Seadh a charaid,

Ciamar a tha thu? A bheil dad sam bith spòrsail air a bhith a’ dol agad? An-diugh, tha sinn airson beagan Gàidhlig a thoirt a-steach dhan Nollaig agad! Tha beachdan againn de rudan a dh’fhaodadh tu (a) d(h)èanamh a tha co-cheangailte ris a’ chànan is a’ chultar a-nis gu bheil an latha mòr a’ teannadh dlùth. Seo dhut rud no dhà a smaoinich sinn air:


1.	Ionnsaich òran – Tha dualchas ciùil na Gàidhlig air leth beairteach. Gu dearbh, chan eil e furasta taghadh a dhèanamh! Ma tha thu a’ sireadh òran a tha a’ buntainn don àm seo den bhliadhna, carson nach toir thu sùil air Sàmhach an Oidhch'. 

2.	Sgrìobh sgeulachd – Cleachd do mhac-meanmna, dh’fhaodadh seo a bhith mu dheidhinn rud sam bith! Dh’fhaodadh e a bhith cho fada no cho goirid ’s a tha thu ag iarraidh.

3.	Èist ri seinneadair Gàidhlig ùr – A-rithist, tha taghadh agad a tha sònraichte! Thoir sùil air far am bi thu ag èisteachd ris na h-òrain agad co-dhiù, tha sinn cinnteach gum bi rudeigin ùr air am ‘playlist’ agad ro dheireadh an latha!

4.	Leugh bàrdachd – An robh fios agad gur e bàrd Ghàidhlig a th’ anns am ‘Makar’ ùr na h-Alba? Chan eil àm nas fheàrr airson tòiseachadh air bàrdachd Ghàidhlig a leughadh. Seo dhut pìos furasta airson a’ chiad dol a-mach: Bàrdachd nam Mìosan.  

5.	Sgrìobh an reasabaidh as fheàrr leat anns a’ Ghàidhlig – Ma tha reasabaidh bhlasta agad bho do ghranaidh, tha sinn airson cluinntinn mu dheidhinn! 

6.	Coimhead BBC ALBA – Tha pailteas de phrògraman sgoinneil ri fhaicinn aig àm na Nollaig! Carson nach cuir thu oidhche seachad air beulaibh an teine a’ coimhead an telebhisein le glainne nad làimh? 

7.	Briathrachas – Dèan cinnteach gu bheil na faclan is na h-abairtean agad a dh’fheumas tu airson an àm seo den bhliadhna! Cha leig thu leas coimhead fada: Briathrachas Nollaig.  

Ma nì thu a’ chùis air gin aca seo, nach leig thu fios thugainn? Agus ma tha beachdan sam bith eile agad dhuinn, tha sinn airson cluinntinn bhuat cuideachd! ’S urrainn dhut sin a dhèanamh le post-d no air na meadhanan sòisealta againn!

Sin e airson seachdain eile. Bho do charaidean aig sgioba LearnGaelic, mar sin leat. 


Nollaig Ghàidhlig | A Gaelic Christmas

Hi a charaid,
 
Dè do chor? An cuala tu riamh an dàn, Tam O' Shanter? Dè mu dheidhinn an òrain bhrèagha, My love is like a red, red rose? Bha iad seo air an sgrìobhadh leis a' bhàrd Albannach a b' ainmeile, Raibeart Burns. Air 25mh den Fhaoilleach a h-uile bliadhna, bidh daoine ann an Alba agus air feadh an t-saoghail a’ comharrachadh an latha a rugadh e ann an 1759.
 
Nach toir thu sùil air an rann seo le Aonghas Mac an t-Saoir a tha stèidhichte air òran gaoil le Burns, Highland Mary? ’S e seo eisimpleir de dh’òran Bhurns a tha ag obair glè mhath sa Ghàidhlig:
 
A bhruachan, uilld 's a thulaichean,
Mu chaisteal IONAR-IOCHAIDH!
Gur taitneach leam ur sruthanan,
'S ur bruthaichean fo neòinean!
Mu 'r cuairt biodh samhradh luiseanach
A' tuineachadh 'an conaigh!
Oir 's ann a ghabh mi cead gu bràth
De m' Mhàiri àluinn bhòidhich!
 
Seo dhut e ann am Beurla Ghallda thùsal:
 
Ye banks, and braes, and streams around
         The castle o' Montgomery,
Green be your woods, and fair your flowers,
         Your waters never drumlie!
There Simmer first unfald her robes,
         And there the langest tarry:
For there I took the last Fareweel
         O' my sweet Highland Mary.
 
