Hii leo jaridani tunakuletea kipindi maalum kuelekea siku ya kimataifa ya lugha ya Kiswahili itakayoadhimishwa wiki hii na leo tutakuwa nchini Tanzania katika Baraza la Kiswahili la taifa BAKITA. Pia tunakuletea habari kwa ufupi zikiwemo za WHO, UNAIDS na IAEA. Mashinani tutaelekea nchini Afrika Kusini, kulikoni? 

1.	Shirika la Umoja wa Mataifa la Afya Ulimwenguni (WHO) limetoa mwongozo mpya kuhusu sera za kuwalinda watoto dhidi ya athari mbaya za matangazo ya vyakula.
2.	Shirika la Umoja wa Mataifa kukotokomeza Virusi vya Ukimwi na UKIMWI (UNAIDS) katika ripoti yake mpya iliyopewa jina ‘Njia Inayomaliza UKIMWI, limeonesha kuwa kuna ongezeko la idadi ya nchi zinazothibitisha kwamba UKIMWI unaweza kukomeshwa ikiwa kuna utashi wa kisiasa ambao unamaanisha kutoa ufadhili wa kutegemewa na wa kutosha; kufuata data na ushahidi; kupunguza kukosekana kwa usawa na ubaguzi unaonyima huduma za watu, kutumia zana za kisayansi zinazolinda ustawi, na kipengele muhimu cha kutambua na kushirikisha afua zinazoongozwa na jamii.
3.	Na baada ya miezi minne, Mtambo wa Nishati ya Nyuklia wa Zaporizhzhya nchini Ukraine (ZNPP) umeunganishwa tena katika njia yake pekee ya dharura lakini hali ya nishati ya eneo hilo bado ni tete wakati wa mzozo wa kijeshi unaoendelea na sio endelevu, Mkurugenzi Mkuu wa Shirika la Umoja wa Mataifa la Nishati ya Atomiki (IAEA) Rafael Mariano Grossi ameeleza leo.
4.	Mashinai tutakupeleka nchini Afrika Kusini ambapo video fupi iliyopewa jina "A Thousand Colours" yaani 'Rangi Elfu Moja' iliyoandaliwa na taasisi ya Khalili Foundation kwa kushirikiana na UNESCO inaeleza umuhimu wa utofauti wa kitamaduni.

Mwenyeji wako ni Leah Mushi, karibu!

JARIDA MAALUM LA IDHAA YA UMOJA WA MATIFA 03 JULAI 2023 NA LEAH MUSHI - LUGHA YA KISWAHILI

Karibu kusikiliza jarida la Umoja wa Mataifa ambapo miongoni mwa utakayoyasikia ni pamoja na 

Wataalamu wa haki za binadamu wa Umoja wa Mataifa na wa kanda mbalimbali ikiwemo Afrika na Asia wameyasihi mataifa yote kutoa haki kwa waathirika wa utoweshwaji wa watu, ikiwa ni pamoja na mtu yeyote ambaye amepata madhara kama matokeo ya moja kwa moja ya utoweshwaji wa watu. 

Shirika la Umoja wa Mataifa linaloshughulika na masuala ya watoto UNICEF nchini Kenya linatekeleza mradi wa matibabu kwa watoto wenye utapiamlo ambao umeanza kuzaa matunda kwa afya za watoto kuimarika. 

Makala hii leo inatoka Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, DRC ambako huko walinda amani wa Umoja wa Mataifa kutoka Tanzania, kikosi cha 10 wanaohudumu kwenye ujumbe wa kulinda amani nchini humo, MONUSCO wametembelea wagonjwa katika hospitali ya La Grace iliyoko Mbau jimboni Kivu Kaskazini. 

Na katika mashinani ikiwa leo ni siku ya kimataifa ya watu kutoweshwa tunakwenda SriLanka kusikia changamoto anazopitia Jeyatheepa Ponniyamoorthi ambaye mumewe alitoweshwa mwaka 2009 na kumuacha na mtoto wao wa kiume mwenye umri wa mwaka mmoja na nusu na sasa mtoto huyo ana umri wa miaka 14.

JARIDA LA UMOJA WA MATAIFA 30 AGOSTI 2023

Ungana na Leah Mushi kusikiliza jarida la Umoja wa Mataifa ambapo hii leo ikiwa ni siku ya Kimataifa ya Afya ya Akili Shirika la Umoja wa Mataifa la Afya ulimwenguni WHO limehimiza serikali na jamii kuhakikisha wanalinda haki za wale wanao ugua afya ya akili na pia kulinda jamii isiathirike na hatari za afya ya akili. 

