เรียนธรรมะ เราเรียนลงที่กายที่ใจ 
ไม่ได้ไปเรียนที่อื่นหรอก 
ธรรมะไม่ได้อยู่กับคนอื่นด้วย 
ไม่ได้อยู่ที่ครูบาอาจารย์ ไม่ได้อยู่ในวัด 
อยากเรียนธรรมะก็เรียนลงที่กายที่ใจ 
ร่างกายเราดูลงไปตั้งแต่หัวถึงเท้า ตั้งแต่ผมลงไปถึงพื้นเท้า 
ร่างกายนี้ถ้าเราจับแยกเป็นชิ้นๆ 
จะแยกเป็น 32 ส่วนหรือแยกเป็นร้อยเป็นพันส่วน 
ทุกส่วนมันก็แสดงธรรมะอันเดียวกัน 
มันไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตาเหมือนๆ กัน 
นามธรรม หรือเวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ แยกเป็น 4 ส่วน 
ถ้าเราแยกได้เราก็จะเห็นเวทนา
คือความรู้สึกสุขทุกข์ ไม่สุขไม่ทุกข์ 
ไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา
สัญญาความนึกได้ ความจำได้ การหมายรู้
สังขารความปรุงดีปรุงชั่ว
วิญญาณเป็นตัวรับรู้อารมณ์ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ
ค่อยๆ แยกออกมาแล้วก็ดูละเอียดลงไป 
ทุกสิ่งทุกส่วนที่เราแยกออกไป 
ไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา 
เฝ้าดูลงไป แยกๆๆ สิ่งที่เรียกว่าเรานี้ 
สุดท้ายจะพบว่าเราไม่มี มันมีแต่ขันธ์ 
มีแต่รูปธรรมนามธรรมที่เกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วก็ดับไป

ค่อยๆ ภาวนาไป 
หลวงพ่อพูดให้ฟังเหมือนให้แผนที่พวกเราเท่านั้น 
เราก็ต้องเดินทางด้วยตัวเอง 
อย่านึกว่าฟังที่หลวงพ่อเทศน์แล้วจะได้ธรรมะ 
ไม่ได้หรอกต้องปฏิบัติเอา 
เจริญสติไป ศีลต้องรักษา 
สมาธิต้องฝึกให้จิตสงบจะได้มีกำลัง 
แล้วก็ให้จิตตั้งมั่นเป็นผู้เห็นปรากฏการณ์ของรูปธรรมนามธรรม 
แล้วพอเรามีจิตที่ตั้งมั่นเราก็เจริญปัญญาไป 
เห็นความเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป
ของรูปธรรม ของนามธรรมทั้งหลาย 
สุดท้ายมันจะรู้ว่าตัวเราไม่มีหรอก


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
4 มิถุนายน 2565

CD 94

เรียนลงที่กายที่ใจ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 4 มิ.ย. 2565

เราอย่าไปคิดว่าการปฏิบัติคือการนั่งสมาธิ การเดินจงกรม 
อันนั้นตื้นเกินไป ตื้นอย่างยิ่งเลย 
การปฏิบัติจริงๆ หัวใจของมัน
คือการมีสติอยู่ในชีวิตธรรมดานี้เอง 
ครูบาอาจารย์ใหญ่ท่านอาจารย์มั่น ท่านก็สอนบอก 
“ทำสมาธิมากก็เนิ่นช้า คิดพิจารณามากก็ฟุ้งซ่าน 
หัวใจของการปฏิบัติ คือการมีสติในชีวิตประจำวัน” ตัวนี้สำคัญ 
นี้เรายังถือว่าการปฏิบัติคือการนั่งสมาธิ เดินจงกรม 
ทุกวันเราทำอยู่แล้ว แต่เวลาที่เหลือเราก็อวดดี อวดเบ่ง 
เที่ยวระรานคนอื่น ไม่ได้ดูกิเลสตัวเอง 
อันนั้นเรียกว่านักปฏิบัติไม่ได้
จุดสำคัญของการปฏิบัติ ก็คือ
ในชีวิตธรรมดานี่ล่ะต้องปฏิบัติให้ได้ 
กิเลสมันเกิดขึ้นมารู้ทัน 
ถ้ามันไม่รู้ทัน มันก็บงการความคิดของเราให้ชั่ว 
ถ้ามันบงการความคิดของเราแล้ว 
เรามีสติรู้ทัน เราก็ไม่ทำชั่วทางกาย ทางวาจา 
ถ้ารู้ไม่ทัน ความชั่วมันก็ล้นออกมาทางกาย ทางวาจา 
อย่างคนพูดชั่ว รู้ได้เลย มันมาจากจิตที่ชั่ว 
คนที่พูดไม่ดี ระรานคนอื่นด้วยวาจา 
มันก็ถ่ายทอดออกมาจากจิตที่ชั่วนั่นล่ะ แล้วก็มองไม่เห็น 
ฉะนั้นการเจริญสติในชีวิตประจำวัน 
ที่ว่าเป็นหัวใจของการปฏิบัติ 
คือเรามีสติรู้เท่าทันจิตใจของตัวเองไว้

ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ กระทบอารมณ์ 
จิตเกิดสุข เกิดทุกข์ รู้ทัน 
จิตเกิดกุศล เกิดโลภ โกรธ หลง รู้ทัน 
จิตมีปฏิกิริยายินดี ยินร้าย รู้ทัน 
สังเกตอย่างนี้ในชีวิตจริงๆ 
นี่คือหัวใจของการปฏิบัติในชีวิตประจำวัน 
ถึงเวลาเราก็นั่งสมาธิ ไหว้พระ สวดมนต์ นั่งสมาธิ เดินจงกรม 
มีเวลาเราก็ทำ ตั้งอกตั้งใจทำทุกวันๆ จิตจะมีพลัง 
แต่ว่าตัวสำคัญเลยที่จะแตกหักได้จริงๆ 
อยู่ในชีวิตธรรมดานี่ล่ะ 
คนส่วนใหญ่มันคิดว่าการปฏิบัติคือการนั่งสมาธิ เดินจงกรม 
ฉะนั้นอยู่ข้างนอกนี่ไม่ปฏิบัติ 
พวกนี้บอกเลยไม่มีวันบรรลุมรรคผลหรอก ไม่ได้กินหรอก 
เพราะอะไร ชีวิตส่วนใหญ่เราอยู่ข้างนอกนี้ 
ชีวิตส่วนใหญ่เราไม่ได้ไปนั่งสมาธิอยู่เสียเมื่อไร 

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
25 มิถุนายน 2565

การมีสติในชีวิตประจำวัน :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 25 มิ.ย. 2565

ไปฝึกเอาเพื่อชีวิตที่มีคุณค่า 
ชีวิตที่มีความสุข ชีวิตที่มีอนาคตที่แจ่มใส 
ถ้าเราไม่ได้ฝึกกรรมฐาน เราไม่มีชีวิตที่มีอนาคตที่แจ่มใส 
พวกเรามีความแก่รออยู่ข้างหน้า มีความเจ็บรออยู่ข้างหน้า 
มีความพลัดพรากรออยู่ข้างหน้า มีความตายรออยู่ข้างหน้า 
ฉะนั้นในโลกไม่มีชีวิตที่สดใสรออยู่ข้างหน้าหรอก แต่ในทางธรรมมี 
ฝึกจิตของตัวเองไปเรื่อยๆ ด้วยสมถะด้วยวิปัสสนานี่ล่ะ 
เรามีความสุขมีความสงบตั้งแต่ปัจจุบัน 
อนาคตก็มีความสุขความสงบสูงขึ้นๆ ไปเรื่อยๆ 
จนถึงวันหนึ่งเรามีความสุขความสงบของพระนิพพาน 

นิพพานเป็นความสงบอย่างยิ่ง 
นิพพานมีสันติลักษณะ มันสงบ 
นิพพานมีความสุขอย่างยิ่ง นิพพานัง ปรมัง สุขัง นั่นล่ะ
เรามีรางวัลใหญ่รอเราอยู่ข้างหน้าสำหรับชาวพุทธทั้งหลาย 
ฉะนั้นเราทำ ฝึกของเราทุกวันๆ 
อย่าทิ้งเวลาให้เปล่าประโยชน์ไป

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
27 พฤศจิกายน 2565

CD 96

ฝึกจิตเพื่ออนาคตที่สดใส :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 27 พฤศจิกายน 2565

[คลิปสั้น] ทำอย่างไรจึงจะละความเป็นเราของจิตได้ หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 17 ก.ย. 65 (650917)

