Podcast Pisma. À propos...

Śledztwo Pisma to pierwszy polski reporterski serial podcastowy, przygotowywany w wyniku wielomiesięcznego śledztwa dziennikarskiego i nagrany w formie audio. Jego producentem jest Fundacja Pismo.

Sezon 2: W kwietniu 2019 roku ginie Nicola. Miesiąc później Julia. A w grudniu Kamila. Nieszczęśliwe wypadki, samobójstwa czy może morderstwa? Co łączyło trzy nastolatki mieszkające w okolicach Jeleniej Góry? Czy to przypadek, że chodziły do tej samej szkoły? Jedno liceum, jeden rok i trzy zagadkowe śmierci. 

Ta historia dotyczy osób, które samotnie zmagały się ze swoimi problemami. Dlatego podajemy numery miejsc, do których można bezpłatnie zadzwonić i poprosić o pomoc, albo po prostu porozmawiać. Jeśli zmagasz się z trudną sytuacją, nie wiesz, co zrobić, zadzwoń. Podziel się tym, co przeżywasz. Zapewnią Ci bezpieczeństwo i dyskrecję. Pomogli już wielu. Zadzwoń pod bezpłatny numer 800 70 2222 całodobowego Centrum Wsparcia dla osób w kryzysie. Możesz też napisać maila lub skorzystać z czatu na stronie www.liniawsparcia.pl. Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży to 116 111. Jest bezpłatny i czynny codziennie całą dobę, podobnie jak infolinia dla dzieci i młodzieży, rodziców oraz pedagogów działająca pod numerem 800 080 222. Jeśli Ty, ktoś z Twoich bliskich lub osób, które znasz, doświadcza przemocy skontaktuj się z Ogólnopolskim Pogotowiem dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” dzwoniąc pod całodobowy i bezpłatny numer 800 120 002.

Śledztwo Pisma. Sezon 2

O tym, jak naprawić przyszłość, w duchu filozofii DIY, czyli naszego swojskiego „zrób to sam” będę rozmawiać z naszymi gośćmi. Ekspertami z różnych dziedzin. Naukowcami, aktywistami, artystami.
Postaram się też namówić ich, do tego, by weszli w buty futurologów i spróbowali opisać, jak będzie wyglądał interesujący nas wycinek rzeczywistości w 2050 roku. 
Nazywam się Barbara Sowa i w imieniu magazynu Pismo zapraszam do słuchania podcastu z cyklu "Jak naprawić przyszłość?"

Jak naprawić przyszłość?

Premiera Pisma

Wiersz na poniedziałek

Większość ekonomistów zgadza się, że przyszłość pieniądza będzie bardziej cyfrowa niż teraz. Ale co to konkretnie oznacza? Czy gotówka zniknie z naszego portfela? I co ją zastąpi? Jaką rolę w kształtowaniu świata finansów odegrają kryptowaluty? O tym rozmawiam w 23. odcinku podcastu „Jak naprawić przyszłość?”.

Dziś, kiedy bitcoin zalicza spektakularny spadek, nie słychać głosów o tym, że kryptowaluty mogą być alternatywnym środkiem wymiany i zagrozić tradycyjnym walutom. Ekonomiści nie szczędzą gorzkich komentarzy, że przecież od początku wiadomo było, że kryptowaluty to spekulacyjna pułapka i zapowiedź kolejnej bańki. Ale to nie znaczy, że można je po prostu zignorować. Wręcz przeciwnie. Bitcoin oraz jego młodsi bracia dały impuls do zmian w światowym systemie finansowym, wytyczyły kierunki rozwoju. 

Jak będzie wyglądać digitalizacja pieniądza i czy cyfrowy portfel będzie bezpieczniejszy niż ten, którego używamy na co dzień? Jaką rolę w tym procesie odegra technologia blockchain i kryptowaluty? 
Zapraszam na rozmowę z moimi gośćmi. W podcaście usłyszycie:
Marcelinę Szwed-Ziemichód, prawniczkę i doradczynię podatkową, która od 2016 roku współpracuje z branżą blockchain i krypto, 
Adama Wdowczyka, eksperta od cyfrowych rynków finansowych z Accenture.

Posłuchajcie!
Barbara Sowa

Dla słuchaczy podcastu „Jak naprawić przyszłość?” przygotowaliśmy niespodziankę - kod zniżkowy na roczną prenumeratę „Pisma”, który pozwala zaoszczędzić prawie 20 zł. Wpiszcie JNP2050 na stronie magazynpismo.pl/prenumerata i cieszcie się dostępem do bieżącego numeru i całego archiwum. Jeśli zrobicie to do końca miesiąca, czerwcowy numer „Pisma” znajdziecie w ciągu kilku dni w swojej skrzynce.

-
Tekst o NFT Alka Tarkowskiego przeczytacie tutaj:  
https://magazynpismo.pl/idee/esej/fenomen-nft/?seo=pw

Tutaj obejrzycie wywiad z Maxem Keiserem, którego fragment przytaczam w podcaście:  https://www.youtube.com/watch?v=xsTv5HaS25k 

Tu jest dostępne wystąpienie na TEDx Nehy Naruli z MIT: https://www.ted.com/talks/neha_narula_the_future_of_money?language=pl

A tu wysłuchacie wykładu Eswara Prasada, autora książki o przyszłości pieniądza: youtube.com/watch?v=30CG84wB8tE

-
Mecenasem podcastu jest Accenture

Kryptowaluty, cyfrowe złoto czy spekulacyjna bańka?

Przez lata przywykliśmy myśleć, że problem braku wody dotyczy odległych zakątków Europy, Afryki czy Indii. W mediach oglądaliśmy obrazy wyschniętych studni, rzek i jezior, spękanej ziemi. Coraz częściej obrazy te nie pochodzą z dalekich rejonów świata, lecz z Polski. Susza staje się „nową normalnością”, a jej skutki odczuwamy na co dzień. Teraz.  

Czy w przyszłości może nam zabraknąć wody? Jak zadbać o ten cenny zasób? Czy działania Unii Europejskiej i polskiego rządu są skuteczne i dobrze ukierunkowane? Spróbuję odpowiedzieć na te pytania w 25. odcinku podcastu „Jak naprawić przyszłość?”.

W pierwszej części zabieram Was za ocean, do walczącego z suszą Teksasu, gdzie od miesiąca mieszka nasza redakcyjna koleżanka, Natalia Czarkowska. W drugiej części zapraszam na rozmowę z dr. Pawłem Jarosiewiczem, ekohydrologiem z Uniwersytetu Łódzkiego i Polskiej Akademii Nauk. Mój gość opowie o tym, jak gospodarować wodą w odpowiedzialny sposób, jaki ślad wodny zostawiają najwięksi marnotrawcy, także o nowych technologiach związanych z oszczędzaniem i odzyskiwaniem wody. 

Posłuchajcie!
Barbara Sowa


Źródła:
Tutaj posłuchacie w całości „Modlitwy o deszcz”: 
https://www.youtube.com/watch?v=buT6Dd_9iv0

Pod tym linkiem znajdziecie materiał Agencji Reutera o pewnym hiszpańskim inżynierze. Enrique Veiga wynalazł maszynę do produkcji wody z powietrza: 
https://twitter.com/reuters/status/1423237348221988867

*Mecenasem podcastu jest Accenture

Susza na własne życzenie?

„My, mieszkańcy Zachodu, jesteśmy w miarę zdrowi i w większości mamy co jeść – a i tak jesteśmy zaskakująco nieszczęśliwi” – pisze Karolina Lewestam w swoim najnowszym eseju, który publikujemy w sierpniowym numerze miesięcznika. Jak zauważa autorka, chroniczny brak szczęścia to nasza choroba cywilizacyjna. Z czego wynika ten stan? Dlaczego nie potrafimy czerpać satysfakcji z bycia tu i teraz? Co sprawia, że ciągle chcemy więcej? Wciąż czekamy na szczęście, stawiamy sobie kolejne cele. Czy jeśli nie uda nam się osiągnąć wyznaczonych celów, to jesteśmy skazani na wieczne niespełnienie?

W rozmowie o poszukiwaniu szczęścia wzięli udział:

Karolina Lewestam – dziennikarka i redaktorka, członkini redakcji „Pisma”. Obroniła doktorat z filozofii na Uniwersytecie Bostońskim. Wielokrotnie nominowana do nagrody Grand Press w kategorii „Publicystyka”. W 2021 roku ukazał się jej debiut prozatorski Mała Księżniczka, a w 2022 roku wydała zbiór esejów Pasterze smoków.

Tomasz Stawiszyński – filozof, eseista, ukończył studia magisterskie i doktoranckie w Instytucie Filozofii UW, autor bestsellerowych książek „Potyczki z Freudem. Mity, pokusy i pułapki psychoterapii” (2013), „Co robić przed końcem świata” (2021), „Ucieczka od bezradności” (2021) i „Misja Sowy. Tosia, Franek i sekrety filozofii” (2022) oraz dwóch zbiorów wierszy „Nie ma takiego imienia” (1999) i „Rzecz ciemna” (2002). Od wielu lat zajmuje się problemami z pogranicza filozofii i psychoterapii. 

Debatę poprowadziła Justyna Dżbik-Kluge związana obecnie z Radiem 357.

Kod na roczną prenumeratę ze zniżką dla słuchaczy podcastu Premiera Pisma PREMIERA do wykorzystania na magazynpismo.pl/prenumerata

Partnerem wydarzenia jest kancelaria CMS.

Premiera Pisma. Jak być szczęśliwym w trudnych czasach?

Zatrucie Odry to największa klęska ekologiczna od lat. Nie wiadomo, jak długo rzeka i jej otoczenie będą się z niej podnosić. Jakie działania należy podjąć, by do Odry wróciło życie? Jak zapobiegać podobnym tragediom? O tym wszystkim opowiem w 26. odcinku podcastu „Jak naprawić przyszłość?”. 
Katastrofa na Odrze obnażyła słabość państwa i niewydolność systemów odpowiedzialnych za monitorowanie oraz bezpieczeństwo polskich wód. Choć od pierwszych informacji o setkach martwych ryb w Odrze minął już prawie miesiąc, to wciąż w tej sprawie mamy więcej pytań niż odpowiedzi. W dzisiejszym odcinku podcastu oddaję głos  aktywistom oraz ekspertom w zakresie ochrony i odtwarzania ekosystemów wodnych, jak my wszyscy wstrząśniętym skalą zniszczeń. 
Jak możemy pomóc zatrutej Odrze? Jak zatroszczyć się o nią oraz o inne rzeki i jeziora w kraju? Czy potrafimy zapobiec podobnym tragediom w przyszłości? Na te pytanie poszukamy odpowiedzi w najnowszym odcinku podcastu „Jak naprawić przyszłość?”. Posłuchajcie!
Barbara Sowa

Usłyszycie:

✎ Cecylię Malik, artystkę, działaczkę ekologiczną, edukatorkę związaną z kolektywem Siostry Rzeki,
✎ Daniela Petryczkiewicza, fotografa, blogera i aktywistę, organizatora „Marszu żałobnego dla Odry”, 
✎ Michała Zygmunta,  aktywistę, mieszkańca Nadodrza i łowcę nadodrzańskich dźwięków, gitarzystę oraz kompozytora, który w genialny sposób łączy odgłosy natury z elektroniką. To właśnie jego kompozycje stanowią muzyczne tło dzisiejszego odcinka,
✎ dr. Pawła Jarosiewicza, ekohydrologa  z Uniwersytetu Łódzkiego i Polskiej Akademii Nauk,
✎ dr. hab. Piotra Klimaszyka, kierownika Zakładu Ochrony Wód na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. 
 
