شب شعر گوته

In the Mirror of the Sky

Choupi (feat. Pejman Hadadi)

‎⁨کنسرت_آنلاین_موسیقی_نواحی؛_شب_چهارم_MP3_3101892_uVidBot⁩

ثمین باغچه‌بان وقتی در میانه‌ی دهه‌ی ۱۳۲۰ خورشیدی در کنسرواتوار آنکارا اِوْلین باغچه‌بان را دید، شاید نمی‌دانست که این آغاز ماجرایی پرفراز و نشیب با زنی است که با او شانه‌به‌شانه تا پایان عمرش زندگی و عاشقی می‌کند. اِولین دختر جوان اهل ترکیه که با سخت‌کوشی وارد این کنسرواتوار شده بود سودای فتح صحنه‌های اُپرا را داشت و تصور نمی‌کرد که سه دهه‌ی طلایی زندگی‌اش را در ایران سپری کند و خواسته و ناخواسته به یکی از زنان ممتاز تاریخ معاصر ایران بدل شود. 

ثمین باغچه‌بان روز چهارشنبه‌سوری سال ۱۳۸۶ درگذشت. این را بهانه کردیم تا یادی کنیم از ثمین و اِولین باغچه‌بان که زندگی‌ پر ثمر آنها شادی و اندوه کم ندارد.

در این پادکست با احمد پژمان، ثمینه باغچه‌بان (خواهر ثمین) و کاوه باغچه‌بان (فرزند ثمین و اِولین) گفتگو‌ شده است.

مروری بر زندگی ثمین و اِوْلین باغچه‌بان؛ روایتی از شکوفایی و رنج

تکنوازی کمانچه
مخالف سه‌گاه
اسفند هزار و چهارصد و یک

Mokhâlef Segâh / مخالف سه‌گاه

Nokhostin Didar Bamdadi

سیاوش کسرایی ، آزادی

شهرام ناظری - صدای سخن عشق ...

خلوت خاص

حکایت کرد مرا دکتر تقی تفضلی ـ که سه‌تار خوش می‌نوازد و آزاده‌ای است افتاده و آدمی‌سیرت ـ که در پاریس بودم، سال‌ها پیش، و هدایت نیز در پاریس بود. گاهگهی دیداری داشتیم؛ و یک‌بار چنین پیش آمد که در گذرگاهی دیدمش، خیابانی نزدیک خانه‌ی من.

گفتیم و شنفتیم و راهکی رفتیم، پیاده، اگرچه من شوریده و رنجور بودم و او افسرده، و به خانه‌ی من که رسیدیم، خواندمش، پذیرفت و درون آمد. لختکی آسودیم، سرگرم تنقل و از ری و روم و بغداد سخن گفتن. مینایی از باده‌ی فرنگان داشتم، پیش گذاشتم. نم‌نمک لب تر کردیم تا کم‌کمک مستان شدیم و آن‌چنان‌تر. دیگر سخن را بازار نمانده بود. هر دو بر این بودیم. صفحاتی چند از الحان و نغمه‌های فرنگ به خانه داشتم، از همه دستی، گوناگون.

خواستم آن صندوقچه‌ی کوکی پیش آورم، شنیدن را. خواستم و برخاستم. لکن حرمت میهمان را، آن هم چنو عزیز میهمانی، به مشورت پرسیدم که از فلان و فلان خوشتر داری یا آن یک و آن دیگر و نام بردم تنی چند از فحول ائمه‌ی شریف‌ترین الحان فرنگ را؛ که همه را نیک می‌شناخت، به تمام و کمال، و اشارتی کافی بود.

دیدم که جواب نمی‌دهد. دیگران را نام بردم و از نو کارتران و نزدیک‌تر به زمانه‌ی ما، باز جواب نداد. خاموش ماندم که او سخن گوید. هیچ نگفت اما به پای خاست ساغری در دست، گریبان و گره زنّار فرنگ گشوده، همچنان خاموش سوی پستوی حجره رفت، که آشنا بود؛ و باز آمد. سه‌تار من در دستش. به من داد؛ و بازگشت به جای خویش و نشست، بی‌آنکه سخنی گوید. به شگفت اندر شدم که به خبر می‌شنیدم او چنین ساز و سرودها خوش ندارد و شاد شدم که به عیان می‌دیدم نه چنان است.

