▨ نام شعر: پرواز را به خاطر بسپار، پرنده مردنیست
▨ شاعر: فروغ فرخ‌زاد
▨ با صدای: فریدون فرخ‌زاد
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــــــــ
دلم گرفته‌است
دلم گرفته‌است

به ایوان می‌روم و انگشتانم را
بر پوست کشیده‌ی شب می‌کشم
چراغ‌های رابطه تاریک‌اند
چراغ‌های رابطه تاریک‌اند

کسی مرا به آفتاب
معرّفی نخواهدکرد
کسی مرا به میهمانیِ گنجشک‌ها نخواهدبرد
پرواز را به‌خاطر بسپار
پرنده مُردنی‌ست
▨ 
فروغ فرخ‌زاد
از دفتر شعر تولدی دیگر (شامل شعرهای ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۲)
ـــــ
پی‌نوشت: این شعر، آخرین شعر فروغ فرخزاد است.

فروغ فرخ‌زاد | پرواز را به خاطر بسپار، پرنده مردنیست

▨ شعر: دریایی‌ها ۳۳
▨ شاعر: یدالله رویایی
▨ با صدای: یدالله رویایی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ای شعرهای دریایی،
آه، ای مسافران ِ از دریا تا من!

از دریا:
از سرزمین عطر و علف
و عهدنامه و منشور،
تا من،
ـ تا سرزمین هیچ قرار و قرارداد ـ

از دریا،
از ازدحام ماهی و مروارید-
در بستر جزیره‌های بی‌نام،
و از قلمرو اطاعت حکام،
تا من ـ سکوت بی‌ثمر مشتاق ـ

آه، ای مسافران ِ از دریا تا من!

از دریا تا من:
از شیب پله‌های همیشه،
در خواب‌ جاری خندق‌های آب
و از فرازهای بی‌تغییر،
که جلوه‌ی دفاع و تهاجم دارند؛
تا من - همه توکل و تسلیم -
تا من که در قلمرو تصویر، از شما
ویرانه‌های باطن خود را،
هموار می‌کند،
بیدار می‌کند.

آه، ای مسافران ِ از دریا تا من!
از دریا
ـ از مرتع ستاره و کف ـ
تا من
ـ تا مزرع نیاز و طپش ـ

از آب‌ها،
ـ پاییز برگ‌ها ـ
پرواز بیگناه گنجشکان،
تا من ـ دهان گرسنه‌ی ماران ـ

از آب‌های کوهان اشتران
اسبان وحشی
و قاطران

از آب‌های هلهه‌های نهانی،
ترسیم ناگهانی،
ـ ترسیم ناگهانی مهمیز ـ
ترسیم ناگهانی شمشیر-
 
از آب‌های تصویر،
تصویر فکری از سنگ-
- ادراکی از سقوط -.
 
ای شعرهای دریایی!
آه، ای مسافران ِاز دریا تا من!

از آب‌ها،
که شکل در هم امضاء دارند
تا من،
که واژه‌ی شکسته‌ی "رؤیا"یم
و شکل روشن نامم را دارم

ای شعرهای دریاسی
بدرودتان گرامی باد!

اینک من!
بر ساحل ایستاده سبکبار
با برگ‌های ساتر ِ انجیر!

بار دگر برهنه و آزاد
در آفتاب افسانه،
از داستان خلقت برمی‌خیزم
بر ماسه‌ها که مستمعان صبور آب
بر ماسه‌های مبهوت
ـ با نقش پا غریب ـ
پا می‌نهم به حیرت لغزان صخره‌ها

فریاد می‌زنم:
ای صخره‌های لغزان
ای لغزان!
من را ببر.

آنگاه سوی تو،
سوی تو ای برهنه‌‌ی آزاد،
پر می‌دهم عزیمت دستانم را

ای شعرهای دریایی
بدرودتان گرامی باد!

اینک من!
ـ یک قطعه شعر دشوار ـ
اینک،
مسافر ِاز من تا من!
▨
شعر شماره  ۳۳ (آخرین شعر) از مجموعه شعرهای دریایی‌ها
شامل شعرهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۴
چاپ اول: ۱۳۴۴
ــــــــــــــــــــ
تذکر: شماره شعرها ممکن است در چاپ های مختلف، متفاوت باشد. شماره‌گذاری ما بر طبق چاپ اول کتاب است. اما در کتاب  ِ «مجموعه آثار یدالله رویایی» انتشارات نگاه، چاپ اول، به دلیل سانسور، این شعر شماره ۳۱ است

یدالله رویایی | دریایی‌ها ۳۳ | پالایش شده

▨ شعر: پاییز سبز
▨ شاعر: یدالله رویایی
▨ با صدای: یدالله رویایی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
_______________________
 زمین فصاحت برگ چنار را
به باد خسته‌ی پاییز می‌سپرد
هوا ترنم سودایی شکفتن را
ز نبض بی‌تپش خاک می‌گرفت

غروب حرف خودش را
به گوش جنگل خاموش گفته بود
و شیروانی لال،
میان دوده‌ی افشان شب شبح می‌شد.

میان در هم ِ هذیان من دو شعله‌ی سبز
نشست.
به روی شیشه‌ تار
ملال پرده شکست
و از حقیقت اشیا بوی شک برخاست
و با حقیقت اشیا بوی او پیوست

تمام پنجره‌‌ی من،
خیال او شده بود.
تمام پوست‌ام از عطر آشتی بیمار،
تمام ذهن من از نور و نسترن سرشار.

من از رطوبت سبز نگاه او دیدم
که در نهایت چشمش کبوتر دل من،
قلم‌رویی ز برهنه‌ترین هواها داشت
و اشتیاق تب‌آلود بام‌های بلند،
در آفتاب ز پرواز دور او می‌سوخت

ز روی پنجره من،
خیال او پر زد
و شب ادامه گرفت
و من ادامه گرفتم.
▨
شعر «پاییز سبز» از مجموعه شعر از دوستت دارم‌
شامل شعرهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۷
چاپ اول: ۱۳۴۷

یدالله رویایی | پاییز سبز

▨ نام شعر: سینه سرخ 
▨ شاعر: منوچهر آتشی
▨ با صدای: منوچهر آتشی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــ
سینه سرخی می‌نشيند به شاخه‌ی خشک خاری
می‌خواند می‌خواند می‌خواند
شکوفه‌ای سرخ برمی‌آيد از چوب ِخشک
و برکه‌ی زلالی آن پايين
آراسته به بال و شکوفه
▨
منوچهر آتشی

منوچهر آتشی | سینه سرخ

▨ نام شعر: به تو می‌اندیشم (آخریم جرعه‌ی این جام تهی را تو بنوش)
▨ شاعر: فریدون مشیری
▨ با صدای: فریدون مشیری
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــ
همه می‌پرسند
چيست در زمزمه مبهم آب؟
چيست در همهمه‌ی دلکش ِبرگ؟
چيست در بازی ِآن ابر سپيد، روي اين آبي ِ آرام ِ بلند
که تو را می‌برد اين گونه به ژرفای خيال؟
چيست در خلوت ِ خاموش ِ کبوترها؟
چيست در کوشش ِ بی‌حاصل ِ موج؟
چيست در خنده‌ی جام
که تو چندين ساعت، مات و مبهوت به آن می‌نگری؟
نه به ابر، نه به آب، نه به برگ
نه به اين آبی ِ آرام ِ بلند
نه به اين خلوت ِخاموش ِ کبوترها
نه به اين آتش ِ سوزنده که لغزيده به جام
من به اين جمله نمی‌انديشم
من مناجات درختان را هنگام سحر
رقص عطر ِ گل ِ يخ را با باد
نفس ِ پاک شقايق را در سينه‌ی کوه
صحبت ِ چلچله‌ها را با صبح
نبض پاينده‌ی هستي را در گندم‌زار
گردش رنگ و طراوت را در گونه‌ی گل
همه را می‌شنوم، می‌بينم
من به اين جمله نمی‌انديشم
به تو می‌انديشم
اي سرپا همه خوبی
تک و تنها به تو می‌انديشم
همه‌وقت، همه‌جا
من به هر حال که باشم به تو می‌انديشم
تو بدان اين را، تنها تو بدان
تو بيا؛
تو بمان با من، تنها تو بمان
جاي مهتاب به تاريکي ِ شب‌ها تو بتاب
من فدای تو، به جای همه گل‌ها؛ تو بخند
اينک اين من که به پاي تو در افتادم باز؛
ريسماني کن از آن موي دراز؛
تو بگير؛ تو ببند؛
پاسخ ِ چلچله‌ها را تو بگو
قصه‌ی ابر هوا را تو بخوان
تو بمان با من، تنها تو بمان
در دل ِ ساغر ِ هستی، تو بجوش
من همين يک نفس از جرعه‌ی جانم باقيست؛
آخرين جرعه‌ی این جام تهی را تو بنوش

فریدون مشیری | به تو می‌اندیشم (جام تهی)

▨ نام شعر: ری‌را
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد شاملو
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
«ری را»... صدا می‌آید امشب
از پشت «کاچ» که بند آب
برق سیاخ تابش تصویری از خراب
در چشم می‌کشاند.
گویا کسی ست که می‌خواند…

اما صدای آدمی این نیست
با نظم هوش‌ربایی من
آوازهای آدمیان را شنیده‌ام
در گردش شبانی سنگین؛
ز اندوه‌های من
سنگین تر.
و آوازهای آدمیان را یک‌سر
من دارم از بر.

یک‌شب درون قایق دل‌تنگ
خواندند آن چنان
که من هنوز هیبت دریا را
در خواب
می‌بینم.

ری را.ری را...
دارد هوا که بخواند.
در این شب سیا.
او نیست با خودش،
او رفته با صدایش اما
خواندن نمی‌تواند.
▨
نیما یوشیج - ۱۳۳۱
ـــــــــــــــــــــــــ
نشانه‌گذاری در شعر نیما یوشیج همیشه مجادله‌برانگیز بوده است. نشانه‌گذاری و متن شعر که در بالا آمده، بر اساس کتاب ِ مجموعه اشعار نیما یوشیج، انتشارات زرین، چاپ اول انجام گرفته است.
ـــــــــــــــــــــــــ
پی‌نوشت‌ها:
۱- معنای «کاچ» در منابع مختلف به‌صورت «قطعهٔ کوچک جنگل در میان مزارع»، «کچلی‌های زمین»، و «بخشی از جنگل که درخت‌های آن را کنده‌اند» آمده‌است.

۲- بند آب: به‌صورت «حفره‌هایی که به دست روستاییان برای آبیاری زمین‌هایی که به آن مشرف است، ایجاد می‌شود»[۱۳] و «برکه‌ای مصنوعی که به‌منظور آبیاری زمینهای اطراف احداث می‌شود»[۱۴] معنی شده‌است.
۳- ری‌را: برخی منابع «ری‌را» را نامِ زن دانسته‌اند. برخی دیگر معتقدند که ری‌را یک صوت است.
 این کلمه که دارای واکه‌های بلند «ای» و «آ» است، با سه‌نقطه‌ای که بعد از آن آمده، فضای ابهام را ایجاد می‌کند. شاعر با استفاده از صدای مبهم مرکب از دو هجای کشیده، حس شنیداری مخاطب را از آغاز شعر تحریک می‌کند.
معانی دیگر «ری‌را» در زبان مازندرانی عبارت‌اند از: (۱) بیدار باش، به هوش باش، هشدار؛ «ری‌را» در بازی‌ای به همین نام در مازندران یعنی «بپا و هوشیار باش» (۲) نام زنی که باید تیزهوش و کاردان باشد (۳) نام پرنده‌ای کوچک‌تر از گنجشک و شبیه به آن.

نیما یوشیج | ری‌را

▨ نام شعر: خانه‌ام ابریست
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد شاملو
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــــــــــ
خانه‌ام ابری‌ست
یک‌سره روی زمین ابری‌ست با آن

از فراز گردنه خُرد و خراب و مست
باد می پیچد
یکسره دنیا خراب از اوست
و حواس من!
آی نی‌زن که تو را آوای نی برده‌ست دور از ره کجایی؟

خانه‌ام ابری‌ست اما
ابر بارانش گرفته ست
در خیال روزهای روشنم کز دست رفتندم،
من به روی آفتابم
می‌برم در ساحت دریا نظاره
و همه دنیا خراب و خرد از باد است
و به ره، نی‌زن که دایم می‌نوازد نی، در این دنیای ابر اندود
راه خود را دارد اندر پیش
▨
نیما یوشیج
ـــــــــــــــــــــــ
تذکر اول: نشانه‌گذاری در شعر نیما یوشیج همیشه مجادله‌برانگیز بوده است. نشانه‌گذاری و متن شعر که در بالا آمده، بر اساس کتاب ِ مجموعه اشعار نیما یوشیج، انتشارات زرین، چاپ اول انجام گرفته است.
ـــــــــــــــــــــــ
تذکر دوم: بر این باورم که شاملوی بزرگ در دکلمه‌ی این بخش، دچار اشتباه در لحن شده؛
خانه‌ام ابری‌ست
اما ابر بارانش گرفته‌ست

یعنی شاملو باید به جای اینکه بگوید: «ابر، بارانش گرفته‌ست»، باید می‌گفت: «ابرِ بارانش گرفته‌ست» و این تاکیدی بر ناامیدی اجتماعی شاعر است. نیما در چهارچوبِ سمبولیسمِ نیماییِ خود،‌ ناامیدی را اینگونه ابراز می‌کند که: «ابر، باران ندارد». و دقت کنید که در سطر قبل از این، نیما سروده:
خانه ام ابریست، اما
و این «اما» به ما گوشزد می‌کند که سطر بعدی، جمله‌ای در نفی جمله اول است.
دلیل دوم مدعای بنده، بالا بودن فرکانس و تکرارِ این نوع تشبه در سایر شعرهای نیماست. یعنی در فضای دراماتیکِ شعر نیما، خشکسالی و بی‌بارانی سمبلی از مشکلات اجتماعی‌ست که از کنترل شاعر خارج است. از جمله در شعر داروگ، این سطر معروف آمده است:
خشک آمد کشت‌گاه من

لازم به ذکر است که تصحیح این اشتباه خوانش شاملو، برای بنده با ویرایش صوتی صدای شاعر، کاری ممکن و مقدور بود. اما از آنجا که دست بردن در لحن شاعر را خلاف امانت‌داری و اخلاق می‌دانم، از این مساله پرهیز کردم.
ضمنا گفتی‌ست که این شعر را احمدرضا احمدی عزیز نیز دکلمه کرده و او هم مانند شاملو دقیقا همین اشتباه را مرتکب شده است.

نیما یوشیج | خانه‌ام ابریست

▨ نام شعر: تو را من چشم در راهم
▨ شاعر : نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد شاملو
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
خانه‌ام ابری‌ست
یک‌سره روی زمین ابری‌ست با آن

از فراز گردنه خُرد و خراب و مست
باد می پیچد
یکسره دنیا خراب از اوست
و حواس من!
آی نی‌زن که تو را آوای نی برده‌ست دور از ره کجایی؟

خانه‌ام ابری‌ست اما
ابر بارانش گرفته ست
در خیال روزهای روشنم کز دست رفتندم،
من به روی آفتابم
می‌برم در ساحت دریا نظاره
و همه دنیا خراب و خرد از باد است
و به ره، نی‌زن که دایم می‌نوازد نی، در این دنیای ابر اندود
راه خود را دارد اندر پیش
▨
نیما یوشیج
ـــــــــــــــــــــــــ
نشانه‌گذاری در شعر نیما یوشیج همیشه مجادله‌برانگیز بوده است. نشانه‌گذاری و متن شعر که در بالا آمده، بر اساس کتاب ِ مجموعه اشعار نیما یوشیج، انتشارات زرین، چاپ اول انجام گرفته است.

نیما یوشیج | تو را من چشم در راهم

▨ نام شعر: اندوه (زیر بارانی که ساعت هاست می‌بارد)
▨ شاعر: مهدی اخوان ثالث
▨ با صدای: مهدی اخوان ثالث
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــ
نه چراغِ چشمِ گرگی پیر
نه نفس‌های غریبِ کاروانی خسته و گمراه
مانده دشتِ بیکرانه، خلوت و خاموش
زیر بارانی که ساعت‌هاست می‌بارد
در شبِ دیوانه و غمگین
مانده دشتِ بیکران در زیر باران، آه، ساعت‌هاست
همچنان می‌بارد این ابر سیاهِ ساکتِ دلگیر
نه صدای پای اسب رهزنی تنها
نه صفیر باد ولگردی
نه چراغِ چشمِ گرگی پیر
▨
مهدی اخوان ثالث
متخلص به میم امید

مهدی اخوان ثالث | اندوه

▨ نام شعر: مرغ غم
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد کیایی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــ
روی این دیوار غم، چون دود رفته بر زبر
دائما بنشسته مرغی، پهن کرده بال و پر
که سرش می‌جنبد از بس فکر غم دارد به سر.

پنجه‌هایش سوخته؛
زیر خاکستر فرو،
خنده‌ها آموخته؛
لیک غم بنیادِ او.

هر کجا شاخی‌ست برجا مانده و بی‌برگ و نوا
دارد این مرغ کدر بر رهگذار آن صدا.
درهوای تیره‌ی وقت سحر سنگین به جا.
او نوای هر غمش برده از این دنیا به در،
از دلی غمگین دراین ویرانه می‌گیرد خبر.
گه نمی‌جنباند از رنجی که دارد بال و پر.

هیچکس او را نمی‌بیند، نمی‌داند که چیست.
بر سرِ دیوار این ویرانه‌جا فریاد کیست.
و به جز او هم در این ره مرغ دیگر راست زیست.


می‌کشد این هیکل غم از غمی هر لحظه، آه
می‌کند در تیرگی‌های نگاهِ من نگاه
او مرا در این هوای تیره می‌جوید به راه.

آهِ سوزان می‌کشم هر دم در این ویرانه من
گوشه بگرفته منم، در بندِ خود، بی‌دانه من
شمع چه؟ پروانه چه؟ هر شمع هر پروانه من.

من به پیچاپیچ این لوس و سمج دیوارها
بر سر خطی سیه چون شب نهاده دست و پا
دست و پایی می‌زنم چون نیمه‌جانان بی‌صدا.

پس بر این دیوارِ غم، هر جاش بفشرده به هم،
می‌کشم تصویرهای زیر و بالاهای غم
می‌کشد هر دم غمم، من نیز غم را می‌کشم.

تا کسی ما را نبیند
تیرگی‌های شبی را
که به دل‌ها می‌نشیند،
می‌کنم از رنگِ خود وا.

ز انتظارِ صبح با هم حرف‌هایی می‌زنیم
با غباری زردگونه، پیله بر تن می‌تنیم
من به دست، او با نُگِ خود، چیزهایی می‌کنیم .
▨ 
نیما یوشیج
آبان ۱۳۱۷

نیما یوشیج | مرغ غم | صدای احمد کیایی

- دسترسی به آرشیوِ کاملِ آثار، در کانال تلگرام رادیوپل:
t.me/RadioP0l
.
- شعر: شهرام شیدایی
- موسیقی: Zbigniew Preisner 
- صدابردار: مجتبی یوسفی 
- میکس و خوانش شعر: حسین فرهادی (https://instagram.com/hossein__farhadi)
.
.
.
- حمایت مالی به میزانِ دلخواه:
https://Zarinp.al/radiop0l

چیزی برای بودنت پیدا کن - رادیوپل

▨ مصاحبه شونده: احمد شاملو و یدالله رویایی
▨ میزبان: تلویزیون ملی ایران
▨ تاریخ مصاحبه: ۱۳۴۷
▨ موضوع: توضیح دربرابر چیستی شعر نو و پاسخ به انتقادات و اتهامات منتقدان نیما و شعر نو
▨ پالایش: شهروز

مصاحبه تلویزیون ملی ایران با احمد شاملو و یدالله رویایی | پالایش شده

- هرکجا مرز کشیدند بیا پُـل بزنیم -

در بخش پلی‌لیست‌ها می‌توانید شعرها را به تفکیک شاعر ببینید.
ــــــــــــ
پالایش و تنظیم شعرهای قدیمی، زمان‌بر و‌ طاقت‌فرساست. اگر از شعرها در پروژه‌ای استفاده می‌کنید، پیشاپیش از اینکه منبع آن را ذکر می‌کنید سپاسگزارم.
ــــــــــــــــ
پروژه‌ی «با صدای شاعر» در پلتفرم‌‌های زیر هم فعال است؛
▨ تلگرام
▨ اسپاتیفای
▨ اپل پادکست
▨ کست باکس
▨ شنوتو

New tracks tagged #شعر نو