อ่านใจตัวเองให้ออก อ่านใจตัวเองได้ 
เราจะพบว่าการปฏิบัติไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป 
เราไม่ต้องทำอะไรเลย เราเห็นจิตมันทำงาน 
แต่กว่าจะเห็นตัวนี้ได้ไม่ใช่เรื่องง่าย 
ฝึกกันนานพอสมควร บางคนฝึกเท่าไรก็ไม่เห็น 
ความคิดปิดบังสภาวะทั้งหลายเอาไว้หมด 
คิดเอาๆ ไม่มีวันเข้าใจธรรมะ 
บางทีเรียนมากไป 
แล้วเวลาลงมือปฏิบัติความคิดมันแทรกเยอะเลย 
คอยคิดนำไปเรื่อยๆ 
สภาวะอันนี้ชื่ออย่างนี้ ทำงานอย่างนี้ 
ทำแล้วมีผลเป็นอย่างนี้ 
สภาวะอันนี้เกิดขึ้นมาเพราะอะไร คอยคิดเอา 
คิดนำ แล้วไม่เห็นสภาวะจริงๆ 
ไม่เห็นสภาวะแล้วคิดๆ เอา 
สิ่งที่ได้ก็แค่ความสงบสบายใจ 
นึกว่ารู้แล้วจิตใจมันจะมีความสุข 
แต่มันล้างกิเลสไม่ได้จริง 

ดูสภาวะให้เป็น ดูให้ได้ เราจะเห็นสภาวะได้ 
ถ้าจิตเรามีกำลังพอ ตั้งมั่นขึ้นมา 
แล้วก็จะเห็นสภาวธรรม 
ทั้งรูปธรรม ทั้งนามธรรมทั้งหลายเป็นของถูกรู้ถูกดู 
เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป 
อันนั้นล่ะคือการปฏิบัติที่มีสาระแก่นสารอย่างแท้จริง 
ถ้ายังคิดๆ เอาก็แค่นั้น ได้แต่ความสงบสบายใจ

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
17 พฤศจิกายน 2567

2567

ดูสภาวะให้เป็น :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 17 พ.ย. 2567

[คลิปสั้น] จิตเข้าสู่ความเป็นกลางด้วยปัญญา หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 13 ก.ค.68 (680713)

[คลิปสั้น] ความเป็นกลางอยู่ตรงไหน หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 13 ก.ค.68 (680713)

[คลิปสั้น] วิธีทำสมถะกับวิปัสสนาต่างกันอย่างไร หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 13 ก.ค.68 (680713)

[คลิปสั้น] อนุสาสนีปาฏิหาริย์ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 ก.ค.68 (680719)

[คลิปสั้น] พรหมลูกฟัก หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 ก.ค.68 (680719)

"เห็นมานานแล้วว่าจุดอ่อนของฆราวาส
คือสมาธิไม่ดี ไม่มีจิตที่ตั้งมั่น 
แล้วรุ่นนี้แค่สงบก็ไม่สงบ 
อย่าว่าแต่ตั้งมั่นเลย สงบยังยากเลย 
หลวงพ่อก็ปล่อยมานานร่วม 20 กว่าปี 
ดูแล้วไม่ดีขึ้น ดีขึ้นช้าเหลือเกิน 
หลวงพ่อเลยวางมาตรการใหม่ 
ให้ไปเดินจงกรมวันหนึ่งสัก 3 ชั่วโมง 
ถ้าเดินได้ ดี แต่ตั้งเป้าไว้พยายามทำไป 
ทีแรกอาจจะไม่ได้ ทำไปเรื่อยๆ เดี๋ยวก็ได้ 
แต่บางคนอายุมากเดินไม่ไหวจริงๆ 
เจ็บป่วยเดินไม่ไหวจริงๆ จำเป็นต้องนั่งก็นั่ง 
ไม่ใช่ว่าเดินไม่ได้แล้วฝืนจนกระทั่งพิการไป 
แต่ถ้ายังหนุ่มยังสาวยังมีเรี่ยวมีแรงปฏิบัติ เดินไป 

