Communicatie met mensen met een communicatieve beperking

Ieder mens communiceert, maar hoe sluit je daar adequaat op aan? In deze aflevering te gast GZ-psycholoog en communicatiedeskundige Wilma Scheres. 

Wilma is docent en programmaontwikkelaar rondom de thema’s communicatie en aansluiten. Het is haar missie dat ieder mens zich begrepen en gehoord voelt en dat vraagt vaak om creatieve oplossingen en gebruik van ondersteunende communicatie. Over dit thema schreef zij verschillende boeken Totale communicatie (met Esther Oskam), Ondersteunende communicatie bij dementie (met Chris de Rijdt) en werkte zij mij aan het boek Beter communiceren met mensen met een licht verstandelijke beperking van Janneke Altenburg. 

“Iedereen zoekt zijn eigen manier om zich te uiten, maar niet iedereen wordt begrepen en dat kan leiden tot de nodige frustratie; haren trekken, schoppen, slaan – maar als je mensen goed aankijkt dan zie je dat ze iets willen duidelijk maken, maar ze hebben de vorm niet.” Zegt Scheres. “Ja, er is heel veel agressie, zowel verbaal als fysiek, maar ik ben van mening dat dit gedrag bij de meeste mensen voortkomt uit pijn, onmacht en onbegrip. Ze hebben geen andere keuze.” In deze aflevering van sociale veiligheid reikt Wilma Scheres professionals praktische handvatten aan hoe met dit gedrag om te gaan en op welke manier je ondersteunende communicatie kunt inzetten. Ze sluit af met een liefdevol advies hoe je voor elkaar als collega’s kunt te zorgen in dit uitdagende werk en zo de sociale veiligheid kunt bevorderen. Nieuwsgierig geworden? Veel luisterplezier!

Deze podcast is een initiatief van Kudding & Partners. www.kudding.nl. In de podcast Sociale Veiligheid delen we kennis en ervaring van deskundigen rondom het thema sociale veiligheid. Ons doel is professionals te versterken en in te inspireren in het vergroten van de sociale veiligheid op de werkvloer. Voor zichzelf en de ander. 

Presentatie: Japke Ebbinge
Montage: Mik Grosheide

Ondersteunende communicatie

Forensische scherpte wat is het? En wat heb je hiervoor nodig als professional?
Volgens Maartje Clercx, promovendus op dit onderwerp, draait het om het herkennen
van subtiele tekenen van gevaar en vraagt het van de professional om assertiviteit
en lef. Hoe deze subtiele tekenen van gevaar eruitzien? Waar je op moet letten en
welk lef dit vraagt in het handelen als professional in een tbs-kliniek illustreren Fleur
de Reus en Silvester Kleijn in deze aflevering van Sociale Veiligheid vanuit hun eigen
werkpraktijk. Beide zijn al jaren werkzaam bij Forensisch Psychiatrisch Centrum
(FPC) de Kijvelanden, een tbs-kliniek van Fivoor. Fleur is GZ-psycholoog en werkt
als coördinerend regiebehandelaar en teammanager patiëntenzorg. Silvester is
groepsleider en verantwoordelijk voor de dagelijkse zorg en het programma op de
afdeling. “De dag begint met wat trek ik aan,” aldus Silvester. Daar, in deze kleine
details, begint de forensische scherpte en daarmee de sociale veiligheid. Fleur: “Het
herkennen van de risicofactoren is essentieel, voor de patiënt zelf, voor de
medepatiënten en voor de medewerkers. We maken samen met de patiënt een plan
waarin we omschrijven wat de eerste tekenen zijn dat het niet goed gaat met de
patiënt, tekenen dat de spanning oploopt.”
Hoe je deze vroege signalering van gevaar doet? Waar je op let? Welke kennis van
ziekte beelden er nodig is? En hoe ben je er voor elkaar als collega’s? U hoort het in
deze aflevering. Silvester: “Mijn collega’s zijn mijn veiligheid.” Veel luisterplezier.
Deze podcast is een initiatief van Kudding &amp; Partners. www.kudding.nl. In de podcast
Sociale Veiligheid delen we kennis en ervaring van deskundigen rondom het thema
sociale veiligheid. Het doel is professionals te versterken en te inspireren in het
vergroten van de sociale veiligheid op de werkvloer. Voor zichzelf en de ander.
Presentatie: Japke Ebbinge
Montage: Suzanne Jacobs

