کرمانجی

Muzika Kurmanci # Dotar Yegane

Muzika Kurmanci # Dotar

Muzika Kurmanci - Hengê LO Ji Ostad Elirêza Şirwani

Yar min kanî?

وَلات ( سرزمین ) موسیقی کرمانجی

 با صدای عارف جلایری
 آهنگ از سمپلهای موسیقی ترکیه
 شعر و دکلمه از مجموعه چیکسا اثر جاویدان استاد حسن روشان
 میکس و مستر :خوبم میلاد کمالی

 تقدیم به سرزمینم

ولات __عارف جلایری

مقام دُرنا

 دُرنا یا دُرنَه (durne) یکی از مقام های موسیقی کُرمانجی در شمال خراسان است. درنا نیز همانند سایر مقام های موسیقی کرمانجی بیان ناگفته ها و دردهای پنهان این قوم سختی کشیده و درد فراق دیده است.درنا ناله و زاری چوپانی است از فراغ یارش درنا. درنا توسط غارتگران ربوده می شود و این ناله های چوپان یا شوان (şivan) است بعد از غارت. بیان اشک های درنا هنگام اسیر شدن و ناله ها و تنهایی ها و بی خوابی های و سرگردانی چوپان در کوه و بیابان. درنا شرح هجوم ترکمانان و دشمنان و ربودن دختران و زنان کُرد کُرمانج، بیان درد ها و رنجها، و در یک جمله درنا شرح فراق است.

 مقام درنا یکی از مشهورترین مقام های موسیقی کرمانجی است که با دوتار اجرا می شود. این مقام تاکنون با شعر های گوناگون و توسط اساتید مختلف اجرا شده است. شعر های بکار رفته در مقام درنا در قالب سه خشتی کرمانجی بوده و گاهی نیز با اشعار فارسی سروده می شود. محمد رضا شجریان در آلبوم شب، سکوت، کویر قطعه ی باران را با الهام گرفتن از مقام درنا اجرا کرده است.