A na koniec polecam Wam film dokumentalny „Rzeki” prezentowany na festiwalu Millenium Docs Against Gravity.  Ten niezwykły dokument możecie obejrzeć w domu. Pierwsze 15 osób, które do mnie napisze na adres barbara.sowa@magazynpismo.pl, otrzyma bezpłatne kody.

Źródła:

Stronę Michała Zygmunta Odra Sound Design znajdziecie tutaj: https://odrasound.design/. W podcaście usłyszycie fragmenty utworów „Aqua”, „Ujście” i „Dźwiękowy szlak Odry”.

Tutaj przeczytacie w całości „List do Odry i jej mieszkańców” Karoliny Kuszlewicz: https://magazynpismo.pl/idee/felietony/list-do-odry-i-jej-mieszkancow/

Tutaj znajdziecie raport Fundacji Przyjazny Kraj „Zasoby wodne w Polsce – ochrona i wykorzystanie”:  http://przyjaznykraj.pl/wp-content/uploads/2021/06/Fundacja_Przyjazny_Kraj_Raport_Zasoby-wodne-w-Polsce_29062021.pdf

Trujący koktajl w rzekach? Renaturyzacja zamiast betonu

Każdego dnia tysiące osób opuszcza swój dom w poszukiwaniu nowego miejsca do życia. W wielu przypadkach nie jest to dobrowolna decyzja. Z domu wygania wojna, prześladowania, przemoc. Także katastrofalne skutki zmian klimatycznych: dotkliwe susze, wyschnięte studnie, wyjałowiona gleba. Stary dom przestaje karmić i ochraniać. Czas wyruszyć w drogę i przekraczać granice – te państwowe i symboliczne.

Jak zbudować nowy dom? Co znaczy dziś to pojęcie? Jak można pomóc migrantom i migrantkom odnaleźć się w nowej rzeczywistości? Czy istnieją systemowe rozwiązanie, które by to umożliwiły?

W rozmowie o domu, migracjach, granicach i ich przekraczaniu wzięli udział:

Bartek Sabela – podróżnik, fotograf, reporter, autor książek, związany z wydawnictwem Czarne. Za reportaż literacki Wszystkie ziarna piasku nominowany do Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej. Regularnie współpracuje z „Kontynentami” i „Pismem”. Autor cyklu Nasze zwierzobójstwo oraz Soczewki Pisma Mur nadziei o panafrykańskim projekcie, który ma powstrzymać pustynię. 

Agnieszka Kosowicz – założycielka i prezeska Fundacji Polskie Forum Migracyjne. Inicjatorka wielu projektów dotyczących integracji cudzoziemców i dialogu międzykulturowego m.in. projektu „Migroteka”, który wyposaża sieć polskich bibliotek w literaturę dotyczącą migracji, uchodźstwa i międzykulturowości. Autorka monografii „Working Together – 15 lat UNHCR w Polsce”, opisującej początki budowy systemu ochrony uchodźców w Polsce, współautorka licznych publikacji na temat cudzoziemców w Polsce. Przez ponad sześć lat prowadziła politykę informacyjną Przedstawicielstwa Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców w Polsce. 

Draginja Nadaždin – Dyrektorka Generalna Lekarzy bez Granic w Polsce. Od wielu lat staje w obronie praw człowieka. Pracowała na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce w różnych organizacjach pozarządowych, w tym w Polskiej Akcji Humanitarnej oraz w Amnesty International Polska, którym kierowała w latach 2007-2021. W swojej pracy dąży do ukazywania globalnej współzależności, jest oddana idei solidarności, niezależnie od tego, czy rozgrywające się kryzysy bądź naruszenia praw człowieka dzieją się blisko czy daleko od nas. 

Debatę poprowadziła Justyna Dżbik-Kluge związana obecnie z Radiem 357.

Kod na roczną prenumeratę ze zniżką dla słuchaczy podcastu Premiera Pisma PREMIERA do wykorzystania na magazynpismo.pl/prenumerata.

Partnerem wydarzenia jest kancelaria CMS.

Premiera Pisma. Dom zamiast muru. Czy można zatrzymać migracje?

Brak satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi rodzi ogromne cierpienie psychiczne, które jest odczuwane także na poziomie fizjologicznym – samotność aktywuje ten sam obszar mózgu, co głód. Czy technologie mogą pomóc zaspokoić głód więzi i kontaktów międzyludzkich? Czy będzie wręcz odwrotnie: dalszy rozwój technologii jedynie pogłębi ten problem? O kompetencjach cyfrowych osób starszych w Polsce, robotach towarzyszących i wizji starości w 2050 roku rozmawiam w 27. odcinku podcastu „Jak naprawić przyszłość”.  

Tegoroczny wrzesień jest dla mnie szczególny. Mój podcast obchodzi trzecie urodziny. Co miesiąc pytam swoich gości o to, jak będzie wyglądała nasza przyszłość w 2050 roku. Razem przyglądamy się krytycznie rzeczywistości i rozmawiamy o problemach, które już dziś gnębią ludzkość oraz o rozwiązaniach i trendach, które dają nadzieję na lepsze jutro. 
W tym odcinku zafundowałam sobie mentalną podróż do 2050 roku, aby wyobrazić sobie moją starość. Za 30 lat będę emerytką, częścią dużej jak wynika z szacunków GUS – czternastomilionowej społeczności osób powyżej 65. roku życia.
Nie będę Wam wymieniać listy chorób, które mam zaprogramowane w genach. Oprócz pytania, czy będę zdrowa, równie ważne jest dla mnie to, czy będę się czuła samotna.?Jak będzie wyglądał mój dzień w 2050 roku? Z kim spędzę zimowe wieczory? Czy zamiast kota, który siedzi mi na kolanach, gdy nagrywam dla Was podcast, będzie towarzyszyć mi robot? 

Moimi gościniami w podcaście będą:

✎ Katarzyna Kazimierowska, sekretarzyca redakcji „Pisma” i autorka tekstu „Na starość szklankę wody poda Ci robot”,
✎ Aleksandra Nietreba, wolontariuszka Stowarzyszenia Mali Bracia Ubogich i jej podopieczna, pani Stanisława, 
✎ Magdalena Janczewska, prezeska Fundacji ProCultura, które szkoli seniorów z kompetencji cyfrowych i prowadzi radio internetowe Sovo, którego dziennikarzami i redaktorami są osoby starsze oraz niepełnosprawne intelektualnie. 

Posłuchajcie!
Barbara Sowa

Źródła:
Strona Radia SOVO: https://radiosovo.pl/
Stowarzyszenie Mali Bracia Ubogich: https://www.malibracia.org.pl/
Tekst Katarzyny Kazimierowskiej, „Na starość szklankę wody poda ci robot”: https://magazynpismo.pl/idee/esej/na-starosc-szklanke-wody-poda-ci-robot/
Esej Zuzanny Kowalczyk, „Wszyscy jesteśmy samotni”: https://magazynpismo.pl/idee/esej/wszyscy-jestesmy-samotni/

Dla słuchaczy podcastu „Jak naprawić przyszłość?” przygotowaliśmy niespodziankę – kod zniżkowy na roczną prenumeratę „Pisma”, który pozwala zaoszczędzić prawie 20 zł. Wpiszcie JNP2050 na stronie magazynpismo.pl/prenumerata i cieszcie się dostępem do bieżącego numeru i całego archiwum, w tym do najnowszego epilogu pierwszego sezonu Śledztwa Pisma. 

* Mecenasem podcastu jest Accenture

Oddaj babci smartfona. O epidemii samotności

Tocząca się od miesięcy wojna w Ukrainie powoduje, że dotychczasowy ład światowy przestaje istnieć, a nowy dopiero się wyłania. Światowe mocarstwa przystąpiły do rozgrywki o dominację polityczną i ekonomiczną. W tle toczy się rywalizacja o dostęp do surowców i przejęcie kontroli nad światowymi przepływami towarów.

Zimna wojna była starciem dwóch wielkich bloków światowych. Teraz o przywództwo nad światem konkuruje wiele mocarstw. Co to oznacza dla Polski? Które kraje zyskują, a które tracą na skutek zmiany układu sił? Jak będzie się kształtować geopolityka w najbliższej przyszłości?

W rozmowie o zmieniającym się układzie sił na świecie wzięli udział:

Agnieszka Bryc – badaczka stosunków międzynarodowych na Wydziale Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Autorka książek, m.in. Rosja w XXI wieku: gracz światowy czy koniec gry? oraz Izrael 2020: skazany na potęgę?.

Paweł Marczewski – socjolog, historyk idei, publicysta. Szef działu Obywatele w forumIdei, think tanku Fundacji Batorego. Jest członkiem Carnegie’s Civic Research Network, międzynarodowej grupy badaczek i badaczy analizujących globalne przemiany społeczeństwa obywatelskiego. Obecnie pracuje nad książką o współczesnym, wielokulturowym Wiedniu.

Mateusz Piotrowski – amerykanista, analityk Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (PISM). Specjalizuje się w amerykańskiej polityce wewnętrznej i zagranicznej oraz stosunkach transatlantyckich. Doktorant w Instytucie Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Stażysta Ambasady RP w Waszyngtonie, Biura Bezpieczeństwa Narodowego i Parlamentu Europejskiego. 

Debatę poprowadziła Justyna Dżbik-Kluge, związana obecnie z Radiem 357.

Kod na roczną prenumeratę ze zniżką dla słuchaczy podcastu Premiera Pisma PREMIERA do wykorzystania na magazynpismo.pl/prenumerata

Premiera Pisma. Jak zmieni(a) się układ sił na świecie?

Jakie zagrożenia dla bioróżnorodności stanowią zawlekane przez człowieka inwazyjne gatunki obce? O tym rozmawiam w  28. odcinku podcastu „Jak naprawić przyszłość?”. Będzie też o łosiu, który już dwa razy mógł zostać całkowicie wybity, mimo to ocalał i można go spotkać chociażby nad Biebrzą. 