ساز کوکِ تُرک داشت. نواختن گرفتم. نخست کرشمه‌ی درآمدی ملایم و بعد و بعد همچنان تا بیشتر گوشه‌ها و فراز و فرودها. پنجه گرم شده بود، که ساز خوش بود و راه دلکش و جوان بودیم و شراب ما را نیک دریافته، حالتی رفت که مپرس؛ و صادق را می‌دیدم که سرمی‌جنباند و گفتی به زمزمه چیزی می‌خواند. چون چندی برآمد، برخاست. ساغر منش پُر کرده به دستی و به دیگر دست، نُقل. پیش آمد و به من داد. نوشیدم شادی او را و یادی چند تن از دوران عزیز و آزادگان ایران چنان‌ که همه دانند، برین سنّت نوشند از عهد فریدون پسر آتبین تا امروزِ روز.

«اگر یادی خوری، بر نام دوران / وگرنه شادیِ گِشت و قرینا
بر این‌سان «می» خورند احرارِ ایران / هم از ایامِ پور آتببینا»

ساغر تهی از من بستد پُر کرد و به دستم داد با اندکی نُقل و مزه و گفت: «افشاری» و به جای خویش بازگشت و بنشست، خاموش و منتظر.

من مقام دیگر کردم و دلیر براندم. گرم‌تر و بهنجارتر. می‌رفتم و می‌رفتم، همچنان دلیر. در پیچ‌وخم راهی باریک بودم، به ظرافت و سوز که ناگاه شنیدم صیحه‌ای از صادق برآمد و گفت: بس است! بس؛ و گریستن گرفت به زارزار، که دلی داشت نازک‌تر از دل یتیمی دشنام پدر شنیده.

ساز فروهشتم و سویش دویدم. دست فرا پیش زد که به خویشم گذار. گذاشتم و لختی گذشت.

باز به باده خوردن نشستیم و از این در و آن در سخن گفتیم؛ اما من مترصد بودم که سخن را به‌جایی کشانم که از آن حال که رفت طرفی دریابم. گویی به فراست دریافت. گفت: همه‌ی آنچه تو شنیده‌ای از انکار من این عالم جادویی را، این موسیقی عجیب و بزرگ و ژرف را، همه خبر است و بیشتر خبرها دروغ، اما اگر من گاهی چنان گفته‌ام، نه ازآن‌رو بوده‌ است که منکر ژرفی و پاکی و شرف و عزت این الحانم. نه. هرگز. من تاب این سِحر ندارم، که چنگ در جگرم می‌اندازد و همه‌ی درد و اندُهان خفته بیدار می‌کند. تا سر منزل جنون می‌کِشدم،‌ می‌کُشدم، من تاب این را ندارم.

- برگرفته از «حریم سایه‌های سبز»،‌ مهدی اخوان ثالث، جلد اول، چاپ دوم، ۱۳۷۲، انتشارات زمستان،‌ صص ۱۵۰ تا ۱۵۲
- این مطلب در شکل نوشتاری با نمونه‌ی شنیداری آن در برنامه‌ی «گلچین هفته» تفاوت و کم‌وبیشی‌هایی دارد.
-  این متن از سایت پرند parand.se برداشته شده است.

خاطره‌ی دکتر تقی تفضلی از صادق هدایت، به قلم مهدی اخوان ثالث، با سه تار احمد عبادی

ابوالحسن اقبال آذر - گوشه ی نهفت دستگاه نوا

شب اول از شب‌های نویسندگان و شاعران ایران در ۱۸ مهر ۱۳۵۶ با بیان‌نامه‌ی کانون نویسندگان ایران آغاز می‌شود که آن را رحمت‌الله مقدم مراغه‌ای، عضو هیات دبیران موقت کانون نویسندگان ایران می‌خواند. مجری‌گری شب اول را اسلام کاظمیه بر عهده دارد.

Ten Nights of Poetry 1

شب اول | بیان‌نامه‌ی کانون نویسندگان ایران | با صدای رحمت‌الله مقدم مراغه‌ای

در فایل دوم از شب اول هاینس بکر، مدیر انستیتو گوته در ایران از سوی خودش پیامی برای خوش‌آمدگویی به شرکت‌کننده‌گان می‌خواند. ابتدا به زبان آلمانی و سپس چنان‌که اسلام کاظمیه می‌گوید «با لحن شیرینی که فارسی حرف می‌زنند» به فارسی.

