Hoewel we het uitgebreid kunnen hebben over wat dementie is als hersenziekte op neurowetenschappelijk niveau, gaat Emerence Kapteijn in deze uitzending van Radio Swammerdam met twee antropologen in gesprek over de ervaring van dementie. Silke Hoppe en Annelieke Driessen nemen ons mee in hun etnografische en kwalitatieve onderzoek naar hoe waarden, subjectiviteit en kennis vorm krijgen in zorgpraktijken. Wat vragen wij van mantelzorgers als zij jarenlang zorg dragen voor hun dementerende partner, vader of moeder? Wat zijn de waardevolle momenten in de ziektebeleving en wat zeggen zij over hoe wij de zorg inrichten? Hoe verhouden wij ons tegenover ons verleden, heden en onze toekomst, als wij ons voorstellen dat we later wellicht met dementie te maken krijgen? Dat en meer in deze uitzending over het radicaal vergeten. Deelnemen aan het Dementia Letter Project kan nog steeds, via anneliekedriessen.com

De ervaring van dementie

Říká se, že civilizace stojí a padají na penězích. Dnes používáme peníze především k nákupu spotřebního zboží a zpestření volného času. Co to ale vlastně jsou ty peníze, jak vznikly a jaký mají sociální dopad na společnost? Věděli jste, že směnný obchod (barter) se téměř nevyužíval? Jak souvisí peníze s vývojem našeho mozku a může být umělá inteligence tak efektivní, že nakonec zničí hodnotu peněz? 
O tom a ještě dalším jsme se bavili s antropoložkou, archeoložkou a odbornicí na umělou inteligenci Sarou Polak.

Sara Polak - Zrod peněz: Rodíme se do dluhu. Bitcoin je sociální změna proti nemorálnímu chování

Vindt u Valentijnsdag maar commercieel? Dat klopt! Maar feestdagen hebben dat wel vaker, toch geven ze betekenis aan ons leven en de tijd. Hoe werken feestdagen precies? Waar komen ze vandaan en hoe moeten we ze vieren? Antropoloog Irene Stengs vertelt ons hoe het zit, en hoe we onze eigen feestdag kunnen maken: Radio-Swammerdam-Dag!

Valentijnsdag en het fenomeen feestdagen

In deze aflevering van Tussen Hype & Hoax, de podcast waarin we samen met ervaringsdeskundigen en UvA-wetenschappers duiken in de wereld van de hedendaagse hypes, bespreken Irene Schoenmacker en Sija van den Beukel de online DNA-testen. Samen met hoogleraar wetenschapsantropologie Amade M’charek bespreken ze de waarde en risico's van de testen.

Muziek door David Huson

Tussen Hype & Hoax | Kun je met DNA-testen echt je voorouders achterhalen?

Deze week aflevering 47 uit het archief van Springvossen.
Op 10 april 2012 sprak Robert van Altena met socioloog Bart van Heerikhuizen (1948-2022) over Het civilisatieproces van socioloog Norbert Elias (1897 Breslau – 1990 Amsterdam). Dit boek uit 1939 verscheen in 2012 bij Uitgeverij Boom in een vertaling van Willem Kranendonk, Han Israëls en anderen.


Norbert Elias toont in zijn boek  hoe het menselijk gedrag en de maatschappij in West-Europa door de eeuwen verandert. Bovendien beschrijft hij hoe de veranderingen in de uiterlijke wereld van invloed zijn op het innerlijk van de mens. De periode die het boek beslaat: de negende tot de twintigste eeuw.
De term interdependentie, de onderlinge afhankelijk, neemt een centrale rol in in dit werk van Elias. Het vormt het punt van vertrek voor een tocht door de ideeënwereld van Elias, langs elf eeuwen geschiedenis om uiteindelijk terecht te komen bij onszelf.


In de woorden van Norbert Elias:

“Wij zijn geneigd de ‘beschaving’, die op ons de indruk maakt klaar te zijn, te beschouwen als ons eigendom, als iets wat ons afgerond en wel gewoon toekomt, zonder ons af te vragen hoe dat eigenlijk zo gekomen is. Maar de ‘beschaving’ is een proces of een deel van een proces dat zich ook over ons uitstrekt.”

De volledige titel van het werk luidt: Het Civilisatieproces. Sociogenetische en psychogenetische onderzoekingen. Het verscheen in 1939 bij een kleine Zwitserse uitgeverij als:
Über den Prozeß der Zivilisation: soziogenetische und psychogenetische Untersuchungen (Bazel, Haus Zum Falken, 1939)



Afbeelding (detail): De maand januari uit het getijdenboek  'Les Très Riches Heures du Duc de Berry' van de Gebroeders van Limburg (Folio 1 verso ), tempera op vellum tempera op vellum, hoogte: 22,5 cm; breedte: 13,6 cm ,(1412-1416) (Collectie: Château de Chantilly). Bron: WikiCommons

SPRINGVOSSEN 
redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen[at]gmail.com  

https://linktr.ee/springvossen
 www.amsterdamfm.nl/programma/springvossen

Springvossen 47 Over Het Civilisatieproces van Norbert Elias

De genocide op de Palestijnen opende definitief zijn ogen voor de hypocrisie van het Westen. Die hypocrisie was alleszins nieuw, maar nu kon hij er echt niet meer omheen. Hij begon te schrijven aan een manuscript, en in het schrijven erover kwam hij de hypocrisie weer tegen. Volgens zijn redacteuren was zijn betoog te boos, en ze vroegen hem vriendelijk terug te grijpen naar zijn eerdere plan: om te schrijven over de sociale klim. Zelf was Sinan sociaal geklommen, maar om toe te treden tot de middenklasse had hij bepaalde kanten van zichzelf moeten achterlaten bij de poort. Zijn sociale klim bleek zijn val te zijn. Als het wegkijken of zelfs steunen van een genocide beschaving is, dan is hij liever een barbaar. 

Redactie & Interview: Annick van Rinsum 
Beeld: Nicole Spakman, Floreska Olmberg
Video: Job Hulsebosch


Het Portret van schrijver Sinan Çankaya

Welkom op de SoundCloud van Folia, het onafhankelijke universiteitsblad voor studenten en medewerkers van de Universiteit van Amsterdam (UvA).  Hier kun je luisteren naar de volgende producties:

- Verdachte Verhalen, over UvA-mysteries;
- Tussen Hype & Hoax, over culturele uitspattingen van het moment;
- SMOOR, over liefde;
- Vraag 2, over vragen die onbeantwoord blijven in de actualiteit.

Laat gerust weten wat je vindt door een reactie of review achter te laten. 

Meer weten? Kijk op www.folia.nl

Radio Swammerdam is het wekelijkse wetenschapsprogramma op Salto (99.4FM), op zondag 11u live vanuit Pakhuis de Zwijger.



Radio Swammerdam is vernoemd naar de zeventiende-eeuwse wetenschapper Jan Swammerdam die er een rariteitenkabinet in Amsterdam op nahield.

In Het Portret interviewt Annick van Rinsum gasten met een uniek perspectief op de wereld van nu. Uiteenlopende gasten, die zich ieder vanuit hun eigen interesse inzetten voor een meer rechtvaardige samenleving en deze een stukje mooier willen kleuren. Het portret is om de week op dinsdag te horen in je favoriete podcast app.

Unieke podcasts met mensen uit de wereld van kunst en cultuur; over beeldende kunst, theater, literatuur, muziek, wetenschap en alles daar tussenin, gepresenteerd door cultuurzender AmsterdamFM

New tracks tagged #antropologie