Nadat van de Wint eind jaren ‘60 was vertrokken uit Amsterdam, keerde hij tien jaar later de hele kunstwereld de rug toe. Zijn carrière zat toen net internationaal in de lift, hij exposeerde in Bazel en er kwamen aanbiedingen uit Rome en New York om daar een tijdje te gaan wonen en werken. Het gedoe rondom tentoonstellingen begon hem steeds meer tegen te staan. Ruimte, dat is wat hij wilde. Geen concessies. Totale vrijheid. Van de wint zet zijn zinnen op een verwilderd terrein vlakbij Den Helder, dat hij nog kent van zijn kinderjaren. Hier moet hij in totale vrijheid zijn gang kunnen gaan. Na wat gelobby bij de gemeente krijgt hij voor elkaar dat hij het land mag gebruiken. Tot aan zijn plotselinge dood in 2006 werkt Ruud van de Wint aan zijn magnum opus: De Nollen. Het landschapskunstwerk wordt nu beheerd door zijn twee zonen. Het is open voor publiek en er zijn vergevorderde plannen voor een museum op het terrein.

Rudi van de Wint  #4 - Magnum opus: de Nollen

In 1986 bereikt Rudi van de Wint een doorbraak in zijn werk. Voor hemzelf en voor het grote publiek. Hij maakt dan een groot kunstwerk voor de nieuwe vergaderzaal van de Tweede Kamer. Dat werk voor de Tweede Kamer is zo groot, dat hij er een aparte Marineloods in het centrum van Den Helder voor huurt.

Rudi van de Wint  #3 - Voorbij het canvas

De schoonheid van de natuur, van de kosmos, vastleggen. En begrijpen. Dat verlangen is doorweven in het werk van Van de Wint. Dat zie je niet alleen in zijn schilderijen, maar ook in zijn beelden voor de openbare ruimte. Die werken ken je misschien ook wel, zonder dat je weet dat het van Rudi vd Wint is. Bijvoorbeeld de Tong, een reusachtige ovaal van koperdraad die op de Knardijk langs de A6 bij Lelystad staat. En zo staan er talloze beelden van hem door het hele land.

Rudi van de Wint #2 - De kosmos

Ruud van de Wint was 63 jaar oud toen hij in 2006 overleed. Zomaar plotseling, terwijl hij aan het werk was rond zijn huis en atelier op de Nollen in Den Helder. Wat hij achterliet waren honderden olieverfschilderijen, eindeloos veel tekeningen van nog te gieten beelden, stapels brieven waarin hij zijn eigen werk probeert te duiden én een zelfgemaakt landschap
in Den Helder. Een veelzijdig kunstenaar dus. En als je de kern van al zijn werk in een woord zou moeten samenvatten, dan is het: tegenstellingen.

Rudi van de Wint #1 - Twee kunstenaars ineen

Podcaster Mila Haak gaat een half uur zitten voor het schilderij "Bomen aan het water" van Allart van Everdingen. Wat vertelt het schilderij? Ze spreekt met Christi Klinkert (conservator Stedelijk Museum Alkmaar,)Joop Schaminée (vegetatiekundige) en Loek Hesemans (adviseur gezondheid bij Staatsbosbeheer).

Aflevering 4 van de serie "Verder kijken" door Mila Haak.

Mila Haak kijkt naar Allart van Everdingen - Bomen aan het water (ca. 1650-1660)

Podcaster Mila Haak gaat een half uur zitten voor twee werken uit de vaste collectie van Stedelijk Museum Alkmaar. Waar kijkt ze eigenlijk naar bij het schilderij van de Retourvloot? Mila bespreekt het niet vertelde verhaal met Reggie Baay (gespecialiseerd in koloniale en postkoloniale literatuur en geschiedenis).