Forensische Scherpte

Sociale Veiligheid #Aflevering 3
Maak veiligheid voelbaar

‘Affectief neutraal’ reageren bestaat niet, en mensen met een verstandelijke beperking prikken feilloos door deze ogenschijnlijke ‘neutrale’ houding heen.
In deze aflevering van Sociale Veiligheid hoort u orthopedagoog en GZ-psycholoog Annemiek Grijpma. Ze werkt al meer dan twintig jaar met hart en ziel in de zorg voor mensen met ernstige verstandelijke meervoudige beperkingen. Niet de methodiek, maar jijzelf als professional bent de belangrijkste schakel in de begeleiding. Ze schreef er een handzaam en praktisch boek over ‘Maak veiligheid voelbaar’. Hoe kun je contact maken met de cliënt waarbij alle betrokkenen zich veilig voelen? Aan de hand van de Polyvagaaltheorie van Stephen Porges neemt Grijpma ons mee in de werkwijze van ons autonome zenuwstelstel en hoe we deze wijsheid kunnen benutten.

“Veiligheid wordt te weinig besproken, ja wel de technische kant, of er niets uit de keukenkastjes valt als je deze open doet, of dat de route naar de dagbesteding veilig is, maar de vraag ‘voel je je veilig?’ wordt weinig gesteld op de werkvloer.” zegt Annemiek.
Ze vertelt hoe we als professional gewend zijn om te kijken naar het gedrag van de cliënt, maar ons minder afvragen wat onze rol in het gedrag van de ander is. Begint die spanning misschien niet bij jouzelf als professional?

De mensen waar Annemiek mee werkt zijn mensen met een meervoudige ernstige verstandelijke beperking. Zij hebben vaak een ontwikkelingsniveau van een kind van zes maanden in een volwassen lichaam met allerlei ingewikkeldheden en pijn. Waar mensen taal vaak ervaren wordt als het belangrijkste vervoersmiddel voor de communicatie is dat bij deze doelgroep anders. “Er zijn zo veel meer dingen in de communicatie waar je op kan letten dan alleen woorden. Voor contact en verbinding met deze doelgroep is het nodig om heel klein te kijken”, aldus Grijpma. In de context van het werken in een organisatie zit hier een spanningsveld. Vaak wordt hier het ritme van de dag gevolgd in plaats van het ritme van de cliënt. Terwijl het volgen van het ritme van de cliënt nu juist leidt tot contact en het gevoel van begrepen worden en daarmee veiligheid. In haar boek haalt Annemiek Gabor Maté aan: Veiligheid is niet de afwezigheid van gevaar, maar de aanwezigheid van verbinding.
Hoe kun je deze verbinding tot stand brengen? Hoe kun je hierbij gebruik maken van de Polyvagaaltheorie? En is het tijd voor een nieuwe definitie van professioneel werken? Je hoort het in deze aflevering van Sociale Veiligheid. Veel luisterplezier.

Deze podcast is een initiatief van Kudding & Partners. www.kudding.nl. In de podcast Sociale Veiligheid delen we kennis en ervaring van deskundigen rondom het thema sociale veiligheid. Het doel is professionals te versterken en te inspireren in het vergroten van de sociale veiligheid op de werkvloer. Voor zichzelf en de ander. 

Presentatie: Japke Ebbinge
Montage: Suzanne Jacobs

Maak Veiligheid Voelbaar

Hoe herken je risico’s en voorkom je escalatie?