แล้วเวลาเดินก็เห็นร่างกายเดิน ใจเป็นคนดูไป 
แล้วถ้าจิตหนีไปคิดเรื่องอื่น รู้ทัน 
จิตถลำลงไปเพ่งร่างกาย รู้ทัน 
เดินต้องเดินให้ถูกหลัก 
เดินแล้วก็มีสติรู้เท่าทันจิตตัวเอง 
เดินไม่ได้นั่งอยู่ ก็นั่งทำกรรมฐานไป 
จิตหนีไปคิด รู้ทัน 
จิตไปเพ่งกรรมฐาน รู้ทัน 
ใช้หลักอันเดียวกัน 
ไม่ว่าจะทำกรรมฐานอะไร
ใช้หลักอันนี้ทั้งนั้นเลย คือรู้ทันจิตไว้" 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
1 สิงหาคม 2568

เร่งความเพียร :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 ส.ค. 2568

"ตอนนี้ที่เน้นให้เจริญเมตตา 
เพราะว่าโลกนี้เร่าร้อนไปหมดแล้ว 
มีแต่คนเห็นแก่ตัวเบียดเบียนกัน 
พยายามฝึกใจให้มีเมตตา 
เราจะมีความร่มเย็นอยู่ท่ามกลางสิ่งแวดล้อมที่เร่าร้อน 
เราไปแก้โลกทั้งโลกไม่ได้ 
แต่เราแก้ที่ใจเราได้ 
โลกเร่าร้อนแต่ความเร่าร้อนอยู่ที่โลก 
ความร่มเย็นอยู่ในใจเรา 
ความร้อนมาไม่ถึงใจเรา 

ฉะนั้นฝึกจิตให้ดี แล้วเราจะมีชีวิตที่คุ้มค่า 
คนเราก็มีอายุเท่าไหร่กัน 70 – 80 ปี 100 ปี ไม่นานก็ตาย 
ทำไมเราจะต้องใช้ชีวิตให้หมดเปลืองไปกับความเร่าร้อน 
ชีวิตของคนไม่ได้ยืนยาวอะไร 
ถ้าเราอยู่กับความร่มเย็นเป็นสุข คุ้มค่าที่เราเกิดมา"

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
12 สิงหาคม 2568

ฝึกใจให้มีเมตตา :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 12 ส.ค. 2568

"สัมมาสมาธิคือความตั้งมั่นของจิต 
จะเป็นเหตุให้เราเจริญปัญญาได้ 
ถ้าจิตเราไหลอยู่ตลอดเวลา 
จะไปรู้อะไรได้ ก็หลงไปเรื่อยๆ 
สมาธิแปลว่าความตั้งมั่น 
อย่าไปแปลสมาธิว่าสงบ 
ที่เราต้องฝึกนั้นคือฝึกให้จิตตั้งมั่น 
จิตสงบมีมาก่อนพระพุทธเจ้า 
แล้วอย่างสงบแล้วก็มีความสุขไป 
พอออกจากสมาธิก็ทุกข์เหมือนเดิม 
บางคนทุกข์มากกว่าเก่าอีก 

เพราะฉะนั้นเราฝึกให้จิตตั้งมั่น 
วิธีฝึกให้จิตตั้งมั่น 
จิตเป็นอนัตตาเราสั่งให้ตั้งมั่นไม่ได้ 
แต่ให้เรารู้ทันจิตที่ไม่ตั้งมั่น 
ฉะนั้นวิธีทำจิตให้ตั้งมั่นก็คือ
มีสติรู้ทันจิตที่ไม่ตั้งมั่น 
คือรู้ทันจิตที่ไหลไปไหลมา 
หัดทำกรรมฐานอะไรก็ได้สบายๆ ที่เราถนัด 
อย่าไปมุ่งบังคับจิตให้สงบ ทำกรรมฐานไป 
สงบก็ได้ไม่สงบก็ได้ ไม่เป็นไร 
จุดสำคัญเราทำไปเพื่อจะรู้ทันจิตตัวเอง 
ไม่ได้ทำให้สงบ คนส่วนใหญ่กระทั่งในเมืองไทย 
นั่งสมาธิมุ่งไปที่สงบ 

