Name: غزل 2807 دیوان شمس - عبدالکریم سروش by She'r khani ha in شعر
Duration: 6 min 55 s
Description: گشت جان از صدر شمس الدین یکی سوداییی

کز وراي آن نباشد وهم را گنجاييي مايه سودا در اين عشقم چنان بالا گرفت کز سر سودا نداند پستي از بالاييي موج سودا و جنوني کز هواي او بخاست بر سر آن موج چون خاشاک من هرجاييي عقل پابرجاي من چون ديد شور بحر او با چنين شوري ندارد عقل کل تواناييي مصحف ديوانگي ديدم بخواندم آيتي گشت منسوخ از جنونم دانش و قراييي عشق يکتا دزد شب رو بود اندر سينه ها عقل را خفته بگيرد دزددش يکتاييي پيش از اين سودا دل و جان عاقل راي خودند بعد از آن غرقاب کي باشد تو را خودراييي رو تو در بيمارخانه عاشقي تا بنگري هر طرف ديوانه جاني هر سوي شيداييي دوش ديدم عشق را مي کرد از خون سرشک بر سر بام دلم از هجر خون انداييي هست مر سوداي عاشق را دلا اين خاصيت گر چه او پستي رود باشد بر آن بالاييي گرد دارايي جان مظلم ناپايدار گشت جان پايداري از چنان داراييي يک دمي مرده شو از جمله فضولي ها ببين هر نفس جان بخشيي هر دم مسيح آساييي يک نفس در پرده عشقش چو جانت غسل کرد همچو مريم از دمي بيني تو عيسي زاييي چون بزادي همچو مريم آن مسيح بي پدر گردد اين رخسار سرخت زعفران سيماييي نام مخدومي شمس الدين همي گو هر دمي تا بگيرد شعر و نظمت رونق و رعناييي خون ببين در نظم شعرم شعر منگر بهر آنک ديده و دل را به عشقش هست خون پالاييي خون چو مي جوشد منش از شعر رنگي مي دهم تا نه خون آلود گردد جامه خون آلاييي من چو جانداري بدم در خدمت آن پادشاه اينک اکنون در فراقش مي کنم جان ساييي در هواي سايه اي عنقاي آن خورشيد لطف دل به غربت برگرفته عادت عنقاييي چون به خوبي و ملاحت هست تنها در جهان داد جان را از زمانه شيوه تنهاييي چون شوم نوميد از آن آهو که مشکش دم به دم در طلب مي داردم از بوي و از بوياييي آه از آن رخسار مريخي خون ريزش مرا آه از آن ترکانه چشم کافر يغماييي عقل در دهليز عشقش خاکروبي بي دلي ناطقه در لشکرش يا طبليي يا ناييي او همه ديده ست اندر درد و اندر رنج من من نمي تانم که گويم نيستش بيناييي من نظر کردم دمي در جان سودارنگ خويش ديدم او را پيچ پيچ و شورش و درواييي گفتم آخر چيست گفتا دست را از من بشو من نيم در عشق او امروزي و فرداييي در هر آن شهري که نوشروان عشقش حاکم است شد به جان درباختن آن شهر حاتم طاييي و اندر آن جاني که گردان شد پياله عشق او عقل را باشد از آن جان محو و ناپيداييي چون خيالش نيم شب در سينه آيد مي نگر هر نواحي يوسفي و هر طرف حوراييي در شکرريز لبش جان ها به هنگام وصال هر سر مويي تو را بوده ست شکرخاييي چون ميي در عشق او تا کهنه تر تو مستتر کي جواني ياد آرد جانت يا برناييي سلسله اين عشق درجنبان و شورم بيش کن بحر سودا را بجوش و کن جنون افزاييي اين عجب بحري که بهر نازکي خاک تو قطره اي گشته ست و ننمايد همي درياييي بهر ضعف اين دماغ زخمگاه عشق خويش مي کند آن زلف عنبر مشک و عنبرساييي چهره هاي يوسفان و فتنه انگيزان دهر از گدايي حسن او دارند هر زيباييي گر شود موسي بياموزم جهودي را تمام ور بود عيسي بگيرم ملت ترساييي گر به جانش ميل باشد جان شوم همچون هوا ور به دنيا رو بيارد من شوم دنياييي جان من چون سفره خود را درکشد از سحر او گرده گرم از تنورت بخشدش پهناييي نفس و شيطان در غرور باغ لطفت مي چرند ز اعتماد عفو تو دارند بدفرماييي نفس را نفسي نماند ديو را ديوي شود گر تو از رخسار يک دم پرده ها بگشاييي اي صبا جانم تو را چاکر شدي بر چشم و سر گر ز تبريزم کني خاک کفش بخشاييي 

