Mohammad Mokhtari _ محمد مختاری

از مجموعه گل‌ها (گل‌های رنگارنگ برنامه 140)-بنان

بنان / ساز و آواز افشاری

ریرا
//
نیما 
//
دکلمه احمد شاملو
//
موسیقی : قطعه درمانده از آلبوم خاطرات فردا
احمد پژمان

ریرا - نیما یوشیج

▨ نام شعر: ریشه در خاک
▨ شاعر: فریدون مشیری
▨ با صدای: شاعر و حسین علیزاده
▨ موسیقی: zack hemsey the way
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــ
تو از این دشتِ خشکِ تشنه روزی کوچ خواهی کرد
و اشک من تو را بدرود خواهد گفت
نگاهت تلخ و افسرده‌ست
دلت را خار خار ِ ناامیدی سخت آزرده‌ست
غم این نابه‌سامانی همه توش و توانت را ز تن بُرده‌ست

تو با خون و عرق، این جنگل پژمرده را رنگ و رمق دادی
تو با دست تهی با آن همه طوفانِ بنیان‌کن دَر افتادی
تو را کوچیدن از این خاک، دل برکندن از جان است
تو را با برگ‌برگِ این چمن پیوندِ پنهان است

تو را این ابر ِ ظلمت‌گستر ِ بی‌رحم ِ بی‌باران 
تو را این خشک‌سالی‌های پی در پی
تو را از نیمه ره برگشتن ِ یاران
تو را تزویر غمخواران
ز پا افکند

تو را هنگامۀ شوم شغالان
بانگ بی‌تعطیل زاغان
در ستوه آورد

تو با پیشانی پاک نجیبِ خویش
که از آن سویِ گندم‌زار
طلوع با شکوهش خوش‌تر از صد تاج ِ خورشید است؛
تو با آن گونه‌های سوخته از آفتابِ دشت
تو با آن چهره‌ی افروخته از آتش ِ غیرت
-که در چشمان من والاتر از صد جام جمشید است-
تو با چشمانِ غم‌باری
ـ که روزی چشمه‌ی ِ جوشان ِشادی بود
اینک حسرت و افسوس، بر آن
سایه افکنده‌ست ـ خواهی رفت
و اشکِ من تو را بدرورد خواهد گفت

من اینجا ریشه در خاکم
من اینجا عاشق این خاکِ از آلودگی پاکم
من اینجا تا نفس باقی‌ست می‌مانم
من از اینجا چه می‌خواهم، نمی‌دانم
امید روشنایی گرچه در این تیره گی‌ها نیست
من اینجا باز در این دشتِ خشکِ تشنه، می‌رانم
من اینجا روزی آخر از دل این خاک، با دستِ تهی
گُل بر می‌افشانم
من اینجا روزی آخر از ستیغ ِ کوه، چون خورشید
سرود ِ فتح می‌خوانم
و می‌دانم
تو روزی باز خواهی گشت
▨
توضیح فریدون مشیری درباره‌ی این شعر: ریشه در خاک داستان مختصری دارد؛ یک وقت خدای نکرده بعضی‌ها به خودشون نگیرند که چون به دلایلی به هر حال وطن عزیزشان را ترک کرده‌اند من قصد ملامتی دارم به اونها، ابدا همچین چیزی نیست. دوست عزیزی که دیشب در منزلش بودیم در سیاتل، همان کسی است که ۲۲ سال پیش با دورنمای بسیار زیبا و فریبنده‌ای از غرب، که امریکا باشد، از من می‌خواست که با خانواده‌ام مثل او که قصد کوچ از ایران را داشت من هم کوچ کنم و بیام. و شبی تا پاسی از نیمه‌شب در این زمینه سخن گفتیم و به هر حال آنچه او می‌خواست بسیار شاید منطقی، زیبا، فریبنده، همه چیز از این قبیل بود. من ازش خواستم تا فردا صبح بیاندیشم و جوابی به او بدم. جوابی که من به او دادم، همین شعر ریشه در خاک است

