🎸_شعری_کووردی

honrawa

خيام

خەیامی هەژار

شعر

Poet

Mamostan

soheila golestani

چەنگیز سیگارچی_پیرە هەڵۆ

زمانه با صدای سهیلا گلستانی 
موسیقی و تنظیم استاد مجید درخشانی 


ZAMANEH ( SOHEILA GOLESTANI)

ساز و آواز در دستگاه ماهور 
آواز : سهیلا گلستانی 
سه تار : ابوسعید مرضایی
شعر : فریدون مشیری 

Sharab Arghavani

سودای او 
با صدای سهیلا گلستانی 
آهنگ مجید درخشانی 
شعر ابوالحسن ورزی

Soudaye Ou by Soheila Golestani سودای او با صدای سهیلا گلستانی

ساقیا ! وا باده‌وه‌، وا باده‌وه‌
ڕوو له‌ لای من که‌ به‌ جامی باده‌وه‌

موشته‌ری وه‌ک من له‌ مه‌یخانێ که‌من
زۆربه‌یان شاد و به‌ که‌یف و بێ خه‌من

مه‌ی حه‌رامه‌ بۆ سه‌هه‌نده‌ و بێ خه‌مان
مه‌ستی بێ خه‌م بۆچی بگرن ئیخه‌مان ؟

ئه‌م شه‌رابه‌ تاڵه‌ ده‌رمانی خه‌مه‌
لێی حه‌رام بێ ئه‌و که‌سه‌ی ده‌ردی که‌مه‌

ئه‌م شه‌رابه‌ ئاڵه‌ بۆ بێ ده‌رد نی یه‌
لێی حه‌رام بێ ئه‌و که‌سه‌ی ڕه‌نگ زه‌رد نی یه‌

بۆ که‌سێکه‌ مه‌ی ، چزیلکی پێوه‌ نێ
بۆچی ملهوڕ لێره‌ بینی پێوه‌ نێ ؟!

بۆ که‌سێکه‌ مه‌ی : که‌ ده‌ردی کارییه‌
بێ خه‌مێک بیخواته‌وه‌ ، زۆردارییه‌

بۆ که‌سێکه‌ مه‌ی : دڵی پڕ بێ له‌ داخ
بۆچی لێی بخواته‌وه‌ به‌رزه‌ ده‌ماخ ؟!

ئه‌و که‌سه‌ی بێ که‌س نییه‌ و خانه‌ خه‌راپ
ده‌ک به‌ ژاری ماری بێ باده‌ و شه‌راب !

ئه‌و که‌سه‌ی نه‌یچێشتووه‌ ده‌ردی ژیان ؛
ئه‌و که‌سه‌ی نه‌یدیوه‌ ئێش و برک و ژان ،

ئه‌و که‌سه‌ی نه‌کرا نیشانه‌ی تیری خه‌م ،
شانی دانه‌خزا له‌بن باری سته‌م ،

ئه‌و که‌سه‌ی هه‌ستی به‌ زۆرداری نه‌کرد ،
تیخی زۆرداری برینداری نه‌کرد ،

ئه‌و که‌سه‌ی ده‌ستی له‌ ئه‌وکێ به‌ر درا ،
ئه‌و که‌سه‌ی دوژمن له‌ ماڵی ده‌رکرا ،

ئه‌و که‌سه‌ی نه‌یبینی هاتی دوژمنی ،
نیری یه‌خسیری له‌ ئه‌ستۆ داڕنی ،

ئه‌و که‌سه‌ی هێنده‌ نه‌بوو زویر و زگار ،
وا نه‌که‌وته‌ به‌ر چه‌پۆکی ڕۆژگار ،

ئه‌و که‌سه‌ی نه‌یهاڕی به‌رداشی زه‌مان ،
ئه‌و که‌سه‌ی « زیڕه‌ی نه‌گه‌ییه‌ ئامان »

ئه‌و که‌سه‌ی دووریی عه‌زیزانی نه‌دی ،
تیر و تانه‌ی بێ ته‌میزانی نه‌دی ،

تۆزی به‌دبه‌ختی له‌ سه‌ر شانی نه‌نیشت ،
لێی نه‌گیرا ده‌ور و پشت و چوار ته‌نیشت ،

بۆ ده‌بێ بێت و بکا مه‌یخانه‌ ته‌نگ ؟!
شوێنی دیکه‌ زۆره‌ بۆ گاڵته‌ و جه‌فه‌نگ ..

ئه‌و کوڕه‌ی هێشتا له‌ ژوانێ ڕێی هه‌یه‌ ،
سه‌یره‌ زۆر سه‌یره‌ که‌ ئالووده‌ی مه‌یه‌ .

ئه‌و که‌سه‌ی ڕاوی نه‌نێن لێره‌ و له‌وێ ،
ئه‌و کوڕه‌ی ماچی کچانی ده‌س که‌وێ ، 

ئه‌و کوڕه‌ی دۆی داوه‌تێ ده‌ستی ده‌نێ ،
بێته‌ ئێره‌ چۆنه‌ هه‌ی دێی ناکه‌نێ !

ئه‌و که‌سه‌ی « ده‌ستی له‌ مه‌مکان گیر ببێ 
ئه‌و که‌سه‌ی « تفڵی دڵی بۆ ژیر ببێ » ، «

ئه‌و که‌سه‌ی په‌نجۆڵه‌ بکوشێ جار و بار ،
ئه‌و که‌سه‌ی ده‌ستی بگاته‌ گه‌ردنی یار ،

ئه‌و که‌سه‌ی ڕامووسێ کوڵمه‌ی تاس و لووس ،
ئه‌و که‌سه‌ی تێی هه‌ڵنه‌دابێ چاره‌نووس ،

ئه‌و که‌سه‌ی بمژێ خوناوه‌ی گه‌رده‌نێ ،
کوفره‌ یه‌ک قه‌تره‌ شه‌رابی گه‌ر ده‌نێ ..

ئه‌و که‌سه‌ی ئاسووده‌ و خۆش ڕایبوارد ،
قه‌ت خه‌می یه‌خسیر و کۆیلانی نه‌خوارد ،

یه‌ک له‌ ماڵێ چاوڕێی بێ بێته‌وه‌،
ده‌رکی نێو ماڵێکی لێ بکرێته‌وه‌ ،

خه‌م ڕه‌وێنێک گوێ بداته‌ ڕازی ئه‌و ،
نازه‌نینێک بێ بکێشێ نازی ئه‌و ،

بگرێ په‌نجه‌ی نه‌رم و نۆڵی ناسکێ ،
بۆی کرابێته‌ سه‌رینێ، باسکێ ،

هه‌یبێ هێز و گورد و تین و تاو و گوڕ
ڕۆژگاری ڕه‌ش نه‌بێ، به‌ختی مگوڕ ،

ئه‌و که‌سه‌ جێگای له‌ مه‌یخانێ نی یه‌ .
ئه‌و که‌سه‌ باده‌ و شه‌رابی بۆ چی یه‌ ؟!

ساقیا ، وا وه‌رگه‌ڕێ ، وا وه‌رگه‌ڕێ !
ڕوو له‌ لای من که‌، مه‌چۆ بۆ سه‌رپه‌ڕێ ..