شب اول | خوش‌آمدگویی هاینس بکر | رییس انستیتو گوته

سیمین دانشور که اسلام کاظمیه او را چنین معرفی می‌کند: «هم خودش خانم سیمین دانشوره برای ما و هم یادگار جلال آل‌احمد» در شب اول با موضوع «مسائل هنر معاصر» سخنرانی می‌کند.

شب اول | سخنرانی سیمین دانشور | مسائل هنر معاصر

سیاوش مطهری اولین شاعر از میان شاعران است که در شب اول شعر می‌خواند. مطهری در این شب به ترتیب شعرهای «تو، ای بزرگ قبایل»، «با کاروان حُله»، «در این شرابسالی»، «در انتظار دیرترین میعاد» و «غزلک ۳» را می‌خواند. در کتاب ده شبِ ناصر موذن نام او به عنوان چهارمین شاعر شب اول ثبت شده، ترتیب شعرها رعایت نشده و علاوه بر شعرهایی که مطهری آنها را در شب اول خوانده شعری به نام «تو، عاشقانه‌ترین...» از او در این کتاب منتشر شده که مطهری آن را در شب‌های نویسندگان و شاعران ایران نخوانده است.

شب اول | شعرخوانی سیاوش مطهری

منصور اوجی، دومین شاعر شب اول را جلال سرفراز برای شعرخوانی دعوت می‌کند. اوجی هرچند در ابتدا اعلام می‌کند ده شعر کوتاه خواهد خواند، در نهایت هشت شعر را به نام‌های «منصور منم، منم منم، منصور»، «سرود عمر چه کوتاه است»، «در جوهر هر شراب شک کردیم»، «گفتند: تا شراب شبی سر کن»، «چه فاصله است بر این خاک؟»، «این رقص»، «هرچه شقایق است و گل» و «هوای باغ نکردیم» به ترتیب می‌خواند. نام او در کتاب ده شبِ ناصر موذن به عنوان سومین شاعر شب اول آمده است.

شب اول | شعرخوانی منصور اوجی

مهدی اخوان‌ثالث، چهارمین و آخرین شاعر شب اول را اسلام کاظمیه برای شعرخوانی دعوت می‌کند. اخوان‌ثالث به ترتیب شعرهای «آنک، ببین...»، «یک‌بار دیگر»، «سال دیگر ای دوست، ای همسایه» و «آتش پارینه‌ی من» را می‌خواند. در کتاب ده شب ناصر موذن اخوان‌ثالث اولین شاعر است، ترتیب شعرهای او در هم ریخته و شعر «سال دیگر ای دوست، ای همسایه» در کتاب نیست.

شب اول | شعرخوانی مهدی اخوان‌ثالث

اسلام کاظمیه می‌گوید: «آقای هوشنگ گلشیری در میان جمعیت هستن. بچه‌ها! خیلی ممنونیم. یک برخاستن و یک "برو بابا"ی شما هوشنگ گلشیری رو برگردوند... ما متکی هستیم به نیروی آری یا نه گفتن شما.» هوشنگ گلشیری که از پیش بنا بوده در مورد «جوانمرگی در نثر معاصر فارسی» در شب ششم حرف بزند پشت تریبون می‌آید. صدای گلشیری می‌آید که می‌گوید: «نمی‌شه». کاظمیه چندین‌بار تکرار می‌کند: «می‌شه، می‌شه، می‌شه» و بعد از گلشیری می‌خواهد که آب بخورد تا آرام شود. سپس می‌گوید: «دوستان قبل از این‌که این مرحومِ مغفورِ شازده احتجاب ما با شما صحبت کنه یک ضبط صوت کوچیک همراه با نوار و آماده برای ضبط مفقود شده خواهش می‌کنم هر کس پیدا کرد به کتاب‌فروش دم در بده... شازده بفرمایید... شازده بفرمایید... خواهش می‌کنم، آب بخور... هیچ هیچ هیچ... اجازه بدید عکاس می‌خواد عکس گلشیری رو بگیره.» گلشیری می‌گوید: «این آخرین عکس است.» و بعد با صدایی لرزان آغاز می‌کند: «ای فسانه خسانند آنان...»

شب ششم | سخنرانی هوشنگ گلشیری | جوانمرگی در نثر معاصر فارسی

khoroos

Related tracks