ฉะนั้นจิตจะไม่ตื่นขึ้นมาจริงๆ 
เมื่อจิตไม่ตื่นขึ้นมา ไม่ตั้งมั่นจริง 
ทำวิปัสสนาไม่ได้ เจริญปัญญาไม่ได้จริง 
ตัวนี้ที่หลวงพ่อเห็นเป็นตัวแตกหักเลย 
ถ้าจิตของเราไม่ถูก ไปทำกรรมฐานอะไรก็ไม่ถูก 
แต่ถ้าจิตเราถูก แล้วตั้งมั่น รู้ ตื่น เบิกบานแล้ว 
ทำกรรมฐานอะไรก็ได้ 
ไม่ว่าสติจะระลึกรู้กาย รู้เวทนา หรือรู้จิตใจตัวเอง 
จิตตั้งมั่นแล้วจะเห็นทุกสิ่งทุกอย่างที่จิตไปรู้เป็นไตรลักษณ์หมดเลย 
ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ทั้งหมดเลย" 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
Eco Hotel
23 กรกฎาคม 2568

เจริญปัญญาได้เพราะจิตตั้งมั่น :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 23 ก.ค. 2568

"พยายามฝึกให้จิตเข้าสู่ทางสายกลาง 
ทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง 
แล้วถ้าจิตหลงไป ลืมกรรมฐาน รู้ทัน 
จิตถลำไปเพ่งจิต รู้ทัน 
จิตถลำไปเพ่งอารมณ์กรรมฐาน รู้ทัน 
ถลำไปเพ่งจิต ส่วนใหญ่ไปบังคับ 
อยากให้จิตไม่หนีไป ก็ไปบังคับ 
บางทีก็ถลำไปเพ่งกรรมฐาน 
อย่างเดินจงกรม ก็ไปเพ่งร่างกาย 
พุทโธแล้วไปเพ่งคำว่าพุทโธอะไรอย่างนี้

เพราะฉะนั้นจิตหลงไปคิดก็รู้ 
จิตหลงไปเพ่งก็รู้ ไปบังคับจิตอยู่ก็รู้ ฝึกอย่างนี้ 
แล้วจิตจะค่อยๆ สะสมแต้ม 
ได้สมาธิที่ถูกต้องทีละขณะๆ 
สะสมแต้มพอสมควรแล้ว มากพอแล้ว 
จิตจะตั้งมั่นชัดเจนขึ้นมา 
พวกเราส่วนใหญ่ตอนนี้ ที่ขยันๆ มาตรงนี้ได้แล้ว 
เพราะฉะนั้นพอจิตตั้งมั่นได้ 
ขันธ์มันแยก ไม่ใช่เรื่องยากแล้ว
พอทำถูก มันเห็นขันธ์แยกเลย 
เห็นไตรลักษณ์ได้เลย เห็นจิตมันทำงานได้เลย 
ถ้าจิตของเราไม่ตั้งมั่น ไม่เห็นจริงหรอก มันทำอะไรไม่ได้จริง"

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
26 กรกฎาคม 2568

จิตตั้งมั่นแล้วขันธ์แยกเอง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 26 ก.ค. 2568

"พอเราก้าวมาถึงจุดที่เราอ่านจิตตัวเองดูจิตตัวเองออกแล้ว 
อย่าไปประคอง อย่าไปรักษาให้นิ่ง 
ให้ทำงานไปตามธรรมชาติ 
มีตาก็ดู มีหูก็ฟัง มีใจก็คิด 
แต่เมื่อตาเห็นรูปเกิดความเปลี่ยนแปลงที่จิต รู้ทัน 
หูได้ยินเสียงเกิดความเปลี่ยนแปลงที่จิต รู้ทัน 
จมูกได้กลิ่นลิ้นกระทบรส กายกระทบสัมผัส 
ใจกระทบความคิด เกิดความเปลี่ยนแปลงที่จิตก็รู้ทัน 
ฝึกเรื่อยๆ ไป 
แล้ววันหนึ่งเราจะเห็นตัวจิตเองก็ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
เราสั่งให้เป็นอย่างนี้ก็ไม่ได้ 
ห้ามไม่ให้เป็นอย่างนี้ก็ไม่ได้" 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
27 สิงหาคม 2568

ตัวจิตเองก็ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 27 ส.ค. 2568

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง