▨ نام شعر: عینکت را بردار اسماعیل (برش پنجم از شعر بلند اسماعیل)
▨ شاعر: رضا براهنی
▨ با صدای: رضا براهنی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــــــــ
تقدیم‌نامه‌ی شاعر: تقدیم به خاطره‌ی مخدوش دوستم اسماعیل شاهرودی [آینده] که در پاییز شصت در تهران مُرد
ــــــــــــــــــــــــ
در کنار بقبقوی کف کرده‌ی موج به جدار لوله‌های نفت
حفره‌ای هست که شیطان آن را کنده
از حفره که پایین برویم، در حجره‌ها، پشت میله‌های اطلسی {ابلیسی}
شاعرها را خواهیم دید
که نمی‌دانند که شاعر هستند، اما هستند، زیرا شاعر کسی‌ست {کسی است} که دوزخ را تجربه کرده باشد
حتی اگر شعری هم نگفته باشد
و دوزخ تجربه‌ایست {تجربی است}، تو آنرا تجربه کرده‌ای
حتی اگر شعرهای چندان عالی هم نگفته باشی
...
از آن حفره پایین می‌رویم
موهای سرخ تو و ریش سفید من در چشم ساکنان حجره‌ها منعکس است
عینکت را بردار اسماعیل عزیزم، بگذار دوزخ از چشم‌های قیقاجت
فرو بلغزد!
چه جوانانی! اسماعیل، می‌بینی؟ چه جوانانی!
بسیاری‌شان هنوز صورت عشق را بر سینه نفشرده‌اند
و موهای صورت پسرها هنوز درنیامده. و دخترها را می‌بینی؟
چه پاهای لطیفی دارند!
جنگ است، اینجا هم جنگ است اسماعیل!
گریه نکن! فریاد نکن! دهنش را ببندید، قوانین را به هم زده است!
گریه نکن اسماعیل، جنگ است!
نفت از کنار حجره‌ها بالا می‌رود
چه معجون عجیبی! چاه‌های نفت در کنار حجره‌هاست
و در حجره‌ها جوانان نشسته‌اند!
آه، چه نفتی! شیر ظلمت است این نفت!
و نفتکش‌ها در سکوت پر می‌شوند
و جوانان در سکوت پیر می‌شوند
و در اعماق زمین، و در بالاسر، و بین دو دست یک بدن {بین دست یک بدن}، 
جنگ است اسماعیل، جنگ است!
مرده باد شاعری که راز حجره و چاه را نداند
زنده باشی تو که این راز را می‌دانستی
...
از حجره‌های تو در توی کنار چاه‌های نفت که بالا خزیدم، به لبه‌ی چاه رسیدم
کابوس‌هایم با من آمدند و در کنار کابوس‌های بیرون صف کشیدند
کابوس‌های بیرون بهتر از کابوس‌های درون نیستند
...
ای اسماعیل! عینکت را از رو چشم‌های قیقاجت بردار
عینک‌زده‌های دیگر می‌آیند
از کنار چاه‌های نفت بالا می‌آیند
و زنان اشباحی هستند که فقط لب‌های کبود و چانه‌های تبخال زده‌شان را می‌بینی
از گیسوهای زیباشان خبری نیست
صورت‌های بی سرِ یک‌بُعدی دارند
و از شب و روز آفاق بی‌خبرند
دست بر شانه‌ی نفر جلویی گذاشته‌اند و از کنار چاه‌های {چاه} نفت بالا می‌آیند
و هیچ کس چیزی نمی‌گوید
و چیزی هم نیست که بگوید
و فقط از سنگرهای پدر و پسر، پدر و دختر، از سنگرهای همسایه و همسایه،
صدای تیر شنیده می‌شود
و بدن‌های راست در باران‌های خونین به زمین می‌خورند
و باران که بند می‌آید، ماهی خائن را می‌بینی که از پشت دکل‌های نفت بالا آمده است
چه مهتابی اسماعیل، چه مهتابی! با نورش نیمه‌جان‌ها را لو می‌دهد و
بعد، مسلسل‌ها، ستاره‌ها را مُرس می‌زنند
و موشک، خانه‌ها را مثل اسباب‌بازی به هوا می‌پراند
و آنچه در بازگشت به سوی زمین برمی‌گردد به خرمنِ افشان می‌ماند
که سریع‌تر از یک خرمن پایین می‌آید
آفتاب که می‌زند، نخل‌ها در برابر دکل نفت
به کودکان دبستانی صف بسته در برابر ناظمی سخت‌گیر می‌مانند
جنگ است، اسماعیل، جنگ است،
و بعضی از جسدها را بی نام و نشان دفن می‌کنند
و بعضی‌ها را با نام و نشان
و موش و موریانه چه می‌دانند که مردگان شناسنامه‌ی تاریخی دارند یا نه
آفتاب بر گورستان و گلستان یکسان می‌ریزد {می‌تابد}
و باران خادم و خائن نمی‌شناسد
...
▨
رضا براهنی
بهمن ۱۳۶۰ تا فروردین ۱۳۶۱ – تهران
از کتاب «شعر بلند اسماعیل»
ـــــــــــــــــ
تذکر: فقط بندهایی از بخش ابتدایی شعر بلند اسماعیل، به انتخاب من تنظیم شده است.
ـــــــــــــــــ
پی‌نوشت: متن شعر منطبق بر خوانش شاعر است و با نسخه‌ی چاپ شده در کتاب، تفاوت‌هایی دارد. شکل مکتوب شعر‌، در داخل آکولاد {} آمده است.