Z Pawłem Średzińskim, miłośnikiem przyrody, dziennikarzem, aktywistą, autorem książki „Łoś. Opowieści o gapiszonach znad Biebrzy" , którą napisał wraz z Piotrem Dombrowskim, spotkałam się nad Biebrzą w połowie września, w czasie bukowiska, czyli okresu godowego łosi. Choć spacerowaliśmy dobre kilka kilometrów szlakiem Barwik-Gugny, to niestety tym razem nie udało nam się zobaczyć  łosia. Ale w podcaście usłyszycie łosiowe zaloty nagrane przez Nadleśnictwo Biłgoraj. 
Rozmowa o królu bagien i innych mieszkańcach Biebrzańskiego Parku Narodowego jest punktem wyjścia do szerszej refleksji nad tematem podcastu, czyli ochroną bioróżnorodności i groźnymi dla rodzimej przyrody gatunkami obcymi. 
O tym, czy w przyszłości pochłonie nas nawłoć i o kontrowersjach związanych z wpisaniem kota na listę gatunków inwazyjnych opowie mi Wojciech Solarz, ekspert z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk.
Posłuchajcie!
Barbara Sowa

Źródła: 
Łosie nagrane podczas bukowiska przez Nadleśnictwo Biłgoraj obejrzycie tu: https://www.youtube.com/watch?v=y7F3oODhRMo
„Człowiek, wyrodne dziecko matki natury”, czyli ostatnią część cyklu reportaży „Ziemia” Tomka Ulanowskiego przeczytacie tutaj: https://magazynpismo.pl/soczewka/ziemia-4-czlowiek-wyrodne-dziecko-matki-natury/
Pawła Średzińskiego i Tomka Ulanowskiego posłuchacie w podcaście z cyklu „Premiera Pisma” poświęconemu bioróżnorodności: https://magazynpismo.pl/posluchaj/podcasty/premiera/jak-powstrzymac-ekologiczne-samobojstwo/?seo=pw
Odcinek podcastu Jak naprawić przyszłość o drzewach tlenowych znajdziecie tutaj:  https://magazynpismo.pl/posluchaj/podcasty/jak-naprawic-przyszlosc/syntetyczne-lasy-uratuja-klimat-o-technologiach-zasysania-co2/
Projekt Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie „Gatunki obce w Polsce”: https://www.iop.krakow.pl/ias
Strona Rafała Maciaszka, „Łowca obcych”: https://lowcaobcych.pl
Informacje Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (GDOŚ): https://www.gov.pl/web/gdos/inwazyjne-gatunki-obce3

- 
Dla słuchaczy podcastu „Jak naprawić przyszłość?” przygotowaliśmy niespodziankę – kod zniżkowy na roczną prenumeratę „Pisma”, który pozwala zaoszczędzić prawie 20 zł. Wpiszcie JNP2050 na stronie magazynpismo.pl/prenumerata i cieszcie się dostępem do bieżącego numeru i całego archiwum, w tym do najnowszego epilogu pierwszego sezonu Śledztwa Pisma.

*Mecenasem podcastu jest Accenture

Człowiek, najbardziej inwazyjny gatunek na Ziemi

„Polaryzacja” to hasło, które od lat odmieniamy przez różne przypadki. Zamiast wskazywać winnych, bo przecież wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za nakręcanie spirali niechęci i wzajemnego braku zaufania, zastanówmy się, dlaczego tak trudno przychodzi nam uszanowanie różnic. Jak znaleźć wspólny język ponad podziałami? Jak inicjować i podtrzymywać dialog? Z jakich narzędzi i doświadczeń korzystać? Czy w naszym skonfliktowanym kraju można stworzyć przyjazną przestrzeń do budowania więzi i szukania wspólnego mianownika? O tym rozmawiamy w czasie listopadowej Premiery Pisma.  

W rozmowie wzięli udział:

Wawrzyniec Smoczyński – twórca centrum analitycznego Polityka Insight i Fundacji Nowej Wspólnoty, która opracowuje metodę dialogu dla silnie podzielonych społeczności, 

Jakub Wygnański – socjolog, założyciel Pracowni Badań i Innowacji Społecznych Stocznia i współtwórca Funduszu Obywatelskiego,

Joanna Berendt – coachka, mediatorka, trenerka porozumienia bez przemocy i pozytywnej neuroplastyczności.

Debatę poprowadziła Justyna Dżbik-Kluge, dziennikarka. 


Kod na roczną prenumeratę ze zniżką dla słuchaczy podcastu Premiera Pisma PREMIERA do wykorzystania na magazynpismo.pl/prenumerata.

Premiera Pisma. Jak prowadzić dialog w podzielonym świecie?

Nowe światy to nowy potencjał – zarówno na ocalenie, jak i schrzanienie tego, co najbardziej cenne – pisze w najnowszym, grudniowym numerze „Pisma” Zuzanna Kowalczyk. Piotr Fortuna w eseju o metawersum dodaje z kolei, że warto się zawczasu zastanowić nad tym, jakie zagrożenia może na nas sprowadzić nowy, trójwymiarowy internet. Może dzięki temu uda nam się uniknąć części szkód, zminimalizować ryzyko ich wystąpienia, a najlepiej zawczasu skierować rozwój metawersum na właściwe tory.

Jak to zrobić? Czy wirtualna rzeczywistość, w której za pomocą awatarów za kilka, kilkanaście lat mamy się spotykać, pracować, tworzyć i bawić, pozwoli nam rozwinąć skrzydła – dosłownie i w przenośni – czy wręcz przeciwnie, obnaży najciemniejsze strony ludzkiej natury?

Marki i świat biznesu widzą tu szansę na zdobycie uwagi i wydrenowanie portfeli klientów głęboko zanurzonych w wirtualnej przestrzeni, artyści już dziś przekraczają tam nieosiągalne dotąd granice sztuki, a co metawersum zaoferuje nam, zwykłym użytkownikom internetu?

W spotkaniu wzięli udział:

Zuzanna Kowalczyk – szefowa Działu Ekonomia i Technologie w „Piśmie”, dziennikarka, kulturoznawczyni, autorka esejów i podcastów. 

Artur Kurasiński – przedsiębiorca, twórca, inwestor, obserwator zjawisk związanych z technologią. Autor książek, gier i komiksów edukacyjnych o nauce i technologii z serii „Róża, a co chcesz wiedzieć?”. Tech-realista. Autor jednego z najpoczytniejszych polskich blogów oraz podcastów kurasinski.com. 

Juan Bossicard – pasjonat metawersum, który największą uwagę skupia na wpływie, jaki ta nowa technologia wywrze na mieszkańcach Europy. Kieruje zespołem European Metaverse Campaign w Meta.

Debatę prowadziła Justyna Dżbik-Kluge.

Kod na roczną prenumeratę ze zniżką dla słuchaczy podcastu Premiera Pisma PREMIERA do wykorzystania na magazynpismo.pl/prenumerata.

Premierę Pisma wspiera kancelaria CMS.

Premiera Pisma. Po co komu metawersum?

Posłuchaj najnowszego opowiadania Wojciecha Chmielarza, opublikowanego w grudniowym numerze miesięcznika „Pismo".

Czyta Jacek Knap.

Wykup prenumeratę lub sam dostęp online do „Pisma”. W naszym serwisie znajdziesz aktualny numer miesięcznika w wersji audio, a także ponad 500 godzin nagrań reportaży, esejów, opowiadań i podcastów. 

magazynpismo.pl/prenumerata

Pismo Magazyn Opinii

Opowiadanie Pisma. Wojciech Chmielarz, Wigilia

Napisz do mnie, tak jak się mówi czasem do księżyca. Raz w miesiącu wybiorę list, na który odpowiedź może przydać się nam wszystkim. Nie musi być poważny, nie musi być głęboki – ale może też być niezwykle istotny i prawdziwy. Zawsze chciałam to robić: słuchać i myśleć o tym, co usłyszałam.

Napisz do mnie, a może uda nam się przeżyć moment prawdziwej rozmowy: rozmowyzk@magazynpismo.pl
Karolina Lewestam

Felieton opublikowaliśmy w serwisie magazynpismo.pl w styczniu 2024 roku.

Czytają Karolina Lewestam i Katarzyna Hołyńska.

-------------------------------------------------------------
Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika.
magazynpismo.pl/prenumerata/

Materiał nagrano w Audiotece.

Rozmowy z K., Nieznośna obcość mitochondriów

W dzisiejszym odcinku zapraszam Was do świata poezji Urszuli Kozioł, która zamyka w kilku wersach wielkie sensy. Sięgam po jej wiersze wtedy, gdy szczególnie trudno mi znaleźć logikę w tym, co się dookoła dzieje. 

Posłuchajcie!
Magdalena Kicińska


---
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Wiersze hiobowe i nie

Jak pokazują badania przeprowadzone na użytek kampanii „Porozmawiajmy szczerze o otyłości”, 69 procent Polek i Polaków potwierdza, że było świadkami przemocy słownej wobec osoby z otyłością, a co trzecia osoba chorująca na otyłość spotkała się z dyskryminacją słowną w gabinecie lekarskim. Obecnie na otyłość choruje w Polsce co czwarta osoba dorosła, a ponad połowa kobiet i dwie trzecie mężczyzn mają nadwagę. Choroba otyłościowa została oficjalnie uznana za pandemię. Skala ta jednak wciąż nie przekłada się na społeczne zrozumienie tego tematu. „Chorzy na otyłość są narażeni na powszechną stygmatyzację poprzez nieuprawnione przypisywanie chorym negatywnych cech, jak: lenistwo, brak silnej woli czy też zaniedbanie. Tymczasem wyniki aktualnych badań naukowych wyraźnie wskazują na fakt, że ta przewlekła choroba jest takim samym zaburzeniem homeostazy organizmu jak każde inne schorzenie, a nie winą chorego” – piszą we wstępie do „praktycznego słownika” Jak wspierająco mówić o chorobie otyłościowej prof. dr hab. Paweł Bogdański i dr hab. Mariusz Wyleżoł.

Z czego więc wynikają niezrozumienie i stygmatyzacja osób chorujących na otyłość? Dlaczego ruchy promujące „ciałopozytywność” nadal budzą żywe emocje i kontrowersje? Czego brakuje w naszej przestrzeni społecznej, aby osoby z chorobą otyłościową nie były z tej przestrzeni wykluczane? I jak rozmawiać o otyłości, aby nie dyskryminować?

W dyskusji wzięli udział:

Natalia Skoczylas – specjalistka antyprzemocowa i antydyskryminacyjna, prawniczka. Współautorka projektu „Vingardium Grubiosa i książki Grubancypacja. O grubości bez przepraszania”.