له‌نگه‌رێ بگره‌ ، مه‌به‌ وا به‌رزه‌ فڕ
بێنه‌ بۆمن ، بێنه‌ بۆمن ، جامی پڕ

مه‌ی حه‌ڵاڵه‌ بۆ منی وێرانه‌ ماڵ
بۆ منی سه‌رگه‌شته‌ وو ڕووت و ڕه‌جاڵ

بۆ منی بابرده‌ڵه‌ی گرده‌نشین
بۆ منی دڵ پڕ له‌ ناسۆر و برین

بۆ منی ئاواره‌ وو دووره‌ وه‌ته‌ن
بولبولی بێ به‌ش له‌ گوڵزار و چه‌مه‌ن

په‌ڕ وه‌ریوی، باڵ شکاوی، ده‌نگ بڕاو
بێ بژیوی، به‌ش خوراوی ، ده‌رکراو

پیری زورهانی ، که‌نفتی، ده‌ربه‌ده‌ر
دیده‌سووری ، دڵ مه‌کۆی ده‌رد و که‌سه‌ر

داته‌پیوی، بێ په‌سیوی بێ قه‌رار
بێ که‌سی ، ده‌سته‌شکاوی ، کۆڵه‌وار

لێوبه‌باری، ده‌رده‌داری، ڕه‌نجه‌ڕۆ
شاعیری جوانی په‌رستی دڵ به‌ سۆ ..

ساقیا ! بۆ کوێ ده‌چی ، بۆ کوێ ده‌چی ؟
تۆش له‌ به‌ر ئه‌و ملهوڕانه‌ ملکه‌چی ؟

تۆش به‌ ڕه‌نگ و بۆی ئه‌وان خواردت فریو ؟
چاوی تۆشی هه‌ڵفریواند زێڕ و زیو

تۆش ده‌گوڕیه‌وه‌ ده‌گه‌ڵ گه‌وهه‌ر هونه‌ر ؟
که‌نگێ گه‌وهه‌ر جوانی کردن به‌خته‌وه‌ !

زێڕ به‌ڵایه‌، بێ وه‌فایه‌ ده‌وڵه‌مه‌ند
هه‌ر هونه‌ر نه‌مره‌، هونه‌روه‌ر مه‌رد و ڕه‌ند

«چڵکی ده‌سته‌ ماڵی دنیا» وه‌ک ده‌ڵێن 
ماڵ په‌رست په‌یمان شکێنه‌ و بێ به‌ڵێن

قه‌دری جوانی کوا ده‌زانێ ماڵ په‌رست !
جوان په‌رسته‌ پیری خاوه‌ن زه‌وق و هه‌ست

نا مه‌چۆ ، جوانێ مه‌چۆ ، واوه‌ مه‌چۆ !
تۆ فریوی زێڕ و زیوی وان مه‌خۆ !

ئه‌و هه‌وه‌سبازانه‌ جێی متمانه‌ نین
هه‌ر ده‌زانن گوڵ چنین و به‌ی ڕنین

وا وه‌ره‌، ده‌ی وا وه‌ره‌ ، نێزیک به‌ لێم 
بمده‌یه‌ مه‌ی ، بمده‌یه‌ مه‌ی تا ده‌ڵێم : 

« مست مستم ساقیا، دستم بگیر !
تا نیفتادم زپا دستم بگیر 

جا که‌ سه‌رخۆش بووم به‌ ده‌نگێکی نه‌وی
بۆت ده‌ڵێم ئه‌و شیعره‌ به‌رزه‌ی (مه‌وله‌وی)

«بشنو از نی چون حکایت میکند
از جدائیها شکایت میکند » 

گوێم ده‌یه‌ ئه‌ی دیده‌ مه‌ستی قیت و قۆز !
تا بناڵێنم وه‌کوو بلوێر به‌سۆز

نابێ قه‌ت ناڵه‌ی جودایی بێ ئه‌سه‌ر
جا چ نه‌ی بیکا چ پیاوی ده‌ربه‌ده‌ر

بۆیه‌ ناڵه‌م تێکه‌ڵی نه‌ی کردووه‌
شیوه‌نێکم پێیه‌ نه‌ی نه‌یکردووه‌

لێم گه‌ڕێ با ده‌ربڕم سۆزی ده‌روون
لێم گه‌ڕێ با هه‌ڵوه‌رێنم ئه‌شکی ڕوون

شیوه‌نی من شیوه‌نی ئینسانی یه‌
بانگی ئازادی و گرۆی یه‌کسانی یه‌

شیوه‌نی من شینی کوردی بێ به‌شه‌
ئه‌و گه‌له‌ی حاشا ده‌که‌ن لێی و، هه‌شه‌ 

با له‌ زارم بێته‌ ده‌ر پشکۆی شیعر
با فراوان تر بکه‌م ئاسۆی شیعر

پارچه‌ گۆشتێکه‌ دڵی من، ڕوو نییه‌
ناڵه‌ ناڵی من دره‌نگه‌ ، زوو نییه‌

ده‌ردی دووری .. ده‌ردی دووری کوشتمی
ده‌ردی وشیاری و سه‌بووری کوشتمی

یادی یاران و وڵاتم ڕۆژ و شه‌و
لێی حه‌رام کردم قه‌رار و خورد و خه‌و

خه‌م ڕه‌وێنێک لێره‌ من ناکه‌م به‌دی
چۆن په‌نا بۆ مه‌ی نه‌به‌م ساقی! ئه‌دی!؟

نابینم خاک و وڵات و شاری خۆم
نابینم ناسیاو و دۆست و یاری خۆم

ڕوو له‌ هه‌ر لایه‌ک ده‌که‌م نامۆیه‌ بۆم
نابینم جێ ژوان و که‌ونه‌ لانی خۆم

شه‌و ده‌کێشم شه‌ونخوونی و بێ خه‌وی
ڕۆژ ده‌چێژم ده‌رد و داخی بێ ئه‌وی

چۆن نه‌ناڵێ ئه‌و دڵه‌ی پڕ هه‌ستی من ؟!
چۆن له‌ ئه‌ژنۆ ببنه‌وه‌ دوو ده‌ستی من ؟!

چۆن نه‌ناڵێ ئه‌و دڵه‌ ئه‌نگاوته‌یه‌ ؟!
به‌رد له‌ به‌ردی بێته‌وه‌ ده‌نگی هه‌یه‌

ژانی ناسۆری جوداییم چێشتووه‌
هه‌رچی خۆشم ویستووه‌ جێم هێشتووه‌

هه‌ڵبڕاوم من له‌ یاری نازه‌نین
ده‌رکراوم من له‌ خاکی دڵنشین

بوومه‌ ئاواره‌ و په‌ڕیوه‌ دوور وڵات
که‌وتمه‌ نێو ورده‌ داوی ڕێی نه‌جات

به‌کره‌ شۆفاره‌ ئه‌وه‌ی مووخه‌ی چنیم
زێی مه‌م و زینان وڵاتی لێ ته‌نیم

که‌وتمه‌ نێو چاڵی دیلی وه‌ک (مه‌م)ێ
(یایه‌ زین) له‌ کوێیه‌ هاواری که‌مێ !

کوا (قه‌ره‌ تاژدین) ، (چه‌کۆ) و (عرفۆ) له‌ کوێن؟!
بێنه‌ هانام وه‌ک پڵینگی چه‌نگ به‌خوێن.

(لاس)ه‌ شۆڕێک بووم غه‌نیمی دوژمنان
ئێسته‌ ئه‌نگواوم به‌ تیری چڵکنان

وام به‌ ته‌نیایی له‌ نێو خوێناو شه‌ڵاڵ
کوانێ عێل و کوانێ (خانزاد) و (خه‌زاڵ) ؟!

زۆر له‌مێژه‌ ناره‌ناری منی نه‌بیست
هه‌روه‌کوو (شه‌مزین)، (شه‌میله‌)ی خۆش ده‌ویست

وه‌ک (سیامه‌ند)ێ له‌ چۆڵ و به‌نده‌نێ
جه‌رگی له‌ت کردووم په‌لی داره‌ به‌نێ

شه‌تڵی جواناوم منی سارده‌ برین
کوا (خه‌ج)م تا بۆم بگێڕێ گه‌رمه‌ شین ؟!

مانگی «کانوونێ به‌ چلوان ده‌رکرام 
وه‌ک (برایم) له‌و وڵاته‌ ڕاونرام

کوا (په‌ریخان) به‌ند و باوم بۆ بڵێ ؟!
بۆ نه‌سووتێم نه‌بمه‌ پۆلووی سه‌ر کڵێ ؟!

ئه‌و له‌ زۆزان، من له‌ ئارانێ ده‌ژیم
کێ ده‌ڵێ ئه‌منیش (وه‌لی دێوانه‌ ) نیم ؟!

کورده‌واری ، ئه‌ی وڵاته‌ جوانه‌که‌م !
ڕۆڵه‌که‌م ! خێزانه‌که‌م ! باوانه‌که‌م !

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی قه‌ت له‌ بیرم ناچنه‌وه‌
ئێسته‌ بم بینن ئه‌رێ ده‌مناسنه‌وه‌ ؟

ڕۆژگار هاڕیومی وه‌ک ئه‌سپۆنی ورد
هێز و توانای لێ بڕیوم ده‌رده‌ کورد

بوومه‌ گه‌پچاڕ و ده‌کا گاڵته‌ به‌ من
ئه‌و ڕمووزنه‌ی زه‌نده‌قی چوو بوو له‌ من

ئه‌ی ڕه‌فیقان، ئه‌ی عه‌زیزانی وڵات !
ئه‌ی برای هاوسه‌نگه‌ری جه‌رگه‌ی خه‌بات !

گه‌ر ده‌ناڵێنم ، ئه‌من په‌ک که‌وته‌ نیم
تێده‌کۆشم بۆ وه‌سڵ تاکوو ده‌ژیم

کۆششی من زۆر به‌ جێیه‌ و زۆر ڕه‌وا
چونکه‌ قانوونی ته‌بیعه‌ت وایه‌ ، وا :

«هر کسی کو دوور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش » 

ڕێگه‌ ده‌بڕم ، کوانی هه‌نگاوم شله‌
ڕاسته‌ بێ هێزم، ده‌که‌م ئه‌مما مله‌

هه‌ر ده‌پێوم کێو و شاخ و چۆڵ و ده‌شت
دێم به‌ره‌و کوێستان به‌ره‌و باخی به‌هه‌شت

دێم به‌ره‌و زیخ و چه‌و و کانیاوی خۆم
چۆن له‌وانه‌ وه‌رده‌گێڕم چاوی خۆم

دێم به‌ره‌و ئه‌و دار و به‌رد و به‌نده‌نه‌
دێم به‌ره‌و ئه‌و باخ و مێرگ و چیمه‌نه‌

دێم به‌ره‌و زوورک و ته‌لان و که‌ند و له‌ند
دێم به‌ره‌و بژوێن و زه‌نوێر و زه‌مه‌ند

دێم به‌ره‌و پاناوک و هه‌وراز و نشێو
دێم به‌ره‌و ئه‌شکه‌وت و زه‌ندۆڵ و په‌سێو

دێم به‌ره‌و به‌فر و چلووره‌ و به‌سته‌ڵه‌ک
دێم به‌ره‌و شیخاڵ و ڕێچکه‌ و ڕه‌شبه‌ڵه‌ک