ค่อยๆ ภาวนา ทำไปตามลำดับ 
เราต้องทำมาตามขั้นตอนแล้วมันไม่ยาก 
ถ้าทำข้ามขั้นตอนมันยาก
เรายังไม่ถึงขั้นจะข้ามภพข้ามชาติ 
ภาวนาค่อยๆ ดูเท่าที่เราดูได้ ดูสิ่งที่เราดูเห็น 
อะไรที่ยังไม่เห็นไม่ต้องคิดมาก 
เจริญสติ เจริญสมาธิ เจริญปัญญาไป 
เดี๋ยววันหนึ่งก็เห็นเอง วันนี้ไม่เห็นไม่เป็นไร 

ตอนนี้สิ่งที่เราหัดเห็น หัดเห็นสภาวธรรม 
สภาวะของรูปธรรม สภาวะของนามธรรม หัดรู้หัดเห็นตัวนี้ 
สภาวธรรมมีอีกอย่างหนึ่งคือพระนิพพาน 
พวกเรายังไม่สามารถรู้เห็นได้ 
คนที่เห็นพระนิพพานได้ ต้องพระโสดาบันขึ้นไป 
อย่างได้โสดาบัน บางทีจะให้จิตไปอยู่กับพระนิพพาน 
ก็พิจารณาขันธ์ 5 ลงเป็นไตรลักษณ์ 
แล้วพอมันวางขันธ์ 5 มันจะทวนกระแสเข้ามาที่จิต 
จะสัมผัสพระนิพพาน เพราะมันวางกระแสของโลกไป 
แต่อย่างเราเป็นปุถุชน ยังไม่เห็นนิพพาน 
เราก็แขวนเอาไว้ก่อน ไม่ต้องไปหา 
หาเท่าไรก็ไม่เจอ มันไม่มีร่องรอยให้เห็นหรอก เราดูสิ่งที่เราดูได้ 

ฉะนั้นที่เราฝึกวิปัสสนากรรมฐาน
เรามารู้สึกกาย รู้สึกจิตของเรา 
เพื่อวันหนึ่งเราจะได้เห็น กายนี้คือทุกข์ จิตนี้คือทุกข์ 
ตอนนี้ยังไม่เห็น ตอนนี้เห็นว่ากายนี้คือทุกข์บ้างสุขบ้าง 
จิตนี้ทุกข์บ้างสุขบ้าง ยังเห็นอย่างนี้อยู่ 
ไม่เป็นไร ไม่ต้องตกใจ เห็นอย่างที่มันเป็นเท่าที่รู้สึกได้นั่นล่ะ 
แล้วมันจะค่อยๆ แก่กล้าขึ้น 
ถึงวันหนึ่งเราจะเห็นเลย มันทุกข์อยู่เพราะเราไปหยิบฉวยจิตขึ้นมา 
ถึงจุดที่แตกหักข้ามวัฏฏะ จะเหวี่ยงจิตทิ้งไป 
กายเป็นธาตุรู้ขึ้นมา ไม่ใช่จิตที่เป็นตัวกูของกูอีกต่อไปแล้ว 
จะเป็นธาตุรู้ เป็นธรรมธาตุ 

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
8 มกราคม 2566

CD 97

ภาวนาไปตามลำดับ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 8 มกราคม 2566

เส้นทางของพระพุทธเจ้าก็จะสอน
ให้เราเห็นกายเห็นใจตามความเป็นจริง 
เพราะเห็นตามความเป็นจริงจึงเบื่อหน่าย 
เพราะเบื่อหน่ายจึงคลายความยึดถือ 
เพราะคลายความยึดถือจึงหลุดพ้น 
เพราะหลุดพ้นจึงรู้ว่าหลุดพ้นแล้ว 
ชาติคือความเกิดสิ้นแล้ว 
พรหมจรรย์คือการปฏิบัติธรรมเสร็จแล้ว 
กิจที่ควรทำทำเสร็จแล้ว 
กิจอื่นเพื่อความบริสุทธิ์หลุดพ้นไม่มีอีกแล้ว 
เส้นทางของพระพุทธเจ้า ต้องเห็นตามความเป็นจริงถึงเบื่อหน่าย 
คลายความยึดถือแล้วหลุดพ้น เส้นทางเป็นอย่างนี้ 

