I-
Geçen hafta ilginizi çeken haberler nelerdi diye sorsam... Benim için en çarpıcı haber şu oldu:

“Hollanda’da 2022’de erkek bebeklere verilen isimler listesinde “Muhammed”, ikinci sırada yer aldı.
Hollanda Sosyal Güvenlik Kurumu (SVB) tarafından paylaşılan verilere göre, ülkede geçen yıl yeni doğanlarda en çok
tercih edilen erkek ismi 871 ile «Noah”, kızlarda da 677 ile “Emma” oldu.
Farklı yazılışlarıyla beraber değerlendirildiğinde listede 671 ile “Muhammed”, erkek bebeklere en çok verilen isimlerin
arasında ikinci sırayı aldı.”
Hollanda Sosyal medyasında bu haber nasıl karşılanmıştır acaba diye merak ederken; Elon Musk’un birkaç yıl önce
dünyaya gelmiş olan oğlunun X12’li ismiyle ilgili tartışmaya rastladım. “Böyle isim mi olur, çocuğunu zor durumda
bırakıyor, okul hayatı boyunca çok canını sıkacaklar” diyenlere karşı erkek katılımcılardan biri “Çok öngörülü bir baba,
çocuğuna tam da bir uzaylıya yakışacak isim vermiş” dedi. Tahmin edeceğiniz gibi dünyalı/uzaylı ismi etrafında kıyasıya
bir tartışma başladı. “Çocuk hiç memnun olmayacak o isimden” diyenler olduğu gibi, “Çocukların ismini niye ebeveynler
veriyor ki zaten bizim kültürümüzde çocuk ismini kendi kazanır, Korkut Ata ona kazandığını verir” diyenler de oldu sanki
bu günümüzde bu mümkünmüş gibi...
Çocuğun “isim hakkı” etrafında tartışılırken aklıma o film geldi, Hümeyra (Neziş), Özge Özpirinççi (Efsun)’nin
oynadığı Biz Böyleyiz (Yapım yılı 2019, gösterim yılı 2020).
Neziş(Hümeyra): Nihayet tanışacağız yakışıklı ile. Adını ne koydunuz?
Efsun (Özge Özpirinçi): Biz ona bebiş diyoruz.
Neziş’in kızı: Sen bombayı bilmiyorsun. (Bomba bebeğin ismini ilerde kendisinin seçmesi.)
Efsun: Bir bomba yok ortada. Nüfusa Mehmet yazdırdık.
Neziş: Ay çılgınsınız siz bayılıyorum size. Bana bak adam gibi adam olmuş bu.
Efsun (Özge Özpirinççi): Ama öyle şeyler söylemiyoruz.
Neziş: Nasıl şeyler?
Efsun: Cinsiyeti ile ilgili övgüler. Erkek olduğu için ekstra bir ilgiyi, övgüyü hak ettiğini düşünmüyoruz.
Bendeniz bir kaç yıl önce seyretmiş olduğum filmin, yukarıda alıntıladığım sahnesine dair aldığım notları gözden
geçirirken, tartışma çocuklara verilen ismin anne babanın markası olduğu/olmadığı üzerinden hararetlendi. Elon Musk’un
oğlunun ismi ile başlayan dijital sohbet İbrahim Tatlıses- Derya Tuna’nın oğlunun ismiyle noktalandı: “Çocuklar da
neticede bizim markamız kendi isimlerimizden kırparak çocuklara isim vermek çok anlamlı. ”
İsim ve anlam! Hadis-i şerifte Efendimiz, “Muhakkak siz kıyamet günü kendi isimleriniz ve babalarınızın isimleri ile
çağırılacaksınız. Öyle ise çocuklarınıza güzel isimler koyunuz” buyurmuştur. Zihnin işleyişinde seküler kodlar arttıkça
neyin anlamlı neyin güzel olduğu sorusuna verilecek cevap “kime göre neye göre” itirazı ile bulanıklaşıyor. Modernler,
anlamdan ziyade, ismin hikâyesinin peşinde; tüketim toplumunun “marka değeri”ne ağırlık veren özneleri ise
başkalarında olmayan bir isim arayışına giriyor.
Modernler için anlamdan ziyade hikâye ön plana çıkıyor tespitini Tanpınar’ın satırları ile taçlandırmak isterim. Ahmet
Hamdi Tanpınar’ın Aydaki Kadın romanında anlatıcı, platonik aşkı Leyla’nın partisinde yeğeni Hatice’nin arkadaşları ile
karşılaşır. Onları Hatice’den o kadar çok dinlemiştir ki adlarını sıralar: “Güzin, Zerrin, Sevgi, Nur, Sevin, Hoş geldin,
Şifa...Fakat Allah aşkına Şifa hanginizsiniz? Esmer bir kız herkesten fazla gülerek:
“Cariyeniz...” dedi. “Şifada doğmuşum da...Ümitsiz bir doğummuş. Fakat en iyisi babamın bu ismi değiştirmesi.
Günde kaç defa anlatmaya mecbur oluyorum...”
Adından şikayetçi olan sadece Şifa değildir. Hoş geldin de katılır ona: “Ya benimki... Hoş geldin ya benimki.” diye
atıldı. “Hakikaten bizim memlekette bir ad krizi var. Yahut annelerimiz, babalarımız biraz deli.” (A. H. Tanpınar, Aydaki
Kadın, s.173)

II-

Fatma Barbarosoğlu - Bağlılığın ya da kopuşun simgesi olarak  isimler...

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir-Abdullahiyan, Irak’ın Tahran’daki büyükelçisini bakanlığa çağırarak, bazı Iraklı üst
düzey isimlerin “Arap Körfezi” şeklindeki ifadeleri sebebiyle uyardıklarını açıkladı. Irak’ın Basra kentinde devam etmekte
olan “25’inci Arap Körfezi Kupası” için yayınladıkları mesajlarda, Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudânî ve Iraklı Şiî
lider Muktedâ Sadr, söz konusu terimi kullanmıştı. İran, bölgesel ve uluslararası bütün platformlarda “Fars Körfezi”
ibaresinin kullanılmasında ısrar ediyor.
Toplam kıyı uzunluğu 5 bin 117 kilometre olan körfezin bin 536 kilometresini İran kaplarken, karşısında Irak, Kuveyt,
Suudi Arabistan, Bahreyn, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ve Umman’dan oluşan bir Arap cephesi var. İran’ın “Fars
Körfezi” ısrarına karşın, Araplar “Halîc el-Arabî” (Arap Körfezi) ibaresini tercih ediyor. Uluslararası literatür, akademik
dünya ve medya platformlarında “Persian Gulf” (Fars Körfezi) kullanımı yerleşmiş durumda. BM ve diğer kurumların resmî
dilinde de keza Fars Körfezi var.

TAHA KILINÇ - İsimler

Geçen hafta bu köşede okuduğunuz isimlere dair yazı, kıymetli okuyucularım tarafından fazlasıyla ilgiye değer görüldü.
Meclislerde konuşuldu, konuşulanlardan bana da ikram edildi. Ama içlerinden biri, ikramdan öteydi. Yıllarca Dergâh
Dergisi’nde denemelerinden çok şey öğrendiğim, bir devrin duygusunu ve bilgisini muhafaza eden, Nurettin Topçu’nun
öğrencilerinden Muzaffer Civelek (1941-Allah uzun ömürler versin), bendenize sadece arkadaşlarıyla paylaştığı bir metni
gönderdi. Yaklaşık 14 sayfalık metin beni çok heyecanlandırdı. Metnin ilk üç sayfasını kendisinden izin alarak sizlerin
istifadesine sunmak istedim. Buyurun:
MÜZİKLE BİR YOLCULUK
(Muzaffer Civelek)
Eski Radyo Günlerinden Nurettin Topçu’ya
“Çocukluğumun ve ilk gençliğimin ‘radyo günleri’... Ne yazık ki hafızam bana pek yardım etmiyor. Yine de birkaç ismi,
birkaç sesi çok uzaklardan yanıma çağırıyorum. Feridun Fazıl Tülbentçi ‘Tarihten Bir Yaprak’ta konuşuyor, Eşref Şefik bir
güreş müsabakasını canlı yayında anlatıyor. ‘Minval’ kelimesini ondan öğrendim. ‘Güreş aynı minvalde devam ediyor’
dediğinde müsabakanın heyecansız temposunu kolayca anlardık. Radyoda futbol maçlarının duyduğum ilk anlatıcısının
ismini nedense hiç unutmadım: O, Muvakkar Ekrem Talu idi. Ne muhteşem, âbide gibi bir isim değil mi? ‘Muvakkar’
tahmin ettiğim gibi ‘vakarlı’ demekmiş. Onun tanınmış edip bir Osmanlı ailesinin çocuğu, torunu olduğunu sonradan
öğrendim. Doğrusu, 1950’lerin Türkçesiyle maç nasıl anlatılırmış şimdi merak etmiyor değilim. Daha sonra futbol
maçlarını anlatan Sulhi Garan’ın helecanlı anlatışına nispetle rahmetlinin ağır, oturaklı kişiliğini merak ettiren bir sesi
vardı. Genç sayılabilecek yaşta ölen Muvakkar Ekrem Talu’nun ‘ismi ile müsemma’ bir zat olduğunu düşünmüşümdür
hep. Sonraki yıllarda ‘muvakkar’a kardeş bir sıfatı, bir hocamızın isminde gördük: Vakur Versan. Zaman geçtikçe ‘vakar’
ve ‘vakur’ kelimeleri bize hissettirmeden, ayakuçlarına basa basa sessizce aramızdan ayrıldılar, belki de ‘gemiler
geçmeyen bir ummana’ düştüler. Sanki ‘vaakar’ ve ‘vaakur’ diye telaffuz edilmekten korkup da çekip gitmiş gibi...
Çocukluğumun, gençliğimin komşu kadınları bir yerlerde yaşıyor olmalılar. Eğinli ev sahibemiz Refika Hanım basma
entarisinin cebine koyup dağıttığı şeylerle kim bilir şimdi nerede çocukları sevindiriyor? Refika Hanım ne kadar iyilik sahibi
bir eş ve komşu idi. Halamın komşusu yumuşak yüzlü Râdiye Hanım’ın isminin anlamını çok, çok sonra âyet-i
kerimelerde görüp öğrenir gibi oldum. Alt kattaki komşumuz Merzuka Hanım’ın ismi ile akraba olmalı. Bu isimler,
neredeyse şimdilerde unutulmuş bu isimler, ölümlü bedenlerin bıraktığı ölümsüz kelimeler halinde kalbimde yaşıyor.
İçimde onların bilinmez bir gelecek zamanda aynı isimlerle çağrılacağına dair bir itminan duygusu uyanıyor.
Radyo günleri yitik zamanların yitik isimleriyle ve daha çok şarkılarla birlikte bir kelebek gibi hafızama konup uçuyor.
Evet, yitik veya anlamı yitmekte olan isimleriyle... Hatta yitik sesleriyle... Radyonun kulağını büküp Mefharet (iftihar,
övünme) Yıldırım’dan dinliyoruz: ‘Söyle sevgili, sevgili söyle /Söyle bana göz bebeğim’. Müzehher (çiçeklenmiş) Güyer
kayıp giden zamanın hüznünü terennüm ediyor: ‘Bir mevsim o yollardan, o yaz bahçelerinden /Günler vererek el ele hülyâ
gibi geçti /Yapraklar uçarken kuru dallar üzerinden...’ Sesini billur pırıltılarla yükseklerden dökülür gibi içimize akıtan
Sabite (yerinde duran yıldız) Tur Gülerman söylüyor: ‘Erişti nevbahar eyyamı /Açıldı gül-i gülşen’ veya ‘Geçti hayal içinde
bunca yıl bir gün gibi /En eski hatıralar daha henüz dün gibi’.