فریدون مشیری | ریشه در خاک | پالایش شده

▨ شعر: چگونه بال زنم تا به ناکجا که تویی
▨ شاعر: حسین منزوی
▨ با صدای: حسین منزوی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــــ
چگونه بال‌زنم تا به ناکجا که تویی
بلند می‌پرم اما نه آن‌هوا که تویی

تمام طول خط از نقطه‌ی که پر شده است؟
از ابتدا که تویی تا به انتها که تویی

ضمیرها بدل اسم اعظم‌اند همه
از «او» و «ما» که منم تا «من» و «شما» که تویی

تویی جواب سوال قدیم ِبود و نبود
چنان‌چه پاسخ هر چون و هر چرا که تویی

به عشق، معنی پیچیده داده‌ای و به زن
قدیم ِتازه و بی‌مرزِ بسته تا که تویی

به رغم خار مغیلان نه مرد نیم‌رهم
از این سفر همه پایان آن خوشا که تویی

جدا از این من و ما و رها ز چون و چرا
کسی نشسته در آن‌سوی ماجرا که تویی

نهادم آینه‌ای پیش روی آینه‌ات
جهان پر از تو و من شد پر از خدا که تویی

تمام شعر مرا هم ز عشق دم زده‌ای
نوشته‌ها که تویی نانوشته‌ها که تویی

حسین منزوی | : چگونه بال زنم تا به ناکجا که تویی

▨ شعر: هنگام (شعری برای چهل سالگی)
▨ شاعر: حسین منزوی
▨ با صدای: حسین منزوی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
_________
جهان ِ مرا مِه گرفته سراسر
و تا چشم می­بیند آب است
در چارسوهای منظر

در این جا، به جای چهل روز
چهل سال، یک‌ریز باریده باران
چهل سال بی‌وقفه غریده توفان
ستیزیده­ام پنجه در پنجه و روی در روی
چهل سال با موج­های کف ِ آلود ِجوشان
و بیرون کشانیده­ام کشتی­ام را
چهل بار از کام ِخیزاب­های خروشان

چهل سال بر من
«چلانیده­اند ابرها
پیرهن­های­شان را»·
و اشباح ِ قربانیان ِ جزایر
کفن­هایشان را
▨
و اکنون که انگار
توفان نشسته است
و نوح ِ -چهل‌ ساله در من ستیزیده- خسته است
الا ای خجسته کبوتر
نه هنگام ِ آن است دیگر
که از دست­هایم
به دیدار آرامش و آشتی
پَر درآری؟
و از چشم­هایت برایم
دو برگ ِ درخشان ِ زیتون بیاری؟
────── ♪ ──────
با وامی از منظومه­ی حیدر بابایه سلام از «شهریار» شاعر معاصر؛
«آق بولوت لار کؤینک لرون سیخاندا»
« و ابرها وقتی که می­چلانند پیراهن سفید خیس­شان را»

حسین منزوی | شعری برای چهل سالگی

محمد مختاری، شاعر و نویسنده و پژوهشگر، در پاییز ۱۳۷۴ در ایالات متحده درباره شاهنامه و شیوه‌ی مطالعه و تحقیق آن سخنرانی کرد. متن پیش‌رو عیناً از فایل صوتی برجای‌مانده از سخنرانی او پیاده‌سازی شده که چندان در دسترس مخاطبان نیست و به مناسبت سالروز تولد او بازنشر می‌شود. فایل صوتی این سخنرانی را نیز با هم می‌شنویم.

یک سخنرانی کمتر شنیده‌شده: محمد مختاری درباره شاهنامه

▨ نام شعر: هامون (بخشی از شعر بلند «منظومۀ ایرانی»)
▨ شاعر: محمد مختاری
▨ با صدای: محمد مختاری
▨ پالایش و تنظیم: شهروز کبیری
___________________
میان‌مان صدایی تبخیر شد
و مرگ جار زد
درون خالی‌اش را بی‌تحاشی.