เราไม่สามารถเดินในเส้นทางนี้ได้ดี 
เพราะเราขาดเครื่องมือสำคัญที่สุด คือตัวสติ 
ถ้าเรามีสติที่ถูกต้อง สมาธิที่ถูกต้องก็จะเกิด 
ถ้าเราไม่มีสติที่ถูกต้อง สมาธิที่ถูกต้องก็ไม่มี 
การเจริญปัญญาหรือการทำวิปัสสนากรรมฐานก็ทำไม่ได้ มรรคผลก็ไม่มีทางเกิด 
เพราะฉะนั้นเราจะต้องรู้อย่างหนึ่ง สติสำคัญมาก เป็นธรรมะที่มีอุปการะมาก 
ท่านยกไว้ 2 ตัว สติกับสัมปชัญญะว่าเป็นธรรมที่มีอุปการะมาก 
ที่จะคอยช่วยเหลือคุ้มครองเราจนถึงความบริสุทธิ์หลุดพ้น 

สติเป็นตัวรู้เท่าทันความเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงของกายของใจเรา 
ฉะนั้นสติที่รู้กายรู้ใจ เรียกว่าสติปัฏฐาน สติอย่างอื่นไม่เรียกว่าสติปัฏฐาน 
เขาเรียกว่าเป็นสติเฉยๆ ไม่ใช่สัมมาสติ 
สิ่งที่เป็นสัมมาสติ คือสติปัฏฐาน จำไว้เลย 
พระพุทธเจ้าบอกเลยว่าสัมมาสติ อธิบายด้วยสติปัฏฐาน 4 
ก็คือให้เราคอยรู้สึกกายในกายเนืองๆ รู้สึกเวทนาในเวทนาเนืองๆ 
รู้สึกจิตในจิตเนืองๆ รู้สึกธรรมในธรรมเนืองๆ 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
บ้านจิตสบาย
23 เมษายน 2566

บ้านจิตสบาย

การเจริญสติปัฏฐาน :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 23 เมษายน 2566

เราได้ยินคำว่า “ว่างๆ” อย่ามาว่าง พยายามรู้ 
พยายามดูกายอย่างที่กายเป็น ดูจิตอย่างที่จิตเป็นไป 
เดี๋ยววันหนึ่งก็จะเห็น 
กายก็ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
จิตก็ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
สิ่งที่มันไม่เที่ยง มันก็เป็นทุกข์ 
สิ่งที่มันเป็นทุกข์ก็เป็นสิ่งที่ไม่ควรยึดถือ 
จิตมันก็หมดความยึดถือ มันก็เป็นอิสระขึ้นมา 
ไม่ต้องโหยหาความว่าง ไม่ต้องแสวงหาความว่าง 
ยิ่งแสวงหา ยิ่งไม่เจอ 
เรียนรู้กาย เรียนรู้ใจ ให้เห็นความเป็นไตรลักษณ์ของกายของใจไป 
ถึงวันที่วัฏฏะมันถล่มลงไป เดี๋ยวมันว่างเอง 
กายใจก็คือตัวโลก ว่าง 
ไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา 
เป็นปรากฏการณ์เกิดดับ 
หมุนเวียนเปลี่ยนแปลงไปตามเหตุปัจจัย มีเกิด มีดับ 
โลกเป็นของมีเกิดมีดับ 
ส่วนธรรมแท้ ธรรมธาตุ ไม่เกิดไม่ดับ เป็นธาตุ 
บางทีท่านเรียกอมตธาตุ อมตธรรม 
ถ้าเห็นตัวนี้เราก็รู้ว่า ที่สุดของทุกข์อยู่ที่นี่ล่ะ 
ตรงที่พ้นความปรุงแต่งสิ้นเชิง 
ฉะนั้นตอนที่มีพระองค์หนึ่งที่ท่านไปดูศพ ดูเขาเผาศพ 
แล้วท่านก็อุทาน “อะนิจจา วะตะ สังขารา 
อุปปาทะวะยะธัมมิโน อุปปัชชิตวา นิรุชฌันติ เตสัง วูปะสะโม สุโข 
สังขารทั้งหลายไม่เที่ยง มีความเกิดแล้วก็ดับไป 
สังขารทั้งหลาย สงบเสียได้เป็นสุข” 
สังขารก็คือความปรุงแต่ง 
ฉะนั้นดับความปรุงแต่งลงไป ก็ถึงพระนิพพานตรงนั้น 
ไม่ต้องแสวงหาพระนิพพาน 
ยิ่งแสวงหา มีตัณหาอยากเห็นพระนิพพาน อยากได้พระนิพพาน 
เกิดการกระทำ ก็คือการดิ้นรนปรุงแต่ง 
ก็สร้างภพ สร้างชาติ สร้างทุกข์ขึ้นมา 
ยิ่งห่างไกลออกไปเรื่อยๆ

