Müzik dinleyen canlıların uzamsal öğrenme ve belleklerinde artış olmasına Mozart etkisi deniliyor. Özellikle anaokul ve ilk okul çağındaki çocuklara eğitimciler bazı konuları şarkılarla öğretiyor. Hatta yabancı dil öğretirken sıklıkla şarkılara başvuruluyor. Peki müzikle neden daha kolay öğrenildiğine inanılıyor? Müzik terapisti Özgür Salur’a sorduk.

Neden - Müzikle neden daha kolay öğrenilir?

Sabah duyduğumuz bir şarkı gün boyu aklımıza takılır, dilimize dolanır. Bazen de çok eskilerden duyduğumuz melodiler bizi hep o ana götürür, takılıp kalır. Peki yaşantımız boyunca şarkılar aklımıza neden takılır, neden bizi bir yolculuğa çıkarır? Müzik terapisti Özgür Salur Ntv Radyo’ya anlattı.

Neden - Şarkılar neden aklımıza takılır?

Başvuru formlarını bilirsiniz; kağıdın üstünde boş bırakılmış yerleri şahsi
bilgilerinizle doldurmanız istenir. Bu türden işlemleri olduğundan daha
pratik hale getirmek için düşünülmüş bir çaredir. İşe de yarar. Ancak
sadece bu tür form-evrak işlerinde… Hayatın meselelerini boş bırakılmış
yerleri doldurmak suretiyle halletmeye alışırsanız, muhtemel ki, zihinsel
olarak kontrol altına alınır, yönetilirsiniz.
Ne demeye çalışıyorum?
İzah etmeye gayret edeyim; boş bırakılmış yere yazdığınız her şey bir
soruya verdiğiniz cevaptır. Bürokratik işlerde gerekli ve pratik olan budur.
Ancak insan zihni böyle işlemez, işlememelidir. İnsan zihni için düşünce
merak etmekle başlar, merak edilen şeylerle ilgili sorular sormakla devam
eder. Bazen cevapları bulur, bazen de bu bulma arayışının kendisi zaman
içine yayılır ve bir cevap olur.
Bugün toplumsal gündemde kendine yer bulan her tür tartışmada,
birbirine en karşıt görüşler de içinde olmak üzere bir boş yerleri doldurma
faaliyeti yürütülüyor. Standart bir soruya verilen standart bir cevap… Tabii
her zihinsel istikametin kendi standart cevabı var. Bu cevaplar bir başvuru
formuna kayıt düşeceğiniz birkaç kelimeden fazlasını söylemiyor çoğu
zaman. Zihnimizde kayıtlı duran ezber bilgilerden ilgili olanı sığabileceği
biçimde ilgili boşluğa yazıyor, söylüyoruz.
Ne yanlışlık var bunda?
Bir değil, birkaç yanlışlık var. Öncelikle hazır bir sorudan yola çıkıyoruz.
Ortada “Filanca mesele çok tartışılıyor, siz bu meselede ne
düşünüyorsunuz?” diye bir soru var farzedelim mesela. Filanca meselenin
çok tartışıldığı ön kabulüyle o meselenin tartışılmasını doğru kabul edip
içine giriyoruz. Çok tartışıldığına göre herkesin bu konuda bir şeyler
söylediği ön kabulü ikinci adım… Demek herkes bir şey söyleyebiliyor,
bu alanda çene yapmak için ehliyet gerekmiyor, o zaman ben de bir şeyler
söyleyeyim diyoruz. Üçüncü adım cevap kısmı, cevaba ayrılan yer sınırlı,
özet geçmeliyim mecburiyeti var orada da.