Mila Haak kijkt naar ons slavernijverleden

In het 100ste geboortejaar van dichter en kunstenaar Lucebert spreekt journalist Tom Rooduijn met familie, vrienden en kenners van het dubbeltalent. Zes jaar na zijn radiodocumentaire “De kwestie Lucebert” (VPRO, Radio Doc) zoekt Rooduijn naar het antwoord op de vraag; wie was Lucebert? Deze podcast is gemaakt bij de tentoonstelling 100XLucebert die tot 1 september 2024 te zien is in Stedelijk Museum Alkmaar. De opnames zijn gemaakt in het Luceberthuis in Bergen.  

Deel II:
Over onder meer de invloeden op de jonge Lucebert, de brieven die hij in WO II vanuit Duitsland schreef, zijn jazz-vriendschap met Cas de Quay en de betekenis van zijn poëzie.

Ruud de Quay – zoon van Luceberts vriend Cas de Quay en secretaris Luceberthuis 
Maria Smook-Krikke – was bevriend met Lucebert, auteur Hommage aan Lucebert 
Ulli Jessurun d'Oliveira – interviewde Lucebert in 1959, auteur Luceberts zoekende oog 
Graa Boomsma – biograaf van Bert Schierbeek, journalist De Groene Amsterdammer 

Opnametechniek: Justin Klinkenberg
Montagetechniek: Berry Kamer
Samenstelling: Tom Rooduijn

Luceberthuis.nl
stedelijkmuseumalkmaar.nl

100XLucebert #2

Welkom

In het 100ste geboortejaar van dichter en kunstenaar Lucebert spreekt journalist Tom Rooduijn met familie, vrienden en kenners van het dubbeltalent. Zes jaar na zijn radiodocumentaire “De kwestie Lucebert” (VPRO, Radio Doc) zoekt Rooduijn naar het antwoord op de vraag; wie was Lucebert? Deze podcast is gemaakt bij de tentoonstelling 100XLucebert die tot 1 september 2024 te zien is in Stedelijk Museum Alkmaar. De opnames zijn gemaakt in het Luceberthuis in Bergen.  

Deel I:
Over onder meer de jeugd van Lucebert, het gezin-Swaanswijk bij Bertolt Brecht in Berlijn, de kunstenaar als vader, zijn politiek engagement en zijn beeldende kunst en fotografie.

Henny Swaanswijk – oudste dochter van Lucebert 
Maia Swaanswijk – jongste dochter van Lucebert 
Kees Groenendijk – zoon van Kees Groenendijk, vriend van Lucebert en verzamelaar 
Hélène Webers – conservator van de tentoonstelling 100XLucebert

Opnametechniek: Justin Klinkenberg
Montagetechniek: Berry Kamer
Samenstelling: Tom Rooduijn

Luceberthuis.nl
stedelijkmuseumalkmaar.nl

100XLucebert #1

Nu corona ons binnenhoudt, biedt Stedelijk Museum Alkmaar een virtuele audiotour door de tentoonstelling Collectie Paul Rijkens.
Schilder Henk Helmantel vertelt over het schilderij van Jan Bogaerts.

Jan Bogaerts (1878-1962)
Bakje met eieren, 1926
Olieverf op doek, 33 x 55,5 cm
Collectie Museum Helmantel, Westeremden
Bogaerts weet de ‘alledaagsheid naar poëzie te verheffen’ schreef een kunstcriticus over dit schilderij toen Rijkens het verwierf. De verstilde compositie in drie horizontale banen, een Delfts witte kom met gebruikssporen, eieren en een bloem straalt rust uit. Het is een geraffineerd spel van fijne kleuren en schaduwen.

Stop 1. Henk Helmantel over het schilderij 'bakje met eieren' van Jan Bogaerts

Nu corona ons binnenhoudt, biedt Stedelijk Museum Alkmaar een virtuele audiotour door de tentoonstelling Collectie Paul Rijkens.
Schilder Henk Helmantel vertelt over het schilderij van Jan Bogaerts.