یاره من زانه از شوانم

Yari min zani ez şivanim

له وه ر که ریه میانم

Le wer kerîyi mîyanim

سر گزدانم له چیانم ده ردا

Sergizdanim le çîyanim derda یاره من زانه از شوانم

Yari min zani ez şivanim

له وه ر که ریه میانم

Le wer kerîyi mîyanim

سر گزدانم له چیانم ده ردا

Sergizdanim le çîyanim derda 

رستم تایانلو- درنا

ترانه ی بسیار زیبا و شنیدنی کردی کرمانجی از نعمت زنبیل باف

Dayîka min
Dayîka  min, dayîka min, navî te hêlaneka min
Navî te mîna hewê namînê carê je feka min
Navî te mîna gulêne çarfeslan, ken le nav e
Navî te gema temûzê, pencerêke berve tav e
Navî te wexta le ser berfa biharê hate danîn
Her çi gul ra bûn û navê her çi daran hate zanîn!
Navî te owêke tijjê kellemesti keçik û law e
Navî te mîna ûcaqê bin wear û ser pelawe
Navî te merxa qerîw û zarê ser çingî çîyan e
Navî te ew qûncê ser qatanê hişkbû je tîyan e
Navî te daykê, gula dil webirîn û fek wexîn e
Navî te cilla reşê karê wê umrek as û şîn e
Navî te çetra le ser wan reqûrûtê may le tavê
Navî te kanîya xizanê dê nehatê je seravê
Navî sa nav du destê birçîyan ran an û rûn e
Navî te kûyînek sewa wan tazîyê bî ar û dûn e
Navî te serdarekî gulle le nav pîlan ve bûyê
Navî te Şaxanima hîsîrê çav umrek we dû yê !
Navî te navê zinarê bûne balgê sa Êwez ra
Navî te navê jinê bûne je janan dinewez ra
Navî te sa naumîdan ra xicawa xîş û yaran
Navî te sa min xicawa lingêhespê Şasîyaran
Dayîka min, dayîka kurdan, dîya her çi qerîwan
Dayîka wan ademê her çi bela hatê derî wan
Dayîka min, dayîka gul, dayîka we sebr û tamil
Dayîka sa lorika xwe lingê xwe danî le ser dil !
Dayîka ez her çi bêjim xeml û refşê, hîn jî kêm e
Dayîka ki ez nikam her qes we dû wê dem, bigême !
Dayîka umrê xwe hilkişîya û dakişîya je zînan
Dayîka cuqrafîya janan û tarîxa birînan
Dayîka je hêstirê xwe da xizanan nan û av e
Dayîka tek we tenê xang û bira û dê û bav e !
Dayîka zendê xwe sa kul û birînan hil kirê ra
Dayîka salê cawanîyê we belê kamil kirê ra !
Dayîka min, dayîka şînan le ser coher  reşandê
Hiy nivîsîn le dilê wê jan û kes xetek nexwandê
Ez çi bêjim, min feqet navê te îro bir we talê
Navê te ramişte destê min dîsa le bîhevalê
Le dilê min cerqecerqa arekî pirr bîhedûr e
Navê te mîna zewalê xwe kişand û hete jûr e !
Navê te şewitî, çima ar nagirim je vî elawa
Dayîka min !le tu derdê te neket va pîrelawa !!
Eynê kevran im ki je çingî çêyan danakevim ez
Sa tera heta le derdî ar û dûkê nakevim ez
Ez eger jî dakevim mîna xirawsengan dequrrêm
Mîna şeş avê je şeş alîyê xwe da hêstir deşurrêm
Ez mîna arkûskekî sar im le tendûrî te dakê
Ez te deşewitînim ema tu dexazî min xeva kê !!
Min je navê te şivek çê kir sewa işkesti lingan
Umrekê va kîvîya bû  nerdiwanek sa pilingan!!