GÖKHAN ÖZCAN - Boş yerleri doldurmak

Kavramlar bizim dünyaya bakışımızdaki çerçevelerdir. Dünyayı okuma ve
kategorize etme biçimleri olarak da tanımlayabileceğimiz kavramlar, zihnimizin
işleyiş biçimini de göstermektedir. Bu nedenle her bir kavrama atfettiğimiz
anlam ve onun zihnimizde uyandırdığı çağrışımlar vardır. Fakat siyasetin
netameli dönemlerinde aynı kavramların farklı anlam ve çağrışımlara karşılık
geldiği de açık. Bu nedenle aşırı politize dönemlerde karşımıza çıkan bu durum,
kavramların kullanım ve karşılık geldiği anlamları da bulanıklaştırmaktadır.
Son günlerde Mavi Vatan üzerinden gündeme gelen bu tartışma, zihinlerdeki
karmaşayı anlama adına önemli. Türkiye’nin dış politikadaki otonomi arayışına
paralel ilerleyen ve deniz yetki alanlarından kaynaklı sorunları çözme adına
gündeme gelen mavi vatan, çağrıştırdığı anlam itibarıyla önemli ölçüde üzerinde
mutabık kalınması gereken bir kavram. Esasında mavi vatan, Türkiye’nin Ege ve
Akdeniz’deki güvenliği ve çıkarlarını imleyen ve bunun egemenlik ile ilişkisini
tesis eden bir kavramsallaştırma. Uzunca bir süredir bu alandaki çalışmaları ile
temayüz etmiş isimlerin teorize ettiği bu stratejik yaklaşım, aşırı politize
edildiğinde bambaşka bir anlama da kavuşabilmektedir. Türkiye’nin tam da bir
egemenlik mücadelesi olarak konumlandırdığı bu kavramı tahfif etmek,
kavramın iddiası ve geleceği ile ilgili de bir tartışmaya yol açmaktadır.
İçeride Güçlü Bir Cephe
Siyasetin normalleşmesi sürecinde tartışılan dış tehditlere karşı içeride güçlü bir
cephe kurulması çağrısı, bu tartışmalar üzerinden de ciddi zararlar
görebilmektedir. Bu açıdan masal tartışması ile başlayan ve sonrasında
bambaşka bir evreye taşınan bu süreç, Türkiye’nin dış politikası ile ilgili yeni
tartışmaları beraberinde getirmektedir. Örneğin bu tartışmayı başlatan bir
dönemin hariciyecisi, Türkiye’nin Somali’deki varlığını Wagnercilik ile
eşitlemeye çalışmakta ve Türkiye’nin bu bölgedeki varlığını gayri meşru
görmektedir. Otoriter emperyalizm kavramı üzerinden Türkiye’nin Afrika’daki
varlığını bir tür tehdit olarak gören bu yaklaşım, dış politikadaki çeşitliliğe ilişkin
de sorunsallaştırıcı bir dil benimsemektedir. Bu tür bir çeşitliliği Türkiye’nin
Osmanlıyı diriltme çabası olarak okuma anlayışı ise bizim on yıl önce Batı
basınında sıklıkla karşımıza çıkan bir yaklaşım aslında.

TURGAY YERLİKAYA - Kavramlar ve zihin dünyamız: Mavi Vatan

Kendin gibi olacaksın evvela.
Kendin gibi olmazsan kendin gibi kalamazsın da.
Kendi gövden üzerinde kendi başını taşımalısın
Kendini bir başkasıyla çoğaltmalısın. Kendin gibi kalarak bunu yapabilirsen daha iri daha diri daha
zinde olursun.
Kendini bir başkasıyla çoğaltmak, bir başkasına benzemekle veya bir diğerine dönüşmekle mümkün
olmaz.
Bir başkasına benzediğin veya dönüştüğün anda kendin olmaktan çıkarsın. Kendini çoğaltmış
olmazsın.
Bir başkasına benzeme isteği seni kendin olmaktan çıkartacak bir mecraya sürükler.
Bir başkasına yaranma isteği de öyle.
İşin doğası gereği güçsüzler güçlüye bezeme veya yaranma isteği duyarlar.
Bu bir zenci psikolojisidir.
Güç sayısallıkla alakalı değil zihniyetle alakalıdır.
Bir zenci beyaz adamı kendinden üstün gördüğü için onun gibi olmak veya ona yaranmak ister.
Çünkü beyaz adamın zihni tarafından esir alınmıştır.
İktidarda olsa bile beyaz adamın zihniyle yönetir.
Çünkü kendi olmaktan çıkmıştır.
İktidardaki zenci aldatıcıdır.
Asıl iktidar olan beyaz adamın aklıdır, zihnidir, yasalarıdır, kurallarıdır, hayat tarzıdır.
İktidar katındakinin zenci gövdesi bir tür kamuflajdan ibarettir.
Gerçekte iktidar beyaz adamındır.
İktidardaki de beyaz adamdır.
xxxxx
Zenci adam beyaz adam karşısında eziktir.
Çünkü dönüşmek istediği o beyaz adam en üstün adamdır.
İktidarda olsa bile zenci adamın beyaz adam karşısındaki duygusu, öykünme isteğine eşlik eden
yaranma duygusudur.
Hep onun gözüne girmek ister.
Hep ondan aferin almak ister.