رضا براهنی | عینکت را بردار اسماعیل (برش پنجم)

▨ نام شعر: ای با تو درآمیخته چون جان تنم امشب 
▨ شاعر: سیمین بهبهانی
▨ با صدای: سیمین بهبهانی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــ
ای با تو در آمیخته چون جان تنم امشب
لعلت گل ِ مرجان زده بر گردنم امشب

مریم صفت، از فیض تو ــ ای نخل برومند
آبستن رسوایی فردا، منم امشب

ای خشکی پرهیز که جانم ز تو فرسود
روشن شودت چشم، که تَر-دامنم امشب

مهتابی و پاشیده شدی در شب جانم
از پرتو لطف تو چنین روشنم امشب

آن شمع فروزنده‌ی عشقم که برد رشک
پیراهن فانوس به پیراهنم امشب

گلبرگ نیم شبنم یک بوسه بسم نیست
رگبار پسندم که ز گل خرمنم امشب

آتش نه، زنی گرمتر از آتشم ای دوست
تنها نه به صورت، که به معنی زنم امشب

پیمانه‌ی سیمین ِ تنم، پر مِی عشق است
زنهار از این باده، که مرد افکنم امشب
▨ 
سیمین بهبهانی، نیمای غزل ِایران

سیمین بهبهانی | ای با تو درآمیخته چون جان تنم امشب

▨ شعر: برف
▨ شاعر: بیژن الهی
▨ با صدای: شهروز
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
___________
تنها یکبار می‌­توانست
در آغوش‌اش کشند
و می­‌دانست -آن‌گاه- چون بهمنی فرومی­‌ریزد
و می­‌خاست
به آغوش‌ام پناه آرد؛

نامش برف بود
تنش  برفی
قلبش از برف
و تپشش
صدای چکیدن برف
بر بام‌های کاه‌­گلی

و من او را
چون شاخه­‌ای که به زیر بهمن شکسته باشد
دوست می­‌داشتم

▨
بیژن الهی از کتاب شعر «جوانی‌ها»، انتشارات بیدگل، صفحه‌ی ۱۷
───────♪ ───────
بیژن الهی جز شاعرانی است که متاسفانه هیچ قطعه ای با صدای خودش در دست نیست. از سویی جایگاه مهم او در شعر مدرن ایران، غیرقابل‌انکار است. به همین دلیل بر آن شدم تا تعدادی از آثار این شاعر را با صدای خودم اجرا کنم، تا جای او و شعرهایش، در بین شاعران معاصر خالی نماند