________________________________________

ئه‌لیره‌زا سپاهی لاهینی

داییکا من
داییکا  من، داییکا من، ناڤی ته‌ هێلانه‌کا من
ناڤی ته‌ مینا هه‌وێ نامینێ جارێ ژه‌ فه‌کا من
ناڤی ته‌ مینا گولێنه‌ چارفه‌سلان، که‌ن له‌ ناڤه‌
ناڤی ته‌ گه‌ما ته‌مووزێ، په‌نجه‌رێکه‌ به‌رڤه‌ تاڤه‌
ناڤی ته‌ وه‌ختا له‌ سه‌ر به‌رفا بهارێ هاته‌ دانین
هه‌ر چ گول ڕا بوون و ناڤێ هه‌ر چ داران هاته‌ زانین!
ناڤی ته‌ ئۆوێکه‌ تژژێ که‌ڵه‌مه‌ست که‌چک و لاوه‌
ناڤی ته‌ مینا ئووجاقێ بن وه‌ئار و سه‌ر په‌لاوه‌
ناڤی ته‌ مه‌رخا قه‌ریو و زارێ سه‌ر چنگی چییانه‌
ناڤی ته‌ ئه‌و قوونجێ سه‌ر قاتانێ هشکبوو ژه‌ تییانه‌
ناڤی ته‌ دایکێ، گولا دل وه‌برین و فه‌ک وه‌خینه‌
ناڤی ته‌ جڵا ڕه‌شێ کارێ وێ ئومره‌ک ئاس و شینه‌
ناڤی ته‌ چه‌ترا له‌ سه‌ر وان ڕه‌قوورووتێ مای له‌ تاڤێ
ناڤی ته‌ کانییا خزانێ دێ نه‌هاتێ ژه‌ سه‌راڤێ
ناڤی سا ناڤ دو ده‌ستێ برچییان ڕان ئان و ڕوونه‌
ناڤی ته‌ کوویینه‌ک سه‌وا وان تازییێ بی ئار و دوونه‌
ناڤی ته‌ سه‌رداره‌کی گوڵه‌ له‌ ناڤ پیلان ڤه‌ بوویێ
ناڤی ته‌ شاخانما هیسیرێ چاڤ ئومره‌ک وه‌ دوو یێ !
ناڤی ته‌ ناڤێ زنارێ بوونه‌ بالگێ سا ئێوه‌ز ڕا
ناڤی ته‌ ناڤێ ژنێ بوونه‌ ژه‌ ژانان دنه‌وه‌ز ڕا
ناڤی ته‌ سا نائومیدان ڕا خجاوا خیش و یاران
ناڤی ته‌ سا من خجاوا لنگێهه‌سپێ شاسییاران
داییکا من، داییکا کوردان، دییا هه‌ر چ قه‌ریوان
داییکا وان ئاده‌مێ هه‌ر چ به‌لا هاتێ ده‌ری وان
داییکا من، داییکا گول، داییکا وه‌ سه‌بر و تامل
داییکا سا لۆرکا خوه‌ لنگێ خوه‌ دانی له‌ سه‌ر دل !
داییکا ئه‌ز هه‌ر چ بێژم خه‌مل و ڕه‌فشێ، هین ژی کێمه‌
داییکا ک ئه‌ز نکام هه‌ر قه‌س وه‌ دوو وێ ده‌م، بگێمه‌ !
داییکا ئومرێ خوه‌ هلکشییا و داکشییا ژه‌ زینان
داییکا جوقرافییا ژانان و تاریخا برینان
داییکا ژه‌ هێسترێ خوه‌ دا خزانان نان و ئاڤه‌
داییکا ته‌ک وه‌ ته‌نێ خانگ و برا و دێ و باڤه‌ !
داییکا زه‌ندێ خوه‌ سا کول و برینان هل کرێ ڕا
داییکا سالێ جاوانییێ وه‌ به‌لێ کامل کرێ ڕا !
داییکا من، داییکا شینان له‌ سه‌ر جۆهه‌ر  ڕه‌شاندێ
هی نڤیسین له‌ دلێ وێ ژان و که‌س خه‌ته‌ک نه‌خواندێ
ئه‌ز چ بێژم، من فه‌قه‌ت ناڤێ ته‌ ئیرۆ بر وه‌ تالێ
ناڤێ ته‌ ڕامشته‌ ده‌ستێ من دیسا له‌ بیهه‌ڤالێ
له‌ دلێ من جه‌رقه‌جه‌رقا ئاره‌کی پڕ بیهه‌دووره‌
ناڤێ ته‌ مینا زه‌والێ خوه‌ کشاند و هه‌ته‌ ژووره‌ !
ناڤێ ته‌ شه‌وتی، چما ئار ناگرم ژه‌ ڤی ئه‌لاوا
داییکا من !له‌ تو ده‌ردێ ته‌ نه‌که‌ت ڤا پیره‌لاوا !!
ئه‌ینێ که‌ڤران ئم ک ژه‌ چنگی چێیان داناکه‌ڤم ئه‌ز
سا ته‌را هه‌تا له‌ ده‌ردی ئار و دووکێ ناکه‌ڤم ئه‌ز
ئه‌ز ئه‌گه‌ر ژی داکه‌ڤم مینا خراوسه‌نگان ده‌قوڕێم
مینا شه‌ش ئاڤێ ژه‌ شه‌ش ئالییێ خوه‌ دا هێستر ده‌شوڕێم
ئه‌ز مینا ئارکووسکه‌کی سار ئم له‌ ته‌ندووری ته‌ داکێ
ئه‌ز ته‌ ده‌شه‌وتینم ئه‌ما تو ده‌خازی من خه‌ڤا کێ !!
من ژه‌ ناڤێ ته‌ شڤه‌ک چێ کر سه‌وا ئشکه‌ست لنگان
ئومره‌کێ ڤا کیڤییا بوو  نه‌ردوانه‌ک سا پلنگان!!
______________________________________
ترجمه به فارسی

علیرضا سپاهی لاین

مادرمن!

