ถ้าเราภาวนาเป็นเราจะรู้
การเรียงลำดับของพระพุทธเจ้านี้มีขั้นมีตอน  
เรียงขันธ์ ของที่หยาบที่สุดคือรูป แล้วก็ถึงนามธรรม 
นามธรรมก็มีส่วนที่หยาบ ส่วนที่ละเอียด 
เวทนาหยาบที่สุดเลย ดูง่าย ในนามธรรมทั้งหลาย 
เราค่อยๆ เรียนจากของหยาบที่สุดคือรูป
มาเวทนา สัญญา สังขาร 
เราก็ค่อยแยกๆๆๆ ไปจนถึงตัวจิต
เห็นรูปเห็นนามเป็นไตรลักษณ์นั่นล่ะ 
แล้วก็วางเป็นลำดับๆ ไป 
มันวางรูปได้ก่อน 
ตรงที่เห็นรูปไม่ใช่เรายังเป็นปุถุชนอยู่ 
ตรงที่เห็นรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณไม่ใช่เรา 
นั่นล่ะเป็นพระโสดาบัน 
ตรงที่เห็นความจริงว่ารูปไม่ควรยึดถือ
เพราะมันไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา 
นั้นล่ะได้พระอนาคามี 
ตรงที่วางจิตได้ หมดความยึดถือจิต 
มันก็เห็นจิตเองก็ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา 
ตรงนั้นล่ะเป็นพระอรหันต์ 
วางขันธ์ได้สิ้นเชิง

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
6 กุมภาพันธ์ 2565

CD 92

วางขันธ์ 5 เป็นลำดับไป :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 ก.พ. 2565

ข้อที่หนึ่ง อย่าอยากรู้แล้วเที่ยวแสวงหาว่าตอนนี้จิตเป็นอย่างไร 
ให้ความรู้สึกเกิดขึ้นก่อนแล้วค่อยรู้ว่ามันรู้สึกอะไร 
กฎข้อที่สอง ระหว่างรู้ อย่าถลำลงไปรู้ 
จิตต้องเป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน 
จิตผู้รู้ก็ต้องอาศัยการฝึกอย่างที่ว่า 
ทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง 
แล้วรู้ทันจิตที่มันหลงไปไหลไป 
กฎข้อที่สามของการดูจิตก็คือ 
อย่าเข้าไปแทรกแซงสภาวะ 
ความสุขเกิด ไม่ต้องไปหลงยินดีมัน 
ถ้าหลงยินดีให้รู้ทัน 
ความทุกข์เกิด ไม่ต้องไปยินร้าย 
ถ้ายินร้ายเกิด ให้รู้ทัน 
จิตมันจะเป็นกลาง ตั้งมั่น 
มันมาในขั้นที่สอง ต้องตั้งมั่นแล้ว 
ขั้นที่สาม รู้ซื่อๆ  คือขั้นของความเป็นกลาง
 เพราะฉะนั้นเวลาสภาวะใดๆ เกิดขึ้น 
แล้วจิตยินดีให้รู้ทัน จิตยินร้ายให้รู้ทัน 
จิตก็จะเป็นกลางต่อสภาวะทั้งหลายทั้งปวง 

เพราะฉะนั้นหลวงพ่อถึงสรุปการปฏิบัติเอาไว้ในประโยคสั้นๆ 
“ให้เรามีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง” 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
24 เมษายน 2565

CD 93

กฎของการดูจิต 3 ข้อ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 24 เม.ย. 2565

เรียนธรรมะ เราเรียนลงที่กายที่ใจ 
ไม่ได้ไปเรียนที่อื่นหรอก 
ธรรมะไม่ได้อยู่กับคนอื่นด้วย 
ไม่ได้อยู่ที่ครูบาอาจารย์ ไม่ได้อยู่ในวัด 
อยากเรียนธรรมะก็เรียนลงที่กายที่ใจ 
ร่างกายเราดูลงไปตั้งแต่หัวถึงเท้า ตั้งแต่ผมลงไปถึงพื้นเท้า 
ร่างกายนี้ถ้าเราจับแยกเป็นชิ้นๆ 
จะแยกเป็น 32 ส่วนหรือแยกเป็นร้อยเป็นพันส่วน 
ทุกส่วนมันก็แสดงธรรมะอันเดียวกัน 
มันไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตาเหมือนๆ กัน 
นามธรรม หรือเวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ แยกเป็น 4 ส่วน 
ถ้าเราแยกได้เราก็จะเห็นเวทนา
คือความรู้สึกสุขทุกข์ ไม่สุขไม่ทุกข์ 
ไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา
สัญญาความนึกได้ ความจำได้ การหมายรู้
สังขารความปรุงดีปรุงชั่ว
วิญญาณเป็นตัวรับรู้อารมณ์ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ
ค่อยๆ แยกออกมาแล้วก็ดูละเอียดลงไป 
ทุกสิ่งทุกส่วนที่เราแยกออกไป 
ไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา 
เฝ้าดูลงไป แยกๆๆ สิ่งที่เรียกว่าเรานี้ 
สุดท้ายจะพบว่าเราไม่มี มันมีแต่ขันธ์ 
มีแต่รูปธรรมนามธรรมที่เกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วก็ดับไป

ค่อยๆ ภาวนาไป 
หลวงพ่อพูดให้ฟังเหมือนให้แผนที่พวกเราเท่านั้น 
เราก็ต้องเดินทางด้วยตัวเอง 
อย่านึกว่าฟังที่หลวงพ่อเทศน์แล้วจะได้ธรรมะ 
ไม่ได้หรอกต้องปฏิบัติเอา 
เจริญสติไป ศีลต้องรักษา 
สมาธิต้องฝึกให้จิตสงบจะได้มีกำลัง 
แล้วก็ให้จิตตั้งมั่นเป็นผู้เห็นปรากฏการณ์ของรูปธรรมนามธรรม 
แล้วพอเรามีจิตที่ตั้งมั่นเราก็เจริญปัญญาไป 
เห็นความเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป
ของรูปธรรม ของนามธรรมทั้งหลาย 
สุดท้ายมันจะรู้ว่าตัวเราไม่มีหรอก


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
4 มิถุนายน 2565

CD 94

เรียนลงที่กายที่ใจ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 4 มิ.ย. 2565

เราคอยมีสติรู้เท่าทันจิตใจตัวเองเรื่อยๆ ไป 
จิตโลภขึ้นมาก็รู้ จิตไม่โลภก็รู้ 
จิตโกรธก็รู้ จิตไม่โกรธก็รู้ 
จิตหลงก็รู้ จิตรู้เนื้อรู้ตัวอยู่ก็รู้ 
จิตฟุ้งซ่านก็รู้ จิตหดหู่อยู่ก็รู้ 
รู้มันไปเนืองๆ แล้วองค์มรรคจะเจริญขึ้นมาทั้งหมดเลย 
แค่รู้ทันจิตตัวเองเท่านั้น องค์มรรคทั้งหมดก็จะเจริญได้ 
เมื่อเจริญเต็มที่ เรียกว่าเราเดินอยู่ในทางสายกลางแล้ว 
ไม่ตึงเกินไป ไม่หย่อนเกินไป 
อย่างอกุศลเกิดในใจเรา ห้ามมันไม่ได้ 
แต่มันผลักดันให้เราคิดชั่ว เรารู้ทัน 
เราก็ไม่คิดชั่ว ไม่พูดชั่ว ไม่ทำชั่ว 
กุศลเราก็เจริญ อกุศลมันก็ลดลงๆ ไม่ตึงเกินไป 
ตึงเกินไปเป็นอย่างไร จะมาบอกจิตว่าห้ามคิดชั่ว 
ห้ามมีกิเลส อันนี้ตึงเกินไป 
เพราะไม่มีใครทำได้ จิตมันเป็นอนัตตา
จิตมันจะปรุงกิเลส ใครจะไปห้ามได้ 
แต่เมื่อจิตมันปรุงกิเลสแล้ว 
ก็ใช้หลักที่พระพุทธเจ้าสอน 
จิตมีกิเลส มีราคะ โทสะ โมหะ มีสติรู้ทัน 
นี่คือทางสายกลาง 

