Follow me on Facebook! Look for Somarsound. If you leave a 'like', I'll keep you posted.

Karapetê Xaço'nun en çok bilinen klamı Lawikê Metînî, bu kez Gökçe Gürçay'ın davulu eşliğinde, Ararat'ın, yani Ağrı dağının iki ayrı yanında kalmış sesleri buluşturmak, dağları duvarlara dönüştürenlerin kulaklarını çınlatmak niyetiyle SESlendirildi.

Diyarbakırlı Ermeni bir aileden gelen Karapetê Xaço, 1915'te ailesini kaybettikten sonra, Kürt toplumu içinde yetişmiş ve Kürt coğrafyasındaki kadim hikâye anlatıcılığı olan vokal geleneği "Dengbej"liği öğrenmiştir.
Kimliklerin yok sayıldığı yıllarda, Kürt hanelerinde oldukça popüler olan Yerevan Radyosu'ndan okuduğu 'klam'larıyla, 1955'ten beri Kürt halkının kalbinde taht kurmuş ve bir efsaneye dönüşmüştür. Tüm hayatı boyunca Anadolu, Ortadoğu ve Kafkasya hikâyelerini, destanlarını, acılarını, aşklarını sözlü aktaran dengbej -aynı kelime manasında olduğu gibi- sese biçim, hayat ve renk vermiştir.

1903 yılında Diyarbakır-Beşiri'de başlayan hayatı, 1915'te İttihat ve Terakki hükümetinin tertiplediği kıyımda ailesini yitirerek altüst olan Xaço, 1946'da Yerevan'a yakın Sovxoza Çaran köyüne kadar uzanan yolculuğunun yorgunluğuyla, yerleştiği bu yeni yurttan bir daha ayrılmamış, kopup geldiği toprakları ise sesiyle beslemiştir. Kürtlerin kültürünü, acılarını, sevinçlerini, aşklarını, kavgalarını günümüze taşıyan bir köprü olmuştur.

Karapetê Xaço, hafızası çok güçlü olduğundan, saatlerce ve zorlanmadan 'klam' söyleyebilmesiyle de tanınıyordu. 90 yıl boyunca Kürtçe 'stran' ve 'klam' söyleyen bu büyük ses, 15 Ocak 2005’e kadar yoksulluk içinde olmasına rağmen hiç susmadan, tam 103 yaşında, aramızdan ayrıldı.

Karapetê Xaço’nun ölümünün 9. yılı anısına, sesine ve nefesine saygıyla!

Lawikê Metînî

Vokal: Karapetê Xaço
Davul: Gökçe Gürçay
Ses Kayıt: Sinan Sakızlı - Hayyam Stüdyoları
Video Kayıt: Ezgi Kaplan - Mihran Tomasyan
Kurgu: Ezgi Kaplan

Teşekkürler: Zeynep Köprülü, Atalay Yeni, Fehmican Gözüm, Barış Özbiçer, Tunç Erenkuş, Azra Deniz Okyay

2014 / istanbul

The most well-known 'klam'* of Karapetê Xaço “Lawikê Metînî” has been given voice again, accompanied by Gökçe Gürçay (drums); with the intention of bringing together the sounds that have fallen apart on two different sides of the mountain (named Ararat or Ağrı) and to burn those people's ears who have turned the mountains into walls.

Karapetê Xaço was born into an Armenian family from Diyarbakır. After losing his family in 1915, he grew up within Kurdish society and learned the unique ancient way of story telling tradition of the Kurdish geography called ‘dengbêj’.

In an era when the existence of many identities were denied, he was enshrined in the hearts of the Kurdish people and became a legend through the 'klam's he recited from 1955 onwards on Radio Yerevan, a very popular radio station among Kurdish households. Throughout his life he told stories, legends, sagas, loves and the sufferings of Anatolia, Mesopotamia and Caucasia; shaping and giving life and color to voice – exactly as suggested by the word ‘dengbêj’.