Walter Vaes (1882-1958)
Stilleven met kreeft en appelen
Olieverf op doek, 63 x 123 cm
Collectie Museum Helmantel, Westeremden
Volgens kunstcriticus Plasschaert is het stilleven ‘de kleinste spiegel, waarin de schilders 't eigen gezicht weerkaatsen en zien weerkaatst’. Rijkens vond het een voorrecht om Walter Vaes te leren kennen. Hij bezocht de kunstenaar in Antwerpen en op zijn beurt bezocht Walter Vaes hem regelmatig in Wassenaar en in Engeland. Deze bezoeken legde Vaes dan weer vast op tekening.

Walter Vaes (1882-1958)
Twee peren, circa 1923 
Olieverf op doek, 29,5 x 36,5 cm
Particuliere collectie
Op een vlak dat als een diagonaal het beeld snijdt, zijn twee peren geplaatst. De vruchten vormen een tegenovergesteld driehoekje. De hoek van de muur maakt twee vlakken van de achtergrond en zorgt voor een verticale as. Een eenvoudige maar zeer weldoordachte compositie. Vaes schilderde de peren alsof ze zo zijn geplukt en neergelegd, stoffelijk en rijk van kleur.

Walter Vaes (1882-1958)
Rog tegen grijze achtergrond, circa 1910 
Olieverf op doek, 82,5 x 65 cm
Singer Laren, schenking Groeneveld-Woerlee 1993
Vaes schilderde de rog aan een haak hangend tegen een witte deur zeer natuurgetrouw: de lillende massa van de kraakbeenvis, de staart, strak en hard, ontveld, met gestold donker bloed er nog aan. Het is van een confronterende, maar tegelijk grote schoonheid.

Stop 2. Henk Helmantel over Walter Vaes

De Toorop-dynastie bestaat uit Jan Toorop, zijn dochter Charley Toorop en haar zoon Edgar Fernhout. De oeuvres van de drie opeenvolgende generaties weerspiegelen de ontwikkeling van de moderne kunst: van de realistische en symbolistische kunst van het einde van de negentiende eeuw (Jan Toorop) via het neorealisme van de jaren dertig (Charley Toorop) naar de abstracte kunst van de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw (Edgar Fernhout).

Deze goedbezochte tentoonstelling was van september 2019 tot en met januari 2020 in Stedelijk Museum Alkmaar te zien.

Dit sleutelwerk schildert Charley, in tegenstelling tot al haar andere werk, niet voor de particuliere markt, maar voor de museumwereld. Het is bedoeld als een PR statement naar de kunstmarkt, zeg maar als ‘legacy’ van een kunstenaarsdynastie. Zó ziet ze haar vader Jan, zoon Edgar en zichzelf graag en zó wil ze ook dat anderen hen zien. In de tentoonstelling ‘De drie generaties’ die ze in 1937 samenstelt van het werk van haar zoon, vader en zichzelf benadrukt ze hun verwantschap.

Bij deze stop:
Charley Toorop
Drie generaties, 1941-1950
Olieverf op doek 
Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam

Negen jaar werkte Charley Toorop aan dit schilderij waarin ze Toorop-dynastie vastgelegde, als in een testament. Ze positioneerde zichzelf als spilfiguur met haar penseel als dirigeerstok in de aanslag. Links van haar de grote bronzen kop van haar overleden vader Jan Toorop, gemaakt door John Rädecker. Rechts haar zoon Edgar Fernhout. Hij staat met zijn palet klaar om het penseel van haar over te nemen. De leden van de drie generaties zijn met elkaar verbonden door de spanten van het atelierraam. ‘Ik heb ze aan het kruis genageld’, zei Charley Toorop.

Het sleutelwerk - De Toorop Dynastie

De Toorop-dynastie bestaat uit Jan Toorop, zijn dochter Charley Toorop en haar zoon Edgar Fernhout. De oeuvres van de drie opeenvolgende generaties weerspiegelen de ontwikkeling van de moderne kunst: van de realistische en symbolistische kunst van het einde van de negentiende eeuw (Jan Toorop) via het neorealisme van de jaren dertig (Charley Toorop) naar de abstracte kunst van de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw (Edgar Fernhout).
Deze goedbezochte tentoonstelling was van september 2019 tot en met januari 2020 in Stedelijk Museum Alkmaar te zien.