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วันสวนสันติธรรม
13 พฤษภาคม 2566

CD 98

ไม่ต้องแสวงหาความว่าง :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 13 พฤษภาคม 2566

คอร์สปฏิบัติธรรมชาวจีน

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วันสวนสันติธรรม 12 พฤษภาคม 2566

ทำกรรมฐานแล้วคอยรู้ทันจิตตัวเอง เรียกว่าจิตตสิกขา 
บทเรียนชื่อจิตตสิกขาจะทำให้เราได้สมาธิที่ถูกต้อง 
คนส่วนใหญ่ไม่เข้าใจคำว่า จิตตสิกขา 
ก็ไปนั่งสมาธิแล้วก็เพ่งๆๆ เคลิ้มๆ ลงไป บอกนี่คือจิตตสิกขา 
ไม่เห็นได้เรียนรู้เรื่องจิตเลย 
มีแต่การน้อมจิตให้เซื่องซึมไป หรือเคร่งเครียดไป 
ฉะนั้นให้เราทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง 
ทำไปสบายๆ แล้วถ้าจิตมันไหลไปคิด รู้ทัน 
จิตมันถลำลงไปเพ่งอารมณ์กรรมฐาน รู้ทันไป 
ตรงที่เรารู้ทันความเคลื่อนไป ความหลงไป สติจะเกิด 
สติตัวนี้เป็นสัมมาสติ มันรู้เท่าทันจิตตนเอง 
สิ่งที่เรียกว่าสัมมาสติ พระพุทธเจ้าอธิบายไว้ชัดเจน 
คือสติปัฏฐาน 4 เป็นสติที่รู้กาย รู้เวทนา รู้จิต 
รู้จิตก็คือรู้จิตตสังขารนั่นล่ะ 
จิตปรุงดีก็รู้ จิตปรุงชั่วก็รู้ 
แล้วก็รู้ธรรม รู้ว่าสิ่งทั้งหลายเกิดจากเหตุ 
ก็ดูไป ทั้งกุศลทั้งอกุศลมีเหตุก็เกิด หมดเหตุก็ดับ บังคับไม่ได้ 

อย่างที่หลวงพ่อแนะพวกเราเป็นเรื่องจิตตสิกขา 
เราต้องให้ได้สมาธิก่อน 
พอเราได้สมาธิแล้ว 
เราจะไปเจริญปัญญาด้วยการดูกายก็ได้ 
ดูเวทนาก็ได้ ดูจิตก็ได้ 
สุดท้ายทุกคนจะเข้าไปสู่ธรรม 
คือจะไปรู้แจ้งแทงตลอดอริยสัจ 4 เหมือนกันหมด 
จะเริ่มจากอะไรก่อนก็ได้ 
แต่ตัวที่สำคัญต้องมีจิตที่ตั้งมั่น 
จิตที่ตั้งมั่นและก็เป็นกลาง 
ได้มาจากบทเรียนชื่อจิตตสิกขา 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วันสวนสันติธรรม
14 พฤษภาคม 2566

บทเรียนชื่อจิตตสิกขา :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 14 พฤษภาคม 2566

เส้นทางนี้เราจะต้องฝึก ฝึกให้มีศีลอัตโนมัติ 
ฝึกจนกระทั่งเราได้สมาธิอัตโนมัติ 
แล้วการที่เราคอยดูเกิดดับไปเรื่อยๆ 
วันหนึ่งมันเห็นเกิดดับโดยไม่เจตนา 
นั่นล่ะปัญญาอัตโนมัติ 
ทีแรกยังไม่อัตโนมัติหรอก 
ดูบ่อยๆๆ ไป ต่อไปมันอัตโนมัติ 
ไม่ได้เจตนาจะรู้สึก มันก็รู้สึก 
ไม่ได้เจตนาจะเห็นสภาวะ มันก็เห็น 
ปัญญาอัตโนมัติเกิดแล้ว 
เมื่อศีลอัตโนมัติ สมาธิอัตโนมัติ ปัญญาอัตโนมัติ ทำงานอยู่อย่างนี้ 
โลภเจตนาถูกทำลายไป 