گذشت عمر در گذر شن و بی‌قراری خون
که پاشنه به خاک می‌کوبد
و خاک، خاک، لایه لایه‌ی هزار ساله
و خاکروبه‌هایی کز شیپوری بزرگ اکنون بر ما
می‌افشانند.

پناه بوته‌های گز
بتلخی آبی از کناره‌های عمر می‌رود
به سرنوشت شوره بر شیار برفگینه‌ی نمک
نک می‌زنند
کلاغ پیر و کبک کاهل.
رباطهای یاوه‌ی کپک زده
دهان گشوده‌اند به خمیازه
و در ردای باد تاب می‌خورد پوسیدگی
و روزنامه‌های زرد و آبدیده
گاه از پر قبایی بیرون می‌پرد.

-“زمان شکافته ست و نشت کرده است
غبار و سایه‌های نخ نما و سرداریهای بیدخورده.
خط غباری بر پوست آهو
و شله‌های رنگ و رو رفته
و چهره‌های فرسوده در قابهای کهنه
که از کنارشان بی‌تاب گذشته بودیم
و از درونمان اکنون سر بر می‌آورند
تا ما را در قابی میخکوب کنند.
-“کی اند و از کجا می‌آیند؟
که نیمی از من بوده‌اند
و مادرانم در حلقه‌ی عذاشان گریسته‌اند.

از آرواره‌ی افق بیرون می‌آید
صفی از اندامهایی
برهنه
بی‌سر
بی‌تاب
صفی دگر
که ابریشم
به زیر    کرباس پوشیده‌اند.

-“و پوستشان آمخته‌ی پرستو و باران نیست،
وز چنبر عزایم و دندان مار نفس می‌کشند.”

گشوده می‌شود طومارها
و بوی نفتالین
مشام باد را می‌آزارد
کلاهی از کناره‌ی افق فرو می‌افتد
و پوزخند خاک موج برمی‌دارد:

…

-“نگاه میهنم پیرم کرده است
چراغ ماتم است گلایل.
کسی توازن انسان و خاک را می‌خواهد برهم زند
صدای زنجره می‌گیرد
و کرم لای خط و گندم و شناسنامه وول می‌خورد
شمایل کدر مرگ
و هاله‌ای که گرداگردش بسته‌اند.

نگاه نیم بسته بر دوایر فرا رونده
گلوی آفتاب و شیشه‌ای شکسته
که برق می‌زند.
و خون روز و رودخانه در غبار و پلک‌های خسته
گم می‌شود
نمک دهان و زخم را فرو می‌بندد
و گاه گاه خش خش مدادی بر کاغذی
که مهره‌های پشت را می‌لرزاند.
غبار جای گام‌های تند
نشسته است.
و گام‌ها که باد را مهار کرده بودند
مساحت کویری حیات را اندازه می‌گیرند
▨
محمد مختاری
بخشی از شعر بلند “منظومۀ ایرانی”

محمد مختاری | هامون | پالایش شده

دستگاه نوا
محمدرضا لطفی: تار، آواز و دف
حسین علیزاده: تار
:موسیقی از وب سایت خصوصی به آدرس
www.01.khosousi.com

Mohammad Reza Lotfi & Hossein Alizadeh-Dastgahe Nawa-1987-USA-Music From www.01.khosousi.com

▨ نام شعر: گلدان آبی
▨ شاعر: محمد مختاری
▨ با صدای: مریم حسین‌زاده (همسر شاعر)
▨ پالایش و تنظیم: شهروز کبیری
____________
این شعر برای سرکار خانم مریم حسین زاده سروده شده
و در کتاب، به رضا براهنی تقدیم شده
____________
پروانه‌ای‌ است آنجا که بال گشوده‌ست
در وزن مردمک‌های آرام.
سایه به سایه در طلبِ آفتاب   تا لبِ این بام.
بوی سلام گل به گل آیینِ خواهش و گرایش
شکلِ دوام در حجمی ناپایدار
انگار برگ در گذر نور به خود می‌آید.