بیژن الهی | برف

▨ شعر: خواهد آمد
▨ شاعر: حسین منزوی
▨ با صدای: حسین منزوی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
___________
دستش از گل، چشمش از خورشید سنگین؛ خواهد آمد
بسته بار ِگیسوان از نافه‌ی چین خواهد آمد

از تبار ِدلستان ِلولیان ِبیستونی
شنگ و شیطان، با همان رفتار ِشیرین خواهد آمد

با شگرد ِسامری را ساحری آموز ِنازش
تا دوباره از که بستاند دل و دین؛ خواهد آمد

با همان «آن» ی که پنداری خود از روز ِنخستین
شعر گفتن را به «حافظ» داده تلقین؛ خواهد آمد

بی‌گمان از آینه ــ جشن سرور آمیز حُسنش ــ
راه دوری تا من ــ این تصویر غمگین ــ خواهد آمد

عشق گاهی زندگی‌ساز است و گاهی زندگی‌سوز
تا پریزاد من از بهر کدامین خواهد آمد؟

ای دل من! سر مزن بر سینه این سان ناشکیبا
لحظه‌یی، دیوانه جان! آرام بنشین، خواهد آمد

خواهد آمد، خواهد آمد، آه اگر اما نیاید؛
باز سقف ِآسمان امروز پایین خواهد آمد

حسین منزوی | خواهد آمد

▨ شعر: هنگام (شعری برای چهل سالگی)
▨ شاعر: حسین منزوی
▨ با صدای: حسین منزوی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
_________
جهان ِ مرا مِه گرفته سراسر
و تا چشم می­بیند آب است
در چارسوهای منظر

در این جا، به جای چهل روز
چهل سال، یک‌ریز باریده باران
چهل سال بی‌وقفه غریده توفان
ستیزیده­ام پنجه در پنجه و روی در روی
چهل سال با موج­های کف ِ آلود ِجوشان
و بیرون کشانیده­ام کشتی­ام را
چهل بار از کام ِخیزاب­های خروشان

چهل سال بر من
«چلانیده­اند ابرها
پیرهن­های­شان را»·
و اشباح ِ قربانیان ِ جزایر
کفن­هایشان را
▨
و اکنون که انگار
توفان نشسته است
و نوح ِ -چهل‌ ساله در من ستیزیده- خسته است
الا ای خجسته کبوتر
نه هنگام ِ آن است دیگر
که از دست­هایم
به دیدار آرامش و آشتی
پَر درآری؟
و از چشم­هایت برایم
دو برگ ِ درخشان ِ زیتون بیاری؟
────── ♪ ──────
با وامی از منظومه­ی حیدر بابایه سلام از «شهریار» شاعر معاصر؛
«آق بولوت لار کؤینک لرون سیخاندا»
« و ابرها وقتی که می­چلانند پیراهن سفید خیس­شان را»

حسین منزوی | شعری برای چهل سالگی

▨ نام شعر: تاریکی (آواز‌های آتش ۲) 
▨ شاعر: منوچهر آتشی
▨ با صدای: منوچهر آتشی
▨  پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــــــــــ
خانه‌ات سرد است؟
خورشیدی در پاکت می‌گذارم و
برایت پست می‌کنم

ستاره‌ی کوچکی در کلمه‌ای بگذار و
به آسمانم روانه کن؛
بسیار تاریکم                    
▨
منوچهر آتشی- ۸ بهمن ۱۳۶۸
از دفتر شعر «وصف گل سوری» چاپ ۱۳۷۰ صفحه‌ی ۱۴۴

منوچهر آتشی | تاریکی

▨ نام شعر: ز یادِ ما بردند
▨ شاعر: معینی کرمانشاهی
▨ با صدای: معینی کرمانشاهی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــ
کمالِ عشق و وفا را ز یادِ ما بردند
جلالِ صدق و صفا را ز یادِ ما بردند