شعر

ای یوسف خوش نام ما ... با صدای دکتر سروش

۱

من بامدادم سرانجام
خسته
بی آنکه جز با خویشتن به جنگ برخاسته باشم.


هرچند جنگی از این فرساینده‌تر نیست،
که پیش از آنکه باره برانگیزی
آگاهی
که سایه‌ی عظیمِ کرکسی گشوده‌بال
بر سراسرِ میدان گذشته است:
تقدیر از تو گُدازی خون‌آلوده در خاک کرده است
و تو را دیگر
از شکست و مرگ
گزیر
نیست.

 

من بامدادم
شهروندی با اندام و هوشی متوسط.
نَسبَم با یک حلقه به آوارگانِ کابل می‌پیوندد.
نامِ کوچکم عربی‌ست
نامِ قبیله‌یی‌ام تُرکی
کُنیَتَم پارسی.
نامِ قبیله‌یی‌ام شرمسارِ تاریخ است
و نامِ کوچکم را دوست نمی‌دارم
(تنها هنگامی که تواَم آواز می‌دهی
این نام زیباترین کلامِ جهان است
و آن صدا غمناک‌ترین آوازِ استمداد).

 

در شبِ سنگینِ برفی بی‌امان
بدین رُباط فرود آمدم
هم از نخست پیرانه خسته.

 

در خانه‌یی دلگیر انتظارِ مرا می‌کشیدند
کنارِ سقاخانه‌ی آینه
نزدیکِ خانقاهِ درویشان.
(بدین سبب است شاید
که سایه‌ی ابلیس را
هم از اول
همواره در کمینِ خود یافته‌ام).

 

در پنج‌سالگی
هنوز از ضربه‌ی ناباورِ میلادِ خویش پریشان بودم
و با شغشغه‌ی لوکِ مست و حضورِ ارواحیِ خزندگانِ زهرآگین برمی‌بالیدم
بی‌ریشه
بر خاکی شور
در برهوتی دورافتاده‌تر از خاطره‌ی غبارآلودِ آخرین رشته‌ی نخل‌ها بر حاشیه‌ی آخرین خُشک‌رود.

 

در پنج‌سالگی
بادیه بر کف
در ریگزارِ عُریان به دنبالِ نقشِ سراب می‌دویدم
پیشاپیشِ خواهرم که هنوز
با جذبه‌ی کهربایی مرد
بیگانه بود.

 

نخستین‌بار که در برابرِ چشمانم هابیلِ مغموم از خویشتن تازیانه خورد شش‌ساله بودم.
و تشریفات
سخت درخور بود:
صفِ سربازان بود با آرایشِ خاموشِ پیادگانِ سردِ شطرنج،
و شکوهِ پرچمِ رنگین‌ْرقص
و داردارِ شیپور و رُپ‌رُپه‌ی فرصت‌سوزِ طبل
تا هابیل از شنیدنِ زاری خویش زردرویی نبرد.

 

□

 

بامدادم من
خسته از با خویش جنگیدن
خسته‌ی سقاخانه و خانقاه و سراب
خسته‌ی کویر و تازیانه و تحمیل
خسته‌ی خجلت از خود بردنِ هابیل.
دیری‌ است تا دَم بر نیاورده‌ام اما اکنون
هنگامِ آن است که از جگر فریادی برآرم
که سرانجام اینک شیطان که بر من دست می‌گشاید.