Wanneer wordt een dreiging als een vervelend mailtje, iemand voor de deur opwachten, pesten of intimideren gevaarlijk? In deze aflevering van Sociale Veiligheid hoort u recherche psycholoog Bram van der Meer. Hij is internationaal erkend expert in de psychologie van de opsporing en het maken van dreigingsanalyses en verbonden aan Dantes Psychology Services een adviesbureau dat zich richt op het onderzoeken, adviseren en ondersteunen van problematische werksituaties, variërend van een cultuur van angst tot bedreiging en agressie.
Overal waar mensen samenwerken ontstaan mooie dingen, maar ook nare dingen. “Maar 19 procent van alle delicten is bekend bij de politie. Vaak is men bang om naar de politie te stappen om dat mensen denken dat het stalken of de dreiging daarna erger zal worden, soms is dat onterecht, maar het zit wel in de hoofden van mensen.” Aldus van der Meer. Voordat mensen melding maken van stalking of grensoverschrijdend gedrag wachten ze vaak jaren. Wat zijn risico factoren voor escalatie? Hoe maak je een goede dreigingsanalyse? In deze aflevering neemt Bram van der Meer ons mee aan de hand van voorbeelden wat ‘rode vlaggen’ zijn op de weg naar escalatie. Hoe eerder je deze ‘rode vlaggen’ als organisatie in beeld hebt hoe groter de kans om escalatie te voorkomen. Wat hiervoor nodig is en wat dit vraagt van de organisatie? Beluister het in deze aflevering van Sociale Veiligheid. Veel luisterplezier.

Deze podcast is een initiatief van Kudding & Partners. www.kudding.nl. In de podcast Sociale Veiligheid delen we kennis en ervaring van deskundigen rondom het thema sociale veiligheid. Kennis delen om professionals te versterken en in te inspireren in het vergroten van de sociale veiligheid op de werkvloer. Voor zichzelf en de ander.

Presentatie: Japke Ebbinge
Montage: Suzanne Jacobs

Intimidatie, stalking en bedreiging op de werkplek

Presteren onder druk
Promotieonderzoek naar de invloed van stress op handelen in agressiesituaties

Als professional heb je geleerd om adequaat en veilig te handelen in contact met mensen. Maar kom je als professional onder druk te staan, of krijg je te maken met agressie dan blijkt het wel eens anders uit te pakken. Niet iedereen komt dan tot de actie die vooraf was voorgenomen. Dit heeft impact op de sociale veiligheid.
“Niek Maassen is docent bij de opleiding Social Work aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en als onderzoeker verbonden aan het lectoraat Onbegrepen gedrag zorg en samenleving. Bij onbegrepen, moeilijk of gevaarlijk gedrag ligt de aandacht op de interactie tussen professional en cliënt en hoe de professional kan de-escaleren. Het doel is een veilige werkomgeving voor de zorgverlener en –vrager. Maassen onderzoekt hoe acute stress het professioneel handelen van sociaal werkers beïnvloed, en hoe dit handelen kan verbeteren door trainingsinterventies.
“Bij evaluatie van agressietraining onder studenten van de HAN merkte ik dat ze veel hadden geleerd maar dat het niet altijd lukt om het toe te passen in de praktijk. Een belangrijke factor van invloed dat de toepassing niet lukt is acute stress.” Vertelt Maassen.
Hoewel zijn promotieonderzoek nog in volle gang is, schetst Maassen helder wat voor acute stresssituaties social workers in hun dagelijkse praktijk tegenkomen en welke invloed dit heeft op de sociale veiligheid. Met zijn onderzoek wil hij bijdragen aan de effectiviteit van agressietrainingsinterventies in het social work. Trainingen die oefening bieden in een realistische omgeving en variëren met verschillende stressniveau’s lijken alvast veelbelovend. Zijn onderzoek gaat dat verder uitwijzen. Wil je meer weten van het onderzoek van Niek Maassen, of ben je social worker en wil je mee doen aan zijn onderzoek? Kijk dan op Sociaal Werk: invloed van stress op het handelen in agressiesituaties
www.han.nl/projecten/2021/invl…agressiesituaties/# of mail naar niek.maassen@han.nl
Veel luisterplezier.