Katarzyna Głowińska – prezeska Zarządu FLO – Fundacji na rzecz Leczenia Otyłości. Wieloletnia działaczka społeczna. Od sześciu lat prowadzi i koordynuje Grupę Wsparcia Stępińska, działającą przy Szpitalu Czerniakowskim w Warszawie dla pacjentów z nadwagą i chorujących na otyłość, a także Grupę Wsparcia dla Rodziców Dzieci chorujących na otyłość. Sama od dzieciństwa zmaga się z chorobą otyłościową, przez którą doświadczyła wykluczenia w wielu przestrzeniach życia. Codzienne rozmowy z pacjentami są istotnym elementem jej życia, dzięki któremu odnajduje w sobie siłę i motywację do edukacji na temat choroby otyłościowej oraz walki o poprawę jakości życia i leczenia chorych na otyłość w Polsce.

dr hab. n. med. Mariusz Wyleżoł – prezes-elekt Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości, chirurg ogólny i bariatryczny, absolwent Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, aktualnie pracownik naukowo-dydaktyczny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Związany z chirurgią bariatryczną od 30 lat. Jest członkiem honorowym Stowarzyszenia Pacjentów Bariatrycznych w Polsce „Maximus”. Od 2013 roku jest członkiem Komitetu Redakcyjnego czasopisma Obesity Surgery, w którym to czasopiśmie pełni aktualnie funkcję Associate Editor. Posiada specjalizację europejską z zakresu leczenia otyłości (European SCOPE fellow).

Debatę poprowadziła Zuzanna Kowalczyk, redaktorka prowadząca w „Piśmie”, dziennikarka, kulturoznawczyni, autorka esejów i podcastów. 

––
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Premiera Pisma. Dlaczego nie rozumiemy otyłości?

Już w 2018 roku (według badań CBOS-u) prawie połowa Polek i Polaków deklarowała czytanie horoskopów, a 15 procent odwiedzenie wróżki lub wróża. Obecnie wartość polskiego rynku usług ezoterycznych szacuje się na około 2-3 miliardy złotych. Wiara w astrologię i przepowiednie wciąż przybiera na sile. Ale czy rosnące zainteresowanie ezoteryką daje się wytłumaczyć wyłącznie kryzysem zinstytucjonalizowanej religii? Dlaczego myśl o przypadkowości świata tak bardzo nas uwiera? Skąd bierze się w nas potrzeba odczytywania znaków i przepowiadania przyszłości? Jaką rolę w naszym życiu społecznym odgrywa myślenie magiczne i w jakim stopniu wpisuje się w nie skłonność do interpretowania snów? O tym rozmawialiśmy podczas marcowej Premiery Pisma.


W dyskusji wzięli udział:

Dorota Hall – antropolożka kulturowa i socjolożka, profesorka w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, członkini Komitetu Socjologii PAN, w latach 2018–2022 prezeska Międzynarodowego Stowarzyszenia Badań nad Religią w Europie Środkowo-Wschodniej (ISORECEA). Od lat interesuje się duchowością i zjawiskami religijnymi spoza głównego nurtu. Autorka książek  „New Age w Polsce. Lokalny wymiar globalnego zjawiska” (2007), „W poszukiwaniu miejsca. Chrześcijanie LGBT w Polsce” (2016) i we współautorstwie „Minority Churches as Media Settlers: Negotiating Deep Mediatization” (2024).

Dariusz Misiuna – socjolog, publicysta, tłumacz około 60 książek o tematyce religioznawczej, antropologicznej i psychodelicznej. Autor pamfletu „Kto się boi psychedelików?” (1992) oraz albumu „Chaosmos.pl” (2009). Od 2001 roku prowadzi Wydawnictwo Okultura. Kurator festiwalu i magazynu „Trans/wizje”. Redaktor naczelny pism badaczy zachodniej tradycji ezoterycznej „Hermaion”.

prof. dr hab. Wojciech Kulesza – kierownik Katedry Psychologii Społecznej Uniwersytetu SWPS. Jest autorem m.in. książki pt.: „Efekt kameleona. Psychologia naśladownictwa” (2016), w której skupił się na analizie naśladownictwa i zysków oraz strat, jakie niesie to zjawisko. Publikuje zarówno teksty naukowe (w czasopismach zachodnich), jak i popularnonaukowe („Polityka”, „Gazeta Wyborcza”, „Newsweek”).


Debatę poprowadziła Zuzanna Kowalczyk, redaktorka prowadząca w „Piśmie”, dziennikarka, kulturoznawczyni, autorka esejów i podcastów. 

––

Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Premiera Pisma. Dlaczego chcemy przewidywać przyszłość?

Gdy Światowe Forum Ekonomiczne opublikowało „Future of Jobs Report 2025”, przez media przeszła rytualna fala materiałów o zawodach przyszłości. W ekscytacji tego typu prognozami jest coś z oczekiwania na horoskop w ulubionej gazecie. (…) Kto się oprze pokusie poznania przyszłości, nawet gdyby miała nigdy nie nadejść? 

W marcowym felietonie Magdalena Bigaj pisze o zawodach przyszłości i horoskopach. 

Posłuchajcie! 

-----------
Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika.

Czyta Magdalena Celmer. Materiał nagrano w Audiotece. 

O zawodach przyszłości i horoskopach

Kalendarzowo, astronomicznie i – mam nadzieję – w głowach mamy w końcu wiosnę. Witam ją z Wami wierszem Wisławy Szymborskiej, poetki, do której często wracam w podcaście. Nie bez przyczyny, bo w jej tekstach odnajduję wciąż nowe odczytywania, takie, które – jak w dzisiejszym wierszu – pozwalają inaczej spojrzeć na pierwsze w tym roku forsycje, tulipany i jaskry. Mam nadzieję, że także dla Was to będzie odkrycie – poetyckie i wiosenne.

Posłuchajcie!
Magdalena Kicińska

---
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Wiersz na wiosnę

Pismo to aż i zaledwie 96 stron. Czującym niedosyt przynoszę polecenia tekstów kultury, które najlepiej uzupełniają temat przewodniego tekstu numeru – à propos snów.

Posłuchajcie!
Zuzanna Kowalczyk

Wersja audio felietonu powstaje we współpracy z Audioteką. Czyta Katarzyna Hołyńska. 

----------------------------------
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

À propos snów

W dzisiejszym odcinku przychodzę do Was z poezją Julii Fiedorczuk, poetki, pisarki, akademiczki i współtwórczyni Szkoły Ekopoetyki, która od kilku lat przemeblowuje nam myślenie o pisaniu i czytaniu. Tym razem sięgam do jej najnowszej książki – to Glif wydany przez Warstwy jesienią ubiegłego roku – tomu pełnego odwołań, odniesień formalnych i tematycznych do poezji innych twórców i twórczyń, epok i kawałków świata. I proponującego spojrzenie na wspólnotę losu w innej konfiguracji niż człowiek – cała reszta. Zapraszam Was do tej podróży przez wiersze Fiedorczuk i do podobnego eksperymentu myślowego, by gdzie indziej poszukać „a”. Albo zupełnie je zgubić.

Posłuchajcie!
Magdalena Kicińska

---
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Relacyjność wierszy, relacyjność losów

Napisz do mnie, tak jak się mówi czasem do księżyca. Raz w miesiącu wybiorę list, na który odpowiedź może przydać się nam wszystkim. Nie musi być poważny, nie musi być głęboki – ale może też być niezwykle istotny i prawdziwy. Zawsze chciałam to robić: słuchać i myśleć o tym, co usłyszałam.

Napisz do mnie, a może uda nam się przeżyć moment prawdziwej rozmowy: rozmowyzk@magazynpismo.pl
Karolina Lewestam

Felieton opublikowaliśmy w serwisie magazynpismo.pl w kwietniu 2025 roku.
Czyta: Wiktor Brzozowski

-----------

Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika.
magazynpismo.pl/prenumerata/
Materiał nagrano w Studiu Plac

Karolina Lewestam, Rozmowy z K., Jak spadać, to z wysokiego konia

Według danych zebranych przez „Guardiana” niemal cała Europa oddycha zanieczyszczonym powietrzem. Smog odpowiada już za ponad 400 tysięcy zgonów na kontynencie rocznie – a co ósmy z tej liczby przypada na Polskę. W rankingu Światowej Organizacji Zdrowia polskie miejscowości od lat znajdują się w czołówce europejskich miast, w których odnotowuje się najwyższy stopień zanieczyszczenia powietrza. Odpowiedzią na ten problem ma być wprowadzenie Stref Czystego Transportu – wydzielenie w miastach obszarów, do których mogą wjeżdżać wyłącznie pojazdy spełniające normy emisji spalin. Zdaniem zwolenników tego rozwiązania jest to niezbędne działanie, aby obniżyć poziom smogu i zadbać o zdrowie publiczne. Z kolei zdaniem przeciwników jest to zamach na wolność i forma wykluczenia najuboższych mieszkańców, których nie stać na zmianę auta. Czy możliwe jest pogodzenie tych dwóch perspektyw? O tym rozmawialiśmy podczas kwietniowej Premiery Pisma.

W dyskusji wzięli udział:

Paweł Skwierawski – aktywista miejski, współzałożyciel inicjatywy społecznej Stopkorkom działającej w Warszawie. Członek zarządu Stowarzyszenia Lubię Miasto. Współpracuje z Mazowiecką Wspólnotą Samorządową. Od prawie 20 lat pracuje społecznie na rzecz miasta i mieszkańców. Z wykształcenia ekonomista. Z pasji – pół zawodowego życia był dziennikarzem Polskiego Radia, drugie pół zajmuje się produkcją muzyczną i realizacją dźwięku.

Nina Bąk – dyrektorka Clean Cities Campaign w Polsce działającej na rzecz czystego transportu i zrównoważonej mobilności miejskiej. Od ponad 15 lat angażuje się w działania z obszaru ekologii, ekonomii społecznej i sprawiedliwej transformacji. Założycielka i była liderka kooperatywy spożywczej „Dobrze”. Absolwentka Leadership Academy for Poland (LAP 2021),  w 2021 roku znalazła się na liście 25 liderek zrównoważonego rozwoju Forbes Women Polska. Posiada doświadczenie trenerskie i facylitatorskie, ukończyła szkołę coachingu.dr inż.

Krzysztof Skotak – kierownik Ośrodka Zintegrowanych Badań Środowiska w Instytucie Ochrony Środowiska – Państwowym Instytucie Badawczym. Posiada wieloletnie doświadczenie w pracy na rzecz ochrony środowiska, w szczególności w zakresie jakości powietrza atmosferycznego, badań zintegrowanych i oceny środowiskowego ryzyka zdrowotnego. Autor wielu opracowań metodycznych dla Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Członek międzynarodowych komitetów i grup roboczych. Oficjalny reprezentant Polski we wspólnej grupie zadaniowej WHO i EKG ONZ ds. jakości powietrza i zdrowia. Posiada oficjalną notyfikację jako Krajowy Punkt Kontaktowy w Europejskiej Grupie Zadaniowej ds. Środowiska i Zdrowia WHO w zakresie zmian klimatu. Członek Zespołu Roboczego ds. Wpływu Zanieczyszczeń Powietrza na Zdrowie przy Radzie Zdrowia Publicznego. Nagrodzony nadawaną przez ministra środowiska odznaką honorową „Za Zasługi dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej”.
Debatę poprowadziła Zuzanna Kowalczyk, redaktorka prowadząca w „Piśmie”, dziennikarka, kulturoznawczyni, autorka esejów i podcastów. 
––

Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Premiera Pisma. Czy Strefy Czystego Transportu to dobro wspólne?