 

صفِ پیادگانِ سرد آراسته است
و پرچم
با هیبتِ رنگین
برافراشته.

 

تشریفات در ذُروه‌ی کمال است و بی‌نقصی است
راست در خورِ انسانی که برآنند
تا همچون فتیله‌ی پُردودِ شمعی بی‌بها
به مقراضش بچینند.

 

در برابرِ صفِ سردَم واداشته‌اند
و دهان‌بندِ زردوز آماده است
بر سینی‌ حلبی
کنارِ دسته‌یی ریحان و پیازی مُشت‌کوب.

 

آنک نشمه‌ی نایب که پیش می‌آید عُریان
با خالِ پُرکرشمه‌ی اَنگِ وطن بر شرم‌گاهش
وینک رُپ‌رُپه‌ی طبل:
تشریفات آغاز می‌شود

 

هنگامِ آن است که تمامتِ نفرتم را به نعره‌یی بی‌پایان تُف کنم.
من بامدادِ نخستین و آخرینم
هابیلم من
بر سکّوی تحقیر
شرفِ کیهانم من
تازیانه‌خورده‌ی خویش
که آتشِ سیاهِ اندوهم
دوزخ را از بضاعتِ ناچیزش شرمسار می‌کند.

 

 

۲

در بیمارستانی که بسترِ من در آن به جزیره‌یی در بی‌کرانگی می‌مانَد
گیج و حیرت‌زده به هر سویی چشم می‌گردانم:

 

این بیمارستان از آنِ خنازیریان نیست.
سلاطونیان و زنانِ پرستارش لازم و ملزومِ عشرتی بی‌نشاطند.
جذامیان آزادانه می‌خرامند، با پلک‌های نیم‌جویده
و دو قلب در کیسه‌ی فتق
و چرکابه‌یی از شاش و خاکشی در رگ
با جاروهای پَر بر سرنیزه‌ها
به گردگیریِ ویرانه.

 

راهروها با احساسِ سهمگینِ حضورِ سایه‌یی هیولا که فرمانِ سکوت می‌دهد
محورِ خوابگاه‌هایی‌ست با حلقه‌های آهن در دیوارهای سنگ
و تازیانه و شمشیر بر دیوار.
اسهالیان
شرم را در باغچه‌های پُرگُل به قناره می‌کشند
و قلبِ عافیت در اتاقِ عمل می‌تپد
در تشتکِ خلاب و پنبه
میانِ خُرناسه‌ی کفتارها زیرِ میزِ جراح.

 

اینجا قلبِ سالم را زالو تجویز می‌کنند
تا سرخوش و شاد همچون قناری مستی
به شیرین‌ترین ترانه‌ی جانت نغمه سردهی تا آستانِ مرگ
که می‌دانی
امنیت
بلالِ شیرْدانه‌یی‌ست
که در قفس به نصیب می‌رسد،
تا استوارِ پاسدارخانه برگِ امان در کَفَت نهد
و قوطی مُسکن‌ها را در جیبِ روپوشت:
ــ یکی صبح یکی شب، با عشق!

 

□

 

اکنون شبِ خسته از پناهِ شمشادها می‌گذرد
و در آشپزخانه
هم‌اکنون
دستیارِ جراح
برای صبحانه‌ی سرپزشک
شاعری گردنکش را عریان می‌کند
(کسی را اعتراضی هست؟)

 

و در نعش‌کشی که به گورستان می‌رود
مردگانِ رسمی هنوز تقلایی دارند
و نبض‌ها و زبان‌ها را هنوز
از تبِ خشم کوبش و آتشی هست.

 

□

 

عُریان بر میزِ عمل چاربندم
اما باید نعره‌یی برکشم
شرفِ کیهانم آخر
هابیلم من
و در کدوکاسه‌ی جمجمه‌ام
چاشتِ سرپزشک را نواله‌یی هست.

