İran’ın Hamas ve diğer Filistinli gruplarla ilişkisi ne? Bir yıldır İran basınında şaşırtıcı hangi bilgiler vardı? Eğer 7 Ekim’deki Hamas’ın İsrail’e saldırısında Tahran’ın parmağı varsa, amacı ne?

Hamas saldırısının ardında İran mı var?

Yahudi Soykırımından kurtulan binlerce Avrupalı Yahudi göçmenin o zamanlar İngiliz kontrolünde olan Filistin'e gitmesiyle başlayan ve 75 yıldır süren çatışmaların kısa tarihçesi… Ne oldu, niçin oldu, ne zaman oldu; kimler arasında oldu? Bu noktaya nasıl gelindi?

Filistin-İsrail çatışmasının tarihçesi: 1947’den 2023’e

ABD’nin şartsız koruması ve sınırsız silah desteğiyle Siyonistlerin Gazze’de yaptıkları soykırıma dair dünyaya ulaşabilen
bilgiler, asıl bilinmesi gerekenlerin yüzde beşi bile değil.
Şu ana kadar 18 gazeteciyi katleden Siyonistler, ilgili haberleri kendi amaç ve yararları doğrultusunda BBC üzerinden
dünyaya servis etmekle kalmıyorlar, Gazze’ye girmelerine asla izin vermedikleri gazetecilere de psikolojik baskı ve şiddet
uyguluyorlar.
Bu şartlarda biz köşe yazarlarına soykırımla ilgili gelişen olayları analiz etmek yerine, farklı ülkelerin ve Filistin
liderlerinin savaşla ilgili tutumları hakkında dünya medyasına düşmesine izin verilmiş haberleri değerlendirmekten başka
bir şey kalmıyor.
Ancak olgular ve olaylar cihetinden derin bir geçmişin tortularını taşıyan bu haberleri kolayca yorumlamak da oldukça
zor.
Örneğin Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, on sekizinci gününe giren savaşta dört ya da beş kez haber olmuş ve
bunun ikisinde de Gazze’de Siyonist zulmüne ve soykırımına karşı bir varoluş mücadelesi veren Hamas’ın Filistinlileri
temsil etmediğini söylemesiyle dikkatleri üstüne çekebilmiştir.
Arafat’ın ölümünden (2004) sonra Filistin Kurtuluş Örgütü Başkanlığı’nı devralan, El Fetih’in adayı olarak girdiği 9
Ocak 2005 tarihli seçimlerde oyların yaklaşık yüzde altmış üçünü alarak Filistin Devlet Başkanı seçilen ve 2009’da
bırakması gereken bu görevi cebren ve hileyle bugüne kadar sürdüren kişidir Abbas (d. 1935, Safed).
Abbas aynı zamanda, Filistin direnişinde çok önemli bir yere sahip olmakla birlikte ulusçuluk temelinde demokratik-laik
bir devlet kurmayı arzulayan el-Fetih’in, 2006 yılında yapılan milletvekilliği seçiminde moral ve sayısal üstünlüğü Hamas’a
karşı kaybederek yıldızının kararmasının, Filistinliler nezdinde itibarının her geçen gün daha da aşınmasının ve ayrıca
Filistin direnişinin Gazze ve Ramallah ayrımına uğratılmasının en önemli sebebi ve temsilcisidir.
Hamas’ın el-Fetih’e karşı üstünlük kurmasının birçok nedeni var. Bunlardan en önemlisi Filistin direnişinde Hamas
eliyle ilk defa net olarak İslâmî bir kimliğin ortaya çıkmasıdır. Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi ulusçu ve laik bir temele
oturtulan ve belki kuruluş, mücadele şartları ve uluslararası desteği sağlaması itibariyle bu tarz bir seçimde kısmen haklı
da görülebilecek olan el-Fetih’in, temeli 1928 yılında Mısır’da kurulan Müslüman Kardeşler Cemaati’ne dayanan, Filistin
direnişi sürecinde çeşitli adlarla faaliyetler göstererek, Şeyh Ahmed Yasin’in (şehadeti 2004) diğer murabıtlarla birlikte
1987 yılında Hamas adıyla kurduğu bu yapı karşısında yenilmemesi zaten mümkün değildir.
Nitekim katılım oranının % 77 olduğu ve güvenilirliği kuşku götürmeyen söz konusu seçimlerde “el-Fetih’in aksine
Hamas nispi oyların %44’ünü alır (yani el-Fetih’in 28 sandalyesine karşı 29 sandalye). Fakat Hamas seçim çevresine
göre yapılan seçimde oyların %36,5’iyle daha düşük bir sonuç elde eder ancak rakiplerinin dağılmış olmaları nedeniyle,
ayrılan 66 sandalyenin 45’ini elde eder. Bu şekilde Hamas Filistin Parlamentosu’ndaki 132 sandalyenin 74’ünü garanti
ederek öngörülemeyen bir mutlak çoğunluğa ulaşır.” (Jean-Pierre Filiu, Gazze Tarihi).