ฉะนั้นกิเลสเกิดขึ้นในใจเรา 
เราต้องไม่ตึงไปแล้วก็ไม่หย่อนไป 
หย่อนไปคือตามใจกิเลส ตึงไปก็คือพยายามละกิเลส
กิเลสนั้นไม่ต้องละ กิเลสอยู่ในสังขารขันธ์อยู่ในกองทุกข์ 
หน้าที่ต่อทุกข์คือการรู้ไม่ใช่การละ 
ฉะนั้นจิตมีราคะขึ้นมา ท่านถึงบอกว่า 
จิตมีราคะให้รู้ว่ามีราคะ 
ท่านไม่ได้สอนว่าจิตมีราคะให้ละเสีย 
ท่านไม่ได้สอนอย่างนั้น 
ถ้าให้ละเสียตึงไป เครียด แต่ท่านให้รู้ 
แล้วก็ไม่ได้ให้ตามใจ ถ้าตามใจก็คือหย่อนไป 
ถ้าพยายามไปดับกิเลส ไปละกิเลส อันนี้ตึงไป 
ถ้ากิเลสเกิดรู้ว่ากิเลสเกิด 
เห็นว่ากิเลสกับจิตมันก็คนละอันกัน 
เป็นสิ่งที่แปลกปลอมเข้ามาในจิต 
อยู่ชั่วคราวแล้วมันก็ดับไป กิเลสเองก็เกิดดับๆ ได้ 
นี่ทางสายกลาง 
ตรงที่เราเห็นกิเลสเกิดขึ้นแล้วมันดับปั๊บไป จิตมีสมาธิ 
แล้วเราก็เห็นไปเนืองๆ เห็นบ่อยๆ 
กิเลสเกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วก็ดับไป 
ต่อไปปัญญามันก็เกิด 
มันจะรู้ว่าสภาวะทั้งหลายทั้งปวง 
เมื่อเกิดได้มันก็ดับได้ ไม่ต้องไปดับมันหรอก 
มันดับของมันเอง เมื่อเหตุของมันหมดมันก็ดับ
 
กิเลสมันเป็นอนัตตา ละมันไม่ได้ 
เพราะฉะนั้นกิเลสเกิดท่านถึงไม่ได้บอกให้ละ 
แต่ท่านให้เห็น ให้รู้มัน 
ราคะเกิดรู้ว่ามีราคะ 
โทสะเกิดรู้ว่ามีโทสะ 
โมหะเกิดรู้ว่ามีโมหะ 
รู้ไปเรื่อยๆ ถ้าพยายามละ ตึงไป 
ถ้าตามใจมัน นี่หย่อนไป 
ถ้าตามใจมันก็จะไปอบาย 
ถ้าไปต้านมัน ไปต่อต้านมันก็ไม่ทำชั่วอะไร ไปสุคติได้ 
แต่ไม่ได้ไปมรรคผลนิพพาน ไม่ถึง ไม่เกิดมรรคผล 
เพราะไม่ใช่ทางสายกลาง 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
9 กรกฎาคม 2565

เดินจิตในทางสายกลาง :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 9 ก.ค. 2565

ถ้าเราเห็นกายนี้มีแต่ทุกข์แต่โทษ 
ความหลงใหลในรูป ในเสียง 
ในกลิ่น ในรส ในสัมผัส มันก็จะลดลง 
ไม่รู้จะเสพไปทำไม 
เสพแล้วหวังว่าจะมีความสุข 
แต่เสพแล้วจริงๆ มันก็หนีความทุกข์ไม่พ้น 
เพราะฉะนั้นทางพ้นทุกข์ของพระพุทธเจ้า ไม่ได้สนองกิเลส 
ไม่ได้ว่าเสพกามเยอะๆ แล้วจะพ้น 
แล้วก็ไม่ใช่กดข่มบังคับตัวเอง 
อยากกินไม่กิน อยากนอนไม่นอน 
อยากสบายก็นอนบนตะปูมันเสียเลย 
แต่ท่านให้ใช้ปัญญา มีสติ มีปัญญา 
มีสมาธิคือภาวะที่จิตใจอยู่กับเนื้อกับตัว 
แล้วก็มีสติระลึกลงไปในร่างกาย 
พอสติระลึกลงในกายด้วยจิตที่ตั้งมั่นเป็นกลาง 
มันจะเห็นความจริงของกาย 
กายนี้ไม่ใช่ของดี กายนี้เต็มไปด้วยทุกข์ 
กายนี้เต็มไปด้วยโทษ ไม่น่าปรารถนา 
เพราะฉะนั้นความหลงใหลในรูป ในเสียง 
ในกลิ่น ในรส ในสัมผัสทางกาย มันจะลดลงเอง 
เพราะมันรู้ตัวที่เสพรูป เสียง 
กลิ่น รส สัมผัสอะไรพวกนี้ 
ตัวมันเองนั่นล่ะทุกข์แสนทุกข์