Apteczka. Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów  i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka amerykańskiego pisarza i satyryka, Davida Sedarisa?

Zapraszam do słuchania cyklu.
Mateusz Roesler

----------------

Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
magazynpismo.pl/prenumerata/dostep-online/

Apteczka Pisma. Co w niej trzyma David Sedaris?

W najbliższych dniach przypada kolejna, 82.rocznica powstania w getcie warszawskim, wielu z Was przygotowuje się zaś może do ważnych świąt. Jest więc gęsto od kontekstów i znaczeń, dlatego wybrałam na dziś taki wiersz, który, być może, połączy chociaż kilka z nich i choć na chwilę Was zatrzyma. Jego autorką jest Wanda Brzeska (przed wojną Sabina Raciążkówna). 

Posłuchajcie!
Magdalena Kicińska

---
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Wiersz na szczególny tydzień

Odkąd smartfon stał się naszym centrum zarządzania światem, mapą, portfelem, odbiornikiem radiowym, kategoria spędzanego przed nim czasu – liczonego w godzinach – w zasadzie niewiele mówi o badanych. Czas czasowi nierówny i zawsze musi być rozpatrywany w określonym kontekście. Wniosek jest jednak prosty: czujemy się przytłoczeni.  

W kwietniowym felietonie Magdalena Bigaj pisze o ucieczce od technofatalizmu. 

Posłuchajcie!

-----------

Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika.

Czyta Wiktor Brzozowski. Materiał nagrano w Studiu Plac. 

O nowym tabu i ucieczce od technofatalizmu

Mam nadzieję, że uda się Wam dzisiaj złapać trochę oddechu i chwil innych niż typowo poniedziałkowe, kiedy trzeba biec, nadrabiać, gonić. Poszukajcie też momentu na wiersz z kwietniowego numeru „Pisma”. Jego autor, Mohemmed el-Kurd, palestyński poeta i dziennikarz, zadaje w nim pytania, na które na ogół nie ma czasu. Spróbujcie znaleźć go dla siebie dzisiaj. Wiersz przełożył Bartosz Wójcik.

Posłuchajcie!
Magdalena Kicińska

---
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Wiersz zadający pytania

Pismo to aż i zaledwie 96 stron. Czującym niedosyt przynoszę polecenia tekstów kultury, które najlepiej uzupełniają temat przewodniego tekstu numeru – à propos smogu.

Posłuchajcie!
Zuzanna Kowalczyk

Wersja audio felietonu nagrano w Studiu Plac. Czyta Tamara Pawlik-Lipska. 

----------------------------------
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/



À propos smogu

Kilkanaście dni temu zmarła Krystyna Miłobędzka, poetka, do której w tym podcaście (i na łamach „Pisma”) wracałam często, bo jak nikt inny potrafi odpowiedzieć na rozpacz straty, na żałobę, na pustkę. Dziś więc przygotowałam dla Was takie wiersze, które nie pozwolą na nieobecność Miłobędzkiej.

A jeśli nie znacie jeszcze jej poezji, dzięki Wolnym Lekturom możecie od razu tę zaległość nadrobić, sięgając do pierwszego tomu poetki pt. „Pokrewne”, wydanego w 1970 roku.
https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/milobedzka-pokrewne/ 

Posłuchajcie!
Magdalena Kicińska

---
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Krystyna Miłobędzka odeszła i nie ma na to zgody

W dzisiejszym odcinku przynoszę Wam wiersz debiutującej na naszych łamach Moniki Zięby. Pisarka, poetka, scenarzystka wysłała nam jakiś czas temu zestaw swoich tekstów, z którego jeden wybrałam do kwietniowego numeru „Pisma”.

Zachęcam Was do odwagi i dzielenia się tym, co tworzycie (choć wiem, jakie to trudne). Piszcie na najdłuższy adres świata: wiersznaponiedzialek@magazynpismo.pl

Posłuchajcie!
Magdalena Kicińska

---
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Wiersz nie tylko dla smutnych dziewczyn

Napisz do mnie, tak jak się mówi czasem do księżyca. Raz w miesiącu wybiorę list, na który odpowiedź może przydać się nam wszystkim. Nie musi być poważny, nie musi być głęboki – ale może też być niezwykle istotny i prawdziwy. Zawsze chciałam to robić: słuchać i myśleć o tym, co usłyszałam.

Napisz do mnie, a może uda nam się przeżyć moment prawdziwej rozmowy: rozmowyzk@magazynpismo.pl
Karolina Lewestam

Felieton opublikowaliśmy w serwisie magazynpismo.pl w maju 2025 roku.
Czyta: Maciej Więckowski

-----------

Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika.
magazynpismo.pl/prenumerata/
Materiał nagrano w Studiu Plac.

Droga K.! Jak zacząć pisać?

Do tematu dzisiejszego odcinka zainspirowała mnie ubiegłotygodniowa dyskusja w gdańskiej Bibliotece pod Żółwiem. Poetki: Julia Szychowiak i Urszula Morga oraz poeta Grzegorz Kwiatkowski odpowiadali tam na pytania Marty Pilarskiej o to, po co czytać i po co pisać wiersze. A przede wszystkim: czym poezja w życiu może być.

To dla mnie bardzo ważny temat - nie byłoby tego podcastu, gdybym się nad tym nie zastanawiała. W Gdańsku padło wiele odpowiedzi na tytułowe pytanie, ja najbardziej odnalazłam się w tej udzielonej przez Szychowiak: wiersz to sposób komunikowania się ze sobą i światem. I to wiersz tej poetki (z kwietniowego numeru) Wam dzisiaj przynoszę.

Posłuchajcie!
Magdalena Kicińska

---
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Po co nam poezja?

Apteczka. Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów  i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka amerykańsko-irlandzkiej pisarki i scenarzystki, Alice Winn?
Zapraszam do słuchania cyklu.
Mateusz Roesler

----------------

Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
magazynpismo.pl/prenumerata/dostep-online/

Apteczka Pisma. Co w niej trzyma Alice Winn?

Trzy dekady przyjaźni. Jedna noc, która zmieniła wszystko. Dwie rodziny podzielone zbrodnią. Nie ma dowodów, ale jest winny. Skazany słusznie, z rozpędu, czy może wrobiony?
Szósty sezon Śledztwa Pisma to historia o zbrodni i karze. O pragnieniu znalezienia winnego od zaraz. O błędach wymiaru sprawiedliwości. I łamaniu zasady domniemania niewinności. Tej, która powinna działać zawsze, kiedy w charakterze oskarżonych trafimy przed oblicze sąd.

Premiera już 29 maja.

Śledztwo Pisma to część platformy Pismo do słuchania, na której znajdziesz audioseriale, podcasty oraz treści z miesięcznika czytane przez lektorów i lektorki. Subskrybuj i co tydzień słuchaj kolejnej historii.

Partnerem strategicznym szóstego sezonu Śledztwa Pisma jest Audioteka.

Pierwszy odcinek serii udostępnimy bezpłatnie. Kolejne będą dostępne tylko dla subskrybentów Pisma do słuchania, prenumeratorów miesięcznika „Pismo. Magazyn Opinii” oraz subskrybentów Audioteka Klub.

Nowy sezon Śledztwa Pisma. Premiera już 29 maja

Dziś, w powyborczy poniedziałek, zapraszam Was, nie tylko po wyciszenie, do lasu. Inspiracji dostarczył poeta Ivan Laučík, jeden z trzech słowackich twórców, których wiersze znajdziecie w majowym numerze. Dobrze je czytać z esejem Adama Robińskiego z tego samego wydania. I dać się zabrać w podróże: do słowackiej literatury, w góry, na drogi mniej uczęszczane. 

Posłuchajcie!
Magdalena Kicińska

---
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Wiersz po wyborach

„Większość leków, których używamy, jest przeznaczona dla 80-kilogramowych białych mężczyzn” – powiedziała w jednej z rozmów profesorka Uniwersytetu w Zurychu Carolin Lerchenmüller, zajmująca się wpływem płci na dostęp do skutecznego leczenia. W efekcie, jak pisze w książce Niewidzialne kobiety Caroline Criado Perez, na przykład „analiza danych pozyskanych od 22 milionów mieszkańców Ameryki Północnej, Europy, Azji oraz Australii i Oceanii wykazała, że prawdopodobieństwo zawału serca u kobiet z niższych warstw socjoekonomicznych jest wyższe o 25 procent w stosunku do mężczyzn w tym samym przedziale dochodowym”. Dlaczego? „Badania prowadzone w Wielkiej Brytanii pokazują, że u płci żeńskiej prawdopodobieństwo nietrafnej diagnozy po zawale jest wyższe o 50 procent (a przy niektórych jego odmianach wzrasta do prawie 60 procent)” – tłumaczy Perez. Dane te nieszczególnie dziwią, gdy zdać sobie sprawę, że w ciągu ostatnich czterdziestu lat produkty medyczne były trzy i pół razy częściej wycofywane z rynku z powodu skutków ubocznych występujących u kobiet. Podobne problemy dotyczą wszystkich tych, których w ostatnich dekadach pomijały – lub traktowały mniej priorytetowo – badania i testy kliniczne. Jak daleko sięga więc ten problem? Jakie grupy są skazane na większe prawdopodobieństwo mylnej diagnozy lub nieskutecznego leczenia z powodu braku danych na temat ich fizjologii? Czy współczesna medycyna stara się to zmienić? O tym rozmawialiśmy podczas majowej Premiery Pisma.


W dyskusji wzięli udział:

dr hab. Magdalena Radkowska-Walkowicz – antropolożka kulturowa, socjolożka. Pracuje w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego. Kierowniczka Zakładu Antropologii Medycyny i Cielesności i członkini Komitetu Bioetyki przy Prezydium PAN.

Pamela Kozioł – prezeska Fundacji Niezdiagnozowani, magistra finansów i rachunkowości w trakcie doktoratu z psychologii na temat symetrii postaw antywolnościowych oraz cech jednostki przy polimorficznym ujęciu autorytaryzmu. Od około dziesięciu lat zaangażowana w projekty społeczne, zawodowo posiada doświadczenie korporacyjne, w tym w konsultingu. W latach 2015–2019 aktywna jako dziennikarka i redaktorka. Własna odyseja diagnostyczna z powodu schorzeń reumatologicznych zainspirowała ją do założenia Fundacji Niezdiagnozowani.

Katarzyna Górniak – dziennikarka Faktów TVN, autorka nagradzanych reportaży o tematyce międzynarodowej, korespondentka z Ukrainy, współautorka głośnego reportażu Taka twoja uroda i książki pod tym samym tytułem, które nagłośniły problem kobiet chorych na endometriozę i doprowadziły do zmian systemowych.