Eddy Fernhout:
"Ik heb geen opleiding gehad, maar ik ben de zoon van Charley Toorop en kleinzoon van Jan Toorop en heb dus veel tussen schilderijen en schilderende mensen gezeten en zo het vak geleerd."

Wat voor Eddy geldt, geldt ook voor Charley: haar vader kent alle belangrijke schilders, beeldhouwers, schrijvers, dichters, architecten, filmmakers en musici van zijn tijd – en zij op haar beurt gaat ook veel om met de kunstenaars van haar generatie. Eddy maakt natuurlijk ook deel van die kring uit.

Bij deze stop:
Charley Toorop
Maaltijd der Vrienden, 1932-1933
Olieverf op doek
Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam

In haar huis ‘De Vlerken’ organiseerde Charley vaak etentjes, en soms ook muziekavonden, voor wisselende gezelschappen. Op deze Maaltijd der Vrienden uit 1932-1933 is haar vriendenkring te zien. Linksboven, een beeldje van Rädecker, daaronder v.l.n.r. en v.b.n.b.: Edgar Fernhout en zijn vrouw Rachel, John Rädecker met zijn vrouw Annie en zoon Noeki. Midden achter Gerrit Rietveld, Willem Oepts en Annetje Fernhout, Pyke Koch en John Fernhout en geheel rechts Jany Roland Holst, Charley zelf en Eva Besnyö, de vrouw van John.

In kunstenaarskringen - De Toorop Dynastie

Harm Goslink Kuiper maakte voor de tentoonstelling Vleiend Penseel, over de Alkmaarse meesterschilder Caesar van Everdingen, in 2016 een geestige en meeslepende audiotour. Een beeldend liedjesalbum voor voor alle leeftijden!

Harm Goslink Kuiper - Hier zijn de schutters!

Harm Goslink Kuiper maakte voor de tentoonstelling Vleiend Penseel, over de Alkmaarse meesterschilder Caesar van Everdingen, in 2016 een geestige en meeslepende audiotour. Een beeldend liedjesalbum voor alle leeftijden!

Harm Goslink Kuiper - Alleen met mijn hond

In 2020 is het 75 jaar geleden dat er een einde is gekomen aan de Tweede Wereldoorlog. Om bij de vrijheid stil te staan en het te vieren, presenteert Stedelijk Museum Alkmaar verhalen van Alkmaarders die de oorlog mee hebben gemaakt, opgetekend door kinderen die nu in hun oude buurt wonen. Hoe was dat in de oorlog? Wat hebben ze toen meegemaakt? Het derde verhaal is van Riet Roobeek, die stapelverliefd werd tijdens een clandestiene dansavond. 

De (online)tentoonstelling "75 jaar vrijheid, verhalen om nooit te vergeten" werd gemaakt in samenwerking met Oorlog uit mijn buurt en de 1e Montessorischool Alkmaar.

Het verhaal van Riet Roobeek

In 2020 is het 75 jaar geleden dat er een einde is gekomen aan de Tweede Wereldoorlog. Om bij de vrijheid stil te staan en het te vieren, presenteert Stedelijk Museum Alkmaar verhalen van Alkmaarders die de oorlog mee hebben gemaakt, opgetekend door kinderen die nu in hun oude buurt wonen. Hoe was dat in de oorlog? Wat hebben ze toen meegemaakt? Het zesde verhaal is van Eldert Groenewoud, die gevaarlijk kattenkwaad uithaalde in de oorlog.  

De (online)tentoonstelling "75 jaar vrijheid, verhalen om nooit te vergeten" werd gemaakt in samenwerking met Oorlog uit mijn buurt en de 1e Montessorischool Alkmaar.

Het verhaal van Eldert Groenewoud

Luister naar alle podcasts van Stedelijk Museum Alkmaar; over Lucebert, slavernijverleden, Rudi van de Wint en meer

Stedelijk Museum Alkmaar

Popular tracks