ซีดี ๙๕ พระธรรมเทศนา หลวงพ่อปราโมทย์​ ปาโมชฺโช

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช

มาถึงวันนี้พวกเราจะได้ยินคำว่าไม่มีเวลาบ่อย 
เวลาเราก็เท่าๆ กับคนโบราณ แต่ทำไมเรารู้สึกมันไม่พอ
ทั้งๆ ที่เราพยายามทำทุกอย่างให้เร็วขึ้นๆ 
เวลากลับรู้สึกว่าสั้นลงเรื่อยๆ ไม่พอ 
มันไม่พอใจที่มันดิ้นรน ใจที่มันหิว ใจที่มันอยาก 
การที่ต้องเคลื่อนที่เร็วตลอดเวลา เหนื่อย 
บางทีเหนื่อยจนกระทั่งไม่มีเวลาหยุดคิดทบทวน
ว่าเราวิ่งไปเพื่ออะไร วิ่งตามๆ กันไปเท่านั้นเอง 
ถ้าเรารู้จักคำว่าหยุดเสียบ้าง 
ชีวิตเราจะมีคุณค่ามากขึ้น 
เราจะรู้สึกชีวิตมีเวลามากขึ้น 
ยิ่งทำอะไรเร็วขึ้นเรื่อยๆ เวลายิ่งน้อยลง 
แต่ว่าเรารู้จักหยุด เราก็จะมีเวลาอยู่กับตัวเองได้เยอะขึ้น 
เวลาเราต้องทำมาหากินอยู่กับโลก 
ต้องแข่งขัน ต้องอะไรมากมาย ก็รู้จักเบรกตัวเองเป็นช่วงๆ 
แบ่งเวลาแต่ละวัน หรือแต่ละช่วงเวลา 
หัดแบ่งเวลาไว้เป็นเวลาของการหยุดอยู่กับตัวเอง ไม่ใช่วิ่งตามโลกไปเรื่อยๆ 

เพราะฉะนั้นเรารู้จักหยุด รู้จักรอ 
มันเป็นศิลปะในการดำรงชีวิตอันหนึ่ง 
ในทางธรรมก็ใช้ได้ 
รู้จักหยุดแล้วจิตมันจะมีกำลังมาเจริญปัญญา 
พิจารณาธาตุ พิจารณาขันธ์ 
พิจารณากาย พิจารณาใจ จิตมันต้องมีกำลัง 
ในทางโลก หยุด เวลาที่สับสนวุ่นวาย 
ไม่ต้องคิดมากว่าจะแก้ปัญหาอย่างไร 
บางทีไม่ต้องทำอะไร 
ปัญหามันแก้ตัวของมันเองก็ได้ เพราะมันก็ไม่เที่ยง 
รู้จักเบรกบ้าง แล้วชีวิตจะมีความสุข 
ที่แย่งกันจะเป็นจะตาย สุดท้ายว่างเปล่า 
นอนหายใจแขม่วๆ นึกถึงทุกอย่าง 
มีลาภก็เสื่อมลาภ มียศก็เสื่อมยศ 
เคยได้รับคำสรรเสริญก็ถูกเขาด่าอะไรอย่างนี้ 
แล้วอะไร มีสุขอยู่ก็มีทุกข์ได้ โลกมันเป็นอย่างนั้น 
หมุนเวียนเปลี่ยนแปลงไปเรื่อยๆ 
ฉะนั้นรู้จักพัก รู้จักเบรก 
แล้วชีวิตจะก้าวหน้าทั้งทางโลกทางธรรม 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
28 สิงหาคม 2565

CD 95

รู้จักคำว่าหยุดเสียบ้าง :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 28 ส.ค. 2565

เราต้องพยายามฝึกตัวเอง มีวินัยในตัวเอง 
แล้วก็พยายามฝึกสติปัฏฐาน ทุกวันๆ ต้องฝึก 
วิธีฝึกสติปัฏฐานก็คือ ต้องมีฐานที่ตั้งของสติเสียก่อน 
ฐานที่จะทำให้เกิดสติปัฏฐาน 
พระพุทธเจ้าท่านกำหนดไว้ให้แล้ว คือกาย เวทนา จิต ธรรม

เราพยายามทำสติปัฏฐานไป 
มีสติรู้กายในส่วนที่เราสามารถรู้ได้ 
เช่น กายหายใจออก กายหายใจเข้า 
กายยืน เดิน นั่ง นอน กายเคลื่อนไหว กายหยุดนิ่ง 
เป็นเรื่องของการทำกายานุปัสสนา 
ดูจิตก็เหมือนกัน ดูจิตในส่วนที่เราดูได้ 
จิตโลภ จิตโกรธ จิตหลง 
จิตไม่โลภ จิตไม่โกรธ จิตไม่หลง 
หรือจิตสุข จิตทุกข์อะไรอย่างนี้ 
เรื่องเวทนา เวทนาคือความรู้สึกสุขทุกข์ในร่างกาย 
ความรู้สึกสุข ความรู้สึกทุกข์ 
ความรู้สึกไม่สุขไม่ทุกข์ในจิตใจ 