مادرمن،مادرمن،نام تو گهواره من است

نام تو همانند هواست که هرگزازلبانم باز نمی ماند

نام تو،همانند گلهای همیشه بهارآمیخته به لبخنداست

نام تو گرمای تابستان است وپنجره ای روبه آفتاب

نام تو آنگاه که بر سینه برفهای بهاری نهاده شد

هرچه گل،از خاک سربرآورد ونام همه درختها دانسته شد

نام تو ییلاقگاهی پُراز دختران وپسران بالغ وسرخوش است

نام توهمچون اجاقی است؛دلش پُرآتش و رویش پُر ازعطر برنج

نام تو،آن مرخ غریب وتکیده نشسته بر قله کوه است

نام تو،آن نیم ساقه مانده درطبقات کوه وخشکیده ازعطش است

نام تو مادرم،گلی است با دهانی خونین ودلی پر زخم

نام تو،لباسیاست سیاه که عمری،تنها درعزا به کارآمده است

نام تو،چتری است برسر آن بی جامگان مانده درآفتاب

نام تو چشمه کودکانی است که مادرشان ازرودخانه بازنیامده

 نام تو، برای دست گرسنگان،پاره ای ازنان وروغن است

نام تو،سیاه چادری است برسر آن پاپتی های بی آتش!

نام تو، سرداری است ؛گلوله نشسته بین دوشانه اش

نام تو، زن زیبای اسیری است که عمری چشم براهش ماندیم

نام تو،نام صخره هایی است که بالین سردار”اوه ز”شدند

نام تو، نام همه زنانی است که از شدت درد دیوانه شدند!

نام تو، برای ناامیدان  تداعی صدای یاران آشناست

نام تو،برای من، طنین سم سواران برگزیده است

مادرمن،مادر کُردها،مادر هرچه آدم دورازدیار

مادرآن مردمانی که هرچه بلا برسرشان آمده است

مادرمن،مادر گل، مادری که صبر و طاقت بسیارداری

مادری که به خاطر نوزادت همیشه پا روی دلت می گذاری

مادری که هرچه از زیبایی اش بگویم بازهم کم است

مادری که هرقدر خوبیهایش را دنبال کنم،به اونخواهم رسید

مادری که درسراسر عمر پله هارا بالا وپایین رفته است

مادری که جغرافیای درد و تاریخ زخم است

مادری که از اشک به کودکانش آب ونان داده است

مادری که به تنهایی برای بچه ها خواهر وبرادر وپدرومادراست

مادری که برای استقبال از داغ وزخم آستین بالا زده است

مادری که سالهای جوانی اش را با مصیبت به پایان برده است

مادرمن،مادری که سوگواریها بررویش جوهرسیاه پاشیده اند

بارها بردلش درد  را نوشته اند

 وهیچکس یک خطش را نخوانده است!

 **

من چه بگویم؟من امروز فقط به تلخی نامت را به زبان آوردم

نام تو،دراین بی یاوری دستهای مرا گرفت

در میان دلم،صدای جرقه های آتشی بی تاب شنیده می شود

نام تو ازمیان این آتش تنوره کشان بالا آمد

نام تو سوخت،اما چرا من ازحرارتش آتش نمی گیرم؟

مادرم،این پیر پسر به هیچ درد زندگی ات نخورد!

من همانند سنگی هستم که از بلندای کوه به زیر نمی آیم

من برای تو حتی به قدرآتش ودودی به کار نمی آیم!

من اگر هم به زیر آیم،همچون تخته سنگها عربده می کشم

یا همچون آبشار “شش آب”، از شش جهتم اشک می ریزم!

من همچون همزن چوبی سرد آتش ام درتنورزندگیت،مادرم

من سر سوزاندنت دارم اما تو درپی خاموش کردن منی

من از نام توعصایی ساختم که پاشکستگان برآن تکیه کنند

عمری است که این آهوی مهربان تکیه گاه پلنگها شده است!!

…………….

*شش آب؛آبشاری است ششگانه واقع درمحلی به همین نام دررشته کوه هزارمسجد


کورمانجن خوراسان
http://www.facebook.com/pages/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86/191266880902276