دێم به‌ره‌و لێڕ و چڕ و به‌ستێن و چۆم
دێم به‌ره‌و هه‌ڵدێر و گێژ و به‌ند و گۆم

دێم به‌ره‌و هۆبه‌ و هه‌واری با سه‌فا
دێم به‌ره‌و لادێ، به‌ره‌و کانگای وه‌فا

دێم ببینم نیشتمان و زێده‌که‌م
دێم ببینم خزم و کاک و دێده‌که‌م

دێم و ده‌گرم بازی بێری شۆخ و شه‌نگ
دێم و ده‌گرم ده‌ستی دۆی جوان و چه‌له‌نگ

دێم گراویی خۆم له‌ باوه‌ش وه‌رگرم
دێم نه‌هێڵم به‌رهه‌ڵست و به‌رگرم

دێم و هه‌ڵده‌مژم شنه‌ی کوێستانی کورد
دێم و ده‌چمه‌ شه‌وڕنی بێستانی کورد

دێم و ده‌شکێنم له‌وێ جامی شه‌راب
ماچی شیرین نایه‌ڵێ تامی شه‌راب

دێم و ناترسم له‌ په‌رژینی به‌ (زی)
هه‌ر په‌ری سه‌رکه‌وت و دێوه‌زمه‌ به‌زی

تا بمێنێ نووری چاو و هێزی پێم
دێم و دێم و دێم و دێم و دێم و دێم

دێم هه‌تا هه‌مبێ بڕست و بیر و هۆش
گه‌ر گلاشم ، کورده‌واری و ئێوه‌ خۆش

*ناڵه‌ى جودايى* مامۆستا هێمن


Hemin - Nalay Judaii - Bast Hama Xarib

Xeyam Be Kurdi   چوارینەکانی خەیام بە کوردی  مامۆستا هەژار

ڕه‌سم بوو شه‌و نه‌ورۆز، مه‌ردم ئه‌وه‌ڵ شه‌و
له ناو بان‌گه‌لا، ئاگر بکه‌نه‌و...
دێهاتی، کۆڵ‌کۆڵ پووش‌یان ئه‌هاورد
لێ‌یان‌یان ئه‌سه‌ند، حازریان ئه‌کرد
پووش دائه‌نریا له‌ژێر سه‌قفێکا؛
نه‌وا باران بێ و با لێ، ته‌ڕی کا!
بارووت بۆ تۆپ و بۆ ته‌قه و فیشه‌ک
کلوریات و زه‌رنێخ بۆ ناو نارنجه‌ک؛
له مووسایی‌یه‌کان، زووتر ئه‌سێنیا
بۆ ئاته‌ش‌بازی و درووس ئه‌کریا...
هه‌ر عه‌سر، مناڵ پووشی ئه‌برده بان؛
فرت‌وهۆڕیان بوو تا شه‌و، مناڵه‌کان
زووتر مناڵ‌گه‌ل حمام بریاو و
ده‌س‌وپاگه‌ل‌یان خه‌نه‌گیریاو و
لیباس تازه‌یان ئه‌کرده به‌ریان
ئاماده و حازر بۆ پووش‌ئاگردان...
هه‌وا لێڵی ئه‌کرد، گشت ئه‌ڕوینه بان
پووش‌یان ئاگر دا، ئه‌ووه گڕگڕان
ڕۆشنه‌و ئه‌وو تواو بانه‌کان
ناو شار، یه‌کسه‌ره ئه‌ووه چراخان
ئه‌ڕویه ئاسمانا، فیشه‌فیش فیشه‌ک
هه‌ر ته‌قه‌ی تۆپ و گرمه‌ی نارنجه‌ک
مناڵ ئه‌یان‌کرد به چه‌پڵه‌ڕێزان
له‌به‌ر ئاگره‌که‌و، گشت دائه‌گرسیان...
شام شه‌و نه‌ورۆزیچ، ڕشته‌پڵاو بوو؛
بۆی عه‌ترْ پڵاو، ماڵه‌وماڵ ئه‌چوو...
هاوسایکیچ نه‌ی‌بوو، به‌شی ئه‌بریا
خوه‌ی سوننه‌تێ بوو؛ بردن کاسه‌هاوسا...
***
سه‌فا و یه‌ک‌ڕه‌نگی خه‌ڵکْ مه‌حه‌للـه
خوه‌یشک و برا بوون ئه‌و هاوساگه‌له
ساڵێ چه‌ن که‌ڕه‌ت، به‌هار و تاوسان
هاوسا به‌یه‌که‌و، ئه‌ڕوینه سه‌یران
بار که‌ر ئه‌کریا، ئه‌سپاو و جێوان
ئه‌ڕوینه ناو بار، مناڵه ورده‌کان
گۆرانی کوڕگه‌ل، وه‌شه‌ی ئوڵاغار
به شۆر و شه‌وقه‌و ده‌رئه‌چوون له شار...
ته‌رتیبْ جێگه‌یش، زووتر ئه‌دریا
جێگه‌ی سه‌حراکه، ته‌عین ئه‌کریا
سه‌کۆگه‌ل گه‌وره، ژێر سێوه‌ر دارگه‌ل
به‌ستن هه‌لۆرک، بۆ خه‌و مناڵ‌گه‌ل
گورێس باره‌کان، تا باز ئه‌کریا؛
داردێله‌کانێ زوو هه‌ڵ‌ئه‌خریا
فه‌رش و سوجاده، گشت دائه‌خریا
سه‌ماوه‌ر ماڵ‌گه‌ل، ئاگر‌ ئه‌کریا
له‌پاڵ سه‌کۆه‌کا، کوانگ ئه‌به‌سیا
هه‌ر ماڵێ کوانگ خوه‌ی له‌به‌ر ده‌سیا؛
ته‌رتیبْ نه‌هار، فه‌وری ئه‌دریا
چێشتْ تاس‌که‌واو، زوو بار ئه‌کریا
بۆ که‌واوْ شه‌و، گۆشت‌یان ئه‌خه‌فان
دۆڵمه بۆ سۆزی، ئه‌چنیا قازان
ئه‌مه‌یچه نه‌وای، گشتی ڕه‌زا بوو
سفره‌ی بێ‌پڵاو، پڕ له سه‌فا بوو
هه‌ر ماڵ، هه‌رچێکی درووس بکردای؛
به‌ش هاوساماڵی مه‌شیا ببردای
به‌ش باخه‌وانیچ، زووتر ئه‌بریا
چون بۆی غه‌زاکه، چوو'وو [چووبوو] به سه‌ریا
چون هاوسا بۆ یه‌ک غه‌زایان ئه‌برد،
وه‌ختێ تواشای ناو سفره‌ت ئه‌کرد؛
چه‌ن ڕه‌نگ غه‌زا بوو له‌ناو سفره‌کا
ئه‌مه یه‌ک‌ڕه‌نگی‌یه و دۆسی‌یه و سه‌فا...
بێ ئینجه‌وفینجه، فرمان ئه‌کریا
بێ‌من و بێ‌تۆ، گزگ ئه‌دریا
دوای چورتێک خه‌و، چایی ئه‌هاوریا
دوای چایی‌یه‌که، مێوه ئه‌خوریا
جوانێک ده‌نگ‌خوه‌ش، دایره‌ی هه‌ڵ‌ئه‌گرد؛
به ده‌نگ و دایره‌و ده‌عوه‌ت‌یانی ئه‌کرد...
ئه‌ووه گه‌نم‌وجۆ، سێ‌جار و گه‌ڕیان
چه‌پی و سۆنه، فه‌تاح و له‌بلان
هه‌ی خانه‌میری، دۆس خانه‌میری
تازه باخه‌که‌م هاتگه گوڵ‌گیری
ئه‌کریا دارا، چراگه‌ل هازاک
شنه‌ی داره‌کان، هه‌وای ساف و پاک
دوای شام، بازه‌م هه‌ر هه‌ڵ‌په‌ڕین بوو
تا وه‌ختْ خه‌فتن، شۆخی و که‌نین بوو
هه‌رکه‌س زوو ئه‌خه‌فت، دایان‌ئه‌دووران
بۆ شۆخی و که‌نین، دایان‌ئه‌چڵه‌کان
وه‌ختْ خه‌و، ڕه‌دیف، جێ دائه‌خریا
جێگه‌ی ژن جیا، جێی پیاگ جیا
ده‌نگ تاق‌تاق‌که‌ره‌ی داره‌کان له شه‌و
لای‌لایی‌وێژ بوو، خێڵی ئه‌کرده خه‌و...