Deze podcast is een initiatief van Kudding & Partners. www.kudding.nl. In de podcast Sociale Veiligheid delen we kennis en ervaring van deskundigen rondom het thema sociale veiligheid. Kennis delen om professionals te versterken en in te inspireren in het vergroten van de sociale veiligheid op de werkvloer. Voor zichzelf en de ander.

Presentatie: Japke Ebbinge
Montage: Suzanne Jacobs

Presteren onder druk

Sociale Veiligheid #Aflevering 6
Opvang na een schokkende gebeurtenis

Een ongeluk, verlies en andere ingrijpende gebeurtenissen kunnen bij mensen het vertrouwen in de eigen professionaliteit, in zichzelf en in de organisatie ernstig beschadigen. Goede opvang na een schokkende gebeurtenis is dan ook essentieel. In deze aflevering van Sociale Veiligheid neemt Ruth Willems ons mee in waarom dit zo belangrijk is en hoe deze opvang gegeven kan worden. Wat moet je doen als organisatie, leidinggevende en als betrokken collega? 
Willems is GZ-psycholoog en werkzaam als zelfstandig therapeut, freelance trainer en auteur. Zo verzorgt zij trainingen voor King nascholing in de postdoctorale route, en ontwikkelde zij voor Kudding&Partners de trainingen over traumaopvang. Het boek “Ik krijg het maar niet uit mijn hoofd- Opvang na een schokkende gebeurtenis.” sluit aan op de inhoud van deze training. 
Wat is het meest simpele en directe wat je kunt doen in de opvang na een schokkende gebeurtenis? “Wees er, zorg dat je aanwezig bent met een open hart, dat is natuurlijk al ontzettend belangrijk.” Deze woorden van Ruth Willems klinken wellicht triviaal en eenvoudig toch blijkt een van de grootste problemen bij de opvang na een schokkende gebeurtenis te zijn dat er geen opvang was. 
We maken allemaal dingen mee in het leven, ongelukken gebeuren, en ook dood en verlies. Vaak is het niet de schokkende gebeurtenis zelf die het grootste probleem veroorzaakt, het is meestal de betekenis die we deze gebeurtenis geven, zo legt Willems uit.
Als mensen een schokkende gebeurtenis meemaken, bijvoorbeeld zoals in deze aflevering een docent die suïcide van een leerling in de klas meemaakt, of een ervaren buschauffeur die een fietser aanrijdt. Dan is er eerst een shock, een stressreactie. Het eerste wat moet gebeuren is dat iemand weer kan ontspannen en zijn verhaal kwijt kan. Dit soort ervaringen hebben grote impact op het zelfbeeld van de professional, en kan de mens aan zijn eigen professionaliteit doen twijfelen. Een goed en steunend vangnet helpt daarbij, van leidinggevende, directe collegae tot het thuisfront. Alles doet mee. Hoe je dit moet doen? Wat je wel en niet moet vragen? Wat het belang is van taal, en met wat voor soort vragen je van een slachtoffer geen slachtoffer maakt maar juist autonomie en professionaliteit teruggeeft? Je hoort het in deze afleveringen van Sociale Veiligheid.
Wil je meer weten over het werk van Ruth Willems kijk op  www.hulpopijburg.nl .Veel luisterplezier.

Deze podcast is een initiatief van Kudding & Partners. www.kudding.nl. In de podcast Sociale Veiligheid delen we kennis en ervaring van deskundigen rondom het thema sociale veiligheid. Kennis delen om professionals te versterken en in te inspireren in het vergroten van de sociale veiligheid op de werkvloer. Voor zichzelf en de ander. 