Bha Raibeart Burns ann an gaol le Màiri, agus tha an t-òran seo a’ sealltainn a’ bhròin a dh’fhairich e mu a bàs agus na cuimhneachain a bh' aige oirre. Cha robh Màiri ach 23 nuair a chaochail i le fiabhras. Beatha sònraichte dha-rìribh a bh’ aig Burns, ach beatha le bròn agus duilgheadas mar a h-uile duin’ againn.
 
Gus a bheatha agus na coilean aige a chomharrachadh, bidh daoine ag aithris a bhàrdachd, ag èisteachd ri ceòl Albannach, agus ag ithe biadh traidiseanta mar thaigeis, bhuntàta is snèipean air Oidhche na Taigeise. Ma bhios tu aig suipear Burns aig an deireadh-sheachdain, tha sinn an dòchas gum bi e uabhasach fhèin blasta! 
Chì thu ar smuaintean fhèin air an t-suipear aig LearnGaelic.scot > Coimhead & Èist > Look@LearnGaelic > Monologan agus brùth air Biadh, Deoch agus Ithe.
 
Sin e airson seachdain eile. Bhuainn uile aig LearnGaelic, tha sinn an dòchas gum bi Oidhche Burns sgoinneil agad!


Oidhche na taigeise | Burns night

Haidh a charaid,
Bidh daoine tric ag ràdh gu bheil bliadhna ùr làn de chothroman ùra, nach bi? ’S urrainn dhut tòiseachadh as ùr, a’ smaoineachadh mu dheidhinn na h-amasan a th’ agad agus mar a tha thu airson an ùine a tha romhad a chleachdadh. Ach, tha e doirbh uaireannan smaoineachadh air dè dìreach a tha còir agad a bhith a’ dèanamh, nach eil? Seo dhut rud no dhà a tha sinne airson a bhith mar phàirt den 2025 againne! 
Dè mu dheidhinn sgioblachadh an àrd timcheall an taighe? ’S dòcha gu bheil cus aodach agad anns na preasan? Dh’fhaodadh tu an stuth nach eil thu ag iarraidh a chruinneachadh agus a thoirt gu bùth carthannais - gheibh a h-uile duine buannachd às! ’S dòcha gum bi thu beagan leisg an toiseach, ach bidh thu a’ faireachdainn tòrr nas aotroime às dèidh làimh, ann an iomadh dòigh! 
A bheil thu a’ faighinn a-mach cho tric ’s a tha thu ag iarraidh? Mur eil, carson nach gabh thu an cothrom faighinn a-mach mu chuairtean ùra, no spòrsan ùra as urrainn dhut fheuchainn a-muigh? Dh’fhaodadh tu slighe ùr a thaghadh far as urrainn dhut a dhol a-mach air an rothair, no cnoc a shreap nach eil thu air a bhith shuas ron a seo. Cha leig e leas a bhith ro dhoirbh no ro fhada... fhad ’s a tha thu a’ gluasad! 
A bheil àite sam bith sònraichte ann a tha thu airson tadhal air? Ma tha, carson nach dèan thu planaichean a dhol ann am-bliadhna? Dh’fhaodadh seo a bhith anns an dùthaich agad fhèin, no am badeigin thall thairis. Tha fios againn uile mar a dh’fhaodas beatha atharrachadh ann am priobadh na sùla. Ma tha an cothrom agad splaoid a ghabhail, dall ort! 
Mu dheireadh... chan urrainn dhuinn dìochuimhn’ a dhèanamh air rudeigin as urrainn dhut a dhèanamh fad na bliadhna, gach bliadhna, agus ’s e sin Gàidhlig ionnsachadh! Gus barrachd fhaighinn a-mach, thèid gu LearnGaelic.scot > Coimhead & Èist > Look @ LearnGaelic is tagh Ag Ionnsachadh Gàidhlig. 
Ma tha beachdan sam bith eile agad, leig fios thugainn le post-d no air na meadhanan sòisealta!
Sin e airson seachdain eile. Bho do charaidean aig LearnGaelic, mar sin leat. 