پروانه‌ای صدایت می‌کند
در فرصت صدا و خلاء.  که پیله‌وار   آهنگی را   انتظار کشیده‌ای
تا از لبی فرو تابد.
و تاب و توشت   بر ابریشم عبورش تصعید شود.

صورت و سکوت در آغوش هم
آیینه‌ای برابر آیینه‌ای
عکسی درون عکسی  واژه‌ای درون واژه‌ای
درک حضور   در نفس شبنمی که می‌لرزد
زیر نگاه نور.
آسایش است این و ثمر دادنِ گیاه است.
آزادی زمین است
تکثیر آن که می‌شنود  در گلوی آن که می‌گوید.
نقش صدا که از آب برمی‌آید   و فرو می‌رود در آب.
آبی درون چشمی و چشمی درون شب
و شب که در ماه آویخته است و
ماه که از گیسویی
گیسو که روی صندلی نیمه شب به اهتزاز در می‌آید
و می‌نوازد گل‌های مریمی را در گلدان آبی

بوی بهشت در نفس بی‌قرار
گلبرگ خواهش  در ساقۀ جوانِ پذیرش
حوا که دست می‌گشاید و  سیبی که از درون تابلویی بیرون می‌آید
و چرخ می‌خورد
و چرخ می‌خورد و ترس را به عشق بدل می‌کند.
دست شبانه
بر شانه‌ات که رو به خیابان پیر
وهمی بنفش را دنبال کرده است کز ناگهان فرو می‌افتد از پنجره
قوسی کز آن فرو آویخته است تاریکی 
و پنجره پایین می‌آید تا کف پیاده رو.

آنگاه راه می‌افتید
در سایه‌های آبی
و از بهار و تابستان می‌گذرید.
پیراهن بلند تعادل
در بارش ملایم صبح.
خود را نگاه می‌کند بیداری
در چشم خواب.
و خواب می‌رود پا به پای بیداری.

پروانه بال می‌زند و  می‌زند به آفتاب
نقشِ صدا که از آب باز می‌گردد..
این کیست.  کیست؟
کی گشته است رو به روی کی؟
پروانه‌ای که دایره در دایره
در وزن مردمک‌های بی‌تاب
تاب به تاب
در طلبت آمده است.

بالی که پلک‌های شب را
لرزانده است و حال دل آفتاب را می‌لرزاند.
نقش صدا که باز می‌گردد  می‌گردد
چندان که بر لبانی انگار کودکانه می‌نشیند
کآنجا
تابیده است بر حواشی دنیا.

لب‌ها که شادمانی را
بر بال‌های کوچک خویش سپرده است
و روی خط افق  گاه می‌رود.  و گاه می‌آید.
سر می‌نهد به بال نظر   می‌رهد
جسمی که آبروی زمین است. 
▨
محمد مختاری
از کتاب سحابیِ خاکستری
هشتم امرداد ۱۳۷۰
________
پی‌نوشت: متن منتشر شده در کتاب، با خوانش همسر شاعر، کم و بیشی‌هایی دارد.

محمد مختاری | گلدان آبی | با صدای همسرش، مریم حسین‌زاده

البوم صوتی غزلیات مولوی با صدای احمد شاملو و موسیقی فرهاد فخرالدینی در زمستان سال 1373  منتشر شد.

احمد شاملو :
این غزلها را سالها پیش از این خوانده بودم، در شرایطی ناجور که توضیح آن چیزی را عوض نمی کند.

پس بگذاریم فراموش شود.

اما نکته گفتنی این است که لازم بود پیش از تکثیر، یک بار نوار ضبط شده را بشنویم تا اگر نیاز به اصلاحی داشت ، اصلاح شود، که متاسفانه این کار صورت نگرفت.

نوار یکسره از ضبط به موسیقی گذاری و تکثیر رفت و بعد نواری به من ارایه شد که به بازار رفته بود.