MEHMET METİNER - Karşı mahalleye yaranma duygusu ve kibir

Tıp dergisi Lancet'in demansın önlenmesi konusunda yaptığı 2020 tarihli çalışmada, dünya çapında demanslı hastaların yüzde 8'inin işitme kaybı ile bağlantılı olabileceği ortaya konmuştu. 10 yılı aşkın sürede 438 bine yakın kişinin verileri incelenerek yapılan bir araştırmaya göreyse, işitme kaybı olan kişilerin erken aşamada işitme cihazı kullanmasının demans riskini azaltmaya yardımcı olabileceği belirtiliyor. Peki işitme kaybı alzheimer ve demans riskini neden artırıyor? Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Dilek Necioğlu Örken anlatıyor.

Neden - Az duyanların alzheimer ihtimali neden daha yüksek?

Emekli olduktan sonra sosyal hayattan uzaklaşmak, eve kapanmak, hiç bir şeyle uğraşmamak zihin sağlığını da olumsuz etkiliyor. Uzmanlar ileri yaşlarda mutlaka sorumluluk sahibi olunması gerektiğini ve bunun sağlıklı bir ileri yaşlılık için gerekli olduğuna vurgu yapıyor. Peki ileri yaşlarda sorumluluk almak eden bu kadar önemli? Sorumluluk sahibi olmak, bir rutinde hareket etmek zihne neden ve nasıl iyi geliyor? Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Dilek Necioğlu Örken anlatıyor.

Neden - İleri yaşlarda sorumluluk almak neden önemli?

Tanıdıklar, çocukluk zamanları, kayıplar, yaşanmamış felaketler, bazen de anlamsız ama tekrar eden durumlar… Gece uykuya daldığımızda zihnimizde canlanan ve sabaha mutlaka anlatmaya değer ölçüde ortaya çıkan rüyalar görürüz. O rüyaları yaşantımızla bağlamlandırmaya çalışırız. Yıllardır bilim insanlarının üzerinde çalışıtığı neden rüya görürüz sorusunu Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Dilek Necioğlu Örken’e sorduk.

Neden - Neden rüya görürüz?

“Yeterince iyi değilim”, “Başaramayacağım”, “Beni yargılayacaklar” ve daha niceleri… Bu tür düşüncelerle boğuşuyor ve işlerinizi yapamaz hale mi geliyorsunuz? Düşüncelerinizle farklı bir ilişki kurarak bakış açınızı değiştirmek, sizi bu kısır döngüden kurtarabilir.

“Yeterince iyi değilim” düşüncesi gerçek mi, yoksa sadece bir hikâye mi?

Küçük çocukların ‘zihin okuma’ yeteneğini mümkün kılan nedir? Başkalarının zihinlerini onların yerine kendimizi koyup nasıl düşüneceğimizi ve hissedeceğimizi hayal ederek mi okuyoruz, yoksa tipik davranış kalıpları hakkında bildiklerimize başvurarak mı? Kültürel farklılıklar bu yeteneğin gelişiminde nasıl bir rol oynuyor?

Başkalarının düşüncelerini ‘okumayı’ nasıl öğrenebiliriz?

NTVRadyo’da haber ve hayat var!
24 saat esasına göre haber yayını ve #sondakika gelişmeleri yanında radyo tiyatrosu, polisiye roman, doğa, masal, kitap, gezi, gastronomi, müzik, ekonomi, spor, sosyal güvenlik, engelli-özel spor dalları, sıra dışı hayatlar, kadın programları ve radyo belgesellerini dinleyin.

Sosyal medyanın en güçlü haber mecrası Yeni Şafak.
Yeni Şafak Gazetesi olarak yayın hayatına başladığımız ilk günden itibaren ülkemizde demokrasinin tüm kurumları ile yerleşmesi, milli irade ve değerlerimizin hâkim olması için tüm gücümüzle çalıştık. Bu ülkenin geleceğinin derin sularda boğulup gitmemesi için çaba sarf ettik. Fırtınalı günlerde sığınılacak bir liman olduk. Bugüne kadar ülkemize yapmış olduğumuz katkıyı bundan sonra da okurlarımızın desteği ile sürdürmeye devam edeceğiz. Her gün Yeni Şafak’la yeni bir umut olacak.

Gündem veya önemli meseleler hakkında konunun uzmanlarınca kaleme alınmış makaleler Fikir Turu Podcast Kanalı'nda sizlerle

New tracks tagged #zihin