His life had started in the town of Beşiri near Diyarbakır in 1903, and was ruined in 1915 during the massacres organized by the Committee of Union and Progress which led the government at that time. The journey that took him to the village of Sovxoza Çaran -close to Yerevan- in 1946 kept him in his new homeland forever. He kept on feeding the lands he has left behind with his voice; he became a bridge from the past to the present, bringing the culture, sufferings, joys, loves and fights of the Kurdish people.

Karapetê Xaço was also known for his ability to sing ‘klams’ for hours without any difficulty, thanks to his stunningly strong memory. For 90 years, this great voice that sang Kurdish 'stran's and 'klan's while toiled without respite in poverty never stopped singing until 15 January 2005, when he died at the age of 103.

In memory of Karapetê Xaço, on the 9th anniversary of his death, and with all our respect for his voice and breath!

* Klam: A poem or form of story that is used by 'dengbej' who tells/sings stories in the unique poetic way (Kurdish traditional story telling).

Lawikê Metînî

Vocals: Karapetê Xaço
Drums: Gökçe Gürçay
Sound Recording: Sinan Sakızlı - Hayyam Studios
Video Recording: Ezgi Kaplan - Mihran Tomasyan
Video Editing: Ezgi Kaplan

Thanks: Zeynep Köprülü, Atalay Yeni, Fehmican Gözüm, Barış Özbiçer, Tunç Erenkuş, Azra Deniz Okyay

2014 / istanbul

Կարապետ Խաչոյին «Լաուիքա Մէթինի» (Մէթինի ցեղախումբին կրտսեր տղան) ամէնէն նշանաւոր «Քլամ»ներէն (երգերէն) մէկը, այս անգամ կը լսուի Կէօքճէ Կիւրչային թմբուկին ընկերակցութեամբ։ Անոր նպատակն է միացնել Արարատ լերան երկու կողմերը մնացած ձայները եւ հնչել այս լեռները երկու ժողովուրդներուն միջեւ պատ դարձուցածներուն ականջներուն մէջ։

Տիարպէքիրի (Տիգրանակերտի) հայկական ընտանիքէ ծնած Կարապետ Խաչօն իր ընտանիքը կորսնցնելէ ետք 1915 թուականի ցեղասպանութեան ընթացքին, որ կազմակերպուած էր կառավարութեան կողմէն եւ կիրարկուած Միութիւն եւ յառաջդիմութիւն կուսակցութեան (իթթիհատականներուն) կողմէն, ինքզինք կը գտնէ քիւրտ հասարակութեան մէջ, ուր կը սորվի քրտական աւանդական «Տէնկպէճ» բանահիւսական աւանդութիւնը։

Կարապետ Խաչոն ստեղծագործած եւ իր ստեղծագործութեան համար քիւրտ հասարակութեան կողմէն սիրուած ու առասպել դարձած է այն ժամանակաշրջանին երբ Թուրքիոյ մէջ բազմաինքնութեան մասին բացայայտումը ընդունուած չէր։ Անոր «Քլամ»ները սկսած են սփռուիլ 1955 թուականէն ի վեր քրտական յայտնի Ռատիօ Երեւանէն։ Ան իր կեանքը նուրիած էր Միջագէտքի, Անատոլիայի եւ Կովկասի պատմութիւններն ու աւանդոյթները, առասպելներն ու վիշտը երգելով, անոնց գոյն ու ձայն տալով, ճիշդ այնպէս ինչպէս ««Տէնկպէճ» բառը կը պահանջէ։

1903-ին Տիարպէքիրի (Տիգրանակերտի) մօտ գտնուող Պէշիրի մէջ սկսած անոր կեանքը գլխիվայր կը դառնայ 1915-ին։ Իր կեանքի ճամբորդութիւնը 1946-ին զինք կը տանի այն ժամանակուան Սովետական Հայաստանի Սովխոզա Ճարան գիւղին մէջ, ուր ան կը գտնէ իր հանգիստը ։ Կարապետ Խաչօն այս երկիրը ոռոգած է իր ետին ձգած հողերուն կանչով՝ կամուրջ դառնալով ու քով քովի բերելով քիւրտ ժողովուրդին մշակոյթը, աւանդութիւնը, վիշտը, երջանկութիւնը, սէրը եւ կռիւները։