مولوی

چه دانستم که این سودا مرا زینسان کند مجنون (مولانا)- شاملو

Collage JulienMarchal(Lost in Brain/Fog), Mokhtaari  ,AmirMaleki


چقدر باید در این دو متر جا ماند تا تحلیل جسم حد زبان را رعایت کند؟

چه تازیانه کف پا خورده باشد
چه از فشار خونی موروث در رنج بوده باشی
قرار جایش را می سپارد به بی قراری
که وقت و بی وقت
سایه به سایه
رگ به رگ
دنبالت کرده است تا این خواب
…
تظاهرات تورم را طی می کنم در گذر دلالان
سر چهار راه صدای درشت میپرسد
ویدئو مخرب تر است یا بمب اتم؟؟؟
مسیح هم که بیاید انگار صلیبش را باید حراج کند
صدای زنگ فلز در دندانهای طلا
وخارش کپک در لاله های گوش
نصیب نسلی که خیلی دیر رسیده است
نه سینما و نه مهمانی در تاریخ
هجوم کاشفانی با تاخیر حضور
هزار کس می آیند و هزار کس میروند
و هیچ کس هیچ کس را به خاطر نمی آورد
صدا همان که میشنوی نیست
سگ از سکوت به وجد می آید و دزد بر سر بام بلند سماع میکند با ماه
زبان عزیز تر است اکنون یا دهان؟
که سنگ راه دهان را هزار بار تمرین کرده است
صدا که میشکند
حرف که چرک میکند
جمله ها که نقطه چین میشوند
پیری یا بچه ای که خود را می کشد
تازه معنا روشن میشود
سگی که می افتاد در نمکزار و…این نمک که خود افتاده است
خلاف رای اوللالباب نیست که ماه رنگ عوض کرده باشد
یا شب مثل آزادی زنگ زند
گچ سفید جای سرت را نشان میدهد
که چند سالی انگار در اینجا می نشسته ای
و رد انکارت افتاده است
بر دیوار
یا شاید نقشی مانده است از تسلیمت
گذاری اصلا نا تمام
و تازه این بی تابی که هیچ چیز آرامش نمی کند
در التهاب درهایی که باز میشوند و درهایی که بسته میشوند
کتابهایی که باز میشوند و دستهایی که بسته میشوند
دستهایی که سنگها را میپرانند
و سارهایی که از درختها میپرند
درختهایی که دار میشوند
دهان هایی که کج میشوند
زبانهایی که لال مانی میگیرند
صدای گنگ و چشم انداز گنگ و خواب گنگ
و همهمه
که می انبوهد
می ترکد
رویا که تکه تکه میپراکند
دانشگاهی که حل میشود در زندانی و چشم اندازی که از هم میپاشد
خوابی که میشکند در چشم و چشم که میخ میشود در نقطه ای
ونقطه
که می ماند منگ در گوشه ای از کاسه سر
که همچنان غلت می خورد
غلت می خورد
غلت می خورد

"محمد مختاری"

#MohammadMokhtari  #Bikhaabi #بیخوابی  #محمدمختاری

محمد مختاری - بی خوابی

جنون رودابه  از فصل ششم منظومه ی ایرانی محمد مختاری 

جنون رودابه است اين سرزمين
هزار پرده فروهشته اند و می نگرند
و خاک وقتی آمخته شد
شغاد را
حتی از پشت زال برمی انگيزند.

محمد مختاری/         جنون رودابه است اين سرزمين/

دیالوگ باکس ۲۳- حق کپی رایت: مهدی ستوده

می‌خواهم خوابِ اقاقیاها را بمیرم.

 

خیال‌گونه
در نسیمی کوتاه
                    که به تردید می‌گذرد

خوابِ اقاقیاها را
بمیرم.
 



 

می‌خواهم نفسِ سنگینِ اطلسی‌ها را پرواز گیرم.

 

در باغچه‌های تابستان،
خیس و گرم
              به نخستین ساعاتِ عصر
نفسِ اطلسی‌ها را
پرواز گیرم.