Ömer Lekesiz - Mahmud Abbas’ın dilinin altında ne var?

‘Hamas’ı bitireceğini’ söyleyen Netanyahu, Gazze’de tarihin en kanlı harekâtını ısrarla sürdürüyor, ama İsrail’in de ABD’nin de bölgede kalıcı barışı ve istikrarı sağlayacak uygulanabilir “ertesi gün” planı yok. Filistin’i yeniden ayağa kaldırmak için ise Hamas’ı da içeren güçlü bir FKÖ’ye ihtiyaç var.

Filistin yeniden nasıl ayağa kaldırılacak?

Mahmud Abbas’ın halefi olarak görülen cezaevindeki Mervan Barguti, Hamas’ın olası bir rehine-mahkûm takası kapsamında adını özellikle zikrettiği bir isimdi. Peki, Barguti birleştirici bir pragmatist mi, yoksa bir terör dehası mı?

Mervan Barguti kim? Hapisteki terörist mi Filistin’in Mandela’sı mı?

İsrail ve Hamas’ı ateşkes masasına oturtmak için çaba sürüyor.

Bu süreçte El Fetih’in lideri, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Ankara’da.

Abbas, TBMM’de hangi mesajları verecek?

Yeni lideriyle Hamas ve El Fetih arasında nasıl bir süreç işleyecek?

Çin zirvesinden sonra görüş ayrılıkları bitebilecek mi, birlik mümkün mü?

Deniz Kilislioğlu sordu, ORSAM’dan Gökhan Batu 5’te Beş’te yanıtladı.

5’te Beş, her Çarşamba saat 18.30’da NTVRadyo’da ve podcast platformlarında.

5'te Beş - 14 Ağustos 2024 (151) - Filistin, El Fetih ve Hamas

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, TBMM Genel Kurulu’na hitap
etti. TBMM’nin davetiyle ben de konuşmayı Genel Kurul’da izleme fırsatı
buldum. Önce bazı gözlemlerimi aktarayım:
Mahmud Abbas’la defalarca görüşme fırsatım oldu; 2016 yılında, son
Meclis ziyaretinde, Filistin Dostluk Grubu Başkanı olarak mihmandarlığını
da yapmıştım. O gün Meclis’ten uğurlarken “sigaraya devam mı?” diye
sormuştum, “doktorlar bırak diyor ama bırakmayacağım” demişti.
Sigarayı bıraktı mı bilmiyorum ama dün Abbas’ı çok yaşlanmış gördüm.
Artık yürümekte de zorlanıyor.
Konuşması çok cılızdı. Ne Arapça’nın belagati vardı üslubunda, ne de
mazlum bir halkın temsilcisi olarak heyecan ve hamaset.
Konuşmasında Gazze ve Kudüs’e gideceğini söyleyince hem Genel
Kurul hem de Cumhurbaşkanı Erdoğan dahil izleyiciler Abbas’ı ayakta
alkışladılar. Bir çeviri hatası yoksa “yürüyeceğini” değil, “gideceğini”
söyledi. Bir Devlet Başkanı’nın kendi ülkesinin iki şehrine gideceğini
duyurması, bunun da heyecan oluşturması açıkçası garibime gitti.
Bir de şu var: 2012’deki bir konuşmasında, doğduğu Safed şehrine
gideceğini söylemiş, “Görme hakkım var ama içinde yaşama hakkım yok”
diyerek Filistinlilerin büyük tepkisiyle karşılaşmıştı. Dünkü konuşmasında
sıkça Gazze’den bahsetmesi, Gazze ve Kudüs’e gideceğini söylemesi
belki de bu gafa ya da itirafa bir cevap olabilir.
Sıkça Gazze’den bahsetti. Gazze’nin gündemine nihayet bu kadarcık bile
girmiş olması büyük gelişme. Ancak aynı zamanda, Batı Şeria’nın,
Kudüs’ün ve Gazze’nin meşru devlet başkanı olduğunun da altını birkaç
kez çizdi. Gazze’nin Filistin toprağı olduğunu ve Filistin’den
ayrılmayacağını vurgulamasını takdir etmek lazım.