เพราะฉะนั้นถ้าเรามีปัญญารู้ทุกข์ 
เราก็จะละกามทั้งหลายได้ ละความหลงโลกได้ 
เรามาเรียนให้เห็นความจริง ความจริงในกาย 
ถ้ารู้แจ้งความจริงในกาย 
เราก็จะไม่ติดในรูป ในเสียง 
ในกลิ่น ในรส ในสัมผัสทางกาย 
ถ้าเรียนรู้ความจริงของใจ 
เห็นของจริงของจิตแล้ว จิตคือตัวทุกข์ 
เราก็จะไม่ติดในรูปโลก อรูปโลก 
ไม่ติดในฌานสมาบัติทั้งหลาย 
รูปฌาน อรูปฌาน รูปฌาน อรูปฌาน
มันก็เหมือนยาแก้ปวด 
เวลาจิตใจวุ่นวายก็ไปนั่งสมาธิให้จิตสงบ ก็รู้สึกมีความสุข 
พออำนาจยาแก้ปวดหมด 
คือออกจากฌานมามันก็ทุกข์เหมือนเดิม 
หรือบางทีทุกข์มากกว่าเดิม 
อันนั้นเราจะพ้นจากการติด
ในความสงบของจิตของใจ ความสุขทางใจ 
เราจะพ้นได้ถ้าเราเห็นความจริงว่าจิตนี้คือตัวทุกข์ 
เหมือนเราพ้นความติดอกติดใจ
ในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส 
คือกามคุณอารมณ์ทั้งหลาย หรือโลกทั้งหลาย 
เราพ้นได้เพราะเราเห็นความจริงแล้ว กายนี้คือตัวทุกข์ เรา
จะพ้นความติดอกติดใจในฌานสมาบัติทั้งหลาย 
ถ้าเราเห็นว่าจิตมันคือตัวทุกข์ 
เข้าฌานไป ผู้ไม่มีปัญญาก็เห็นว่ามีความสุข 
ผู้มีปัญญาก็ยังเห็นในนั้นก็ทุกข์ 

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
23 กรกฎาคม 2565

CD 95

มีปัญญารู้ทุกข์จะละกามได้ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 23 ก.ค. 2565

พอเราภาวนาเราจะเห็นโลกนี้น่าเบื่อ 
โลกนี้น่ารังเกียจ โลกนี้สกปรก 
ใจมันคลายออกจากโลก มันจะยิ่งมีความเด็ดเดี่ยว 
มีความมุ่งมั่นในการภาวนามากขึ้น 
แล้วเวลาเราต้องสัมผัสกับโลก 
สติ สมาธิ มันจะทำงานจี๋ขึ้นมาเลย 
เพราะมันเหมือนเราเดินเข้าไปในฝูงงูพิษ 
ถ้าเราภาวนาถึงจุดหนึ่งเราจะรู้ โลกนี้เหมือนงูพิษจริงๆ 
รูปก็เป็นงูพิษ เสียงก็เป็นงูพิษ 
มันทำให้จิตเราเสียหายได้ทั้งหมด 
พอเราภาวนา พอจะอยู่กับโลก 
เหมือนอยู่ในหมู่งูพิษล้อมตัวเราไว้ทั้งหมดเลย 
มันจะโดนฉกกัดเมื่อไรก็ได้ จิตมันจะ Alert 
มีสติ มีสมาธิ คอยระมัดระวังอยู่ 
อินทรียสังวรเกิดขึ้น ศีลอัตโนมัติของเราเกิดขึ้น 
จิตเราก็ตั้งมั่นอัตโนมัติขึ้นมา มันจะสำรวม มันจะระวัง 

พอฝึกมันจะเห็นผล อยู่กับโลกไม่ได้ 
โลกร้อนเป็นฟืนเป็นไฟเลย 
มันไร้สาระหาแก่นสารอะไรไม่ได้ 
จำเป็นต้องอยู่กับมันก็อยู่กับมัน 
แต่อยู่กับมันเหมือนอยู่ท่ามกลางฝูงงู 
โลกนี้มีแต่ทุกข์ โลกนี้ไม่มีอะไรหรอก 
เผลอไปยึดไปถือเข้านิดเดียวก็ทุกข์แล้ว 
นี่ใจก็จะยิ่งน้อมๆๆ มาหาการปฏิบัติมากขึ้นๆ 
ช่วงแรกๆ ต้องฝืนใจ ต้องน้อมใจ 
ต้องชักชวนให้จิตใจปฏิบัติ 
แต่เมื่อเราปฏิบัติไปถึงช่วงหนึ่ง ไม่ต้องชักชวนแล้ว 
จิตใจมันเอือมระอาต่อโลกข้างนอก 
มันอยากปฏิบัติของมันเอง 
ตรงนี้อัตราเร่งของความก้าวหน้าในการปฏิบัติมันก็จะมากขึ้นๆ 
ยิ่งภาวนายิ่งไปเร็วขึ้นเรื่อยๆ 
อันนี้ไม่ว่าพระหรือโยมก็ทำได้ ขอให้ตั้งใจเถอะ 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
24 กรกฎาคม 2565