 

□

 

حتا اگر
        زنبقِ کبودِ کارد
بر سینه‌ام
گُل دهد ــ
می‌خواهم خوابِ اقاقیاها را بمیرم در آخرین فرصتِ گُل،
و عبورِ سنگینِ اطلسی‌ها باشم
بر تالارِ ارسی
به ساعتِ هفتِ عصر.

 

۱۸ آذرِ ۱۳۵۱

از این‌گونه مُردن | شاملو

▪️▪️▪️ مَناعی
▫️گردانه‌ی بیژن الهی 
▫️صدایِ ارژنگ آقاجری
▫️ موسیقی: Maggot Brain, Funkadelic
▪️
▪️▪️
▪️▪️▪️
چه خبر؟ مرگِ عالَمی تنها،
خاطرش خُفته، شاهدش سَفَری.
جانِ جانان، کجا؟ ورای کجا.
گوشه زد با ستاره‌ی سحری.

چه خبر؟ مرگِ دل. گُلی ندمید
تا به لُطفِ هوا، به گریه‌ی ابر
از زمینْ رازِ آسمان نچشید
تازه شد داغِ لاله‌های طَری

چه خبر؟ مرگِ حَق‌ْحَق و هوهو.
لال شد مرغ و نغمه رفت از یاد،
تا که گُنگانِ ده‌زبانِ دورو
نازْمستی کنند و جلوه‌گری.

چه خبر؟ مرگِ قول و فصلِ خِطاب
سپر افکند هر زبان‌آور:
قَبَسی زنده کرد، نَک چه جواب
چون نَفَس بر میاوَرَد شجری؟

چه خبر؟ تا کمانِ غمزه کشید
از سَمَن تا چمن بشارت رفت؛
نَحْل پوسید و جز غبار ندید
کس بر اوراقِ بوستان اثری

دودِ دل تا برآوَرَد شبنم
از نظر رفت و یادِ غنچه نماند
شُکْرُلله که از صفای اِرَم
سَمَری ماند و لَیلةُ‌القَمَری

قصّه نو کرد و تَر نکردم مغز.
چه ثَمَر؟ هیچ، شاهدانِ چمن
همه رفتند و چون برآمد نَغْز
عِشْقِ پیچان به دارِ دیده‌وری،

دنیا تَیْهْ بود و بی سَروُتَه،
«خانه آباد»، گفت و دید و شنید
شاهدی می‌کُنند و بَه‌بَه‌بَه
.مگسِ بی‌مَریّ و خِیْلِ خَری

▪️ بیژن الهی

مَناعی | گردانه‌ی بیژن الهی بر شعری از منصور حلاج

متن کامل شعر را از لینک زیر بخوانید
http://echolalia.ir/insomnia/

نقاشی کاور: 
Let's talk - Gregory Radionov

اکولالیا

بی خوابی / محمد مختاری

“زمانه”، رادیو و وب‌سایتی است برای عرضهٴ اخبار، گزارش، گفت‌وگو و تحلیل درباره موضوع‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نظری … زمینه‌سازی برای ایجاد رادیو زمانه در سال ۲۰۰۴ با کوشش ایرانیانی مانند فرح کریمی، نماینده‌ وقت پارلمان هلند، صورت گرفت. رادیو زمانه از سیزده مرداد ۱۳۸۵ خورشیدی (چهارم اوت ۲۰۰۶)، همزمان با شب صدمین سالگرد جنبش مشروطه، فعالیت خود را آغاز کرد.
محور اصلی فعالیت‌های “زمانه”، پشتیبانی از کوشش‌های فعالان حقوق بشر و جامعه مدنی در ایران ا‌ست. با توجه به نبود فضای باز رسانه‌ای در ایران، یکی دیگر از اهداف زمانه، تلاش در جهت ایجاد تنوع رسانه‌ای است.

یک سخنرانی کمتر شنیده‌شده: محمد مختاری درباره شاهنامه

radiozamaneh

Related tracks