Dayîka min __ Elîreza sipahî lahînî

لێ یارێ یک آهنگ کرمانجی بسیار غمگین است که در پی اسارت دختران ایل کُرمانج باچیانلوی (باچوانلو، باشقانلویا باشکانلو) قوچان در سحرگاه ۱۳ رمضان ۱۳۲۳ قمری مطابق با ۲۰ آبان ۱۲۸۴ شمسی و از دل یک جوان کُرد کُرمانج به نام بهمن در اسارت نامزدش گلنار برآمده است.
پیشینه و فلسفه شکل گیری لئ یاری (Lê Yarê) به یک قتل و غارت و اسارت بزرگ تاریخی که بر سر کرمانج های ایل باچوانلوی قوچان که یکی از ایلات مهم ایل بزرگ زعفرانلوی قوچان است رخ داد، برمی گردد. این اتفاق سحرگاه ۱۳ رمضان ۱۳۲۳ قمری مطابق با ۲۰ آبان ۱۲۸۴ شمسی و ۱۱ نوامبر ۱۹۰۵ میلادی توسط گروهی از ترکمانان غارتگر مسلح که بر اثر کینه دیرینه ی خوانین ایل شادلو با ایل زعفرانلوی قوچان به این امر تشویق و راهنمایی می شوند، شبانه بر سر چادرهای ایل کرمانج باچوانلو (باشکانلو یا باشقانلو) قوچان در مکانی در حوالی جنگاه شیروان ریخته و با کشتن مردان و آتش زدن چادرها حدود ۶۳ نفر زن و دختر از آنها اسیر کرده و به اسارت می برند. این حادثه آنچنان وحشتناک و غم انگیز بود که در سرتاسر کشور و حتی در بسیاری از روزنامه های خارج از کشور انتشار یافت.
بعد ها چند نفر معدود از اسرا خریده و آزاد گردیدند، اما بسیاری از آنان در اسارت به ازدواج جوانان ترکمن در آمدند و همانجا ماندند و فقط خداوند دانای نهان می داند که این گونه زندگی چه بر سر آنها آورد و چه روزگار مشقت بار و رنج آوری را تحمل نمودند.
گفته ها و روایات بسیار غم انگیزی در رابطه با این اسرا در طول زندگیشان در اسارت نقل شده است که شنیدن آنها دل هر شنونده ای را به درد می آورد.
آهنگ “لێ یارێ (Lê Yarê)” که امروز به عنوان برگی تاریخی بر ادبیات کرمانجی خراسان خودنمایی می کند و جایی برای خود باز کرده است و از آن زمان تاکنون در مجالس و محافل وسیله ی بخشی ها کرد خوانده می شود و مردم را غرق در تاثر و ماتم می سازد، از سینه ی پر داغ یک جوان کرمانج برخاسته که معشوق و نامزد عزیزش را در این شبیخون به اسارت برده و در بازارهای بخارا و خیوه فروخته اند.
بهمن آن جوان عاشق پیشه کرمانج که چوپانی یکی از گله های گوسفندان باچیانلوی قوچان را بر عهده داشت
روز دوم بعد از ماجرا بود که این خبر شوم و از همه بدتر اسارت گلنار در کوهستان شمالی جنگاه به بهمن رسید. او نمی توانست باور کند. او نمی توانست گلنارش را در اسارت دشمن ببیند. بهمن گله ی گوسفندان را در کوهستان رها کرد و به محل چادرها برگشت. اما غیر از تلی خاکستر چیزی بر جا ندید. همه چیز بر باد رفته بود. همه چیز به غارت و چپاول دزدان و عمال استبداد رفته بود. گلنار او با دست و کتف بسته فرسنگ ها از او دور شده بود و او در حایکه می گریست و گریبان می درید و نفرین می فرستاد، از تیغه کوه بالا رفت تا افق دور دست را بنگرد شاید که در انتهای افق آنجا که آسمان به زمین رسیده بود گلنار خود را مشاهده کند. اما افسوس که افق نیز با او سر ناسازگاری داشت و از نشان دادن گلنار مضایقه می نمود.