Sharekem Sine – Mehye Heqshinas - 14

سه‌ڵات، وه‌ختْ نوێژ، که‌سێ بانگی ئه‌دا؛
جه‌ماعه‌ت نوێژخوێن، هه‌ڵ‌ئه‌سانه پا
به ئخلاسه‌وه، له‌و جێگه خوه‌شا
نوێژێک بێ ڕیا و ته‌زویر ئه‌خوێنیا
به‌رله خوه‌ره‌تاو، باقیچ هه‌ڵ‌ئه‌سان
وا بوو به‌رنامه‌ی تواو ڕۆژه‌کان...
***
وه‌لێ جومعه‌گه‌ل، ئه‌ودی سفحْ زوو
سه‌حراکه‌ر جومعه، ئه‌یان‌کرد به قوو
هه‌ر له به‌رێکه‌و، ده‌س‌ده‌س ئه‌هاتن
به ده‌نگ و دایره و گۆرانی وتن
لیباس ڕه‌نگامه؛ سه‌وز و زه‌رد و سوور
سه‌حرایان ئه‌کرد به نوور عه‌لا نوور
بۆ ته‌کمێڵ ئه‌وان، ئه‌هات په‌یاپه‌ی؛
کائیبرایم و ده‌وڵ و سوڕناکه‌ی
کڵاوکومیسه‌ری و سه‌روزوان خوه‌شی
دوای هه‌ڵپه‌ڕکێ، سوڵتان بوو به‌شی
کاعه‌لی لات و سمێڵْ سووری
یابووی سه‌رسم‌ده‌ر، عه‌نته‌ر مه‌شهووری
ئاجیل‌فرۆش‌گه‌ل ته‌وه‌ق له‌بان سه‌ر
هه‌ر دایان له ده‌وڵ، ئه‌وو به مه‌حشه‌ر
***
ته‌ڵا خانم، زوو ده‌سی پێ ئه‌کرد
هه‌ڵپه‌ڕکێ‌که‌رگه‌ل، ده‌س یه‌ک‌یان ئه‌گرد
ده‌ورێ نه سه‌د ده‌ور، چۆپی ئه‌گۆڕیا
جا کا ئیبرایم ئه‌هاته سه‌ما
وه‌ختێ مانگ ئه‌وو، ده‌س‌یان ئه‌کێشا...
تا ده‌نگ ده‌وڵه‌که قه‌تع ئه‌کریا؛
ته‌وه‌ق‌فرۆش‌گه‌ل، به گه‌له‌کۆمه
هاواریان ئه‌کرد؛ ئه‌و تۆم و مۆمه!
ئێواره‌ی جومعه، سه‌حرا ئه‌شێویا
به‌غه‌یر له‌و جه‌معه، که‌سێ نه‌ئه‌ما...
***
ده‌ورووه‌ر پڕ بوو له دار و له گوڵ
خوڕه‌ی ئاو کانی، چریکه‌ی بوڵبوڵ
بۆی عه‌ترْ شه‌وبۆ، شنه‌ی بای شه‌ماڵ
قاسپه‌قاسپْ که‌و، له‌سه‌ر هه‌ر دوو یاڵ
ده‌نگ په‌پووپه‌پووی په‌پووسڵه‌یمانه
هه‌ر به خوه‌ی ئه‌که‌فت، ئه‌و زوڵف و شانه
ده‌نگ حه‌فت‌ڕه‌نگیله، ده‌نگه‌ی عایله‌مه‌ن
ده‌نگه‌ی گاوانی، هه‌زار جۆر ئه‌ی‌خوه‌ن
ده‌نووک‌دان داره‌ته‌قێنه له دار
ده‌نگ سیسرک، ده‌نگ هه‌نگ، فیکه‌وقۆڕه‌ی مار
ئاوازه‌ی قوڕواق له نیمه‌ی شه‌وا
ده‌نگ تاق‌تاق‌که‌ره له شیرین خه‌وا
ده‌نگه‌ی تورومته و کارده‌په‌له‌کان
گۆرانی وتن جه‌ماعه‌ت جوان
"له ماڵ هاتنه ده‌ر، جفتێ گوڵ‌به‌سه‌ر
بووچکه‌که وه‌ک مانگ، گه‌وره‌که وه‌ک خوه‌ر
گه‌ل‌گه‌ل و جووق‌جووق هاتنه‌و له‌سه‌ردا
ئه‌و چاوبه‌ڵه‌که، ئاگری تێم به‌ردا"
دارگه‌ل به سه‌د ته‌رز، گوڵ له هه‌زار ڕه‌نگ
به ده‌ور هه‌ر گوڵا، په‌پووله‌یک قه‌شه‌نگ
ده‌نگه‌ی قومری و ناڵه‌ی گاکۆتر
چۆن به‌یانی که‌م! هه‌زار ده‌نگه‌ی تر...
خوه‌شی و هه‌ڵپه‌ڕکێ و دۆسی و موحه‌ببه‌ت
نه‌ی‌ئه‌هێشت زه‌ڕڕه‌یک مه‌ینه‌ت و خه‌فه‌ت
***
هه‌ر وه‌خت سه‌ڵاح بوو، ته‌سمیم ئه‌گیریا؛
ده‌ستوور ڕووینه‌وه بۆ شار ئه‌دریا...
ئه‌عساب گشت ئارام، گشت له‌یه‌ک ڕازی
ئه‌گه‌ڕیانه‌وه به سه‌رفه‌رازی
نه شوکرێ قوشقی، نه لفتێ به‌وپۆز!
نه ماکوڵێ دڵ‌گیر، نه توپلێ ئاڵۆز!
***
به خاتر ده‌عوه‌ت له قه‌وم و هاوسا
ده‌عوه‌ت زه‌ماوه‌ن، ئاوا ئه‌کریا؛
له هه‌ر مه‌حه‌للا، جوانێ خوه‌ش‌به‌یان
زرنگ و کارامه و خوه‌ش سه‌ر و زوان
مه‌ئموورْ ده‌عوه‌ت بۆ زه‌ماوه‌ن بوو
به ده‌سماڵ نوقڵه‌و، ماڵه‌وماڵ ئه‌چوو
ئه‌ڕویه هه‌ر ماڵێ، دوای سڵام و سه‌فا،
له خوار ماڵه‌که‌و، چوارمشقیی ئه‌دا
نوقڵی ئه‌گه‌ڕان؛ ده‌م‌تان شیرین که‌ن!
ئێوه‌یش ده‌عوه‌تن، بێن بۆ زه‌ماوه‌ن!
خوا مرامان بات، بۆ عه‌زیزگه‌ل‌تان؛
ده‌س ژنی گرگه، فڵان کوڕ فڵان
شه‌و ئه‌م په‌نجشه‌مه، شیرینی‌خوه‌رانه
ئه‌م په‌نجشه‌مه‌یچه‌و زه‌ماوه‌ن‌یانه
بێ ئێوه، مه‌جلس، بێ‌شه‌وق و بێ‌فه‌ڕ
له‌بیرتان نه‌چێ! شه‌و بێن بۆ شه‌وگه‌ڕ!
بێ ئه‌رک و زه‌حمه‌ت، بێ خه‌رج و هه‌رزان
به‌م ڕاحه‌تی‌یه‌و، ده‌عوه‌ت ئه‌کریان
جا ئه‌گه‌ر که‌سێ، خوه‌ی مه‌یلی بوای،
به‌و کوڕه‌خاسه، چتێکی بدای؛
ئه‌ویچ هه‌زار جار ته‌شه‌ککوری ئه‌کرد
بۆ پیتْ گیفان، پووڵی هه‌ڵ‌ئه‌گرد
***
شیرینی‌خوه‌رانیچ، ئاوا ئه‌کریا؛
بۆ ماڵ وه‌وی‌یه‌که، نوقڵ ئه‌هاوریا
به قه‌و جێگه، خه‌ڵک، مه‌شیا ده‌عوه‌ت که‌ن
نوقڵیش به‌قه‌و خه‌ڵک، دوو مه‌ن یا سێ مه‌ن
نوقڵْ ڕه‌نگامه، ناو چه‌ن مجومعا
به‌سه‌ر مجومعا، مژمژ ئه‌دریا
ئاینه‌یک ئه‌خریا به‌ر مجومعه‌کان
دوو له‌علا و خه‌ڵکیش، به چه‌پڵه‌ڕێزان
له ماڵ وه‌وی‌یه‌کا، شه‌ربه‌ت ئه‌دریا
به ناڵبه‌کی، نوقڵ به‌شه‌و ئه‌کریا
مه‌ئموور به‌ش‌کردن، وا به‌شی ئه‌کرد؛
تا ئاخر نه‌فه‌ر، به‌ش خوه‌یان ئه‌برد...
چه‌ن به‌ش ئیزافه‌ی ئه‌دا خه‌سووگه‌ل
بۆ خادم مزگت، بۆ فه‌قیر مه‌حه‌ل
بۆ ئه‌وانه وا ئاشنایان بووگن،
یا نه‌هاتگن و له بیره‌و چووگن
***
به‌رله‌و وه‌خته وا وه‌وی ئه‌بریا
ئه‌یان‌ڕازانه‌و ژن‌گه‌ل ماڵ‌هاوسا
چاوی ئه‌ڕژیا به کڵه سوبحانی
ده‌م‌وچاویچی [باقی چت‌گه‌لیچ]، بزانی و نه‌زانی...
هه‌نگووژه‌ی داریان زووتر ئه‌فیسان
ئه‌کریا به چه‌سپ، بۆ پووڵه‌ک‌چه‌سپان
دیواخ لابریای، ئه‌درۆشیا له دوور
به ده‌م‌وچاوی‌یه‌و، پووڵه‌ک زه‌رد و سوور...


