OU POPILÈ (Que vous êtes populaire)
2ème extrait du nouvel album ELEMENTS, par le quintette montréalais de jazz créole MAKAYA. Tous droits réservés.

OU POPILÈ (How popular you are)
2nd single from new album ELEMENTS, by the Montreal based creole jazz quintet MAKAYA. All rights reserved.

Paroles / Lyrics & traductions / translations : http://www.makayajazz.net/#!paroles---lyrics/cv8a

Achetez / Buy : https://itunes.apple.com/ca/album/elements/id1079693225

Ou Popilè

Kisa yon moun dwe konnen anvan li achte yon tè ?

Pou w pa pran nan tè diskisyon, men tout sa ou dwe fè avan ou achte yon tè : 
•	Lè ou finn antann ou sou pri a avèk pwopriyetè a, mande l fè apantaj tè a ba ou  pou ou ka byen konnen ki kote bòn tè a plase. 
•	Men avan ou lonje lajan an ba li,  ale devan yon notè avèk li. Paske daprè lalwa, se sèl siyati yon notè  ki kapab di kontra nou pase a kòrèk. 
•	Notè a ap gen pou l mande, ni ou menm, ni moun kap vann tè nan pote plizyè papye ba li (tankou pyès idante, matrikil fiskal, deklarasyon definitif enpo, epi papye tè a)
•	Se fason sa notè ap kapab verifye si papye tè a bon tout bon vre, si moun kap vann tè gen kalite ak otorite pou li fè sa. E si gen lòt eritye sou tè, lap mande pou yo vinn siyen pou fè pasasyon an pou evite diskisyon pi devan. E konsa tou, si eritye yo pa vle siyen, tè a pap ka vann. 
•	An prensip, nou dwe peye notè 10% sou lajan tè a ap vann nan. Men se chak  moun bay 5% nan kòb sa. 
•	Kounye a, pou ou peye tè a , ou ka bay vandè a lajan nan men oubyen depoze kòb la labank pou li.  Li pi pridan si w fè tranzaksyon sa labank paske fich depo labank la ka sèvi w kòm prèv. 
•	Ou kapab mande yon avoka, kòm yon moun ki byen konn lalwa, pou akonpaye w pandan tou pwosesis la  pou sizoka ta gen konfli pi devan.

Enfo sitwayen se yon ribrik nan jounal Ayiti Stories ki disponib sou tout rezo sosyal yo.

Enfo Sitwayen 1 - Kisa yon moun dwe konnen anvan li achte yon tè ?

Kisa yon moun dwe konnen pou l fè batistè yon timoun ayisyen ki fèt nan peyi etranje ?
•	Lè yon timoun fèt sou yon teritwa etranje, li posib pou peyi sa tou ba l nasyonalite ak pyès idantite. Se sa yo rele loi du sol ki aplike nan kèk peyi  tankou – Etazini, Canada, Brezil. 
•	Men depi papa oubyen manman an se sitwayen ayisyen, otomatikman timoun sa tou konsève nasyonalite ayisyen an an menm tan.
•	Nan sans sa, si paran yo vle bay timoun sa batistè ayisyen, yo ka fè sa de fason. Oubyen yo al fè deklarasyon an nan konsila leta ayisyen ki plase nan peyi kote timoun nan fèt la. Lè sa, Konsila a jwe menm wòl ak yon ofisye deta sivil. Paran yo dwe prezante pyès idantite ki pwouve yo se ayisyen, epi sètifika akouchman nan lopital kote timoun nan fèt la.
•	Oubyen tou, paran yo kapab antre dirèkteman an Ayiti pou bay  fè batistè a. Toudabò, yap pral bay tradwi nan lang fransè batistè etranje timoun nan déjà genyen an, apresa, yap pote tradiksyon an nan ofisye deta sivil pou anrejistre l nan rejis ayisyen an.  
•	Men si timoun nan gentan gen 2 zan, li pa posib pou fè batistè ayisyen pou li okenn lòt kote sinonke nan yon ofisye deta sivil an Ayiti. 
•	Lòt ka ki konn prezante, se lè timoun nan fèt nan yon peyi etranje kote se sa yo rele Loi du sang ki aplike. Lè sa depi tou 2 paran l yo ayisyen, se nasyonalite ayisyen timoun sa ap pote e se Leta ayisyen ki dwe ba li pyès idantite. 
•	Pou paran yo ka reklame batistè ayisyen pou li, fòk yo prezante ak pyès idantite yo, plis sètifika akouchman nan lopital la devan konsila ayisyen nan peyi kote timoun nan fèt la prese prese. 
•	Paske, si paran yo kite 2 zan pase, timoun sa ap retwouve l san idantite legal. Pou paran yo korije sa, yo oblije rantre an Ayiti e pran yon avoka pou fè yon jijman nan tribinal. Se papye jijman sa yap prezante nan ofisye deta sivil pou fè batistè a. 

Enfo Sitwayen se yon ribrik nan jounal Ayiti Stories ki disponib sou tout rezo sosyal yo. Pou kontakte nou ekri oubyen rele nan (509) 33121804 oubyen 37144337

Enfo - Sitwayen 3. Batistè Ayisyen Pou Timoun Ki Fèt Nan Peyi Etranje

Èske li posib pou refè batistè yon timoun ki gen siyati manman l, pou ba l pote siyati papa l ? 

Nan tan pase yo akòz mezantant ki konn genyen nan mitan paran yo, gen kèk timoun se siyati manman an yo pote nan batistè yo depi lè yo fèt. Rive yon moman nan lavi a, papa a konn deside rekonèt timoun sa kòm pitit li epi ba li pote siyati pal. Lè sa, se papa an pèsòn ki pou mennen demach yo. Li prale dirèkteman devan yon ofisye deta sivil avèk premye batistè pitit la ki gen siyati manman an pou l mande fè yon pyès espesyal ki rele ak de rekonesans.