โลกเหมือนงูพิษ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 24 ก.ค. 2565

ถ้าพวกเราดำรงชีวิตไม่ถูก ชีวิตเราก็วุ่นวาย 
ชีวิตที่มันวุ่นวาย เคร่งเครียด ภาวนายาก 
ถ้าเราดำรงชีวิตเราอย่างถูกต้อง 
ทำหน้าที่ของเราอย่างถูกต้อง จิตใจไม่ฟุ้งซ่านมาก 
การภาวนาไม่ใช่เรื่องยาก 
เพราะฉะนั้นโลกิยธรรมที่ดี 
ก็หนุนเสริมการพัฒนาไปสู่โลกุตตรธรรม 
ถ้าโลกิยธรรมยังทำได้ไม่ดีเลย 
แล้วหวังโลกุตตรธรรม มันทำไม่ได้หรอก 
ฉะนั้นธรรมะที่พระพุทธเจ้าสอนทั้งหมด
เป็นประโยชน์แล้วก็เกื้อกูลเราเพื่อความพ้นทุกข์ทั้งสิ้น 

อย่างเราเป็นฆราวาส ท่านก็สอนโลกิยธรรมให้ 
พอเราประพฤติโลกิยธรรมได้ดี ชีวิตเราสงบสุข 
การที่เราจะศึกษาธรรมะ จะปฏิบัติธรรมะก็ทำแบบหายห่วง 
ไม่กังวล ไม่เคร่งเครียด 
ถ้าจะนั่งสมาธิแล้วก็พรุ่งนี้จะกินอะไรอย่างนี้ 
นั่งยาก ลำบาก 
เพราะฉะนั้นธรรมะฝ่ายโลกิยะก็หนุนก็เสริม 
ให้การเจริญธรรมะฝ่ายโลกุตตระนั้นทำได้ง่ายขึ้น 
เราไม่เคร่งเครียด ไม่กังวล ไม่เสียใจ 
ค่อยๆ พัฒนาตัวเอง ลองไปสังเกตดู 
ธรรมะฝ่ายโลกิยะมีตั้งเยอะตั้งแยะ 
แล้วธรรมะบางอย่างดีทั้งโลกิยะทั้งโลกุตตระเลย 
อย่างการไม่คบคนชั่วอย่างนี้ 
การคบบัณฑิต ดีทั้งทางโลกดีทั้งทางธรรมเลย 

ธรรมะบางอย่างดีกับโลก อยู่กับโลกได้ดี 
ธรรมะบางอย่างก็เน้นมุ่งไปสู่ความบริสุทธิ์หลุดพ้น 
ก็แล้วแต่สถานะของเรา
โลกิยธรรมไม่ใช่เรื่องเล่นๆ 
รู้ว่าเราเป็นใคร มีหน้าที่อะไร 
ทำหน้าที่ของเราให้ถูกต้องเสีย จะได้ไม่เสียใจทีหลัง 
แล้วพอเราทำหน้าที่ของเราถูกต้อง 
จิตใจเราสงบสุข มันมีความอิ่มเอิบ
เพราะฉะนั้นพยายาม 
ความดีอะไรมีโอกาสทำก็ทำเสีย 
ความชั่ว มีโอกาสทำก็ไม่ทำ ละเสีย 
แล้วการภาวนามันจะง่าย 
ทำหน้าที่ของเราในทางโลกให้ดี 
แล้วในทางธรรมมันจะเจริญง่าย 
ถ้าทางโลกเราเสื่อม โอกาสทำทางธรรมให้ดี มันยาก 
จิตใจมันจะเศร้าหมอง กังวลไปเรื่อยๆ


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
31 กรกฎาคม 2565

ทำหน้าที่ทางโลกดีจะหนุนทางธรรมให้เจริญ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 31 ก.ค. 2565