Sharekem Sine – Mehye Heqshinas - 15

ناڵه‌ی جودایی 
شێعری مامۆستا هێمن
ده‌نگ: نێعمه‌ت مه‌لا

"به‌شی دووهه‌م"
ساقی‌ یا، وا وه‌رگه‌رێ‌، وا وه‌رگه‌رێ‌!
روو له‌ لای‌ من كه‌، مه‌چۆ بۆ سه‌رپه‌ڕێ
له‌نگه‌رێ‌ بگره‌، مه‌یه‌ زا به‌رزه‌_ فڕ
بێنه‌ بۆ من، بێنه‌ بۆ من، جامی‌ پڕ
مه‌ی‌ حه‌هێڵه‌ بۆ منی‌ وێرانه‌_ ماڵ‌
بۆ منی‌ سه‌ر گه‌شته‌وو رووت‌و ره‌جاڵ‌
بۆ منی‌ بابرده‌ڵه‌ی‌ گرده‌نشین
بۆ منی‌ دڵپڕ له‌ناسۆر‌و برین
بۆ منی‌ ئاواره‌‌و‌و دووره‌_ وه‌ته‌ن
بلبلی‌ بێبه‌ش له‌گوڵزار‌و چه‌مه‌ن
په‌ڕ وه‌ریوی‌، باڵ‌ شكاوی‌، ده‌نگ بڕوا
بێ‌ بژێوی‌، به‌ش خوراوی‌، ده‌ركرا‌و
پیری‌ زورهانی‌، كه‌نفتی‌، ده‌ربه‌ده‌ر
دیده‌ سووری‌، دڵ‌ مه‌كۆی‌، ده‌رد‌و كه‌سه‌ر
داته‌پیوی‌، بێ‌ په‌سیوی‌ بێ‌ قورار
بێ‌ كه‌سی‌، ده‌سته‌ شكاوی‌، كۆڵه‌وار
لێو به‌باری‌، ده‌رده‌داری‌، ره‌نجه‌ڕۆ
شاعیری‌ جوانی‌ په‌رستی‌ دڵ‌ به‌سۆ.
* * *
ساقی‌‌یا! بۆ كوێ‌ ده‌چی‌، بۆكوێ‌ ده‌چی‌؟
تۆش له‌به‌ر ئه‌و مل هوڕانه‌ مل كه‌چی‌؟
تۆش به‌ره‌نگ‌و بۆی‌ ئه‌وان خواردت فریو؟
چاوی‌ تۆشی‌ هه‌ڵفریواند زێڕ‌و زیو؟
تۆش ده‌گۆریه‌وه‌ ده‌گه‌ڵ‌ گه‌هه‌ر هونه‌ر؟
كه‌نگێ‌ گه‌هه‌ر جوانی‌ كردن به‌خته‌وه‌ر!
زێر به‌ڵایه‌، بێ‌ وه‌فایه‌ ده‌وڵه‌مه‌ند
هه‌ر هونه‌ر نه‌مره‌، هونه‌روه‌ر مه‌رد‌و ره‌ند
" چڵكی‌ ده‌سته‌ ماڵی‌ دنیا" وه‌ك ده‌ڵێن
ماڵ‌ په‌رست په‌یمان شكێنه‌‌و بێ‌ به‌ڵێن
قه‌دری‌ جوانی‌ كوا ده‌زانێ‌ ماڵ‌ په‌رست!
جوان په‌رسته‌ پیری‌ خاوه‌ن زه‌وق‌و هه‌ست
* * *
نا مه‌چۆ، جوانێ‌ مه‌چۆ، واوه‌ مه‌چۆ!
تۆ فریوی‌ زێر‌و زیوی‌ وان مه‌خۆ!
ئه‌و هه‌وه‌سبازانه‌ جێی‌ متمانه‌ نین
هه‌ر ده‌زانن گوڵ‌ چنین‌و به‌ی‌ رنین
وا وه‌ره‌، ده‌ی‌ وا وه‌ره‌، نزیكبه‌ لێم
بمده‌یه‌ مه‌ی‌، بمده‌یه‌ مه‌ی‌ تاده‌ڵێم:
" مست مستم ساقیا، ده‌ستم بگیر!
تا نه‌ ئه‌فتادم ز پا دستم بگیر!"
جا كه‌سه‌رخۆش بووم به‌ده‌نگێكی‌ نه‌وی‌
بۆت ده‌ڵێم ئه‌و شیعره‌ به‌رزه‌ی‌ (مه‌وله‌وی‌)
" بشواز تی‌ چون حكایت میكند
ئه‌ز جدائیها شكایت میكند"
گوێم ده‌یه‌ ئه‌ی‌ دیده‌ مه‌ستی‌ قیت‌و قۆز!
تابڵێم وه‌كوو بلوێر به‌ سۆز
نابێ‌ قه‌ت ناڵه‌ی‌ جودایی‌ بێ‌ ئه‌سه‌ر
جا چ نه‌ی‌ بیكا چ پیاوی‌ ده‌ربه‌ده‌ر
بۆیه‌ ناڵه‌م تێكه‌ڵی‌ نه‌ی‌ كردووه‌
شیوه‌نێكم پێیه‌ نه‌ی‌ نه‌ی كردووه‌
لێم گه‌رێ‌ باده‌ربڕم سۆزی‌ ده‌روون
لێم گه‌رێ‌ باهه‌ڵوه‌رێنم ئه‌شكی‌ روون
شیوه‌نی‌ من شیوه‌نی‌ ئینسانی‌یه‌
بانگی‌ ئازادی‌‌و گرۆی‌ یه‌كسانی‌یه‌
شیوه‌نی‌ من شینی‌ كوردی‌ بێ‌به‌شه‌
ئه‌و گه‌له‌ی‌ حاشا ده‌كه‌ن لێی‌‌و هه‌شه‌
با له‌زارم بێته‌ ده‌ر پشكۆی‌ شیعر
با فراوانتر بكه‌م ئاسۆی‌ شیعر
پارچه‌ گۆشتێكه‌ دڵی‌ من، روو نی‌یه‌
ناڵه‌ ناڵی‌ من دره‌نگه‌، زوو نی‌یه‌
ده‌ردی‌ دووری‌... ده‌ردی‌ دووری‌ كوشتمی‌
ده‌ردی‌ وشیاری‌‌و سه‌بووری‌ كوشتمی‌
یادی‌ یاران‌و وڵاتم رۆژ‌و شه‌و
لێی‌ حه‌رامكردم قه‌رار‌و خورد‌و خه‌‌و
خه‌م ره‌وێنێك لێره‌ من ناكه‌م به‌دی‌
چۆن په‌نا بۆ مه‌ی‌ نه‌به‌م، ساقی‌! ئه‌دی‌!؟
نابینم خاك‌و وڵات‌و شاری‌ خۆم
نابینم ناسیا‌و دۆست‌و یاری‌ خۆم
روو له‌هه‌ر لایه‌ ده‌كه‌م نامۆیه‌ بۆم
نابینم جێ‌ ژوان‌و كونه‌ لانی‌ خۆم
شه‌و ده‌كێشم شونخوونی‌‌و بێ‌خه‌وی‌
رۆژ ده‌چێژم ده‌رد‌و داخی‌ بێ‌ئه‌وی‌
* * *