Pia utasikia habari kwa ufupi zikijikita katika vita inayoendelea mashariki ya kati na kuna ujumbe uliotolewa na mashirika matano ya Umoja wa Mataifa. 

Mashinani hii leo tunakupeleka nchini Sudan kuona mradi wa maji safi na salama ulivyowanufaisha wananchi wana Puntland.

JARIDA LA UMOJA WA MATAIFA TAREHE 10 OKTOBA 2023

Karibu kusikiliza jarida la Umoja wa Mataifa ambapo hii leo utasikia kutoka Ofisi ya Umoja wa Mataifa ya Haki za Binadamu OHCHR ambayo imesikitishwa sana na ripoti kwamba huko Darfur nchini Sudan wanawake na wasichana wanatekwa nyara na kushikiliwa katika mazingira ya yasiyo ya kiutu katika maeneo yanayodhibitiwa na wanamgambo waasi (RSF). 

Pia utapata ufafanuzi wa Ibara ya 12 ya Tamko la Umoja wa Mataifa la Haki za Binadamu ambalo mwaka huu linatimiza miaka 75. 

Makala utasikia utekelezaji wa SDGs nchini Tanzania na mashinani tutasalia kutoka kwa Wakimbizi wa DRC walioko nchini Tanzania.

JARIDA 03 NOVEMBA 2023

Harakati za kuhakikisha malengo ya maendeleo endelevu, SDGs ya Umoja wa Mataifa yanatekelezwa kwa mafanikio ifikapo ukomo wake mwaka 2030 zinaendelea katika nchi mbalimbali wanachama wa chombo hicho. Mathalani nchini Tanzania, mashirika ya kiraia yanaunga mkono hatua za serikali kufanikisha malengo hayo. Miongoni mwa mashirika hayo ni lile lisilo la kiserikali la Girls Livelihood and Mentor Initiative (GLAMI) ambalo kupitia mradi wa KISA unatekeleza kwa vitendo lengo namba 4 la Elimu Bora na namba 5 la Usawa wa Kijinsia, kwa kuwakutanisha wanafunzi wa kike 777 wa shule tatu za sekondari; Nuru, Magadini na Oshara katika Mkoa wa Kilimanjaro, kaskazini mwa nchi kutambua taaluma zao kabla ya kufikia katika elimu yao ya juu. 

Mwandishi wa Habari Hamad Rashid wa Redio washirika ya Mviwata FM kutoka Morogoro alihudhuria tukio hilo na kutuandalia makala hii ambapo Mkurugenzi Mtendaji wa Shirika la GLAMI Anande Nnko anaanza kwa kueleza umuhimu wa hii inayoitwa Siku ya Taaluma.

3. MAKALA - GLAMI

Hii leo jaridani Assumpta Massoi anaanzia Mashariki ya Kati, mapigano huko Gaza siku ya 30, "imetosha" yasema mashirika ya kimataifa, kisha anakwenda Gambia, Magharibi mwa Afrika huko kalavati limeimarisha afya. Makala ni kijana Emmanuel Cosmas Msoka akizungumza na Flora Nducha kuhusu SDGs na mashinani tunakwenda Karamoja nchini Uganda, kilimo cha kisasa kimekomboa wanawake kiuchumi na kijamii. 

1. Ikiwa ni siku 30 sasa tangu kuanza kwa mzozo huko Mashariki ya Kati, kati ya Israel na Wanamgambo wa Kipalestina wa Hamas walioko katika eneo la Palestina linalokaliwa kwa mabavu, Gaza, mashirika 18 ya Kimataifa ya misaada ya kibinadamu yametoa taarifa ya pamoja hii leo yakisema ‘imetosha’ wakitaka kusitishwa mara moja mzozo huo kwasababu za kibinadamu, mzozo ambao umegharimu maisha ya zaidi ya watu 10,000. Tupate taarifa zaidi kutoka kwa Leah Mushi.

