kurdi zazaki

Fête de la Musique - Full Concert of Esrarê Deyîr - 23.6.2013
Adem Karakoc (voc), Tarik Ordu (tembur), Stefan Mattig (dbass), Markus Ischer (git), Sonja Boesnach (dr)
www.esraredeyir.ch

Esrarê Deyîr Geneva Concert Full

Xalit tarî- Kul û kulîlk

Taatuim

Sînemê

Simurg   Rojbaş Diyarbekir

this song is about the massacre of the Alevi Kurds in Dersim  by the Turkish government in 1938. 

Malan Bar Kir  .... Kirmanji folk song about Dersim massacre 1938

şehram nazeri - bîçarê dilem

Tara Jaff - Sîmfonîya Gûman - Symphony Of Doubt - Şüphe Üstüne Bir Senfoni

___
1958 yılında Bağdat'ta doğan Tara Jaff, Caf aşiretine mensup Halepçeli bir Kürt. Diplomat olan babasından dolayı Afganistan'dan Türkiye'ye birçok ülkede yaşar. Henüz 11 yaşındayken Bağdat'ta bir müzik okuluna kaydolarak klasik piyano dersleri alır. Ülkede baş gösteren siyasi iktidarsızlık yaşamında köklü değişikliklere sebep olur ve 1972 yılında babasının tutuklanması üzerine gelişen olaylardan dolayı İngiltere'ye gitmek zorunda kalır. Londra'da yaşamaya başlar ve burada öğrenimini sürdürür. Müziğe olan tutkusu, geleneksel batı müziği üzerine yaptığı araştırmalar, doğu müziğinin klasiklerine duyduğu ilgi ve Şilili bir müzik grubuyla yaptığı çalışmalarla birleşince onu daha çok Kürt müziğinin köklerine bağlar. Kürtçe'nin kaybolmaya yüz tutan lehçelerinden Hewramî ile söylediği ilk şarkılar, Klasik Kürt Şiiri'nin unutulmaz eserlerine yaptığı besteler ve Kürdistan'a her gittiğinde düğünlerden derlediği klam, stran ve heyhok'lar neredeyse 40 yaşına kadar kendisinde saklı kalır. Kürdistan coğrafyasında kadınların pek de uzak olmadığı bu ketumluk, Tara Jaff'ın kendisini ifade edecek enstrümanı bulana kadar sürecektir.

Kürt mitolojisinde kadîm Kürdistan'ın üç çalgısından söz edilir. Bunlar çeng, blûr ve şahîzan adıyla bilinen kabak kemençedir. Bunlardan çeng, Kürt saray müziğinin yaratıcısı kabul edilir ve Kürtlerin hem müzik yaşantısında önemli bir yer tutar hem de Kürt edebiyatı için önemli bir mazmundur. Yahudilerin, Babil sürgünü sonrası bu coğrafyaya taşıyacağı bir diğer enstrüman ise lirdir ve bu kimi zaman çengin yerini tutacaktır. (Latince'de şarkı sözü olabilen şiir manasına gelen ve günümüz İngilizcesinde de kullanılan 'lyric' sözcüğünün de bu enstrümanın adından türediği varsayılır.) Kürt çengi, taşınması ve kullanımı zor bir enstrüman olduğu için zamanla başkalaşır ve bu enstrümandan, diz üstüne alınarak kanun, ucu keçeli çöplerle vurularak santur ve yine ucu keçeli tuşlarla çalınan piyano gibi enstrümanlar türer. 18. yüzyılın başlarına kadar Kürt müziğinde büyük yer tutan çeng, özellikle Kürt hanedanlıklarının altın çağını geride bırakmalarıyla yerini başka çalgılara bırakacaktır.

Günümüzde adı Arianna Savall, Emily Levin ve Joanna Newsom ile yan yana yazılan Kürt arpist Tara Jaff'ın müzik yolculuğu da kökenleri 3 bin yıl önceye dayanan Kelt Arpı ile tanışmasıyla birden bire değişecek ve Kürt Çengi'ni İrlanda Arpı'yla birleştirmesiyle yatağını bulmuş bir nehre dönüşecektir. Köklü kültürüne yakışır çalışmalar ortaya koymak için uzun uğraşlar verecek ve Kürt şiirinin muhteşem eserlerini kendi ruhunu çengine katarak seslendirecektir Tara Jaff. Kürt Nakşîbendî sufîlerin ve Ehli Hak pirlerinin şiirlerini binlerce yılın ezgileriyle parmak uçlarından dökecektir Fırat ve Dicle'ye.

Tara Jaff, 2006 yılında dinleyicileri ile buluşan ve Kürt müziği içinde bir köşe taşı niteliğinde kabul edilen Dilêy Dîwanem adlı albümünde ünlü Kürt sûfi Mewlewî Kurd (Ebdulrehîm Mela Seîd Mawlawi Tawagozi / 1806 - 1882) gibi büyük bir şairin şiirlerini yorumlar. Böylelikle yaptığı müziğin ipuçlarının ancak derin bir kültürel çerçeve ile algılanabileceğini belirtir. Ki bu karşılıksız kalmaz ve albümü hem Kürtler içinde hem de dünya müzik çevrelerince büyük bir beğeni toplar. Dünyanın önemli sanatçıları onunla aynı sahneyi paylaşmaktan gurur duyduklarını söylediğinde aslında Tara Jaff, 1990'lardan sonra özellikle Kuzey Kürdistanlı müzik grupları tarafından yapılan çalışmalarla bir tür modernleştirmeye tabi tutulan Kürt müziğinin de ne tür bir köklü-modern ile yenilenebileceğini gösterir. O binlerce yılın sesini içimize bir evliya güzelliğiyle taşır, dağlardan, ovalardan ve ırmaklardan geçirerek bizi kuşların semahına katar. Tara Jaff ve bizlere arpıyla hediye ettiği o benzersiz ve tılsımlı müziği, Kürt saraylarının tabletlerinden koparılmış görüntülerin, ceylan derilerine resmedilmiş yıldızların ve minyatürlerde dolaşan divane gönüllerin birer yansıması gibi.

Malan Bar Kir .... Kirmanji folk song about Dersim massacre 1938

Tara Jaff

Recent comments

Jan

deniz kaplan

Özlem Ç. Afşin

HamidRx Rxh

Related tracks