Presentatie: Japke Ebbinge
Montage: Suzanne Jacobs

Opvang Na Een Schokkende Gebeurtenis

Aflevering 7 Omgaan met (fysieke) agressie bij kind en jeugd.

Eigenlijk zou Timna deze training liever niet willen hoeven geven, want het belangrijkste is om te voorkomen dat de emoties bij kinderen of jongeren zo hoog oplopen dat het escaleert in fysieke agressie. Maar als het dan toch nodig is om een kind of jongere fysiek te begrenzen, doe het dan goed met behoud van de zorgrelatie. Hoe dat gaat?
In deze aflevering van Sociale Veiligheid vertelt Sociotherapeut en GGZ -agoog Timna van de Kuijt – den Rooijen hoe om te gaan met (fysieke) agressie bij kind en jeugd. Timna is werkzaam voor GGZ Noord Holland Noord op een high intensive care afdeling voor jongeren van twaalf tot achttien jaar. Daarnaast geeft zij trainingen aan professionals binnen de GGZ en voor Kudding & Partners. Zij verzorgt hier onder andere de training ‘Humane begeleidingstechnieken bij kinderen’.
Al vroeg in haar leven leerde Timna dat veilig opgroeien niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Het zij door interne problematiek hetzij door de omstandigheden of een combinatie van beide. “Als je je veilig voelt kun je leren en jezelf zijn, maar helaas is dat niet voor alle kinderen en jongeren het geval. Deze kinderen en jongeren kunnen hun emoties niet goed reguleren en worden dan onveilig voor zichzelf en voor hun omgeving.” 
In het speciaal onderwijs ziet Timna veel jongeren die lange tijd overvraagt zijn en die zelf hun eigen coping strategieën hebben ontwikkeld. Strategieën die vaak niet behulpzaam zijn.  
Bovendien zie je sinds de corona pandemie dat stress en depressie bij jongeren in het algemeen is toegenomen. Die druk van teveel stress en prikkels maakt het lontje korter en dat heeft invloed op het gedrag.
In jeugdzorg of in speciaal onderwijs leren kinderen en jongeren op een andere manier om te gaan met ingewikkelde gevoelens als angst en boosheid. Ze leren deze emoties te herkennen en te benoemen of aangeven wat ze in die situaties nodig hebben. “Dat vraagt om een groot reflectie vermogen, maar voeg daar een beetje stress aan toe en we raken in een tunnel, in de overlevingstand. En ons leervermogen en ons geheugen en daar kunnen we dan niet meer goed bij.” Vertelt Timna. “Dus in een ontspannen situatie kan een tiener prima zeggen wat hij nodig heeft, maar zit hij in de boosheid, dan wordt het ineens een heel ander verhaal.” Hoe kun je als professional deze veilige omgeving creëren, zodat er ontspanning mogelijk is? Hoe kun je handelen als er sprake is van (fysieke) agressie? Hoe zorg je voor goede nazorg? En wat is het belang van het snel teruggeven van autonomie na een fysieke begrenzing? U hoort het in deze aflevering van Sociale Veiligheid.

Deze podcast is een initiatief van Kudding & Partners. www.kudding.nl. In de podcast Sociale Veiligheid delen we kennis en ervaring van deskundigen rondom het thema sociale veiligheid. Het doel is professionals te versterken en te inspireren in het vergroten van de sociale veiligheid op de werkvloer. Voor zichzelf en de ander.

Omgaan met (fysieke) agressie bij kind en jeugd

Als je werkzaam bent in een TBS kliniek wordt je opgeleid om risicovolle situaties te kunnen hanteren, maar als je woordvoerder bent voor een minister heb je geleerd om een goed persbericht te schrijven of een boodschap helder te communiceren, maar niet hoe je omgaat met bedreigingen of onverwachte agressie in de openbare ruimte. 
Helaas hebben mensen die werkzaam zijn in het publieke domein hier toch met regelmaat mee te maken. Hoe ga je hier mee om? 
In deze aflevering van Sociale Veiligheid geeft Rudi Buis ons een heldere inkijk in de wereld van communicatie in het publieke domein. Aan de hand vanuit het nieuws herkenbare en ook persoonlijke voorbeelden laat hij zien wat er nodig is en hoe je dit kunt doen.
Rudi Buis is hoofd woordvoering, externe optredens en speeches bij het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