Amasan na bliadhn' ùire | New year's goals

Eachdraidh a' ghearrain | The history of February

Hi a charaid,
Ciamar a tha cùisean? Tha e doirbh a chreidsinn gu bheil meadhan a’ Ghearrain againn mu thràth! A bheil cuimhne agad air an turas aig Sgioba SpeakGaelic gu Alba Nuadh an-uiridh? Chòrd e riutha gu mòr, agus fhuair iad an t-uabhas a-mach mun àite seo aig a bheil ceangal cho dlùth ri Alba. ’S e sgìre sònraichte a th’ ann, agus seo dhut dìreach cuid de na rudan a tha inntinneach mu dheidhinn:
'S e prìomh-bhaile Alba Nuadh a tha ann an Halifacs.
Tha barrachd taighean-solais ann na mòr-roinn sam bith eile ann an Canada – timcheall air ceud ceithir fichead ’s a còig!
'S e Alba Nuadh an dàrna roinn as lugha ann an Canada. Tha e den aon mheud ri Croatia!
Mus do ràinig Eòrpaich, bha muinntir Mi’kmaq a’ fuireach ann an Alba Nuadh. Tha iad air a bhith san sgìre airson mìltean de bhliadhnaichean, agus tha dualchas làidir aca a tha air a ghleidheadh tro thraidiseanan, sgeulachdan, agus ealain.
Bidh a’ mhòr-roinn ag às-bhathar ri naochad dùthaich air feadh an t-saoghail, le biadh mara (giomach gu h-àraidh) air a shireadh gu mòr. A bharrachd air biadh mara, tha Alba Nuadh ainmeil airson fraochan, ùbhlan agus fìon a tha fìor bhlasta.
Tha Alba Nuadh ainmeil airson a ceòl traidiseanta Ceilteach, agus tha Mòd ann cuideachd! 
Tha tòrr de na togalaichean ann an Alba Nuadh gu math dathail – glacaidh tu iad gun trioblaid sam bith!
Gus litir inntinneach a leughadh mun Ghàidhlig ann an Alba Nuadh, thèid gu LearnGaelic.scot > Coimhead & Èist > An Litir Bheag agus tagh 476: Turas a dh’Alba Nuaidh (3).
A bheil thu fhèin bho Alba Nuadh, no a’ fuireach ann? ’S dòcha gu bheil thu air a bhith ann dìreach airson turas? Ma tha, carson nach innis thu dhuinn na sgeulachdan agad mun àite le post-d no air na meadhanan sòisealta againn! 
Sin e airson seachdain eile. Bho do charaidean aig LearnGaelic, mar sin leat. 


Sealladh air Alba Nuadh | Spotlight on Nova Scotia

Hi a charaid,
Uill, nach eil an tìde a’ dol seachad... tha Am Màrt a’ tòiseachadh Dihaoine! Ciamar a tha toiseach na bliadhna air a dhol dhutsa? Ann an dòigh, tha e a’ faireachdainn mar gu bheil an t-saoghal a’ dùsgadh bho norrag uabhasach fhèin fada! A bheil dad sam bith ann a tha thu a’ coimhead air adhart ris sa mhìos air thoiseach oirnn? Seo rud no dhà bhon taobh againne:
Nach bi e snog na dìtheanan fhaicinn sa h-uile h-àit’? Eadar na blàthan sna craobhan agus na neòineanan san fheur, tha na dathan a’ nochdadh ann am pailteas. Abair cothrom sgoinneil a bhios ann dealbhan àlainn a thogail, no fiù ’s dealbhan a pheantadh thu fhèin! 
Ma thu measail air beagan uaine, cha toir Là Fhèill Pàdraig fada tighinn! Am bi thu fhèin a’ comharrachadh an latha seo? Tha dlùth-cheangal eadar na Gàidheil agus na h-Èireannaich, agus mar sin bidh gu leòr againne a’ gabhail pàirt ann an spòrs agus fealla-dhà air an 17mh den Mhàrt a h-uile bliadhna! 
’S dòcha gun nochd cuthag no dhà - a bheil gaol no gràin agad air an fhuaim a bhios iad a’ dèanamh? Cluinnidh tu iad mus faic thu iad, gun teagamh sam bith! An robh fios agad gur e bratagan faltach am biadh as fheàrr leis a’ chuthaig?
Bidh na clocan a’ dol uair a thìde air adhart air an latha mu dheireadh den mhìos. Chan eil sinn cho cinnteach gu bheil sinn a’ coimhead air adhart ri sin, oir tha e a’ ciallachadh gun caill sinn uair a thìde de chadal!
Gus na làithean, seachdainean agus mìosan na bliadhna a chumail nad chuimhne, thèid gu LearnGaelic.scot > Reifreans > Fichead Facal agus tagh Cinn-latha.
A bheil càil sònraichte a’ dol agad fhèin an t-seachdain sa? ’S dòcha gu bheil planaichean spòrsail agad airson an deireadh-sheachdain? Ma tha, nach leig thu fios thugainn le post-d no air na meadhanan sòisealta? 
Sin e bhuainne airson seachdain eile. Bho do charaidean aig Sgioba LearnGaelic, mar sin leat.


