diyet? Aylin Öney Tan hafta boyunca Akdeniz mutfağını anlattı. Tüm kayıtlar burada, iyi dinlemeler.

Acı Tatlı Mayhoş - Hikaye ve Tariflerle: AKDENİZ DİYETİ

NTVRadyo’da haber ve hayat var!
24 saat esasına göre haber yayını ve #sondakika gelişmeleri yanında radyo tiyatrosu, polisiye roman, doğa, masal, kitap, gezi, gastronomi, müzik, ekonomi, spor, sosyal güvenlik, engelli-özel spor dalları, sıra dışı hayatlar, kadın programları ve radyo belgesellerini dinleyin.

New tracks tagged #akdeniztipibeslenme