โลภเจตนา อย่างเราถือศีล มีความโลภซ่อนอยู่ 
อยากได้เป็นคนดี อยากเป็นเทวดา 
ทำสมาธิก็มีความโลภซ่อนอยู่ 
อยากมีฤทธิ์มีเดช อยากไปเป็นพระพรหม 
เจริญปัญญาก็อยากรอบรู้ อยากแตกฉาน 
อย่างนี้กิเลสแทรกอยู่ ถ้ากิเลสแทรกอยู่ 
จิตใจก็ยังจะดิ้นรน สร้างภพสร้างชาติต่อไป 
แต่ถ้าเราภาวนา 
จนกระทั่งศีลอัตโนมัติ สมาธิอัตโนมัติ ปัญญาอัตโนมัติ 
คือเห็นไตรลักษณ์โดยไม่ได้เจตนาจะเห็น 
ตรงนี้เราไม่มีเจตนา ไม่มีความโลภ 
เมื่อขาดเจตนาที่เจือด้วยโลภะตัวนี้ 
จิตก็จะไม่ดิ้นรน ไม่ปรุงแต่งต่อ 
จิตจะเข้าถึงความเป็นกลาง จิตจะสักว่ารู้ สักว่าเห็น 

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วันสวนสันติธรรม
20 พฤษภาคม 2566

ฝึกจนเป็นอัตโนมัติ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 20 พฤษภาคม 2566

ที่สุดของทุกข์ก็อยู่ตรงที่สุดของขันธ์ ค่อยๆ ฝึก 
ก่อนจะถึงจุดนี้ ขั้นแรกก็ต้องเรียนรู้ทุกข์ให้ดี 
เราไม่ต้องพยายามดิ้นรนที่จะประจักษ์พระนิพพาน 
แจ่มแจ้งพระนิพพาน ไม่ต้อง 
ให้รู้ทุกข์ให้ดี 
เครื่องมือที่เราจะต้องพัฒนาตัวเองก็เรียกว่ามรรค 
ก็คือศีล สมาธิ ปัญญา 
เรามีศีล ใจเราจะได้ไม่วอกแวก 
เรามีสมาธิเพื่อให้ใจเรามีกำลัง ตั้งมั่น เด่นดวงอยู่ 
สามารถเอาไปเจริญปัญญา 
คือเรียนรู้ความจริงของรูปนามกายใจได้ 

เมื่อเรียนรู้ความจริงของรูปนาม 
เห็นรูปนามอย่างที่มันเป็นแล้ว ไม่ใช่อย่างที่เราคิดจะเป็น 
คนทั่วไปปฏิบัติธรรมก็อยากมีความสุข อยากไม่ทุกข์ 
อันนั้นเรียกว่ายังไม่ยอมรับความจริง 
ถ้ายอมรับความจริงก็คือเห็นความจริง 
รูปนามคือตัวทุกข์ จะไปอยากให้มันไม่ทุกข์ ไม่ได้ มันคือตัวทุกข์ 
ท่านบอกว่า “เพราะเห็นตามความเป็นจริงจึงเบื่อหน่าย” 
เบื่อหน่ายอะไร เบื่อหน่ายในธาตุในขันธ์นั่นล่ะ 
“เพราะเบื่อหน่ายจึงคลายความยึดถือ 
เพราะคลายความยึดถือจึงหลุดพ้น 
เพราะหลุดพ้นจึงรู้ว่าหลุดพ้นแล้ว” 
หลุดพ้นจากอะไร หลุดพ้นจากความยึดมั่นถือมั่นในรูปนามนั่นล่ะ 
พอหลุดพ้นจากรูปจากนามได้ ก็เรียกว่าพ้นทุกข์ 
หลุดออกจากรูปนามได้ เพราะรู้แจ้งเห็นจริง
ว่ารูปนามนี้คือตัวทุกข์ มันจะวาง 

ฉะนั้นหน้าที่เรารู้ทุกข์ รู้ทุกข์ไปเรื่อยๆ 
เครื่องมือสำคัญในการรู้ทุกข์ ก็คือสติกับปัญญา 
สติเป็นตัวรู้สภาวะที่กำลังมีกำลังเป็น 
ปัญญาจะรู้ลักษณะของสภาวะที่มีที่เป็นอยู่ 
สภาวะก็คือรูปธรรมนามธรรม สติเป็นตัวรู้ทัน 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
1 กรกฎาคม 2566

CD 99

มรรค คือศีล สมาธิ ปัญญา :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 กรกฎาคม 2566

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง

ไม่ต้องแสวงหาความว่าง :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 13 พฤษภาคม 2566

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช

Related tracks