چنین که رفت دو رنگی و بی‌مکافاتی
مقامِ عدلِ خدا را ز یادِ ما بردند

ز بس که گفته‌ی باطل ز ما طلب کردند
حروفِ مدح و هجا را ز یادِ ما بردند

به بت‌پرستیِ ما جلوه آن‌چنان دادند
که قدرِ قبله‌نما را ز یادِ ما بردند

ز لاشه‌خواری ما کرکسان، شگفتی نیست
گر آستانِ هما را ز یادِ ما بردند

چراغِ روشنِ دل را به بزمِ ما کشتند
طبیب و درد و دوا را ز یادِ ما بردند

چنان به کینه‌کشی داده‌اند رنگِ شتاب
که صبرِ عقده‌گشا را ز یادِ ما بردند
▨
رحیم معینی کرمانشاهی
مشهور به سخن سالار و متخلص به بهار
از کتاب ای شمع‌ها بسوزید

معینی کرمانشاهی | ز یاد ما بردند

▨ نام شعر: آرابای {گاری}
▨ شاعر: رضا براهنی
▨ با صدای: رضا براهنی
▨ ترجمه فارسی به آذری: ایواز طاها
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــ
تذکر: ترجمه هر سطر، داخل آکولاد آمده است.
ــــــــــــــ
قاپینی دابانیندان چیخاریب قالدیردیلار
{در را از جايش كندند بلند كردند}

قاپینی آرابایا چاتیب آپاردیلار.
{در را به روى گارى انداختند بردند}

ــ ایندی قاپی‌نین بوم‌بوش کانداری، یالقیز سوسوز ایتین آغزی کیمی گونش آلتیندا تؤوشومکده‌دیر ــ
{ـ حالا فضاى خالى در چون دهان سگى تشنه و تنها در زير آفتاب له‌له‌زنان است‌ـ}

اوتاق‌لاری آپاردیلار.
{اتاقها را بردند}

ــ کسکین سینیق شوشه‌لرله پنجره‌لرین بوش و سارسیلمیش دیوار‌لاری یالقیز قالمیش ــ
{ـ با سطح شيشه‌هاى تيز و شكسته ديوارهاى خالى و مغبون پنجره‌ها تنها مانده‌ست ـ}

ائویمیزی ده آپاردیلار گؤردون!
{ديدى كه خانه‌ی ما را هم بردند}

ایندی ایسه دویغولاریمیز دیده‌رگین آری‌لار سایاغی بیربیر ایتکین پتک‌لر آرخاسینجا گزیرلرــ
{ـ احساس‌هاى ما حالا زنبورهاى سرگردانى هستند كه تك‌تك دنبال كندوى گمشده‌شان مى‌گردندـ}

سونرا نؤوبه ساوالانا چاتدی.
{آنگاه نوبت سبلان آمد}

بیز اوشاق‌لار داغین چئوره‌سینده چنبر قوروب دوْنوخدوق
{ما بچه‌ها اطراف كوه حلقه زديم تماشا كرديم}

بیزی سایمازجا اؤز  ایش‌لرینه قاریشمیشدی باش‌لاری
{بى‌اعتنا به ما مشغول كار خود شده بودند}

بیتیردیلر. سونرا گوجه‌نه‌ـ‌گوجه‌نه ساوالانی سؤکوب آرابا اوستونده داشیدیلار
{ فارغ شدند. و بعد: هن‌هن‌كنان سبلان را انداختند روى گارى بردند}

تبریزین اولدوزلو گؤیونو قوپاریب آرابایا یوکله‌دیکلر.
{و آسمان پرستاره‌ی تبريز را كندند انداختند روى گارى}

آرابا اوستونده‌کی یوز مین‌لرجه تبریزلی گؤز هایقیریردی:
{از روى گارى صدها هزار چشم درخشان تبريزى فرياد مى‌زدند:}

بیزی آپاردیلار.
{ما را بردند}

و،
{و،}

آپاردیلار،
{بردند}

تبریز باغچالاری‌نین چیچک‌لری آغلاشیردی علیشاه أرکی آرابا اوستونده داشینیرکن.
{گل‌هاى باغچه‌هاى تبريز مى‌گريستند وقتى كه ارك عليشاه را انداختند روى گارى بردند}