سپس خسته و کوفته بر روی تخته سنگی نشست و در حالیکه نی هفت بند خویش را از کمربند می گشود بر این فاجعه نفرین فرستاد و آنگاه لبهای لرزانش را با نی آشنا کرد و آهنگ جدایی که بعدا در میان کرمانج های خراسان به لێ یارێمعروف شد، و از اعماق قلب  خونینش بر خاست بر نی بی زبان دمید و آنرا به فریاد در آورد. گویی از نی هفت بند آن رفیق دیرینش می خواست این بار نیز به فریادش رسیده، ناله ی جگرسوز او را از فرسنگ ها دور و دراز کوهستانی در آن سوی افق بیکران در آنجا که جلگه خرتوت بجنورد به ترکمن صحرا متصل می گردد به گوش گلنار عزیزش برساند. انگشتان بهمن با استادی تمام بر روی سوراخهای نی هفت بند می لغزید و همراه با فریاد و فغان نی، قطرات اشک بر رخسار مردانه بهمن روانه می شد.
بهمن لحظه ای بعد نی را روی زانو گذاشت و به نسیم شبانگاهی التماس نمود که پیام او را به عزیز از دست رفته اش در دیار رنج و غربت برساند و آنگاه دست بر بناگوش نهاد و برخروشید و آهنگ لێ یارێ (Lê Yarê) را این چنین در فغان کوهستان سرداد.
“له یاره” با صدای یلدا عباسی و محسن میرزاده
گلنار
از کو ایرو پر غمگینم له یاره له یاره گلناره
چاو له بینان دگرینم له یاره له یاره هواله
نیشان ژه ته از ناوینم گلناره
نیشان ژه ته از ناوینم گلناره
من که امروز خیلی غمگینم ای یار من گلنار من
چشم به چادرها می دوزم ای یار من دوست من
نشانی از تو نمی بینم گلنار من
نشانی از تو نمی بینم گلنار من
درد دل من کاریه له یاره له یاره گلناره
قصان جان من خاریه له یاره له یاره هواله
دیدار مایه قیامته گلناره
دیدار مایه قیامته گلناره
درد دل من کاریه ای یار من گلنار من
غصه ها جانم رو خورده ای یار من دوست من
دیدار مانده به قیامت گلنار من
دیدار مانده به قیامت گلنار من
جایلان کشتن ژنان برن له یاره له یاره گلناره
گلنار من هیسیر کرن له یاره له یاره هواله
وان فریتن له کوچه و بازاره
وان فریتن له کوچه و بازاره
جوانان رو کشتن زنان رو بردن ای یار من گلنار من
گلنار منو اسیر کردن ای یار من دوست من
اونا رو تو کوچه و بازار فروختن
اونا رو تو کوچه و بازار فروختن
از کو ایرو پر غمگینم له یاره له یاره گلناره
چاو له بینان دگرینم له یاره له یاره هواله
نیشان ژه ته از ناوینم گلناره
نیشان ژه ته از ناوینم گلناره
من که امروز خیلی غمگینم ای یار من گلنار من
چشم به چادرها می دوزم ای یار من دوست من
نشانی از تو نمی بینم گلنار من
نشانی از تو نمی بینم گلنار من