Am Màrt | March

Hi a charaid,

Dè tha dol? Tha oidhche uabhasach fhèin spaideil air thoiseach oirnn ann an saoghal na Gàidhlig... na Duaisean FilmG! Tha iad a’ tachairt Dihaoine an 7mh den Mhàrt aig an SEC ann an Glaschu. Am bi thu fhèin an làthair? Tha sinn cinnteach gum bi frogannan snasail agus sàilean àrda gu leòr mun cuairt! 

’S e farpais bhliadhnail film-goirid a th’ ann am FilmG, agus tha e comasach do dhaoine filmichean a chruthachadh mu chuspair sam bith fhad ’s a tha e tro mheadhan na Gàidhlig. Tha duaisean ann do dhaoine a tha fo agus thairis air ochd bliadhna deug a dh’aois. Gun teagamh sam bith, tha tàlant gu leòr ri fhaicinn anns gach roinn!

An robh thu fhèin riamh an-sàs ann a bhith a’ cruthachadh film? Ma tha, bidh fios agad gu bheil tòrr obrach an lùib. Ma tha thu nad chleasaiche, feumaidh tu na loidhnichean agad a chuimhneachadh agus smaoineachadh air mar a lìbhrigeas tu iad. No ma thu air cùl ghnothaichean, bidh thu ag obair air rudan mar stiùireadh, deasachadh, solais no sgrìobhadh. ’S e pìos ealain a th’ ann an gach film, agus tha an t-uabhas de luchd-ealain a’ tighinn còmhla gus an dealbh mòr a thoirt chun sgrion mhòr! 

A bheil thu an dùil film fhaicinn an t-seachdain sa? Tha abairtean feumail againn dhut aig LearnGaelic.scot > Ionnsaich > Cùrsa Tòiseachaidh > Ag innse na h-uarach, agus tagh Criomag 5 – Cuin a tha am film air?

Am faca tu fhèin cuid de na h-inntrighean a th’ ann airson FilmG? Ma tha film ann as fheàrr leat, nach leig thu fios thugainn le post-d no air na meadhanan sòisealta? 

Feuch gun cùm thu sùil a-mach air an oidhche airson dithis a th’ air a a bhith ag obair air LearnGaelic thar nam bliadhnaichean. Bidh Siobhan Shutharlanach a’ preasantadh, agus bidh Muireann Bhochanan a’ toirt seachad duais!
Sin e bhuainne airson seachdain eile. Bho do charaidean aig Sgioba LearnGaelic, mar sin leat.


Duaisean FilmG | FilmG Awards

Hi a charaid,
Là na Gogaireachd, cothrom airson beagan plòigh is gàire. Tha feum againn uile air a sin, nach eil? An e latha mòr a th’ ann dhut fhèin? ’S dòcha gu bheil thu ag ullachadh cleas iongantach a chluicheas tu air caraid, no air do mhàthair! No... ’s dòcha gu bheil cuideigin a’ dèanamh an dearbh rud ort fhèin! Feumaidh sinn aideachadh nach eil mòran bheachdan againn dhut mu chleasan, ach gun teagamh sam bith, tha rud no dhà againn dhut a bheir gàire ort. Seo dhut:
Carson nach toir thu sùil air an litir seo gus leughadh mu... uill, gàire. ’S e Gàire is Fiamh-ghàire an tiotal a th’ air an litir, ach tha sinn a’ smaoineachadh gu bheil e uabhasach fhèin inntinneach gu bheil a leithid de bhriathrachas eile ann a tha a’ buntainn ri na faclan seo cuideachd. Agus, cò nach eil ag iarraidh turas gu Paris!
Mur eil thu air mothachadh ron a seo, tha sinn uabhasach fhèin dèidheil air coin aig Sgioba LG! Tha sinn a’ smaoineachadh gun toir iad gàire do dhuine sam bith. Agus fiù’s ged nach eil thu cho mòr orra, tha sinn a’ smaoineachadh gun atharraich Ollie d’ inntinn! Nach eil e air a dhòigh glan a choimhead le na prèasantan aige is ‘puppuccino’? Meal do naidheachd Ollie, bhuainn uile! 
Cha chur e iongnadh sam bith ort gu bheil òran spòrsail againn dhut cuideachd! Tha an t-òran seo gu math aotrom, agus ’s urrainn dhut dannsa ris cuideachd. Tha e an-còmhnaidh snog a bhith a’ smaoineachadh air na rudan beaga, sìmplidh a tha a’ toirt toileachas dhut, nach eil? ’S e sin dìreach a tha an t-òran seo mu dheidhinn... buntàta ’s ìm, duine sam bith? 
Seadh, a bheil thu fhèin a’ coimhead air adhart ri Là na Gogaireachd? Ma tha beachdan sam bith agad dhuinn mu chleasan (as urrainn dhuinn cluiche air a chèile!), feuch gun leig thu fios thugainn le post-d no air na meadhanan sòisealta againn! 
Sin e airson seachdain eile. Bho do charaidean aig LearnGaelic, mar sin leat! 