2. Nchini Gambia, Magharibi mwa bara la Afrika, kalavati au daraja dogo lililojengwa na shirika la Umoja wa Mataifa la maendeleo ya mitaji, UNCDF kwa ufadhili wa Muungano wa Ulaya (EU)ili kuunganisha maeneo mawili, Pakaliba na Baro Kunda, limesogeza huduma ya afya karibu na wakazi wa maeneo hayo. Anold Kayanda na maelezo zaidi

3. Makala:  Flora Nducha wa Idhaa hii ya Kiswahili ya Umoja wa Mataifa anazungumza na Emmanuel Cosmas Msoka mchechemuzi kijana wa shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia watoto UNICEF kutoka nchini Tanzania ambaye mwezi Septemba mwaka huu alishiriki vikao vya ngazi ya juu vya vijana kuhusu malengo ya maendeleo endelevu, SDGs na hapa anaelezea kile alichoondoka nacho.

4. Mashinani: Fursa ni yake Rose Lydia, Mkulima na Mwenyekiti wa kundi la wanawake wakulima akisimulia ambavyo wameweza kujimudu kimaisha kutokana na mafunzo ya ukulima waliyoyapata kutoka shirika la Umoja wa Mataifa la Mpango wa Chakula Duniani, WFP huko Karamoja, Kaskazini Mashariki mwa Uganda.

Jarida la UN 06 Novemba 2023 na Assumpta Massoi

Vijana wana dhima kubwa katika kusongesha malengo ya maendeleo endelevu, SDGs yanayofikia ukomo mwaka 2030. Mashirika ya Umoja wa Mataifa kwa kutambua nafasi hiyo ya vijana wanatumia vijana wenyewe ili wawe mabalozi wa mashirika hayo mashinani ili kupigia chepuo yale yaliyomo kwenye SDGs. Mathalani nchini Tanzania shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia watoto, UNICEF lina mabalozi na miongoni mwao ni Emmanuel Cosmas Msoka yeye akijikita kwenye masuala ya usafi wa maji, usafi wa mazingira (WASH) na ubunifu. Na ndiye tunammulika leo katika makala ambapo katika mahojiano naFlora Nducha wa Idhaa hii ya Kiswahili ya Umoja wa Mataifa, Emmanuel ambaye mwezi Septemba mwaka huu alishiriki vikao vya ngazi ya juu vya vijana kuhusu malengo ya maendeleo endelevu, SDGs alielezea mambo kadhaa akianza na kile alichoondoka nacho.

MAKALA-Emmanuel Cosmas Msoka azungumza na Flora Nducha kuhusu SDGs

Hii leo jaridani Assumpta Massoi anamulika mwelekeo wa El Nino ya kwamba itaendelea hadi Aprili 2024,  halikadhalika madhara  yake, Somalia kulekea uchaguzi mkuu na ushiriki wa wanawake; Makala inabisha hodi Mashariki ya Kati usaidizi wa kibinadamu huko Gaza, na mashinani inabisha hodi Armenia.

JARIDA LA HABARI 08 NOVEMBA 2023 NA ASSUMPTA MASSOI - EL NINO

Hali kwa raia walioko Ukanda wa Gaza Mashariki ya Kati inazidi kuwa mbayá kila uchao hasa kutokana na kuendelea kwa operesheni za kijeshi za Israel za agani na ardhini zilizosababisha maelfu ya raia kuendelea kutaabika kwa kukosa mahitaji muhimu ya msingi kama chakula, maji, huduma za afya na mawasiliano limesema shirika la Umoja wa Mataifa la mpango wa chakula duniani WFP. Shirika hili ni ambalo ni moja wa wasambazaji wakubwa wa chakula cha msaada sasa wanahaha kuhakikisha malori zaidi yaliyosheheni chakula na maji yanaingia Gaza kupitia mpaka pekee ulio wazi wa Rafah baina ya Gaza na Misri. Mkurugenzi mtendaji wa shirika hilo amefunga safari hadi Rafah kushuhudia hali halisi. Tuungane na Flora Nducha katika makala hii inayoangazia ziara hiyo.

MAKALA - Mkuu wa WFP afika Rafah

Hii leo Jaridani Evarist Mapesa anakuletea mada kwa akina inayoangazia kazi za majumbani na utasikia kisa cha mtoto wa miaka 11 kutoka nchini Tanzania ambaye akiwa na miaka 10 alikuwa akitumikishwa pamoja na madhila mengine aliyokumbana nayo. 

Pia utasikia habari kwa ufupi zikiangazia masuala ya kibinadamu kwa wananchi wa Gaza na masuala ya mazingira. 

Na leo katika kujifunza Kiswahili utasikia ufafananuzi wa methali Umekuwa bata akili kwa watoto. 

Msomaji wako ni Leah Mushi.

UNRadio Kiswahili