Golnar - LeYare - “له یاره” گلنار من

در ترانه های سه مصراعی کردهای خراسان که سه خشتی اش می خوانند , شکوه نام مردی به سان گلی بی خزان بر لب بخشی ها و تک تار دوتارشان , در مویه های مادران , در میان نی لبک چوپانها , شب های پرراز کوهستان به شکوفه نشسته است. مردی که روح نا آرام نه یک ایل , که یک قوم غریب است و نامش , یادآور دادخواهی است . این مرد کسی نیست گل محمد, خان کلمیشی که هنوز در دل پر اندوه کردها « خان جان» است.

Xanê Kelmîşî-Şamuradî شاه مرادی موسیقی شمال خراسان

استاد ولی رحیمی در سال 1311 در روستای آزادگان در 65 کیلومتری شهرستان بجنورد مرکز استان خراسان شمالی دیده به جهان گشود. از 10 سالگی نزد پدرش
«رحیم عاشق» نوازندگی را شروع کرد و پس از چندی که سایه پرمهر پدر از سرش کم شد عمویش «رضاقلی» در کنار برخی بزرگان دیگر وجود پرگوهر او را با کمانچه درهم آمیختند.
استاد در مسیر موسیقی مشقت های فراوانی را به جان خرید زیرا که شانه های نحیف و دل پر دردش میراث دار ملودی ها و روایت های اصیل و پر غبار فرهنگ کهن منطقه بود. «ولی عاشق» نیز همچون بسیاری ازنوازندگان حرفه ای ، سازش را در هیچ شرایطی از دست نداد همواره عاشقانه می خواند و عاشقانه می نواخت تا این که بر حسب شرایط ، دورانی در آن روستا سازها را می شکنند ،اما قلب پاک ولی با ندای کمانچه اش می تپید بنابراین یکی از کمانچه های میراثی اش را در لابلای کاه های کاهدان و و دیگری را لابلای اجناسی که در پستو خانه داشت نهان میکند تا زمان نواختنش فرا برسد.
مهارت او در نوازندگی باعث شد تا کیهان کلهر به دیارش سفر کرده و مدت ها در خانه اش بماند تا بتواند از تکنیک های نوازندگی او بهره لازم را ببرد.
از دیگر افتخارات این بزرگ مرد اخلاق و هنر می توان به موارد زیر اشاره کرد: کسب دیپلم افتخار از جشنواره از جشنواره گروهی موسیقی در پاریس، شرکت در همایش چهره های ماندگار 1382، مقام نخست جشنواره موسیقی فجر 1385، کسب مقام نخست نوازندگی کمانچه ایران 1385، کسب مقام نخست در بین 460 نوازنده برتر در اراک و کسب مقام های دیگر در جشنوارهای ملی.
اما گلچین روزگار این بار هم فرهنگ را مجال نداد و «ولی عاشق» در 12 بهمن 1388 در خانه ساده و حقیرانه خود در شهر آشخانه غریبانه کوچید و ما تدفین بخشی از میراث فرهنگ*مان را نظاره کردیم. یادش گرامی.

Ellah Mezar -- الله مزار -  - ولی رحیمی - موسیقی شمال خراسان

Şah muradî شاه مرادی موسیقی شمال خراسان

Şivan-Şamuradî  موسیقی شمال خراسان

- Leyli O Leylâne موسیقی شمال خراسان

Dorna-yeganeh-mohammad مقام درنا

مقام دُرنا

 دُرنا یا دُرنَه (durne) یکی از مقام های موسیقی کُرمانجی در شمال خراسان است. درنا نیز همانند سایر مقام های موسیقی کرمانجی بیان ناگفته ها و دردهای پنهان این قوم سختی کشیده و درد فراق دیده است. وقتی پنجه های بخشی بر پرده های دوتار درنا را می نوازد تو گویی که پنجه در دل می افکند. آتش فراق از عمق وجودت زبانه می کشد و ناخودآگاه همراه چوپان عاشق می شوی.درنا ناله و زاری چوپانی است از فراغ یارش درنا. درنا توسط غارتگران ربوده می شود و این ناله های چوپان یا شوان (şivan) است بعد از غارت. بیان اشک های درنا هنگام اسیر شدن و ناله ها و تنهایی ها و بی خوابی های و سرگردانی چوپان در کوه و بیابان. درنا شرح هجوم ترکمانان و دشمنان و ربودن دختران و زنان کُرد کُرمانج، بیان درد ها و رنجها، و در یک جمله درنا شرح فراق است.

 مقام درنا یکی از مشهورترین مقام های موسیقی کرمانجی است که با دوتار اجرا می شود. این مقام تاکنون با شعر های گوناگون و توسط اساتید مختلف اجرا شده است. شعر های بکار رفته در مقام درنا در قالب سه خشتی کرمانجی بوده

magham dorna  مقام درنا

مقام گرایلی یکی از مقام های موسیقی در موسیقی شمال خراسان موسوم به موسیقی کرمانجی است. تاریخچه این مقام به صورت زیر است:

سالها پیش از این، رسم بوده که دامادها روز پیش از مجلس دامادی شان، تفنگ شان را بر می داشته اند و به کوه و کمر می زده اند تا شکاری بیاندازند و  میهمان های مجلس شان را با گوشت شکار میزبانی کنند. رقابتی بوده برای اثبات شجاعت. جوانی از جوان های کرمانج، روز پیش از عروسی به نوعروسش قول می دهد که چنان  شکار در خوری بیاورد تا زبانزد همه ایلات بشود.

جوان به کوه می زند همه روز  را می گردد اما دریغ از یک شکار؛ تا آنکه ناگهان پلنگی به اوحمله می کند و نوداماد با شجاعت با پلنگ گلاویز می شود و با رشادت آن را از پا در می آورد.