AYDIN ÜNAL - Mahmud Abbas Ve Esmeyen Rüzgar

7 Ekim sonrasında İsrail devletinin Gazze başta olmak üzere Filistin
topraklarında uyguladığı soykırım bütün dünyanın gündeminde. Dünya
kamuoyunun temel tartışma konularından birisi olan bu konu devletler ve
kamuoyu gibi iki farklı düzlemde ele alınıyor. Nitekim özellikle Batılı birçok
devletin İsrail’i her alanda desteklemelerine rağmen ilgili ülkelerin kamuoyunda
aynı duygu ve düşünceler paylaşılmamaktadır. Türkiye gibi hem kamuoyu
hem de devlet düzeyinde İsrail’e yönelik pozisyon alan ülkeler ise sınırlı
bir etki alanına sahip olmakla birlikte sembolik ağırlığı olan işler
yapmaktadırlar.
Bu açıdan bakıldığında hiç kuşkusuz 7 Ekim’den bu yana sembolik anlamdaki en
önemli katkı Güney Afrika’nın Uluslararası Adalet Divanına İsrail aleyhine açtığı
davadır. Türkiye’nin de geçtiğimiz günlerde bu davaya müdahil olma talebi, her
ne kadar Filistin konusunda sonuç alınması anlamında radikal bir değişiklik
yaratmasa da önemli katkıları olduğu aşikar. Türkiye 7 Ekim’den bu yana hem
insani yardım hem de diplomatik kanalların işletilmesi suretiyle sonuç alınması
noktasında ciddi işler yapmaktadır. Türkiye’de iç politikanın da bir konusu
haline gelen iktidarın Filistin konusundaki tutumuna ilişkin son dönemde
yapılan tartışmalar, Mahmud Abbas’ın Türkiye Büyük Millet Meclisindeki
konuşması ile başka bir evreye taşındı.
7 Ekim sonrasında hükümetin Filistin konusuna ilişkin pozisyonu üzerinden
yapılan siyasi tartışmalar, Türkiye’nin bütün olarak Filistin konusunda aynı
hassasiyetleri taşımadığı hissini uyandırıyordu. Hiç kuşkusuz olaylara bakış ve
özellikle dış politika perspektifi açısından da ciddi ayrılıklar söz konusu idi.
Fakat Gazze’de bütün dünyanın gözü önünde bir soykırımın işleniyor olması, bu
konuda bir birliğin tesis edilmesinin mecburi olduğunu gösteriyordu. Abbas’ın
15 Ağustos günü parlamentoda yaptığı uzun konuşmada siyasi partilerin
genel başkan düzeyinde temsil edilmeleri ve konuşma sürecindeki
tavırları Türkiye’de Filistin duyarlılığının geldiği noktayı göstermesi
açısından önemli idi. Etkinliği mecliste takip eden biri olarak Abbas’ın
konuşmasının parlamentoda ciddi bir etki uyandırdığını söyleyebilirim. Özellikle
Abbas’ın ilk defa dile getirdiği hususlar hem mecliste hem de uluslararası

basında geniş bir yer buldu.

TURGAY YERLİKAYA - Mahmut Abbas’ın Meclis Konuşması Ve Türkiye’nin Filistin Politikası

Dünyanın gözü Katar’da.. Gazze’de 10 aydır süren İsrail saldırılarının durdurulması için Doha’da ateşkes görüşmeleri başladı.. Görüşmeye İsrail, Mısır ve Amerika’nın istihbarat şefleriyle Katar Başbakanı katılıyor. Masada Hamas yok.. Birçoklarına göre bu bir süreç ve ateşkesin ilanı biraz zaman alabilir. Ancak Amerikalı yetkililer müzakereleri umut verici olarak niteliyor. Diğer yandan Filistin Devlet başkanı Mahmud Abbas Türkiye’ye geldi. Meclis Genel Kurulu’nda konuştu.. Katliamı durdurmak için başka çözüm kalmadığını belirtip, Gazze'ye gideceğini açıkladı. Gazze’nin Filistin’in asli parçası olduğunu söyledi. Türkiye’ye desteklerinden ötürü teşekkür etti. İsrail’e sert sözlerle yüklendi.. Kayıttayız’da bu hafta Doha’da devam eden ateşkes görüşmeleri ve Mahmud Abbas’ın mesajları konuşuldu.