โลกไม่มีอะไรมีแต่ทุกข์ 
ผู้มีปัญญาก็หาที่พึ่งที่อาศัย 
ที่พึ่งที่อาศัยของเราก็คือสรณะนั่นเอง 
อย่างเราไปทางทะเลมันก็มีพวกชูชีพ 
พวกเรือลำเล็กๆ เอาไว้อาศัยเวลาเรือใหญ่มันล่ม 
ในสังสารวัฏสิ่งที่จะเป็นที่พึ่งที่อาศัยของเราได้จริงๆ 
ก็มีแต่พระรัตนตรัย พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ 
ของอื่นไม่ใช่สรณะ ไม่ใช่ที่พึ่ง 
ที่อาศัยได้ชั่วครั้งชั่วคราว 
ทำอย่างไรเราจะสามารถมีพระพุทธเจ้า 
พระธรรม พระอริยสงฆ์มาเป็นสรณะ 
และเป็นที่พึ่งในจิตใจของเราได้ 
ตัวนี้เราจะต้องศึกษา ต้องปฏิบัติ 

สิ่งที่ต้องรักษาคือศีล 
สิ่งที่ต้องฝึกซ้อมอยู่เสมอก็เรื่องของสมาธิ 
สิ่งที่ต้องพัฒนาให้เจริญไปเรื่อยๆ คือปัญญา 
การทำ 3 อย่างนี้ 3 สิ่งนี้ 
จะทำให้เรามีจิตใจที่พัฒนาสูงขึ้นเรื่อยๆ สุดท้ายเราก็มีที่พึ่ง 
เราเข้าถึงพระพุทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์ 
เหมือนเราอยู่ในที่มืดอยู่ในก้นเหวลึกๆ เลย มืดตื๋อเลย 
ต้องพยายามสำรวจตรงไหนจะเป็นทางรอดของเรา 
มีแสงสว่างปรากฏขึ้นบนยอดภูเขา เป็นจุดเป็นดวงเล็กๆ 
นั่นคือแสงสว่างที่พระพุทธเจ้าท่านทำ ประทานมาให้ 
ท่านเป็นผู้จุดโคมไฟในความมืด 
เพื่อให้คนซึ่งมีปัญญาสำรวจไป 
ว่าทางไหนจะออกจากที่มืด 
ออกจากหุบเหว ออกจากถ้ำนี้ได้

พระพุทธเจ้าพยายามจุดไฟขึ้นมาให้เราเห็น 
เรามีหน้าที่ต้องตะเกียกตะกายเข้าไปหาความสว่างนั้น 
ในพระไตรปิฎกคนซึ่งเข้าใจธรรมะแล้ว 
มักจะเปรียบพระพุทธเจ้าเป็นผู้จุดประทีป 
โดยหวังว่าคนซึ่งมีตาจะมองเห็น 
ประทีปที่ท่านให้ไว้คือหลักของการปฏิบัตินั่นเอง 
คือศีล สมาธิ และปัญญา 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
6 สิงหาคม 2565

ผู้มีปัญญามีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 ส.ค. 2565

บางคนภาวนาแล้วก็เห็นโลกพระนิพพาน อันนั้นเป็นนิมิต 
บางท่านท่านเข้าใจความจริง 
อย่างบางองค์ท่านภาวนาดี แต่ท่านชอบพูดถึงโลกนิพพาน 
อันนั้นเป็นอุบายให้เราอยากได้นิพพานไปก่อน 
แล้วพอเราเจริญสติปัฏฐานมากๆ 
เราไม่ยึดรูป ไม่ยึดนาม ก็รู้จักนิพพานตัวจริงได้ 
เป็นอุบายของท่านบางองค์ 

พระพุทธเจ้าท่านบอกตรงไปตรงมาที่สุดเลย แล้วพวกเรารับไม่ค่อยได้
ท่านบอก “นิพพานไม่มีดิน น้ำ ไฟ ลม 
ไม่มีอากาศ ไม่มีช่องว่าง ไม่มีวิญญาณ 
ไม่มีความไม่มีอะไรเลย 
ไม่มีพระอาทิตย์ ไม่มีพระจันทร์ 
ไม่มีกลางวัน ไม่มีกลางคืน” 
ฟังแล้วไม่น่าอยู่เลย 
กลางวันก็ไม่มี กลางคืนก็ไม่มี 
มันอยู่ใน Twilight Zone หรืออย่างไร มันคิดแต่จะอยู่ 
มันไม่เคยรู้จักสิ่งซึ่งเหนือรูปธรรมนามธรรมขึ้นไป 
พอฟังแล้วมันรับไม่ได้ 
ครูบาอาจารย์รุ่นหลังๆ ก็เลยหลอกๆ เอา 
สร้างอะไรที่ปลุกเร้าให้ก้าวไปข้างหน้า 
อย่างทำวัตถุมงคลมาเพื่อให้เรารักษาศีล เพื่อให้เรานั่งสมาธิ 
แล้วก็สอนโน่นสอนนี่ เห็นนรก เห็นสวรรค์ 
เพื่อเราจะได้ไม่ได้ทำผิดศีล เป็นอุบายมากมาย