Là na Gogaireachd | April Fools' Day

Puirt à beul (literally "tunes from a mouth") is a traditional form of Scottish song (known as portaireacht in Irelaand) and it is often use for dancing without instruments.

10.PUIRT à BEUL

Hi a charaid,

Dè tha dol? Tha sinne aig sgioba LearnGaelic dìreach air bhioran airson làithean-saora is làithean a-muigh sa ghrèin. Ach, tha fios againn gu bheil e uaireannan doirbh cuimhneachadh air an stuth a dh’fheumas tu a thoirt leat. Tha seo gu h-àraidh fìor ann an Alba far nach eil sinn cleachdte ri sìde ghrianach! Mar sin, tha sinn air liosta de rudan riatanach a chur air dòigh gus do chuideachadh:

Uachdar-grèine - Sun cream: An rud as cudromaiche an toiseach! Tha do chraiceann prìseil, coimhead às a dhèidh!

Deise-shnàimh – Swimsuit: Feuch nach dìochuimhnich thu seo, chan eil e idir cofhurtail a bhith a’ snàmh ann an lèine-t! 

Speuclairean-grèine – Sunglasses: Uabhasach fhèin feumail nuair a tha thu a’ dràibheadh gus dol fodha na grèine fhaicinn!

Ad – Hat: Bidh do cheann is d’ fhalt taingeil air a son! Cuideachd, cuiridh ad shnasail crìoch air ‘fit’ sam bith! 

Briogais-ghoirid - Shorts: Ma tha thu dèidheil air sreap bheanntan, chan fhaigh thu fada gun bhriogais-ghoirid air latha teth!

Searbhadair - Towel: Searbhadairean striopach, searbhadairean flùrach... tha taghadh gu leòr agad! 

Botal uisge - Water bottle: Chan urrainn cus uisge a bhith agad san teas! 
Plaide cuirm-cnuic - Picnic blanket: Cha bhiodh feasgar samhraidh sa phàirc an aon rud às aonais tè! 

Gus èisteachd ris a’ bhriathrachas seo is gu leòr eile, thèid gu LearnGaelic.scot > Reifreans > Fichead Facal agus tagh An Samhradh. 
A bheil sinn air dad a dhìochuimhneachadh? Leig fios thugainn le post-d no air na meadhanan sòisealta againn!
Sin e airson seachdain eile. Bho do charaidean aig LearnGaelic, mar sin leat.

Beurla 
Hi there pal,
How’s it going? The LearnGaelic team is so excited for holidays and days out in the sun. But, we know that it’s sometimes hard to remember all the stuff that you need to take with you. This is especially true in Scotland, where we’re not used to sunny weather! So, we’ve made a list of essential things to help you:

Uachdar-grèine - Sun cream: The most important thing first! Your skin is precious, look after it!

Deise-shnàimh – Swimsuit: Make sure you don’t forget this, it really isn’t comfy swimming in a t-shirt! 

Speuclairean-grèine – Sunglasses: Very handy when you’re driving to see the sunset!

Ad – Hat: Your head and hair will be thankful for it! Also, a snazzy hat will complete any ‘fit’!

Briogais-ghoirid - Shorts: If you’re keen on hill walking, you won’t get far without shorts on a sunny day!

Searbhadair - Towel: Stripey towels, flowery towels... you’ve got plenty of choice!

Botal uisge - Water bottle: You can’t have too much water in the heat!
Plaide cuirm-cnuic - Picnic blanket: A summer evening in the park wouldn’t be the same without one!

To listen to this vocabulary and plenty more, go to LearnGaelic.scot > Reference > Twenty Words and choose The Summer. 

Have we forgotten anything? Let us know by email or on our social media! 

That’s it for another week. From your friends at LearnGaelic, bye for now! 


Rudan riatanach an t-samhraidh | Summer essentials

LearnGaelic is your constant companion on your learning journey. Visit LearnGaelic.scot for online courses, an online dictionary, course finder, and more. These files provide audio support to the weekly newsletter.

New tracks tagged #scottishgaelic