Kayıttayız - 16 Ağustos 2024

Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas’ın Türkiye ziyareti ve Meclis’te yaptığı
konuşma, geçtiğimiz haftanın satır başlarından biriydi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın
“Ülkemden bazı siyasî partiler diyorlar ki: ‘Şu anda hükümet, Filistin Başkanını Türkiye’ye
davet etsin ve parlamentoda konuştursun.’ Yahu davet etmediğimizi kim söylüyor? Davet
ettiğimiz halde gelmeyen Sayın Abbas’ın, kusura bakmasın, bizden ayrıca özür dilemesi
lazım. Davet ettik, ama gelmedi. Bekliyoruz. Bakalım, gelebilecek mi?” şeklindeki
sözlerinden (Rize, 27 Temmuz 2024) ve Hamas lideri İsmail Heniyye’nin İran’ın başkenti
Tahran’da şüpheli bir suikasta kurban gitmesinden (31 Temmuz 2024) sonra, Abbas’ın
Türkiye’nin davetine icabet etmekten başka şansı zaten yoktu.
Mahmud Abbas’ın Meclis’teki konuşması hem kendisinin Filistin siyaset sahnesindeki
tartışmalı konumundan hem de şahsî hitabet kabiliyetinin limitlerinden ötürü, epey sönüktü.
Yine de Filistin’in haklı davasının, Ankara’dan bütün dünyaya yeniden haykırılması -velev ki
Abbas’ın dilinden olsun- anlamlıydı.
Şu anda 90’ına merdiven dayamış bulunan Mahmud Abbas, 1960’lardan günümüze
Filistin cephesinin önemli aktörlerinden biri. İsrail işgaline karşı mücadelenin bütün
dönemlerine ve dönüm noktalarına tanıklık eden Abbas, Yâser Arafat’ın 2004’teki ölümünün
ardından üstlendiği “devlet başkanlığı” vazifesini sürdürüyor. Abbas’ın ilerleyen yaşı ve
sağlık durumu ise, Filistin siyaset sahnesinde “Abbas’tan sonra” neler olacağının
konuşulmasını gerekli kılıyor:
Şu anda kabaca Hamas-Fetih şeklinde ayrışmış bulunan Filistin cephesinde, Mahmud
Abbas’ın yerini doldurması beklenen ilk aday Muhammed Dahlân. Adı Arafat’ın zehirlendiği
iddialarına karışan Dahlân, 2006’da Hamas’ın kazandığı seçimlerin ardından Gazze’de
Hamas mensuplarına karşı başlattığı savaşı kaybettikten sonra, Abbas tarafından da dışlandı.
2011’den itibaren Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) yerleşen Dahlân, ailesiyle birlikte
Sırbistan ve Karadağ vatandaşı oldu, böylece bir ayağını da -elbette BAE yönetiminin izniyle-
Balkanlara ve Avrupa’ya bastı.
Muhammed Dahlân’ın, Gazze ve Ramallah’tan ayrı kaldığı bunca zamandan sonra,
Filistin siyaset sahnesinde hemen kabul görmesi ve Abbas’ın yerini hızlıca doldurması elbette
çok kolay olmayabilir. Ancak Dahlân’ın varlığı, Abbas’tan sonra Filistin politik arenasını
kimin domine edeceği noktasında BAE, Ürdün, Mısır ve Suudi Arabistan arasında kıyasıya
bir çatışmanın yaşanacağına işaret. Aynı zamanda İsrail ve Amerikan istihbarat servisleriyle
de yakın münasebetleri bulunan Muhammed Dahlân’ın, Filistin içinde hâlâ kendisine bağlı
bazı grupları kontrol edebilecek güce sahip olduğunun da altını çizmek gerekiyor.
Hamas’ın aksine Fetih ve FKÖ, Arafat’tan sonra onun yerini dolduracak karizmatik
liderler yetiştiremedi. Dahlân’ın bu anlamda sosyal ihtiyaca cevap verebileceğini söylemek
zor. Fetih saflarında sivrilen bir diğer siyasî ve askerî lider Mervan Bergûsî, yaklaşık 20 yıldır
İsrail tarafından hapiste tutuluyor. Bergûsî’nin alıkonulması, elbette Filistin Yönetimi’nin de
işine gelen bir husus. Hatta Ramallah-Tel Aviv arasında bu konuda bir konsensüsün
bulunduğu yönünde iddialar mevcut.

TAHA KILINÇ - Abbas’tan Sonra

NTVRadyo’da haber ve hayat var!
24 saat esasına göre haber yayını ve #sondakika gelişmeleri yanında radyo tiyatrosu, polisiye roman, doğa, masal, kitap, gezi, gastronomi, müzik, ekonomi, spor, sosyal güvenlik, engelli-özel spor dalları, sıra dışı hayatlar, kadın programları ve radyo belgesellerini dinleyin.

Sosyal medyanın en güçlü haber mecrası Yeni Şafak.
Yeni Şafak Gazetesi olarak yayın hayatına başladığımız ilk günden itibaren ülkemizde demokrasinin tüm kurumları ile yerleşmesi, milli irade ve değerlerimizin hâkim olması için tüm gücümüzle çalıştık. Bu ülkenin geleceğinin derin sularda boğulup gitmemesi için çaba sarf ettik. Fırtınalı günlerde sığınılacak bir liman olduk. Bugüne kadar ülkemize yapmış olduğumuz katkıyı bundan sonra da okurlarımızın desteği ile sürdürmeye devam edeceğiz. Her gün Yeni Şafak’la yeni bir umut olacak.

Gündem veya önemli meseleler hakkında konunun uzmanlarınca kaleme alınmış makaleler Fikir Turu Podcast Kanalı'nda sizlerle

New tracks tagged #mahmudabbas