Debatę poprowadziła Zuzanna Kowalczyk, redaktorka prowadząca w „Piśmie”, dziennikarka, kulturoznawczyni, autorka esejów i podcastów. 

––
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Premiera Pisma. Kogo i dlaczego nie widzi medycyna?

Łatwość, jaką oferują nowe technologie, prowadzi dorosłych do zdziecinnienia. Ludzie mają nas lubić, strony – szybko się ładować, e-zakupy – przyjeżdżać następnego dnia, a autorki w swoich książkach – niczym nas nie straszyć. Wiecznie przemęczeni informacyjnym smogiem, stałą dostępnością i presją rodzicielskich porad zapragnęliśmy świętego spokoju. 

W majowym felietonie Magdalena Bigaj pisze o straszeniu dorosłych i cyfrowym klasizmie. 

Posłuchajcie!
 

-----------
Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. 

Czyta Magda Karel. Materiał nagrano w Studiu Plac. 

O straszeniu dorosłych i cyfrowym klasizmie

W końcówce maja przychodzę do Was z wierszami związanymi z dzisiejszą datą - Dniem Matki. Nie są to przedszkolne rymowanki, które z przejęciem wielu z nas recytowało, a dwa teksty z cyklu „Wiersze o ojcu i matce” Anny Świrszczyńskiej opublikowanego w tomie Cierpienie i radość z 1985 roku. To teksty o tym, co wyzwala w nas relacja z matką, ale też o przeobrażeniom, jakie się z czasem dokonują, kiedy role – opieki, zależności – zmieniają się między nami.

Posłuchajcie!
Magdalena Kicińska

---
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Wiersz na dzień matki - i bezmatki

Pismo to aż i zaledwie 96 stron. Czującym niedosyt przynoszę polecenia tekstów kultury, które najlepiej uzupełniają temat przewodniego tekstu majowego numeru – à propos orgazmu.

Posłuchajcie!
Zuzanna Kowalczyk

Wersja audio felietonu nagrano w Studiu Plac. Czyta Tamara Pawlik-Lipska.

À propos orgazmu

Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka irlandzkiego fotoreportera Cathala McNaughtona? 

Zapraszam do słuchania cyklu.
Mateusz Roesler
----------------

Partnerem tekstu jest 65. Krakowski Festiwal Filmowy (25.05-01.06.2025). W trakcie festiwalu będzie można zobaczyć film Zdjęcia w mojej głowie, którego bohaterem jest Cathal McNaughton.
https://www.krakowfilmfestival.pl/wyspa-pamieci-fokus-na-irlandie/ 

Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
magazynpismo.pl/prenumerata/dostep-online/

Apteczka Pisma. Co w niej trzyma Cathal McNaughton?

W dzisiejszym odcinku zabieram Was w podróż do miejsca, gdzie horyzont się zaciera. Gdzie towarzyszy się odchodzącym, gdzie się za nimi tęskni. Inspiracją jest najnowsza książka Małgorzaty Lebdy „Dunaj. Chyłe pola”, z której pochodzi dzisiejszy wiersz. Inspiracją do tego wyboru była zaś rozmowa, którą przeprowadziłam z poetką, a nawet dwiema, bo również debiutującą Agą Zano („czwarte wymieranie”  ukazało się w tym samym wydawnictwie - Warstwy) w warszawskim Nowym Teatrze.

Posłuchajcie!
Magdalena Kicińska

---
Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz.
https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Wiersz z chyłych pól

"Pismo” to aż i zaledwie 96 stron. Czujesz niedosyt po jego lekturze? Chciałabyś lub chciałbyś doczytać, dosłuchać bądź dooglądać coś à propos przewodniego tematu ostatniego numeru? Nazywam się Zuzanna Kowalczyk i co miesiąc będę polecać książki, filmy i podcasty - ogólnie teksty kultury - które uzupełniają kontekst i poszerzają perspektywę. Dla ciekawych świata i lubiących drążyć głębiej. Dzisiejszy podcast będzie à propos… miast przyszłości.

Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. 
magazynpismo.pl/prenumerata/

Materiał nagrano w Studiu Osorno.

Podcast Pisma. À propos miast przyszłości

Posłuchaj pierwszego odcinka nowego podcastu Pisma autorstwa redaktorki naczelnej magazynu, Magdaleny Kicińskiej. Kolejne odcinki będziemy publikować w każdy poniedziałek.

---------------------------
Wiersz na poniedziałek:

BRONKA NOWICKA
"Bestiariusze. O empatii i stracie"

Codziennie kupowała siatkę bułek. – Wstyd mi żyć – mówiła sprzedawczyniom. Widać uznała, że w jej wieku jest to nadużyciem. Chowała kajzerki i uśmiechała się przepraszająco, odsłaniając zęby podobne do macew. Kilka poczerniałych steli zapadło się w dziąsła. Cmentarz w ustach był wiekowym miejscem pochówku. Po wyjściu z piekarni, nie odrywając stóp od ziemi, przesuwała się w stronę parku. Niedołężne ręce nie mogły skubać pieczywa, więc by nakarmić ptaki, darła bułki na grobach. Pluła rozdrobnionym ciastem pod nogi. Gromada przyfruwała, zaczynała dziobanie. Gołębie i staruszka gruchali do siebie godzinami. Jeśli kiedyś na świecie zabranie bułek – pomyślałam – ona zacznie drobić ptakom siebie. Rzuci im resztki zębów, włosy, mięso. Gołębie zjedzą je i polecą ku górze. Stara, unoszona przez stado, wniebowstąpi.

Pies umarł jesienią. Latem leżał na tarasie i liniał na sztuczną trawę. Gdy rozłożyłam ją następnego roku, zleciały się wróble. Wyskubywały sierść spomiędzy nylonowych źdźbeł. Ciułały kłaki, aż uzbierały solidne wiązki; wtedy odlatywały. Pies leżał w ziemi pod rdestem. Ubrany w mrówki, żuki i larwy motyli nie szczekał na złodziei własnego futra. Ptaki zamierzały ogrzewać nim pisklęta, dopóki nie wyrosną im pióra. Do psa podpełzały korzenie rdestu, w którym były ukryte lęgowiska, jeszcze puste. Wróble zostawiały tam sierść, po czym wracały na taras. Stałam w ogrodzie i patrzyłam, jak mój pies zamienia się w gniazda. I choć poczułam, że nie istnieje coś takiego jak strata, poszłam pozbierać białe włosy z trawy. Zbiłam je w kłębek, włożyłam do kieszeni i miesiącami – nitka po nitce – jadłam.

Wiersz na poniedziałek. Bronka Nowicka o empatii i stracie

W drugim odcinku podcastu mówię o wierszu Sylwii Jaworskiej i o tym, że na łamach Pisma ukazują się nie tylko teksty uznanych już autorów i autorek, ale również tych na początku swojej twórczej drogi. Propozycji wierszy do opublikowania dostajemy sporo, czasem trudno wybrać spośród wielu propozycji ten jeden utwór. Wiersz Jaworskiej zwrócił moją uwagę, bo autorce udało się uchwycić i opisać pewien stan ducha, który wielu z nas, chyba większość - jeśli miała szczęście - przeżyła. Jaki? Posłuchajcie podcastu, zapraszam.
Magdalena Kicińska

------------------------------
(...)
SYLWIA JAWORSKA

Wylejemy na siebie wrzątek latem.
Będziemy sobie parzyć stopy z miłości.
Zimą odmrozimy sobie ręce.
Włożymy je do piachu.
Wykopiemy na wiosnę.
Ale teraz jest jesień.
Nie ma zagrożenia.

Wiersz na poniedziałek. Sylwia Jaworska i słodko-gorzkie wspomnienia

W trzecim odcinku podcastu Wiersz na poniedziałek opowiem o twórczości poety, którego zaangażowanie społeczne i sposób odpowiadania na rzeczywistość są bardzo interesujące i bliskie mnie samej. Bohaterem tego spotkania będzie Szczepan Kopyt, jeden z najciekawszych głosów pokolenia lat osiemdziesiątych. Poeta, muzyk, artysta nieobojętny. Zapraszam serdecznie,
Magdalena Kicińska

Partnerem cyklu jest Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku, organizator Festiwalu Europejski Poeta Wolności.

---------------

Szczepan Kopyt
PAPKA

młodzi ludzie we wnętrzu jak z reklamy mebli
piją na zdjęciu papkę-surogat posiłku

ich spojrzenia są nieobecne

być może kiedyś rzeczywiście odłożą z pensji
za udział na planach innych filmów i sesji
na taki remont na bycie ze sobą dalej
i mieszkanie w nieco gorszym ale jednak standardzie

być może nie wpadną w nałogi
być może służba zdrowia będzie dla nich łaskawa
bo mają w rodzinie kogoś kto zna kogo trzeba

gdy ich rower deskorolkę czy żwawy krok zmiażdży
połyskliwy samochód udający jeepa

i może wtedy akurat przyjdzie im do głowy
że nowy standard i nowe choroby wielu
pracowników odżywianych glutem zamiast żarciem
by wycisnąć z nich więcej
to także ich wina

choć nie wiedzieli co czynią
choć należałoby wątpić

Wiersz na poniedziałek. Szczepan Kopyt i poezja zaangażowana

"Pismo” to aż i zaledwie 96 stron. Czujesz niedosyt po jego lekturze? Chciałabyś lub chciałbyś doczytać, dosłuchać bądź dooglądać coś à propos przewodniego tematu ostatniego numeru? Nazywam się Zuzanna Kowalczyk i co miesiąc będę polecać książki, filmy i podcasty - ogólnie teksty kultury - które uzupełniają kontekst i poszerzają perspektywę. Dla ciekawych świata i lubiących drążyć głębiej. Dzisiejszy podcast będzie à propos… jedzenia.

Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika.
magazynpismo.pl/prenumerata/

Materiał nagrano w Studiu Osorno.

Podcast Pisma. À propos jedzenia

O literaturze krajów nadbałtyckich nie mówi się w Polsce zbyt często, a poezja - jak to z poezją w ogóle niestety bywa - jest pomijana zupełnie. Spróbujmy więc przełamać ten trend. Na początek: Litwa i poetka, którą już w Piśmie publikowaliśmy. 
Posłuchajcie czwartego odcinka podcastu. 
Magdalena Kicińska
________________

KOBIETA W METRZE NIE CHCE MOJEJ CHUSTECZKI
Agnė Žagrakalytė


uraza przez
 takie nic, 
z niczego 
nie bierze się uraza, puchnie pod naporem lat:
szczęki trzeszczą od niedomówień, od haustów
 urazy lekkich jak hel, potężnych, co
 noc uraza lewituje nad wami, 
co noc jej cień sny wasze brutalnie
 szarpie. 