ถ้าเรามัวแต่ติดอุบาย เราก็ไปไหนไม่ได้หรอก แหวกอุบายไม่ออก 
ถ้าแหวกออกก็จะเข้าใจร้อง 
โอ๊ย สติปัญญาครูบาอาจารย์ไม่ธรรมดา 
สอนคนโง่ๆ อย่างเราให้ก้าวหน้าขึ้นมาได้ 
ด้วยอุบายวิธีของท่านมากมาย 
แต่พอเราเข้าใจแล้ว มันมีวิธีที่ลัดสั้นที่สุดเลย 
ไม่เห็นจะต้องอ้อมค้อมมาไกลแสนไกล 
ลัดสั้นเลยก็คือเรียนรู้เข้ามาที่จิตเลย 
กุศลเกิดที่จิต อกุศลเกิดที่จิต มรรคผลเกิดที่จิต 
ไม่ได้เกิดที่อื่นหรอก 
มรรคผลไม่ได้เกิดที่ดิน น้ำ ไฟ ลม 
กุศลไม่ได้เกิดที่ดิน น้ำ ไฟ ลม 
อกุศลก็ไม่ได้เกิดที่ดิน น้ำ ไฟ ลม 
มันเกิดที่จิตนี้ล่ะ
ฉะนั้นถ้าเราภาวนา 
สุดท้ายมันจะตัดตรงเข้ามาที่จิต 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
17 กันยายน 2565

อุบายของครูบาอาจารย์ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 17 กันยายน 2565

แก่นกลางของการปฏิบัติ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 3 มิถุนายน 2566

อาศัยจุดตั้งต้นอ่านจิตตัวเองให้ออกนั่นล่ะ 
จิตคิดชั่ว ยังไม่ทันพูด คิดชั่วก่อน ยังไม่ทันทำชั่ว คิดชั่วก่อน 
พอรู้ทันตั้งแต่ต้นตอ ตรงที่คิดชั่วนั้น 
คิดด้วยราคะ โทสะ โมหะ รู้ทันไป 
รู้ทันอย่างนี้แล้วองค์มรรคทั้งหลายจะเจริญขึ้น
นี้เป็นวิธีปฏิบัติที่เรียบง่าย ลัดสั้นที่สุดแล้ว 
ปกติก็ไม่ค่อยมีใครเขาสอนกันหรอก 
เขาจะสอนรูปแบบของการปฏิบัติ 
ให้นั่งสมาธิอย่างนี้ เดินจงกรมอย่างนี้ 
ส่วนหลวงพ่อจะเน้นลงมาที่แก่นกลางของการปฏิบัติ 
คือจิตของเรานั่นเอง 
ได้จิตก็ได้ธรรมะ ไม่ได้จิตก็ไม่ได้ธรรมะ 
ฉะนั้นถ้าเราตัดตรงเข้าที่จิตได้เลย ก็คอยรู้เท่าทันไป 
ถ้าตัดตรงเข้าทิ่จิตไม่ได้เลย ก็ผ่านกระบวนการตัวอื่นมา 
ที่สอนให้วันนี้ มันเป็นกระบวนการที่ลัดสั้นสุดๆ แล้ว ตัดเข้าที่จิตเลย 
จิตคิดเพราะอะไร ก็รู้ทันไป 
ทำไม่ได้ก็ทำความสงบก่อน สงบแล้วก็มาดูกายไป 
จากกายเขยิบขึ้นดูเวทนา 
จากเวทนาเขยิบขึ้นมาดูจิตตสังขาร ความปรุงดีปรุงชั่ว 
ถัดจากนั้นก็ขึ้นมาสู่ธัมมานุปัสสนา 
เห็นสภาวธรรม รูปธรรมนามธรรม ทำงานไป 
ไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่ของเรา กุศล อกุศล ก็เกิดดับ 
ไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่ของเรา 
สิ่งทั้งหลายมีเหตุก็เกิด หมดเหตุก็ดับ บังคับไม่ได้ 
อันนั้นคือจุดสุดยอดกรรมฐาน 
เราจะเห็นสิ่งนี้เกิดเพราะสิ่งนี้มี สิ่งนี้จึงมี สิ่งนี้ไม่มี สิ่งนี้จึงไม่มี 
ฉะนั้นเราเห็นสัจจะ เห็นความจริงแท้ 
ไม่มีอะไรที่เกิดขึ้นลอยๆ สิ่งทั้งหลายเกิดจากเหตุ 
มีเหตุก็เกิด หมดเหตุก็ดับ บังคับไม่ได้ 