Կարապետ Խաչօ ծանօթ էր նաեւ իր «Քլամ»ները ժամերով երգելու կարողութեան համար, որ արդիւնքն էր իր առողջ յիշողութեան։ 90 տարիներ շարունակ մանուկի ուրախութեամբ եւ ուժեղ ձայնով ան քրտերէն երգեց նոյնիսկ իր աղքատութեան ընդմէջէն մինչեւ Յունուար 15 2005 երբ ան 103 տարեկան էր։

Կարապետ Խաչոյին ձայնը չէ լռած, քանի որ արդէն իսկ տարիներ շարունակ փորագրուած է զինք սիրողներուն - ամբողջ մարդկութեան – սիրտերուն մէջ։

Կարապետ Խաչոյի յիշատակին 9-րդ տարելիցին առիթով յարգանքով իր ձայնին եւ շունչին։

Di nav klamên Karapetê Xaco ya herî tê nasîn Lawikê Metînî ye; vê carê bi hêviya bîne bîra ew kesen ku çawa di navbera mirov de çiya kiriye diwar û bi heviya ku ew dengên her du aliyê Ararat’ê, yanî Çiyayê Agirî, maye bigihîne hev, bi beşdariya defa Gökçe Gürçay hate strandin.

Karapetê Xaco ji malbetek Ermeniyê Diyarbekirî ye, piştî ku malbata wî di ew komkujiya ku hikumeta İttihat û Terrakî bi xwe pêk anîbûn hate kuştin, di nav civaka Kurda de mezin bibû û hîni vokala çanda “Dengbêjî”yê bibû, ya ku ji sedsalan şûnde li ser axa Kurdîstanê stranbêjiyek qedîm ava kiribû.

Di dema ku li Tirkiyê nasnamê wan ne dihat nasîn, ji Radyoya Yerîvanê ku di nav malbatên Kurda de zaf navdar bû, ‘klam’ên xwe digot û ji sala 1955’a vir de mîna lehengek efsanewî cih di dilên hemû Kurdan de girtibû. Heya dawiya jiyana xwe çîrokên, destanên, êşên, çîya û berên Anatoliyê, Rojhilata Navîn û Qafqasyayê bi hunerek ku şêweyek, ruhek û rengek daye dengê xwe vegotiye.

Jiyana Xaco ku di sala 1903’ya de dest pê kiribû, lê di salên komkujiyê de (1915) serobino bibû, bi vê westîniyê xwe digihîne gundê Sovxoza Çaran a Komara Ermenîstana Sovyet Sosyalîst û nema carek din ji wê derê vediqete, bi dengê xwe ew cih û warên ku jê veqetiyabû av dide. Weke pirekê çanda Kurdan, folklora wan, êşên wan, kêf û coşên wan, êvînî û şerên wan ji dîrokê kişandiye rojaneya me.

Karapetê Xaco, jiber ku hafizaya wî pirr xurt bû, bi hêsanî saetan dikarîbû bistira dihat nasîn. Ew deng ku bi Kurdî 90 sala bê acizî û bêzarî bi dilekî coşên zarokî distira 15’ê Rêbendanê sala 2005’a di xîzaniyekê de çu ser dilovaniya xwe, lê qet dev ji stranên xwe berneda. Dev jê berneda ji ber ku li dilê gelekî pirr mezin di ewiliya ewil de hatibû nitirandin.

Li ser bîranînan mirina Karapetê Xaco ya sala nehan, siheta wî xweş be!

للإستماع الى راديو فيروز تطبيق راديو إذاعات مصر 📻💖
https://onelink.to/mj6x3c

Mamo Tîtî is following