Uraza to bydlak, jednorożec, 
uraza to ryba-miecz, kobieta-sierp, 
uraza to kobieta-iglicznia, 
kolce urazy rozpierają się we mnie
 jak druty parasola, jak ciernik, kat, który też jest rybą: 

jeszcze narybek mnie zarybił w przypływie ciszy: 
a teraz rozrywa mnie na strzępy, rozpadam się, 
strzępię.

Tłumaczenie: Zuzanna Mrozikowa

Wiersz na poniedziałek. Szamanka Agnė Žagrakalytė

Również i ten poniedziałek spędzamy nad Bałtykiem. Tym razem za sprawą poezji łotewskiej autorki, Ingi Gaile, tłumaczonej na polski przez Agnieszkę Smarzewską. Jej, zatytułowany nomen omen "Podróż", wiersz zachwycił mnie tak, jak i cały tomik - "Wielkanoc".
Magdalena Kicińska
----------------------------------
PODRÓŻ 
Inga Gaile 
tłum. Agnieszka Smarzewska

Nie jestem chłopcem ze Strefy Gazy, którego budzą świszczące
 odgłosy, gdy śpi na materacu w szkolnej sali gimnastycznej. 
Nie jestem.
Nie jestem badaczką kosmosu z Niemiec, bardzo piękną, istną 
aryjką, w naszych stronach tylko transwestyci są tak piękni. 
Nie jestem. 
Nie jestem dziadkiem – w pół obrotu przed kabiną pilota, mrużę 
oczy, wierzę, że wszystko to, co się dzieje, to kadr z filmu 
oglądanego przez synka. 
Nie jestem. 
Nie jestem żydowskim/palestyńskim nastolatkiem, w przeguby rąk 
wgryza się powróz, czuję wargami, że tkanina worka jest słodka. 
Nie jestem. 
Nie jestem kobietą z Indii zakochaną w mężczyźnie z wyższej kasty, 
przekradam się z łóżka kochanka do domu, w oknie sąsiadów 
mój człowiek, który tak chciałby się nazywać, pojmuję, jak 
bardzo nie chcę umierać, czerwona kula słońca nad metalicznym
 Gangesem, ostatnie wspomnienie,  ostatnie wspomnienie, co jest moim
ostatnim wspomnieniem, chcę 
krzyczeć do wszystkich opłakujących, żebym nie musiała ginąć, 
żebym była wdech, wydech, dziadkiem, mężczyzną, Gangesem, 
żebym była czasem, żebym była opaską na ręku noworodka urodzonego przed nadchodzącą wojną, 
żebym była w tej chwili, gdy staruszek kupuje w Rimi kiełbasę, 
„Nowiny”, upada mu okrągły metalowy zegarek – księżyc, on
 sam, oczywiście, pachnie jesienią, mężczyzna, to ja, nachyla się, 
żeby podnieść zegarek dłonią spoconą od słońca, 
jego ramienia dotyka dziewczyna, to też ja, jesteśmy nad morzem, 
w oddali migoczą ogniki,
 jeszcze nie jest groźnie, 
pływamy, ślepe kocięta w wielkiej misce ulubieńca matki, 
ktoś walczy ze słowami, żeby powiedzieć, rozumiesz, może, jeśli 
tak, to może udałaby się podróż, może, gdyby wszystko 
przerwać, przekrzyczeć, na chwilę się zatrzymać, nie zaczynać 
wszystkiego od nowa, 
nie, po prostu tak, dotyka jej piersi, to też jestem ja, może udałaby
 się podróż, 
choć pewnie nic takiego nie ma, 
jest tylko statek, statek oddalający się przez pożółkłe kartki, i tylko 
ogromny, równy bezkres wód, słońce nurkuje, stoję na brzegu
 i nie rozumiem, jak mogłam to wszystko, w tak krótkim czasie, 
w tak dziwny sposób, jak, bo przecież chciałam dobrze, 
za moimi plecami stoi młoda kobieta z ogromnym brzuchem i jest  
mi jej oczywiście żal. 

W nogach łóżka siedzi staruszka z pistoletem, a na balkonie słoń w 
pozie Buddy, zostałam wciśnięta na czarną półkę między 
Deleuze’a a Body, podoba mi się, 
w mieszkaniu sąsiadów rozlega się płacz dziecka, 
 widzę, jak się budzą, 
jego ręka na jej okrągłym brzuchu, ona mówi:  
nie jestem, naprawdę nie jestem

Wiersz na poniedziałek. Inga Gaile nad Bałtykiem

Pismo to aż i zaledwie 96 stron. Czujesz niedosyt po jego lekturze? Chciałabyś lub chciałbyś doczytać, dosłuchać bądź dooglądać coś à propos przewodniego tematu ostatniego numeru? Nazywam się Zuzanna Kowalczyk i co miesiąc będę polecać książki, filmy i podcasty - ogólnie teksty kultury - które uzupełniają kontekst i poszerzają perspektywę. Dla ciekawych świata i lubiących drążyć głębiej. Dzisiejszy podcast będzie à propos… kapitalizmu.

Punktem wyjścia dla podcastu À propos jest felieton Przypisy w magazynie Pismo: https://magazynpismo.pl/idee/felietony/a-propos-kapitalizmu/?seo=pw

Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika: magazynpismo.pl/prenumerata/

Materiał nagrano w Studiu Osorno.

Podcast Pisma. À propos kapitalizmu

Pismo to aż i zaledwie 96 stron. Czujesz niedosyt po jego lekturze? Chciałabyś lub chciałbyś doczytać, dosłuchać bądź dooglądać coś à propos przewodniego tematu ostatniego numeru? Nazywam się Zuzanna Kowalczyk i co miesiąc będę polecać książki, filmy i podcasty - ogólnie teksty kultury - które uzupełniają kontekst i poszerzają perspektywę. Dla ciekawych świata i lubiących drążyć głębiej. Dzisiejszy podcast będzie à propos… ochrony zdrowia.

Punktem wyjścia dla podcastu À propos jest felieton Przypisy w magazynie Pismo: https://magazynpismo.pl/idee/felietony/a-propos-zdrowia-epidemia-koronawirus-podcast/

Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika: magazynpismo.pl/prenumerata/

Materiał nagrano w Studiu Osorno.

Podcast Pisma. À propos zdrowia

Pismo to aż i zaledwie 96 stron. Czujesz niedosyt po jego lekturze? Chciałabyś lub chciałbyś doczytać, dosłuchać bądź dooglądać coś à propos przewodniego tematu ostatniego numeru? Nazywam się Zuzanna Kowalczyk i co miesiąc będę polecać książki, filmy i podcasty - ogólnie teksty kultury - które uzupełniają kontekst i poszerzają perspektywę. Dla ciekawych świata i lubiących drążyć głębiej. Dzisiejszy podcast będzie à propos… lęku.

Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika: magazynpismo.pl/prenumerata/

Materiał nagrano w Studiu Osorno.

Podcast Pisma. À propos lęku

Nowa Opowieść. Nowe Śledztwo Pisma.

W kwietniu 2019 roku ginie Nicola. Miesiąc później Julia. A w grudniu Kamila. Nieszczęśliwe wypadki, czy może morderstwa? Co łączyło trzy nastolatki mieszkające w okolicach Jeleniej Góry? Czy to przypadek, że chodziły do tej samej szkoły, miały wspólnych przyjaciół i padły ofiarą podobnej przemocy? Jedno liceum, jeden rok i trzy zagadkowe śmierci.

Ta historia dotyczy osób, które samotnie zmagały się ze swoimi problemami. Dlatego podajemy numery miejsc, do których można bezpłatnie zadzwonić i poprosić o pomoc, albo po prostu porozmawiać. Jeśli zmagasz się z trudną sytuacją, nie wiesz, co zrobić, zadzwoń. Podziel się tym, co przeżywasz. Zapewnią Ci bezpieczeństwo i dyskrecję. Pomogli już wielu. Zadzwoń pod bezpłatny numer 800 70 2222 całodobowego Centrum Wsparcia dla osób w kryzysie. Możesz też napisać maila lub skorzystać z czatu na stronie www.liniawsparcia.pl. Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży to 116 111. Jest bezpłatny i czynny codziennie całą dobę, podobnie jak infolinia dla dzieci i młodzieży, rodziców oraz pedagogów działająca pod numerem 800 080 222. Jeśli Ty, ktoś z Twoich bliskich lub osób, które znasz, doświadcza przemocy skontaktuj się z Ogólnopolskim Pogotowiem dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” dzwoniąc pod całodobowy i bezpłatny numer 800 120 002.

Drugi sezon Śledztwa będzie miał premierę 2 października 2020 roku na stronie śledztwopisma.pl i w kanałach Śledztwa Pisma na YouTube, Spotify, Apple Podcast, Google Podcast, Soundcloud i w innych serwisach podcastowych.

Prenumeratorzy miesięcznika „Pismo. Magazyn opinii” oraz subskrybenci „Pisma”, Audioteki i TOK FM Premium będą mogli słuchać wszystkich odcinków na tydzień przed ich oficjalną premierą, począwszy od 25 września, na stronach magazynpismo.pl, tokfm.pl oraz w aplikacjach Audioteki i Radia TOK FM.

Drugi sezon Śledztwa Pisma, pierwszego polskiego reporterskiego serialu podcastowego, powstał dzięki wsparciu Sebastiana Kulczyka oraz Fundacji One Day. Wyprodukowała go Fundacja Pismo, wydawca miesięcznika „Pismo. Magazyn Opinii”. Partnerami dystrybucyjnym są Audioteka oraz Radio TOK FM.

Śledztwo Pisma, zwiastun 2 sezonu

W kwietniu 2019 roku ginie Nicola. Miesiąc później Julia. A w grudniu Kamila. Co łączyło trzy nastolatki mieszkające w okolicach Jeleniej Góry? Czy to przypadek, że chodziły do tej samej szkoły?

Kilka tygodni po emisji pierwszego Śledztwa Pisma dostaliśmy mail, którego autorka stwierdziła, że ma temat na nowy sezon. W wiadomości załączyła notkę z lokalnego serwisu informacyjnego o śmierci siedemnastolatki – Kamili. Jej ciało dwa tygodnie wcześniej znaleziono w pobliżu rodzinnego domu, w niewielkiej miejscowości u podnóża Gór Izerskich na Dolnym Śląsku. W niedzielę 8 grudnia wyszła z domu. Miała jechać do licealnego internatu. Na miejsce nie dotarła. Prokuratura wykluczyła udział osób trzecich i w ciągu dwóch tygodni umorzyła śledztwo, ale bliscy dziewczyny mieli co do tego wątpliwości.

Barbara Sowa rozpoczyna śledztwo, by dowiedzieć się, co tak naprawdę przytrafiło się Kamili i pozostałym dziewczynom.