ناڵه‌ی جودایی _ مامۆستا هێمن 2

دمبڵی دمباو؛ سوڕنا و نه‌قاره
بێن بۆ زه‌ماون، خه‌ڵکْ ئه‌م شاره
شرۆیان ئه‌کرد، ئه‌وه‌ڵ ئێواره
به نه‌زم‌گه‌ل خوه‌ش سوڕنا و نه‌قاره
کا ئیبرایم خوه‌ی، به دووته‌پڵه‌یه‌و
ئازا خان باوکی، به سوڕناکه‌یه‌و
مه‌جلس شه‌وگه‌ڕیان وه‌ها گه‌رم ئه‌کرد؛
خه‌ڵک، پیر و جوان، له‌زه‌تیان ئه‌برد...
ئه‌هاتنه ده‌وریان جه‌ماعه‌ت مناڵ
بزیو و زیت و جه‌سوور و خوه‌ش‌حاڵ
ده‌عوه‌ت‌کریاگ‌گه‌ل، ده‌س‌ده‌س ئه‌هاتن
ده‌م به که‌نین و مواره‌ک‌با وتن
ماڵ و هێوان و حه‌وش و که‌ڵک و بان
گشت جمه‌ی ئه‌هات له خا و خێزان...
له‌ته‌ک شام‌یان خوارد، ده‌وڵ ئه‌هاته حه‌وش
هه‌ڵ‌ئه‌سانه پا، هه‌ڵ‌ئه‌کێشیا که‌وش
گشت بۆ هه‌ڵ‌په‌ڕکێ، ئاماده و قبراق
ئه‌ڕژیانه حه‌وش له ماڵ و ئوتاق...
ده‌وڵ شرۆی ئه‌کرد به لێ‌دان گه‌ڕیان؛
ماتڵ تارف بوون چۆپی‌کێشه‌کان
قیژه‌ی چۆپی‌کێش، شریخه‌ی ده‌سماڵ
ده‌نگه‌ی ماڵی‌ئاوا، خرنگه‌ی خرخاڵ
چقه‌چق ته‌سبێح کاره‌بای جاهڵ
له گۆشه‌وی حه‌وشه‌و، بۆ چۆپی ماتڵ
چرپه و ته‌قه‌ی پا، خشه‌خش کراس
ئه‌کریا شاواش؛ سکه و ئه‌سکه‌ناس
لۆتی‌گه‌ل ڕازی، تواشاچی خوه‌ش‌حاڵ
وه‌وی خوه‌ش‌به‌خت بێ و زاوا خوه‌ش‌ئێقباڵ
ئه‌گه‌ر تواشاچیک پچه‌ی لچی ئه‌هات؛
ئه‌ی‌وت خوا شوکر! گه‌یین به ئاوات...
سه‌ڵات، ئازا خان، سه‌حه‌ریی لێ دا؛
خه‌ڵکه‌که خوه‌ش‌حاڵ هه‌ڵ‌ئه‌سانه پا
***
هه‌ر خه‌واڵوویی‌یان له چاوگه‌ل بگارد
تا ئاخر نه‌فه‌ر، سبحانه‌یان خوارد؛
قاوه‌چی بسات چایی‌ی ئه‌چنی
مناڵ ئه‌هاتنه تواشا کردنی
زڕه‌ی ناڵبه‌کی و ئیسکان پاریسی
ئاسه‌ڕی سه‌ر شان، سینی ته‌میسی
چایی‌یه‌که پێ گه‌یی، ده‌ورێ چایی‌ی ئه‌دا
خه‌ڵک گشت چایی‌یان خوارد، هه‌ڵ‌ئه‌سانه پا
ئه‌هاتنه ناو حه‌وش، ده‌وڵ و سوڕنا ژه‌ن
ده‌وڵ و سوڕنایان به شه‌وقه‌و ئه‌ژه‌ن
هه‌رتا نیمه‌ڕۆ، ئه‌کوتیا به سۆز
له‌و ته‌قه و هه‌را، هیچ‌که نه‌و ئاڵۆز
چون گشت ئه‌عساب‌یان قه‌وی و ئارام بوو
ده‌نگ ده‌وڵ‌یان به‌مه‌یل، شایی‌یان به‌کام بوو
پیر ئه‌که‌فته بیر ده‌وره‌ی جوانی‌ی
ئه‌ی‌هاورده‌و یاد هه‌ڵ‌په‌ڕکێ‌یه‌کانی؛
خوه‌زگه به‌و ده‌وره، منیش جوان بووم!
چۆپی‌کێش مه‌شهوور قه‌تارچیان بووم...
ئه‌ودی بێ‌په‌روا، سه‌رچۆپی‌ی ئه‌گرد؛
به‌یاد جوانی‌ی هه‌ڵپه‌ڕکێ‌ی ئه‌کرد...
که‌م‌که‌م بۆ نه‌هار، ده‌س‌یان ئه‌کێشا
ده‌نگ ده‌وڵ و سوڕنایچ قه‌تع ئه‌کریا
ته‌وه‌ق‌فرۆشْ خوارْ حه‌وشه‌که
ئه‌ی‌وت: تۆمه‌که‌م، چه‌کوشی گه‌ره‌که
***
تواشاچی حه‌وشیچ، حه‌وش‌یان چۆڵ ئه‌کرد
ده‌س‌ده‌س نه‌هاریان بۆ خه‌ڵک ئه‌هاورد
پێش‌خه‌ومه‌ته‌کان، ئه‌گه‌ڕیان به‌گوڕ
ناو ژنا که‌نیشک، ناو پیاگا کوڕ
سفره ئه‌چنیا، مه‌ردم له ده‌وری
ناو سفره پڕ بوو له زه‌رف و ده‌وری
قه‌یه‌ح‌گه‌ل دۆ و که‌وچک‌گه‌ل شمشاڵ
قیژه‌قیژْ ژن، زریکه‌ی مناڵ
نیمچه‌گه‌ل تورشی و ماس و مه‌ره‌ببا
ده‌وری‌گه‌ل خوه‌رشت، زوو زوو ئه‌گۆڕیا
گاهێ، مناڵی دۆیکی ئه‌ڕژان
باقی ئه‌یان‌کرد به چه‌پڵه‌ڕێزان
***
نه‌هار تواو بوو، سفره جه‌مه‌و بوو؛
نۆگه‌ی هاوردن ده‌ورێ تر چای بوو
که‌سێک‌یان نه‌ئه‌چوو چورتێ بخه‌فێ؛
نه‌وا هه‌ڵ‌په‌ڕکێ په‌کی بکه‌فێ!
که‌ی ڕۆژْ خه‌وه، ڕۆژْ زه‌ماوه‌ن؟!
گْ ڕۆژێ خۆ خه‌ڵک، زه‌ماوه‌ن ناکه‌ن!
ده‌وڵ‌ژه‌نیچ بازه‌م ده‌وڵی ئه‌هاورد؛
نه ته‌نیا بۆ پووڵ، خوه‌یچی حه‌زی ئه‌کرد
ئه‌ل‌حه‌ق کائیبرایم یه‌ک هونه‌رمه‌ند بوو
له فرم هه‌ڵ‌په‌ڕکێ سه‌ری ده‌رئه‌چوو...
چۆپی‌کێش ئه‌گه‌ر خاس چۆپی‌ی ئه‌گرد؛
ئه‌و شه‌که‌تی خوه‌ی له بیره‌و ئه‌برد...
چۆپی‌کێش‌گه‌ل خاس شاری ئه‌شناسی
له ژن و پیاگ، گشتی به‌ڕاسی!
له‌وانه هه‌رکام هه‌ڵ‌ئه‌سانه پا؛
به تووڵ له که‌مه‌ی ده‌وڵه‌که‌ی ئه‌دا
به لێ‌دان که‌مه، حورمه‌تی ئه‌گرد
له هه‌ڵ‌په‌ڕکێ‌یه‌که‌ی ته‌شه‌ککوری ئه‌کرد...
***
جا زووتر وه‌وی، ماره بڕیاو و
بێ سفره‌ی عه‌قد، عه‌قد کریاو و
مه‌ڵا و شاهد و باوک وه‌وی و زاوا
جه‌مه‌و ئه‌وونه‌و، خوتبه ئه‌خوێنیا
به ماره‌یی هه‌رزان، به سۆک و ئاسان
ماره ئه‌بڕیان، عه‌قد ئه‌کریان
نه چه‌قه‌چه‌ق بوو، نه کردن قیمه‌ت
نه قسه زۆردان، نه نه‌مان حورمه‌ت
نه ئه‌رزش ئینسان به پووڵ فرۆتن
نه داوای زاوا، نه سۆک کردن ژن!
باوک وه‌وی و زاوا، وه‌کاڵه‌ت‌یان بوو؛
ژن بێرن بۆ کوڕ، که‌نیشک به‌ن به شوو...
***
خۆ وه‌ک ئیسه نه‌و، ئوتاق ته‌زئین که‌ن!
مه‌ردم بخڵه‌تنن، خوه‌یان فه‌ریب به‌ن...
زه‌رق و به‌رق فره‌یک کراها بکرگێ
پووڵ فره‌یک بابه‌ت هه‌وه‌س بدرگێ
ئه‌شێ ده‌سه‌ی گوڵ بۆ ده‌سْ وه‌وی
غونچه‌ی چه‌رمگ بێ و غونچه‌ی سووره‌تی!
هه‌ر جۆرێک ئه‌وێ، کولبه درووس که‌ن؛
نه‌وا هاوماڵ‌یان تانه‌یان لێ به‌ن...
عه‌کاس عه‌کس بگرێ به هه‌زار شێوه
ژێرپا بکرگێ شیرینی و مێوه
مه‌یژن: قه‌ی ناکا! با فیلمی نه‌وێ
ئامان! دایک وه‌وی ناڕه‌حه‌ت ئه‌وێ
خوه‌تان ته‌سێق که‌ن مه‌ردم زه‌مانه!
کایه‌ی مناڵانه‌س، یا عه‌قدکونانه؟!