ایندی قاریشقالاردان، سوروشورام گونشین یول‌لارینی
{ حالا از موريانه‌ها نشانى خورشيد را مى‌پرسيم}

سنین یوخلوغوندا
{اما تو نيستى}

چونکی گلدیلر، سنی ده آتیب آرابا اوستونه آپاردیلار
{ زيرا كه آمدند و تو را انداختند روى گارى بردند}

بیز سنین یوخلوغوندا بو اوچغون تورپاقلی عالمده نئیله‌ییریک؟
{ما در غياب تو در اينجا در اين جهان خاكى ويران چه مى‌كنيم؟}

زامانین اوتاییندان یوزمین‌لرله آرابانین گورولتوسونو گؤروروک یوخودا بیله
{از دوردست‌هاى زمان غرش صدها هزار گارى را حتى در خواب نيز مى‌شنويم}

گلیب بیزی ده آپارایدیلار تکی، بیزی ده.
{ايكاش مى‌آمدند ما را هم مى‌بردند.}
▨ 
رضا براهنی
بیست و ششم مهر ۱۳۷۰ - تهران
ـــــــ
دکتر رضا براهنی این شعر را به زبان فارسی سروده است. ایواز طاها نویسنده، روزنامه نگار و فیلسوف آذربایجانی این شعر را به زبان آذربایجانی ترجمه کرده و دکتر براهنی این ترجمه را بسیار پسندیده و آنرا به آذری اجرا کرده است.
دکتر براهنی در یادداشت تشکر خود برای ایواز طاها، چنین نگاشته است:
* * *
نئچه آی اؤنجه اوستاد رضا براهنی‌یه حصر اولونموش شعر آخشامیندا منیم ده کیچیک پایيم اولسون دئیه اوستادین "گاری" باشلیقلی شعرینی چئویریب ده‌یرلی شاعیریمیز سایین اسماعیل جمیلی‌یه گؤنده‌ردیم. اوستاد ايسه عؤمرومون أن سامباللی هدیه‌لریندن ساییلاجاق نئچه کلمه ایله منی اؤز لوطف و مرحمتینه غرق ائتمیشدی.


ايواز طاهاي عزيزم،
با سلام و با تشكر از ترجمۀ شعر ناچيز من به زبان تركي مادري، بايد بگويم كه ترجمه بر اصل پيشي گرفته است. دوستان آذربايجاني متن ترجمه را به من نشان دادند و آنقدر شاد شدم كه متني كه با مظلوميت شهر ما سر و كار دارد، مورد پسند شما واقع شده و راه زبان مادري ما را پيش گرفته است و تصورش را نمي­كردم كه ترجمۀ شعر بر خودم تأثيري قوي­تر از اصل داشته باشد.
لطفا سلامها و احترام مرا بپذيريد.
با بوسه­هاي فراوان،
رضا براهني
۲۳ اكتبر ۲۰۱۱ - تورنتو، كانادا

رضا براهنی | آرابا (گاری)

منتخب فایل صوتی مولانا خوانی دکتر عبدلکریم سروش

1855. چه دانستم که این سودا مرا چندان کند مجنون

1798. ای یار من ای یار من ای یار بی زنهار من

1598 ای خوشا روزا که ما معشوق را مهمان کنیم

در بخش پلی‌لیست‌ها می‌توانید شعرها را به تفکیک شاعر ببینید.
ــــــــــــ
پالایش و تنظیم شعرهای قدیمی، زمان‌بر و‌ طاقت‌فرساست. اگر از شعرها در پروژه‌ای استفاده می‌کنید، پیشاپیش از اینکه منبع آن را ذکر می‌کنید سپاسگزارم.
ــــــــــــــــ
پروژه‌ی «با صدای شاعر» در پلتفرم‌‌های زیر هم فعال است؛
▨ تلگرام
▨ اسپاتیفای
▨ اپل پادکست
▨ کست باکس
▨ شنوتو

سیمین بهبهانی | ای با تو درآمیخته چون جان تنم امشب

Schahrouz Kabiri

Related tracks