Ta historia dotyczy osób, które samotnie zmagały się ze swoimi problemami. Dlatego podajemy numery miejsc, do których można bezpłatnie zadzwonić i poprosić o pomoc, albo po prostu porozmawiać. Jeśli zmagasz się z trudną sytuacją, nie wiesz, co zrobić, zadzwoń. Podziel się tym, co przeżywasz. Zapewnią Ci bezpieczeństwo i dyskrecję. Pomogli już wielu. Zadzwoń pod bezpłatny numer 800 70 2222 całodobowego Centrum Wsparcia dla osób w kryzysie. Możesz też napisać maila lub skorzystać z czatu na stronie www.liniawsparcia.pl. Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży to 116 111. Jest bezpłatny i czynny codziennie całą dobę, podobnie jak infolinia dla dzieci i młodzieży, rodziców oraz pedagogów działająca pod numerem 800 080 222. Jeśli Ty, ktoś z Twoich bliskich lub osób, które znasz, doświadcza przemocy skontaktuj się z Ogólnopolskim Pogotowiem dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” dzwoniąc pod całodobowy i bezpłatny numer 800 120 002.

Drugi odcinek będzie miał swoją premierę 9 października na stronie śledztwopisma.pl i w kanałach Śledztwa Pisma na YouTube, Spotify, TIDAL, Apple Podcast, Google Podcast, Soundcloud i w innych serwisach podcastowych.

Prenumeratorzy miesięcznika „Pismo. Magazyn opinii” oraz subskrybenci „Pisma”, Audioteki i TOK FM Premium mogą odsłuchać go już 2 października na stronach magazynpismo.pl, tokfm.pl oraz w aplikacjach Audioteki i Radia TOK FM.

Śledztwo Pisma, sezon 2 odcinek 1: Dzika róża

W drugim odcinku opowiadamy o Nicoli, dziewczynie, która zginęła jako pierwsza spośród trzech uczennic niewielkiego liceum w Lubomierzu. Co kryje jej historia? 

Barbara Sowa wpada na trop Nicoli w pizzerii w Gryfowie Śląskim, gdzie wedle relacji matki swoje urodziny miała świętować Kamila, bohaterka pierwszego odcinka. Nicola studiowała pedagogikę razem z pracownicą pizzerii, wcześniej chodziła do tego samego liceum, w którym uczyła się Kamila. Zginęła w piątkowy wieczór, 5 kwietnia 2019 roku. Jej ciało znaleziono na torach, na ręce miała opaskę, która była biletem wstępu do pobliskiego klubu. 

Ta historia dotyczy osób, które samotnie zmagały się ze swoimi problemami. Dlatego podajemy numery miejsc, do których można bezpłatnie zadzwonić i poprosić o pomoc, albo po prostu porozmawiać. Jeśli zmagasz się z trudną sytuacją, nie wiesz, co zrobić, zadzwoń. Podziel się tym, co przeżywasz. Zapewnią Ci bezpieczeństwo i dyskrecję. Pomogli już wielu. Zadzwoń pod bezpłatny numer 800 70 2222 całodobowego Centrum Wsparcia dla osób w kryzysie. Możesz też napisać maila lub skorzystać z czatu na stronie www.liniawsparcia.pl. Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży to 116 111. Jest bezpłatny i czynny codziennie całą dobę, podobnie jak infolinia dla dzieci i młodzieży, rodziców oraz pedagogów działająca pod numerem 800 080 222. Jeśli Ty, ktoś z Twoich bliskich lub osób, które znasz, doświadcza przemocy skontaktuj się z Ogólnopolskim Pogotowiem dla Ofiar Przemocy w Rodzinie  „Niebieska Linia” dzwoniąc pod całodobowy i bezpłatny numer 800 120 002.

Trzeci odcinek będzie miał swoją premierę 16 października na stronie śledztwopisma.pl i w kanałach Śledztwa Pisma na YouTube, Spotify, TIDAL, Apple Podcast, Google Podcast, Soundcloud i w innych serwisach podcastowych.

Prenumeratorzy miesięcznika „Pismo. Magazyn opinii” oraz subskrybenci „Pisma”, Audioteki i TOK FM Premium mogą odsłuchać go już 9 października na stronach magazynpismo.pl, tokfm.pl oraz w aplikacjach Audioteki i Radia TOK FM.

Śledztwo Pisma, sezon 2 odcinek 2: Starsza siostra

W trzecim odcinku Barbara Sowa próbuje zrekonstruować wydarzenia z tragicznego piątkowego wieczoru w Jeleniej Górze. Co się wydarzyło w klubie, w którym Nicola bawiła się przed śmiercią? 

Śledczy wykluczyli, że do śmierci Nicoli przyczynił się ktoś jeszcze, jednak przyjaciele dziewczyny mnożyli wątpliwości. Ich podejrzenia wzbudzał fakt, że Nicola wyszła z klubu bez kurtki i telefonu, a znajomi, którzy jej towarzyszyli, zwlekali ze zgłoszeniem jej zaginięcia. Czy coś ukrywali? 

Ta historia dotyczy osób, które samotnie zmagały się ze swoimi problemami. Dlatego podajemy numery miejsc, do których można bezpłatnie zadzwonić i poprosić o pomoc, albo po prostu porozmawiać. Jeśli zmagasz się z trudną sytuacją, nie wiesz, co zrobić, zadzwoń. Podziel się tym, co przeżywasz. Zapewnią Ci bezpieczeństwo i dyskrecję. Pomogli już wielu. Zadzwoń pod bezpłatny numer 800 70 2222 całodobowego Centrum Wsparcia dla osób w kryzysie. Możesz też napisać maila lub skorzystać z czatu na stronie www.liniawsparcia.pl. Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży to 116 111. Jest bezpłatny i czynny codziennie całą dobę, podobnie jak infolinia dla dzieci i młodzieży, rodziców oraz pedagogów działająca pod numerem 800 080 222. Jeśli Ty, ktoś z Twoich bliskich lub osób, które znasz, doświadcza przemocy skontaktuj się z Ogólnopolskim Pogotowiem dla Ofiar Przemocy w Rodzinie  „Niebieska Linia” dzwoniąc pod całodobowy i bezpłatny numer 800 120 002.

Czwarty odcinek będzie miał swoją premierę 23 października na stronie śledztwopisma.pl i w kanałach Śledztwa Pisma na YouTube, Spotify, TIDAL, Apple Podcast, Google Podcast, Soundcloud i w innych serwisach podcastowych.

Prenumeratorzy miesięcznika „Pismo. Magazyn opinii” oraz subskrybenci „Pisma”, Audioteki i TOK FM Premium mogą odsłuchać go już 16 października na stronach magazynpismo.pl, tokfm.pl oraz w aplikacjach Audioteki i Radia TOK FM.

Śledztwo Pisma, sezon 2 odcinek 3: Krew na butach

W czwartym odcinku opowiadamy o Julii, przyjaciółce Kamili z równoległej klasy i internatu. 

Barbara Sowa spotyka się z jej rodzicami, przyjaciółmi oraz chłopakiem i poznaje dramatyczne szczegóły z życiorysu dziewczyny. Dziennikarka jest wstrząśnięta historią Julii. Decyduje się zmienić sposób opowiadania o tragedii swoich bohaterek.

Ta historia dotyczy osób, które samotnie zmagały się ze swoimi problemami. Dlatego podajemy numery miejsc, do których można bezpłatnie zadzwonić i poprosić o pomoc, albo po prostu porozmawiać. Jeśli zmagasz się z trudną sytuacją, nie wiesz, co zrobić, zadzwoń. Podziel się tym, co przeżywasz. Zapewnią Ci bezpieczeństwo i dyskrecję. Pomogli już wielu. Zadzwoń pod bezpłatny numer 800 70 2222 całodobowego Centrum Wsparcia dla osób w kryzysie. Możesz też napisać maila lub skorzystać z czatu na stronie www.liniawsparcia.pl. Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży to 116 111. Jest bezpłatny i czynny codziennie całą dobę, podobnie jak infolinia dla dzieci i młodzieży, rodziców oraz pedagogów działająca pod numerem 800 080 222. Jeśli Ty, ktoś z Twoich bliskich lub osób, które znasz, doświadcza przemocy skontaktuj się z Ogólnopolskim Pogotowiem dla Ofiar Przemocy w Rodzinie  „Niebieska Linia” dzwoniąc pod całodobowy i bezpłatny numer 800 120 002.

Piąty odcinek będzie miał swoją premierę 30 października na stronie śledztwopisma.pl i w kanałach Śledztwa Pisma na YouTube, Spotify, TIDAL, Apple Podcast, Google Podcast, Soundcloud i w innych serwisach podcastowych.

Prenumeratorzy miesięcznika „Pismo. Magazyn opinii” oraz subskrybenci „Pisma”, Audioteki i TOK FM Premium mogą odsłuchać go już 23 października na stronach magazynpismo.pl, tokfm.pl oraz w aplikacjach Audioteki i Radia TOK FM.

___________________

Zobacz również materiały dodatkowe do czwartego odcinka na śledztwopisma.pl:

1. Samobójstwa nastolatków – dlaczego oficjalne statystki pokazują tylko część prawdy? 
https://sledztwopisma.pl/sledztwo-w-liczbach/samobojstwa-nastolatkow-dlaczego-oficjalne-statystyki-pokazuja-tylko-czesc-prawdy/

2. Jak szkoła może pomóc uczniom w kryzysie?
https://sledztwopisma.pl/bez-kategorii/jak-szkola-moze-pomoc-nastolatkom-w-kryzysie/

3. Masz kryzys? Nie bój się szukać pomocy
https://sledztwopisma.pl/bez-kategorii/masz-kryzys-nie-boj-sie-szukac-pomocy/

4. Depresja? Nie wiadomo, od czego zacząć 
https://sledztwopisma.pl/bez-kategorii/depresja-nie-wiadomo-od-czego-zaczac/

5. 10 zasad, jak pomóc osobie w kryzysie 
https://sledztwopisma.pl/bez-kategorii/10-zasad-jak-pomoc-osobie-w-kryzysie/

6. Samobójstwo. Jak rozpoznać kryzys i zareagować? 
https://sledztwopisma.pl/bez-kategorii/samobojstwo-jak-rozpoznac-kryzys-i-zareagowac/

Śledztwo Pisma, sezon 2 odcinek 4: Dziewczyna z Narnii

„Pismo. Magazyn opinii” to miesięcznik, który łączy w sobie fakt, literaturę, obraz oraz humor. Podcasty to nasz konik, dlatego wszystkie teksty udostępniamy naszym prenumeratorom w wersji audio. W kanale Pismo do słuchania znajdziesz aktorskie interpretacje wierszy, ale też nagrania esejów czy reportaży publikowanych na łamach magazynu, comiesięczną debatę z cyklu Premiera Pisma oraz podcasty: "Jak naprawić przyszłość?" autorstwa Barbary Sowy, "Wiersz na poniedziałek", Magdaleny Kicińskiej i cykl "A propos" Zuzanny Kowalczyk. Aby słuchać wszystkich naszych tekstów wykup prenumeratę na stronie www.magazynpismo.pl.

Pismo. Magazyn Opinii

Pinned to spotlight

Popular tracks