พ่วงการดูจิตเข้ากับการดูเวทนาทางใจไปแล้ว เหลือเวทนาทางกาย
เวทนาทางกายเหมาะกับคนเล่นฌาน 
เหมาะกับคนที่ทำสมาธิดีๆ ก่อน 
ถ้าเราสมาธิไม่พอ มันดูเวทนาทางกายเดี๋ยวสติแตก 
มันทนไม่ไหว มันเจ็บ
เพราะฉะนั้นคนที่จะเจริญเวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน 
ในกลุ่มของกาย “ควร” 
ไม่ใช่ “ควร” - “ต้อง”  ต้องฝึกสมาธิก่อน 
พวกเรายุคนี้ฝึกสมาธิยาก
ต่อไปก็เหลืออันหนึ่งธัมมานุปัสสนา 
ธัมมานุปัสสนามันก็อยู่ในรูปธรรม นามธรรมอีกนั่นล่ะ 
แต่มันดูละเอียดขึ้นไป ดูลึกลงไป
อย่างแทนที่จะดูแค่ราคะ โทสะ โมหะ ก็ดูละเอียดลงไปอีก 
สิ่งที่อยู่เบื้องลึกลงไป ก็คือพวกนิวรณ์ทั้งหลาย 
มันกิเลสที่ละเอียดลงไปอีก 
ซ่อนเร้นอยู่ในจิตใต้สำนึกของเรา เราไม่ได้ดูแค่ตัวมัน
เราจะรู้ลึกลงไปว่าทำไมมันถึงเกิดขึ้น 
อะไรเป็นเหตุเป็นปัจจัยให้มันเกิดขึ้น 
อะไรทำให้มันไม่เกิด อะไรทำให้มันเกิด
เพราะฉะนั้นในส่วนของธัมมานุปัสสนา ยาก 
พวกเราอินทรีย์ยังอ่อน เราเว้นไว้ก่อน 
เราเล่นของง่ายๆ เล่นกาย เวทนา จิต 
เวทนาก็เล่นเวทนาทางใจ ทำสิ่งที่เราทำได้ 
ไม่ต้องตะเกียกตะกายทำกรรมฐานซึ่งเกินกำลังของเรา 
ถ้าจะเกินกำลังมันทำไม่ได้จริงหรอก


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
24 กันยายน 2565

วิธีฝึกสติปัฏฐาน :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 24 กันยายน 2565

ธรรมะมีหลายระดับ 
ระดับต้นๆ ทำให้เราอยู่กับโลกอย่างมีความสุข 
ระดับสูงขึ้นไปเป็นเรื่องธรรมะเพื่อการพ้นจากโลก 
พระพุทธเจ้าก็ไม่ได้คิดว่าทุกคนจะพ้นโลกได้
ส่วนใหญ่เราก็ยังเวียนว่ายอยู่ในโลกิยะ
โลกของกาม หาความสุขความเจริญ 
ส่วนใหญ่ก็ยังเป็นอย่างนั้น น้อยคนที่คิดจะพ้นโลกจริงๆ
พระพุทธเจ้าท่านก็เข้าใจเรื่องเหล่านี้ดี 
ท่านก็สอนธรรมะให้เราอยู่กับโลกอย่างมีความสุข มีความเจริญ 
อย่างธรรมะที่ท่านสอนฆราวาส 
ท่านจะสอนเรื่องการทำทาน การรักษาศีลอะไรพวกนี้ 
อยู่ในกลุ่มหมวดของธรรมะชื่ออนุปุพพิกถา 
เรื่องรู้จักทำทาน รักษาศีล 
ถัดจากนั้นก็มี คือเรื่องของสวรรค์ 
สวรรค์ก็คือเรามีความสุขมีความเจริญในทางโลกนั้นล่ะ 
ยังเป็นๆ อยู่ก็ขึ้นสวรรค์ได้ จิตใจมันมีความสุข มองอีกมุมหนึ่ง 
ทำไมท่านสอนอย่างนี้ 
อันแรกก็คือคนส่วนใหญ่ยังไม่ได้อยากพ้นโลก 
แต่อยากมีความสุข ท่านก็สอนธรรมะให้ 
ให้รู้จักทำทาน ให้รักษาศีล 
เพราะฉะนั้นเราตั้งอกตั้งใจ 
มีทาน มีศีล มีภาวนา ทำไว้สำหรับฆราวาส 
สำหรับฆราวาสและพระที่ต้องการพ้นทุกข์ 
ก็มีศีล มีสมาธิ และเจริญปัญญาด้วย 
เจริญปัญญาคือการเห็นกายอย่างที่กายเป็น เห็นจิตอย่างที่จิตเป็น 
มันเป็นอย่างไร มันเป็นไตรลักษณ์ นี่เรียกว่าเจริญปัญญา 
ไปเลือกเอา ชีวิตเรา 
อยากสุข อยากสบาย ก็ทาน ศีล ภาวนา 
อยากพ้นทุกข์ก็ ศีล สมาธิ ปัญญา 
ตัวที่ทำให้พ้นทุกข์ คือปัญญา 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
25 กันยายน 2565

ธรรมะมีหลายระดับ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 25 กันยายน 2565

การพัฒนาศีลก็คือความปรุงแต่งที่ดี 
การพัฒนาสมาธิก็คือความปรุงแต่งที่ดี 
การพัฒนาก็คือความปรุงแต่งที่ดี 
พัฒนาปัญญาเป็นความปรุงแต่งที่ดี 
ทั้งหมดนี้เป็นความปรุงแต่งทั้งสิ้น แต่ต้องปรุงแต่ง 
ถ้าเราไม่ปรุงแต่งศีล สมาธิ ปัญญา 
จิตมันก็ปรุงแต่งความชั่ว เพราะมันเคยชินที่จะชั่ว 
ฉะนั้นเราพัