ช่วงสิ้นปีนี้ทีมงาน 101 จึงชวนย้อนมองผลงานยอดอ่านสูงสุด 10 อันดับของ The101.world ในช่วงปี 2023 ที่ผ่านมา อันเป็นภาพสะท้อนความสนใจของผู้อ่าน ซึ่งประกอบด้วยเนื้อหาหลากหลายประเด็น ทั้งเนื้อหาเข้มข้นลึกละเอียด ไปจนถึงเนื้อหาที่โยนคำถามเพื่อชวนสังคมร่วมบทสนทนา
.
ในปีที่เหตุบ้านการเมืองทั้งในและนอกประเทศปะทุและคุกรุ่นนี้ มีอะไรซ่อนอยู่ใต้น้ำอีกบ้าง และสังคมกำลังสนใจอะไร
.
ดำเนินรายการโดย ภัคจิรา มาตาพิทักษ์ และ ศุภวิชญ์ ศิริสวัสดิ์วัฒนา กองบรรณาธิการ The101.world

10 ผลงานยอดอ่านสูงสุดปี 2023 | 101 In Focus EP.209

จาก 2566 ที่ขึ้นชื่อว่าเป็นปี ‘พีก’ ที่สุดปีหนึ่งของสังคมไทย สู่การเริ่มต้นปีใหม่ที่ยังเต็มไปด้วยโจทย์สืบเนื่องและสารพัดเรื่องน่าจับตา

ตั้งแต่การจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่ กฎหมายนิรโทษกรรม ปลายทางของนโยบายดิจิทัลวอลเล็ต ไปจนถึงการเลือกตั้งใหญ่ในหลายประเทศ อาทิ ไต้หวัน อินโดนีเซีย อินเดีย สหภาพยุโรป และสหรัฐอเมริกา

ยังไม่นับว่าเราต้องเผชิญกับความเหลื่อมล้ำ การผูกขาดทางเศรษฐกิจ และปัญหาคุณภาพชีวิตที่ ‘ไทย Stuck ตาม Style’ อีกหลากหลายด้าน

จะเริ่มแก้จากตรงไหน? อะไรที่จะทำให้เราไม่เสียเวลาไปมากกว่านี้? 101 In Focus ตอนแรกของปี 2567 ชวนคุณย้อนมองเหตุการณ์ที่สุดแห่งปี 2566 ตามด้วยความท้าทายและ ‘ช้าง’ ตัวใหญ่ในห้องของสังคมไทยที่ควรพูดถึงกันเสียที 

ดำเนินรายการโดย ภาวรรณ ธนาเลิศสมบูรณ์ บรรณาธิการ The101.world และ สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world

สวัสดี 2024 ปีแห่งการคุยถึง 'ช้าง' | 101 In Focus Ep.210

ประโยคที่ว่า “คุกมีไว้ขังคนจน” เป็นสิ่งที่คนจำนวนมากพูดขึ้นมาเมื่อนึกถึงกระบวนการยุติธรรมไทย

‘ความเหลื่อมล้ำ’ ในกระบวนการยุติธรรมไทยไม่ใช่เรื่องใหม่ มีเหตุการณ์เช่นนี้เกิดขึ้นมาตั้งแต่อดีตและยังคงมีให้เห็นอยู่บ่อยครั้งในปัจจุบัน จนกลายเป็นภาพจำและสิ่งที่คนคาดการณ์เป็นปกติไปแล้ว

อะไรเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดความเหลื่อมล้ำดังกล่าว เฉพาะความจนเท่านั้นหรือเปล่าที่ทำให้คนเข้าไม่ถึงสิทธิต่างๆ ในกระบวนการยุติธรรม

101 In Focus สัปดาห์นี้ชวนคุยกันเรื่องความเหลื่อมล้ำในกระบวนการยุติธรรม มองปัจจัยที่ทำให้เกิดปัญหาดังกล่าวอย่างรอบด้าน และวิเคราะห์ลึกลงไปให้ถึงรากของปัญหาในกระบวนการยุติธรรมที่ฝังตัวอยู่ในวิธีคิดแบบไทยๆ

ดำเนินรายการโดย วจนา วรรลยางกูร บรรณาธิการ The101.world และ รัชพงษ์ แจ่มจิรไชยกุล นักวิจัยอิสระ
……………….

อ่านเพิ่มเติม
- ความยุติธรรมตกไม่ทั่วฟ้า คนไม่เสมอกันต่อหน้ากฎหมาย
https://www.the101.world/thai-justice-inequality/

ขุดรากปัญหา 'คุกมีไว้ขังคนจน' | 101 In Focus Ep.211

ผู้ใหญ่มักพูดว่า “เด็กคืออนาคตของชาติ” แต่ปัจจุบันเด็กไทยจำนวนหนึ่งไม่มีพื้นที่ให้เติบโตได้อย่างปลอดภัย ในช่วงปี 2018 - 2022 มีเด็กตกเป็นเหยื่อความรุนแรงภายในครอบครัวเพิ่มขึ้น และยังมีเด็กอีกจำนวนไม่น้อยต้องเผชิญกับปัญหาความยากจนและถูกทอดทิ้ง

‘สถานรองรับ’ จึงเป็นที่พักพิงแก่เด็กเหล่านี้ แต่งบประมาณที่รัฐไทยจัดสรรให้สถานรองรับทั้งประเทศนั้นไม่เพียงพอ ทำให้สถานรองรับอาจไม่ใช่ที่พักพิงของเด็กๆ

101 In Focus สัปดาห์นี้ชวนคุยกันเรื่องงบ ‘สงเคราะห์’ เด็กไทยที่มีแนวโน้มลดลง แถมยังต่ำกว่าค่าใช้จ่ายที่เพียงพอต่อการดำรงชีพ ปัญหานี้ส่งผลกระทบต่อเด็กอย่างไร และชวนมองไปถึงแนวทางดูแลเด็กที่ควรจะเป็น

ดำเนินรายการโดย อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล กองบรรณาธิการ The101.world และ พิชชากร เรืองเดชาวิวัฒน์ นักวิจัยนโยบายสาธารณะ 101 PUB

……………….

อ่านเพิ่มเติม

- งบ ‘สงเคราะห์’ เด็กไทย ไม่ไหว ไม่พอ ไปต่อไม่ได้
https://www.the101.world/flash-child-protection-thailand-budget/

งบ 'สงเคราะห์' เด็กไทย น้อยกว่าเส้นความยากจน | 101 In Focus EP.212

ทฤษฎี ‘สองนคราประชาธิปไตย’ โดยเอนก เหล่าธรรมทัศน์ ตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อปี 2537 ผ่านระยะเวลามาสามทศวรรษ มาถึงปัจจุบันที่การเมืองไทยยังเต็มไปด้วยความขัดแย้งทางการเมืองที่นับวันก็ยิ่งซับซ้อนและร้อนระอุมากขึ้น 

101 In Focus ตอนนี้ชวนคุยว่า ‘สองนคราประชาธิปไตย’ ยัง ‘ใหม่’ พอที่จะอธิบายการเมืองไทยได้อยู่หรือไม่

ดำเนินรายการโดย ศุภวิชญ์ ศิริสวัสดิ์วัฒนา กองบรรณาธิการ The101.world และ สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world
...
อ่านบทความเพิ่มเติมได้ที่ :

จาก ‘ไข่ดาวหนึ่งใบ’ สู่ ‘ไข่ดาวหลายใบ’: อ่านใหม่ ‘สองนคราประชาธิปไตย’ เมื่อภูมิทัศน์การเมืองไทยเปลี่ยน กับ ณพล จาตุศรีพิทักษ์
https://www.the101.world/napon-jatusripitak-interview/

ไม่ว่าอยู่เมืองใหญ่หรืออยู่ป่า เราต่างมองหาความยุติธรรม: หาคำตอบเรื่อง ‘เมืองยุติธรรม’ กับ อภิวัฒน์ รัตนวราหะ
https://www.the101.world/apiwat-ratanawaraha-interview-multiverse-of-justice/

เจ้าฟ้า-เจ้าสัว: จากความมั่งคั่งบนสายสัมพันธ์ สู่การปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ ‘ปวงชน อุนจะนำ’
https://www.the101.world/puangchon-unchanam-interview/

3 ทศวรรษของ ‘สองนคราประชาธิปไตย’ ในวันที่สังคมไทยไม่เหมือนเดิม | 101 In Focus EP.217

‘ถวายคืนพระราชอำนาจ’ เคยเป็นข้อเรียกร้องของปัญญาชนฝ่ายกษัตริย์นิยมและผู้ชุมนุมช่วงก่อนรัฐประหาร 2549 สะท้อนความต้องการให้สถาบันกษัตริย์ควบคุมนักการเมืองในสถาบันแนวประชาธิปไตย

เรื่องนี้ปรากฏอยู่ในดุษฎีนิพนธ์ ‘เสรีนิยมธรรมราชา: พลวัตแห่งอำนาจระหว่างสถาบันกษัตริย์กับสถาบันแนวประชาธิปไตยในโครงการจำกัดอำนาจเสียงข้างมาก (พ.ศ. 2540 – 2560)’ ผลงานการศึกษาของ ปฤณ เทพนรินทร์

เสรีนิยมธรรมราชาคืออะไร เกิดขึ้นอย่างไร และถูกนำมาใช้อย่างไร

101 In Focus สัปดาห์นี้ชวนทำความเข้าใจเรื่องเสรีนิยมธรรมราชา บริบทสังคมที่ทำให้เกิดข้อเรียกร้องให้สถาบันกษัตริย์มีพระราชอำนาจในการควบคุมสถาบันแนวประชาธิปไตย จนถึงความเปลี่ยนแปลงของเสรีนิยมธรรมราชาในปัจจุบัน

ดำเนินรายการโดย ปาณิส โพธิ์ศรีวังชัย บรรณาธิการอาวุโส The101.world และ วจนา วรรลยางกูร บรรณาธิการ The101.world

…

อ่านเพิ่มเติมที่

‘เสรีนิยมธรรมราชา’ ในโครงการจำกัดอำนาจเสียงข้างมากของชนชั้นนำจารีต: ปฤณ เทพนรินทร์
https://www.the101.world/prin-tepnarin-interview/

‘เสรีนิยมธรรมราชา’ ในโครงการจำกัดอำนาจเสียงข้างมาก | 101 In Focus EP.218

ท่ามกลางการแข่งขันในแวดวงสื่อมวลชนที่เข้มข้นและท้าทายขึ้น หลายสำนักข่าวต้องพยายามดิ้นรนหาทางรอดด้วยการดึงเม็ดเงินโฆษณาให้ได้มากที่สุด จนทำให้เราได้เห็นข่าวประชาสัมพันธ์กันเกลื่อนหน้าสื่อไทย
.
แม้นี่จะไม่ใช่เรื่องผิด แต่ปัญหาที่เกิดขึ้นคือข่าวเหล่านั้นมักไม่แปะป้ายให้คนเห็นชัดเจนว่าเป็นสื่อประชาสัมพันธ์อย่างที่ควรจะเป็น ทำให้ผู้เสพสื่อถูกยัดเยียดโฆษณาแบบไม่รู้ตัว ขณะเดียวกันการพึ่งพิงงบโฆษณาที่มากขึ้นเรื่อยๆ ก็ทำให้สื่อไทยสุ่มเสี่ยงโดนแทรกแซงเนื้อหาจากเอกชนเจ้าของเงินทุนเช่นกัน
.
ในภาวะแบบนี้ เราจะทำอย่างไรให้สื่อไทยยังคงรักษาจรรยาบรรณและความเปิดเผยโปร่งใสต่อประชาชน แต่ขณะเดียวกันก็สามารถเอาตัวรอดได้จากความท้าทายที่บีบเข้ามารอบด้าน? 101 In Focus ชวนมาพูดคุยกันในเรื่องนี้
.
ดำเนินรายการโดย ภาวรรณ ธนาเลิศสมบูรณ์ และ วงศ์พันธ์ อมรินทร์เทวา บรรณาธิการ The101.world
.
อ่านเพิ่มเติมที่ https://www.the101.world/arin-jiajanpong-interview/

ความอยู่รอด VS ความโปร่งใส - ทางแพร่งสื่อไทยใต้ร่มเงาเงินโฆษณา | 101 In Focus EP.219

คำถามที่ว่า ‘เก็บภาษีไปทำไม?’ ยังคงไหลเวียนอยู่ในพื้นที่การถกเถียงสาธารณะมาทุกยุคทุกสมัย แม้จะเป็นที่เข้าใจกันว่าระบบภาษีในรัฐสมัยใหม่ มีขึ้นเพื่อให้รัฐมีรายได้ไปสร้าง ‘ระบบสวัสดิการสังคม’ ในรูปแบบต่างๆ และ ‘กระตุ้นการใช้จ่าย’ เพื่อให้เศรษฐกิจของประเทศดำเนินไปได้ด้วยดี ซึ่งผู้ได้ประโยชน์คือประชาชนทุกคน ถึงกระนั้น พลเมืองผู้เสียภาษีหลายคน ก็ยังรู้สึกกังขาว่าภาษีที่จ่ายไปถูกนำมายกระดับคุณภาพชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพหรือไม่ และระบบภาษีที่ใช้กันในปัจจุบันนี้ต้องมีการทบทวนปรับปรุงแก้ไขในด้านใดบ้าง
.
101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนย้อนดูประวัติศาสตร์หน้าที่ของภาษี ที่เปลี่ยนผ่านจากการขูดรีดประชาชน สู่การเป็นเครื่องมือลดความเหลื่อมล้ำ พร้อมตั้งคำถามกับระบบภาษีรัฐไทยและโลกในปัจจุบัน ว่าอะไรคือโจทย์ใหญ่ในการสร้างระบบภาษีที่มีประสิทธิภาพและเป็นธรรม
.
ดำเนินรายการโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world และ เพ็ญพิชชา มุ่งงาม กองบรรณาธิการ The101.world
.
อ่านบทความเพิ่มเติมได้ที่:
ปรัชญาภาษี : จาก ‘ภาษีคือการปล้น’ สู่ ‘เครื่องมือลดความเหลื่อมล้ำ’
https://www.the101.world/philosophy-of-taxation/
.
รัฐไทยรายได้ภาษีน้อย เก็บเพิ่มไม่ได้แปลว่าเศรษฐกิจจะพัง
https://www.the101.world/thai-government-tax-revenue/
.
ผาสุก พงษ์ไพจิตร : ปฏิรูปภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า
https://www.the101.world/interview-pasuk/
.
‘ปฏิรูประบบภาษีไทย’ กับ อธิภัทร มุทิตาเจริญ
https://www.the101.world/one-on-one-atipat/
.
ภาษี e-Service: ก้าวแรกของการเก็บภาษีจาก Digital Economy
https://www.the101.world/e-service-tax-and-digital-economy/

'ภาษี' จากการขูดรีดสู่เครื่องมือลดความเหลื่อมล้ำ (?) | 101 In Focus EP.221

22 พฤษภาคม 2557 ถือเป็นหนึ่งในวันสำคัญของประวัติศาสตร์การเมืองไทยร่วมสมัย เมื่อพลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา หัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ประกาศรัฐประหารเวลา 16.30 น.

ในวาระครบรอบ 10 ปีรัฐประหาร ชวนสำรวจภาพใหญ่ของการยึดอำนาจที่ส่งผลต่อโครงสร้างทางการเมืองการปกครองทั้งองคาพยพ ทั้งในแง่สถาบันหลัก, การแต่งตั้ง สว. 250 รายที่มีสิทธิในการเลือกนายกรัฐมนตรี, การถือกำเนิดขึ้นของรัฐธรรมนูญ 2560, การผูกขาดของระบบทุนกับเศรษฐกิจ ตลอดจนบาดแผลของผู้คนมากมายที่ได้รับผลกระทบจากรัฐประหาร

101 In Focus สัปดาห์นี้ชวนผู้ฟังพินิจพิเคราะห์บาดแผลและมรดกตลอดสิบปีที่ผ่านมาของการรัฐประหารโดย คสช. ไปด้วยกัน

10 ปีรัฐประหาร การเปลี่ยนผ่านที่ยังไม่จบ 101 In Focus EP.228

ประเด็นการเมืองซึ่งได้รับความสนใจที่สุดในตอนนี้หนีไม่พ้นคดียุบพรรคก้าวไกลที่ถูกยื่นเรื่องล้มล้างการปกครอง

ที่มาของการสร้างกลไกยุบพรรคมาจากแนวคิดเรื่องประชาธิปไตยที่ปกป้องตนเองได้ (militant democracy) คือแนวคิดการติดเครื่องมือให้ประชาธิปไตยต่อสู้กับภัยคุกคามที่จะมาล้มล้างระบอบได้

แต่ที่ผ่านมาการยุบพรรคในไทยถูกมองว่าเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาประชาธิปไตย มีข้อวิจารณ์จำนวนมากว่าเป็นกลไกที่ใช้ทำลายพรรคการเมืองฝ่ายตรงข้ามผู้มีอำนาจ

101 In Focus สัปดาห์นี้จึงคุยกันเรื่องการยุบพรรคการเมืองในฐานะกลไกของระบอบประชาธิปไตยและการกลายพันธุ์ของการปรับใช้ในบริบทประเทศไทย มีปัจจัยใดบ้างที่เปลี่ยนจุดมุ่งหมายของการมีกลไกยุบพรรคในระบอบประชาธิปไตย จากเครื่องมือปกป้องประชาธิปไตย กลายเป็นเครื่องมือทำลายประชาธิปไตยเสียเอง

ดำเนินรายการโดย ปาณิส โพธิ์ศรีวังชัย บรรณาธิการอาวุโส The101.world และ วจนา วรรลยางกูร บรรณาธิการ The101.world

…

อ่านเพิ่มเติม

- มาตรฐานแบบใดในคดีรัฐธรรมนูญ
https://www.the101.world/inconsistent-standard-of-judgement/

- ยุบพรรค ยุบนิติธรรม ยุบประชาธิปไตย
https://www.the101.world/party-dissolution-and-democracy/

- Same Same But Different: รัฐธรรมนูญเยอรมันและการกลายพันธุ์ในรัฐธรรมนูญไทย กับ ปูนเทพ ศิรินุพงศ์ 
https://www.the101.world/poonthep-sirinupong-interview/

‘ยุบพรรคการเมือง’ ปกป้องหรือทำลายประชาธิปไตย? | 101 In Focus EP.231

The101.world คือสื่อความรู้สร้างสรรค์ (creative knowledge media) ของทีมงาน The 101 Percent เราพยายามทำสื่อความรู้สร้างสรรค์ที่มีแก่นชีวิตและความคิด 
- เป็นสื่อที่ชวนสังคมตั้งคำถามที่ ‘ใช่’ ในเรื่องสำคัญต่อชีวิต 
- เป็นสื่อที่บอกเล่าเบื้องลึกเบื้องหลังของสถานการณ์การเมือง เศรษฐกิจ และสังคมวัฒนธรรม 
- เป็นสื่อที่มองวัฒนธรรมรอบตัวและไลฟ์สไตล์ในแง่มุมใหม่ที่ไม่มีใครเคยมอง
- เป็นสื่อที่เชื่อม ‘โลกความรู้’ เข้ากับ ‘โลกความคิดสร้างสรรค์’ 
- เป็นสื่อที่ทำหน้าที่ด้วยความเป็นมืออาชีพ 
- เป็นสื่อที่ร่วมสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ และ
- เป็นสื่อที่ทำหน้าที่ ‘สื่อสาร’ ความรู้สู่สังคม

New tracks tagged #101podcast