 

به غریوی تلخ
نواله را به کامش زهرِ افعی خواهم کرد،
بامدادم آخر
طلیعه‌ی آفتابم.

در جدال با خاموشی | صدای احمد شاملو

گشت جان از صدر شمس الدین یکی سوداییی

غزل 2807 دیوان شمس - عبدالکریم سروش

در کنـج دلم عشق کسی خـانـه نــدارد          کس جـای در این خانه‌ی ویـرانـه نــدارد

دل را بـه کـف هـر که نـهــم باز پـس آرد          کــس تــاب نـگـهـــــداری دیـوانـه نــدارد

در انجـمــن عقــل‌فـروشــان ننـهــم پـای          دیـوانــه ســر صــحــبـــت فـرزانـه نــدارد

تـا چـنــد کـنــی قصـه ز اسکنـــدر و دارا          ده روزه‌ی عمـر این‌همـه افسـانـه نــدارد

از شاه و گدا هرکه درین میکده ره یافت          جـز خــون دل خـویـش به پیمـانـه نــدارد
تصنیف «افسانه‌ی عشق»
در مایه‌ی ابوعطا

شعر: پژمان بختیاری | آهنگ و آواز: منوچهر همایون‌پور | تنظیـم: پرویز یاحقی

برگرفته از آلبوم «دیروزی‌ها» - نشر «ماهور»
تاریخ ضبط: ۱۳۳۸ - اجرا: ارکستر حسین یاحقی

در کنج دلم عشق کسی خانه ندارد...تصنیف افسانه‌ی عشق

اشعار منسوب به ابوسعید ابوالخیر - صدای بیژن مفید ۲

اشعار منسوب به ابوسعید ابوالخیر - صدای بیژن مفید

گوشه‌های دلکش، قرچه، رضوی، بازگشت به دلکش، فرود به بیات ترک، درآمد بیات ترک

بعد از تو هیچ در دل سعدی گذر نکرد

چو مویش روز و شب در پیج و تابم

ساقی من خرابم، چیزی درنیابم

این غزل را شهریار در پاسخ به غزل سایه با مطلع: 
با من ِ بی کسِ تنها شده یارا تو بمان
سروده است.

بمانیم که چه؟ - غزل شهریار خطاب به سایه - صدای اردشیر رستمی

غزل ۴۴۱ دیوان شمس - صدای احمد شاملو - موسیقی فریدون شهبازیان

غزل ۴۴۱ دیوان شمس - صدای احمد شاملو

تصنیف ترسم که اشک در غم ما پرده در شود
 ساخته محمد رضا لطفی 
 خواننده شهرام ناظری
تنظیم حسین علیزاده
 کانون فرهنگی و هنری  چاووش

تصنیف ترسم که اشک در غم ما پرده در شود

میانِ ابرویِ او خشم‌هایِ دیرینه‌ست...
گره در ابرویِ لیلی هلاک مجنونست

Rasool Aftab

سه روز شد که «نگارینِ من» دگرگون است... | دیوان شمس

هزار جهد بکردم که سر عشق بپوشم /نــبود بر سر آتش مـيسرم که نجـوشم /بـهوش بودم از اول که دل به کس نسـپارم /شمايل تو بديدم نه عقل ماند و نه هوشم

https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%B1_%D8%B9%D8%B4%D9%82

سر عشق - محمد رضا شجریان

آواز ابوعطا 
نوازندگان
تار :  فریدون احتشامی
نی : علیرضا صنعتی
ویلن : جهانشاه برومند
تنبک : همایون شجریان

استاد محمدرضا شجریان

سه تار و دف / مثنوی نوا / استاد جلال ذوالفنون

غزل 2807 دیوان شمس - عبدالکریم سروش

She'r khani ha

Recent comments

Ameri Meysam

geray

Ebi T

b@h@r

Related tracks