Sharekem Sine – Mehye Heqshinas - 16

وه‌وی‌یان ئه‌برد، له ئوتاقێکا
به حورمه‌ته‌وه، دایان‌ئه‌نیا
یه‌کێ له ژن‌گه‌ل، بارۆشه‌ی ئه‌کرد
یه‌کێ تر ئه‌ڕوی، شه‌ربه‌تی ئه‌هاورد
له‌ناو حه‌وشیچا، زاوا زه‌ڕینه
سه‌رچۆپیی ئه‌گرد، وه‌ک هه‌ڵ‌په‌ڕینه
پووڵ فره‌یک، شاواش زاوا ئه‌کریا
ده‌س‌خوه‌شانه‌ی کائیبرایم ئه‌دریا
***
برازاوایچ گشت ئه‌ڕوینه ناو بان؛
هه‌رزاڵێ‌یان ئه‌کرد، به ڕه‌سمێ بوومان
جێگه‌ی هه‌رزاڵێ، چون ناوْ بان بوو؛
هه‌ڵ‌په‌ڕکێ‌ک ئارام به‌سه‌ر خوه‌یان بوو
جوانێ به دایره‌و به‌یت‌گه‌لێکی ئه‌خوه‌ند
به‌ده‌م هه‌ڵ‌په‌ڕکێ‌یه‌و، له ده‌م‌یان ئه‌سه‌ند
گشتی به‌یه‌که‌و ئه‌ی‌وت: هه‌ر زاڵێ
زاوا زه‌ڕینه، چه‌تره و له ماڵێ...
***
وه‌وی وارد بوو؛ دوای ئه‌وه، مێمان
بۆ خواحافزی، ده‌س‌ده‌س هه‌ڵ‌ئه‌سان
خوا مرامان بات، بڕۆن بۆ مه‌که
ئێوه‌یش ژن بێرن بۆ ئه‌و کوڕه‌که!
خوه‌ش‌مان لێ گوزه‌شت، خوا مواره‌کی کا!
قامی بێته خه‌یر، بۆ ئاغه‌ی زاوا...
به‌م سوحبه‌ت‌گه‌له‌و، هه‌رکه‌س ئه‌بگرد؛
باوک و دایک زاوا، ڕه‌وانه‌ی ئه‌کرد
وه‌ختێ مێمان ڕوی و خوه‌یانی‌گه‌ل مان؛
شامێ موخته‌سه‌ر ئه‌دریا پیان
مجومعه‌ی شامیش بۆ وه‌وی و زاوا
جیا له‌و شامه، حازر ئه‌کریا...
***
ئه‌وه‌ڵ پاییزیچ، تفاق ئه‌خریا
سوخاڵ‌دان پڕ له سوخاڵ ئه‌کریا
گه‌وره‌ی هه‌ر ماڵێ، به‌قه‌و خوه‌ی سه‌رجه‌م
ئه‌ی‌سه‌ند دوینه و بڕوێش و شه‌له‌م
قاورمه و نیسک و نۆک و نه‌خوه‌شه‌ر
قه‌ن و ته‌ماکۆ، چایی و شه‌که‌ر
ڕۆن و دۆشاو و ئاردْ ئه‌و ساڵه
بۆ سه‌رته‌نووریش، دار و ته‌پاڵه
گوێز و مه‌ویژ و سرینچک و توو
به‌ڵێ! تفاق ماڵ، ئائه‌مانه بوو...
***
ته‌هیه‌ی شه‌و چله و پێشوازْ زمسان
سوننه‌تێ تر بوو له سوننه‌ته‌کان
غه‌زای شه‌و چله، دۆڵمه‌ی که‌له‌رم بوو
زووتر که‌یوانووی ماڵ، ته‌هیه‌ی گردوو...
مێوه‌یچ وه‌ک ئیسه گه‌رچێ ئه‌ونه نه‌و؛
وه‌لێ باز چه‌ن جۆر مێوه په‌یا ئه‌و؛
به‌ی و هه‌نار و کاڵه‌ک و هه‌نی
ئاونگ و هه‌نگوور مه‌شهوور به سیبری
بۆ ئه‌و شه‌ویشه، هه‌رجۆرێ بوای؛
مه‌شیا ئاونگ و هه‌نی بسنیای...
خواردن کاڵه‌ک‌تورش، فه‌رز بوو، سوننه‌ت نه‌و!
له ماڵا، کاڵه‌ک‌تورش‌یان ئه‌گرده‌و
ئه‌وه‌یچه له ماڵ خوه‌یانا نه‌وای؛
له به‌قاڵی ئه‌سه‌ند، مه‌شیای بسنیای!
به‌غه‌یر ئه‌مانه، شه‌وچه‌ره‌ی چله
ته‌رتیب ئه‌دریا له ئه‌م چت‌گه‌له؛
ئارده‌توو، قاوت، گه‌نم بۆدریاگ
تۆم هه‌نی و کاڵه‌ک له‌ماڵابرژیاگ
کاکڵه و مه‌ویژ و سرینچک و توو
شه‌وچه‌ره‌ی چله‌ی ئه‌و زه‌مانه بوو...
***
شه‌ویان ئه‌گوزه‌ران به چه‌ن حکایه‌ت
شۆخی و که‌نین و ڕاز و ڕه‌وایه‌ت
یا له گوزه‌شته‌و تاریف ئه‌کریا
شه‌وێ وا درێژ به‌سه‌ر ئه‌بریا؛
له ساڵ فڵانا، دوو گه‌ز به‌فر باری
خۆ تینێکی نه‌و قورسی و بوخاری!
له ساڵ فڵانا، ئای چه‌ی کرد سه‌رما!
تفت هه‌ڵ‌خستای، فه‌وری ئه‌ڕچیا!
وه‌لێ ساڵ فڵان، ساڵْ خوه‌شێ بوو
ئای له ڕۆزگار! دیته چۆن ساڵ چوو!!
خۆ وه‌ک ئیسه نه‌و! خه‌فه‌ت فرسه‌ت نا؛
ئینسان دانیشێ، ڕاحه‌ت سوحبه‌ت کا!
ئه‌ونه دوچارین، ئه‌ونه ده‌رد فره‌س؛
ئه‌ر قسه‌یچ بکه‌ین، گشتی غه‌م‌نامه‌س...

Sharekem Sine – Mehye Heqshinas - 17

چوارینه‌_کانی_خیام_به‌_زمانی_کوردی___chwarinakani_xayam_ba_zmani_kurdi

پیرە هەڵۆی مامۆستا هەژار

سازی ناساز

بولبولی باڵ شکاوی وه‌ختی گوڵم
هه‌ر شه‌پۆڵان ده‌دا دڵی له‌ کوڵم

کوردی به‌ندیی به‌یانی نه‌ورۆزم
گڕی گرتووه‌ ده‌روونی پڕ سۆزم

موغی بێ ئاگری شه‌وی یه‌ڵدام
چاوڕێی چاره‌نووسی ناپه‌یدام

که‌وی بێ ده‌نگی نه‌و به‌هارانم
گوڵی بێڕه‌نگی چاو له‌ بارانم

کونجی جێ ژوانی چۆل و خامۆشم
سێبه‌ری نازه‌نینی ڕه‌شپۆشم

ده‌ستی به‌ربووی گچی گه‌ڕی شاییم
هه‌ستی خنکاوی لاوی سه‌وداییم

کێلی گۆڕی شه‌هیدی گومناوم
تاکه‌ داری کڕووزی بێ ئاوم تاکه‌ داری (ته‌ریکی) بێ ئاوم

ده‌فته‌ری شیعری شاعیری ڕووتم
شه‌می سه‌ر گۆڕ و داری تابووتم

کونی گیراوی کۆنه‌ شمشاڵم
خه‌ونی ئاڵۆز و خاتیره‌ی تاڵم

ژیله‌مۆی ئاگری به‌یانانم
باوکی فرمێسک و کوڕی ژانم

باڵه‌ سووتاوه‌کانی په‌روانه‌م
شووشه‌ باده‌ی به‌تاڵی مه‌یخانه‌م

چڵه‌ ڕێحانی دووره‌ دێراوم
سازی ناسازی هه‌ڵپه‌سێراوم

تکه‌ ئاونگی سه‌ر گه‌ڵای زه‌ردم
خه‌سته‌ و ده‌رده‌داری چی ده‌ردم

ئاخرین تیشکی خۆری پاییزم
شاعیری پیری تووڕه‌ و زیزم

چۆن ده‌توانم به‌ تۆ بڵێم من چیم ؟!
خۆم گومانم هه‌یه‌ که‌ هه‌م یا نیم ؟!

هیمن

خیام بەشی سێ و مامۆستا هەژار

Shex Marks