جوان، خسته از نبرد با حیوان وحشی و ناامید از به دست آوردن شکار، تصمیم می گیرد شب را در کوه بماند تا شاید فردا قولش را به نوعروسش برآورده کند. شب اما برای درامان ماندن از سرما، پلنگ را پوست می کند و به درون پوست می خزد تا شب را به صبح برساند.

اما بشنوید از ایل و قبیله جوان نوداماد که همه روز را منتظر می مانند که جوان از  شکار برگردد. شب هنگام وقتی خبری نمی شود، نگران به همراه نوعروس به کوه می زنند تا بلکه خبری بیابند از جوان.

می گردند و می گردند تا آن که از دور، در پناه سنگی، پلنگی را می بینند که خوابیده است و تفنگ جوان را می بینند که همان گوشه افتاده، یقین می کنند که نوداماد طعمه پلنگ شده. جوانان غیور ایل به همراه نوعروس به خیال انتقام از پلنگ، حیوان را به تیر می بنند اما وقتی نزدیکتر می آیند نوداماد را در خون خود غرقه می بینند.

مقام گرایلی- گریه لیلی- شرح مویه هایی است که نوعروس بر پیکر غرقه در خون نو داماد رشیدش سر می دهد.

Gerayli-گرایلی-استاد محمد حسین یگانه

.موسیقی کرمانج شمال خراسان با اجرای زیبای گروه کوات و صدای معرکه یلدا عباسی
.كوات در زبان كوردي كورمانجي به معني باد ملايم و گرم ميباشد
يلدا عباسي :خواننده و نوازنده دوتار، محسن ميرزاده: خواننده ونوازنده دوتار، قاسم اهوراكي: نوازنده سنتور، حسن كوهستاني: ويولن، مسعود عابدين: عود، شاهرخ شيران : تار، مهدي رحيم زاده : كمانچه و ميثم قاضي ميرسعيد اجراي آواز

ز کو ایرو پر غمگینم له یاره له یاره گلناره
چاو له بینان دگرینم له یاره له یاره هواله
نیشان ژه ته از ناوینم گلناره
نیشان ژه ته از ناوینم گلناره

درد دل من کاریه له یاره له یاره گلناره
قصان جان من خاریه له یاره له یاره هواله
دیدار مایه قیامته گلناره
دیدار مایه قیامته گلناره

جایلان کشتن ژنان برن له یاره له یاره گلناره
گلنار من هیسیر کرن له یاره له یاره هواله
وان فریتن له کوچه و بازاره
وان فریتن له کوچه و بازاره

از کو ایرو پر غمگینم له یاره له یاره گلناره
چاو له بینان دگرینم له یاره له یاره هواله
نیشان ژه ته از ناوینم گلناره
نیشان ژه ته از ناوینم گلناره

کوات- له یاره / یلدا عباسی(کرمانجی)ااا

AVSEQ04www.jojokhan.com

در زمان های گذشته دشمن متجاوز روسیه تزاری به خاک خراسان حمله میکنند و کرد ها برای مقابه با دشمن حرکت میکنند.دو طرف با هم می جنگند و در این جنگ دسته ای از نیرو های دشمن کشته می شوند و عده ای از کرد ها هم کشته می شوند ولی دشمن آنها را از خاک ایران دور کرده بوده ست .بعداز جنگ کرد ها به دنبال جنازه و مجروحان عزیز خود می روند. در این بین دختری است که به دنبال نامزد خود میگردد دختر از این و آن میپرسدتا که نامزدش را پیدا کند تا که به پیر مردی روشن ضمیرو دانا میرسدو از او سراغ یارش را میگیرد پیر مرد به او میگوید که اگر تو واقعاً عاشق هستی بگرد و با بو کشیدن مزار یارت را پیدا کن دختر مزار به مزار رامیگردد وهنگامی که به نزدیکی مزار یارش میرسد بوی او را احساس میکند وشتابان به سر مزار یارش میرود و میگرید و از ته دل فریاد می زند که «الله مزارَ مزارَ وا چه روزگارَ».

کرمانجی

kurmance