Si timoun nan gentan gen 18 tan, papa a ka toujou rekonèt li men lè sa demach yo pap senp konsa. Fòk timoun nan bay konsantman l toudabò paske li majè. Yon lòt pa fòk tout eritye  sou bò papa pou bay dizon pa yo sou desizyon sa, nan yon reyinyon ki rele « conseil de famille ». E pou reyinyon sa valab devan lalwa, li dwe fèt an prezans yon jij ki alaswit ap rann yon desizyon sou fòm yon jijman.  Se ak papye  sa papa a ap prezante devan ofisye deta sivil la pou  mande fè ak de rekonesans pou timoun majè a. 

Yon fwa timoun nan gen ak de rekonesans papa a, ansyen batistè li te genyen an pap valab ankò.

Anpalandesa, fòk nou tou raple lwa sou patènite responsab la ki rantre an aplikasyon nan tout peyi a depi lane 2014  bay tout manman yo dwa pou mennen devan lajistis gason ki pa vle bay yon timoun batistè sou pretèks ke se kout pitit. Lè sa jij la pral egzije gason an fèt yon tès ADN pou verifye si timoun nan se pitit li tout bon. Si sa konfime, papa a pap gen lòt chwa ke rekonèt timoun nan. 

Li toujou bon pou envite yon avoka akonpaye nou nan jan de demach sa yo.

Enfo-Sitwayen

Enfo-Sitwayen #5. AK de rekonesans

Ki diferans ki genyen ant yon ‘’certificat de bonne vie et mœurs’’ ak yon ‘’casier judiciaire’’ ?

Certificat de bonne vie et mœurs se yon pyès ki di si yon sitwayen gen bon moralite oubyen bon repitasyon nan sosyete a. Papye sa itilize pou travay, enskri inivèsite, anrejistre yon òganizasyon elatriye… Li valab pou sèlman 3 mwa. Yon sitwayen ki bezwen ‘’Certificat de bonne vie et mœurs’’ dwe al fè demand lan nan tribunal de paix nan zòn kote li abite avèk a akdenesans, kat elektoral li ak 2 bout foto. Daprè Lalwa, Lameri gen otorite pou bay pyès sa tou. Li valab pou sèlman 3 mwa. Si yon sitwayen te kondane pou yon ti pèn lèjè e reyabilpte tèt li nan sosyete a, li gen dwa pou reklame certificat de bonne vie et mœurs li. Men lajistis pa bay pyès sa a yon endividi ki te fè prizon pou yon gwo krim tankou vyòl, vòlè, touye moun elatriye, menm si li prije tout pèn nan deja. Papye sa Li itilize pou travay, enskri inivèsite, anrejistre yon òganizasyon elatriye… 

Casier judiciaire la se yon fichye ki rasanble tout jijman ak kondansasyon lajistis te pwononse sou yon sitwayen. Yo di casier judiciaire li vyèj pou yon sitwayen ki pat janm kondane. Men si yon endividi te nan prizon e benefisye yon desizyon lalwa ki rele amnisti, kondanasyon an ap tou efase nan casier judiciaire li ki ka tounen vyèj ankò. Se nan tribinal premyè enstans yon bay papye sa yo rele ‘’Certificat de casier judiciaire’’. Li itil pou aplike pou kèk jòb, e sitou pou poze kandidati nan eleksyon. Pou itilize papye sa nan yon peyi etranje, fòk li genyen sinyati dwayen tribinal la, anplis sinyati grefye a sou li. remèt pyès sa yo tankou : kat idantite, Matrikil fiskal, ekstrè deachiv oubyen akdenesans, 2 foto idantite.

Gen yon lòt papye tou ki rele ‘’certificat de police’’. Se nan Direksyon Santral Polis Jidisyè (DCPJ) yo bay li. Li revele si yon sitwayen te annafè ou non avèk Lapolis. Pou fè yon ‘’certificat de police’’, ou dwe prezante nan biwo DCPJ avèk yon tenb li achte pou sa nan DGI, 4 foto idantite, fotokopi akdenesans paspò oubyen kat idantite. Sou plas, responsab yo ap pran anprent ou, mezire pwa ak wotè ou. Menm si ou nan peyi etranje ou ka delege yon moun an ayiti pou al reklame ‘’Certificat de police’’ la pou ou avèk tout pyès ou, epi yon lèt imigrasyon nan peyi kote ou abite a ap remèt ou. Anplis, ou dwe al bay pran anprent ou nan yon komisarya polis oubyen nan yon konsila ayisyen. Si yon sitwayen aplike pou rezidans oubyen vle natiralize nan kèk peyi tankou Kanada, yo pap aksepte ni certificat de bonne et moeurs, ni certificat casier judiciaire nan menl men pito certifcat de police. Pafwa peyi sa yo konn menm egzije papye sa pou yon senp viza touris ou etidyan.

Enfo Sitwayen

Enfo sitwayen #9. Diferans ant Certificat bonne vie et moeurs ak casier judiciaire

"Allo Jeunesse", yon mizik Parménas-Haïti ak Concept Event Master pou konkou pwojè Allo Jeunesse.

ARTISTS: Mark Edmond, Barbara Cassamajor, Elyzée Joseph, Gardyn Mercier, Stanley George, Taliana Lindor, Frè Gabe.

Allo Jeunesse

15-AUG-2018

Plateforme d'informations citoyennes et d'education civique.

Enfo sitwayen #9. Diferans ant Certificat bonne vie et moeurs ak casier judiciaire

Enfo-Sitwayen

Related tracks