กรรมฐานมีมากมาย ถ้าตัดตรงเข้าที่จิตได้ก็เข้ามาเลย 
ถ้าไม่ได้ก็ไปดูเอา ถนัดดูกายก็ดูกาย 
ถนัดดูเวทนาก็ดูเวทนา ถนัดดูจิตที่เป็นกุศล อกุศล ก็ดูเอา 
ถ้าลึกซึ้งลงมาเห็นกระบวนการที่จิตมันทำงาน 
ตรงนั้นจริงๆ คือธัมมานุปัสสนา ถ้าเข้าตรงนี้ได้ก็เข้าเลย 
เข้าไม่ได้ก็ไปกายานุปัสสนา เวทนานุปัสสนา จิตตานุปัสสนาไป


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วันสวนสันติธรรม
3 มิถุนายน 2566

วันวิสาขบูชา

แก่นกลางของการปฏิบัติ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 3 มิถุนายน 2566

เราอยู่กับร่างกาย อยู่กับจิตใจของเรามาแต่ไหนแต่ไร 
แต่คนในโลกไม่ได้เรียนรู้ร่างกายจิตใจของตัวเอง 
ลืมไปหมดแล้ว มัวสนใจแต่สิ่งอื่น ของข้างนอก 
สนใจรูปมากกว่าสนใจลูกตาตัวเอง 
สนใจเสียงมากกว่าสนใจหู 
สนใจกลิ่นมากกว่าสนใจจมูก 
สนใจรสชาติมากกว่าสนใจลิ้น 
สนใจสิ่งที่มาสัมผัสร่างกายมากกว่าจะสนใจร่างกาย 
สนใจเรื่องราวที่คิด นึก ปรุง แต่ง 
ความรู้สึกนึกคิดทั้งหลายมากกว่าจะสนใจจิตใจตัวเอง 

มีคนจำนวนมากบอกปฏิบัติมาหลายสิบปีเลย มันก็ได้แค่นั้น 
พอมาฟังหลวงพ่อพูด เรื่องเจริญสติเรื่องอะไร 
จิตใจก็พัฒนาอย่างรวดเร็ว 
ธรรมะของพระพุทธเจ้า ถ้าทำถูกจะไม่เนิ่นช้า 
เพราะธรรมะของพระพุทธเจ้าเป็นธรรมะที่ไม่เนิ่นช้า 
ถ้าเนิ่นช้า แสดงว่าต้องมีอะไรพลาดแล้ว 
อันแรกเลย ปฏิบัติไม่ถูก 
อันที่สอง ปฏิบัติไม่ต่อเนื่อง ทำแล้วก็หยุดๆ 
พวกตุ่มรั่ว ที่หลวงพ่อเรียก พวกตุ่มรั่ว 
พอเขารู้จักการเจริญสติ 
จะยืน จะเดิน จะนั่ง จะนอน 
จะกินอาหาร จะขับถ่าย จะทำอะไร 
ก็รู้สึกกาย รู้สึกใจไปเรื่อยๆ สติก็ไวขึ้นๆ 
พอสติมันเกิด สมาธิที่แท้จริงมันก็เกิด 
เพราะสัมมาสติที่ทำให้มาก เจริญให้มาก 
จะทำให้สัมมาสมาธิบริบูรณ์ 

ฉะนั้นเราจะต้องพัฒนาสัมมาสติให้ได้
ด้วยการทำสติปัฏฐานนั่นล่ะ 
มิฉะนั้นเราจะเดินจงกรม นั่งสมาธิ 
คนอื่นเขาก็เดินจงกรม เขานั่งสมาธิ 
แต่เขาเดินเพื่อความสุข เพื่อความสงบ เพื่อความดี 
เราจะเดินจงกรม จะนั่งสมาธิ เพื่อพัฒนาสติและสัมมาสมาธิ 


หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
9 กรกฎาคม 2566

CD 99

รู้เข้ามาที่กายที่ใจของเรา :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 9 กรกฎาคม 2566

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง

ทำหน้าที่ทางโลกดีจะหนุนทางธรรมให้เจริญ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 31 ก.ค. 2565

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช

Related tracks