Als communicatiemedewerker hoop je de wereld een beetje beter te maken door de boodschap helder over te brengen en te verbinden in de samenleving, maar de zorgen in de samenleving zijn groot. We staan voor moeilijke keuzes. Hoe gaat het verder met de landbouw in ons land? Hoe gaat het verder met de natuur? “Als we bijvoorbeeld kijken naar het stikstofdebat de afgelopen jaren, dan hebben we gezien dat spanningen zo hoog op kunnen lopen en dat we door een ondergrens zijn gezakt als het gaat om sociale veiligheid als je denkt aan de boze boeren bij het woonhuis van de minister”, aldus Buis.
Iemand die de publieke taak dient, een woordvoerder, tekstschrijver, of minister zou eigenlijk zonder achterom te hoeven kijken zorgeloos over straat moeten kunnen lopen. Hoewel Rudi Buis geen wetenschapper is op dit gebied, geeft hij aan dat na corona de lontjes in de samenleving korter lijken geworden. Dat merken zijn medewerkers in de sociale media aan de verwensingen die zij over zich heen krijgen, maar ook tijdens publieke optredens. Buis benadrukt dat de meeste werkbezoek goed gaan, evenals ander dagelijks werk, maar dat het wel essentieel is dat deze ambtenaren adequaat kunnen handelen als zij in de publieke ruimte onverwacht worden geconfronteerd met bedreigingen en agressie. Hij ging met zijn medewerkers in training. 
Drie dingen die belangrijk zijn; duidelijk zijn, perspectief bieden en uitvinden wie van de betogers misschien ook wel aan jouw kant staan. Hoe je dat precies doet? Wat je doet aan preventie, aan handelingsbekwaamheid en aan nazorg als leidinggevende? Je hoort het in deze aflevering van Sociale Veiligheid.

Deze podcast is een initiatief van Kudding & Partners. www.kudding.nl. In de podcast Sociale Veiligheid delen we kennis en ervaring van deskundigen rondom het thema sociale veiligheid. Kennis delen om professionals te versterken en in te inspireren in het vergroten van de sociale veiligheid op de werkvloer. Voor zichzelf en de ander. 

Presentatie: Japke Ebbinge
Montage: Suzanne Jacobs

Omgaan met bedreigingen of onverwachte agressie in het publieke domein

De podcast Sociale Veiligheid is voor professionals die tijdens hun werk te maken hebben met spanningsvolle situaties door emotioneel en/of agressief gedrag.  Hoe kun je sociale veiligheid waarborgen en vergroten? Sociale veiligheid is een complex samenspel van factoren waardoor de mens zich beschermd weet tegen gevaar.

In deze podcast gaat Japke Ebbinge in gesprek met diverse deskundigen om dit omvangrijke onderwerp gezicht te geven. Wat vraagt het van een professional om te werken met mensen met een licht verstandelijke beperking? Wat is er nodig om te kunnen werken in een TBS-kliniek? Hoe ga je als overheidsfunctionaris om met een boze of agressieve ondernemer? Of wat doe je als professional met oplopende emoties in een ziekenhuis of een boze klant in een winkel? 

Deze podcast geeft een helder en verdiepend beeld van de verschillende werk contexten waarin sociale veiligheid van essentieel belang is en het reikt professionals handvatten en perspectieven aan om sociale veiligheid op de eigen werkvloer te vergroten.

Meer weten over sociale veiligheid en hoe dit te bevorderen? Kijk op www.kudding.nl
Presentatie: Japke Ebbinge
Montage Mik Grosheide

Omgaan met (fysieke) agressie bij kind en jeugd

Kudding en Partners

Related tracks