Fatma Barbarosoğlu - Muzaffer Civelek’in hafızasından  eski isimler...

Milletvekillerinin yemin ettiği gün, Meclis, okulların ilk açılış günündeki gibiydi... Anneler, babalar, eşler, çocuklar, yakın
akrabalar... TBMM’nin her köşesinde yeni vekil olmanın veya yeniden seçilmenin heyecanı vardı. Meclis’te siyaset
yapılmayan tek gün de diyebiliriz. Gerçekten de iktidar ve muhalefet partilerinden çok sayıda milletvekilini tebrikleşirken,
hatta hasretle kucaklaşırken gördüm. Yanımdaki Ankara gazetecileri, “Çok şaşırma. Meclis geleneğidir. Bugün
kucaklaşırlar, yarın kıyasıya muhalefet hatta kıyasıya kavga ederler” diyerek tecrübelerini aktarmadan edemediler.
Ancak ikili sohbetlerde hemen herkesin gündemi yeni kabineydi. “Kimler olacak?” sorusu kadar “Eski kabineden kimler
olmayacak?” sorusu da yanıtını arıyordu. Özellikle gazeteciler iktidar kulisinde görüştükleri AK Partililerden tahminlerini ve
duyumlarını öğrenme çabasındaydı. Ancak şu anlaşıldı ki; WhatsApp gruplarında ve sosyal medyada farklı farklı onlarca
liste dolaşsa da kimse hiçbirinin doğruluğundan emin olamıyordu. Üzerinde uzlaşılan iki isim vardı sadece: Hakan Fidan
ve İbrahim Kalın’ın yeni görevleri.
Peki, bu sefer kabinede olacak isimler neden son güne kadar duyulmadı? Ankara’da kaldığım iki gün boyunca bu
sorunun peşine düştüm. Yeni kabinenin nasıl şekillendiğinin de yanıtını almış oldum.
Cumhurbaşkanı Erdoğan eski kabineden 3 ismi yeniden görevlendirdi. Ben bu yazıyı yazarken Fahrettin Koca ve
Mehmet Nuri Ersoy’un bakanlığa devam

Ersin Çelik - Bazı isimler bakan olduğunu bir kaç saat kala öğrendi

Sosyal medyanın en güçlü haber mecrası Yeni Şafak.
Yeni Şafak Gazetesi olarak yayın hayatına başladığımız ilk günden itibaren ülkemizde demokrasinin tüm kurumları ile yerleşmesi, milli irade ve değerlerimizin hâkim olması için tüm gücümüzle çalıştık. Bu ülkenin geleceğinin derin sularda boğulup gitmemesi için çaba sarf ettik. Fırtınalı günlerde sığınılacak bir liman olduk. Bugüne kadar ülkemize yapmış olduğumuz katkıyı bundan sonra da okurlarımızın desteği ile sürdürmeye devam edeceğiz. Her gün Yeni Şafak’la yeni bir umut olacak.

New tracks tagged #isimler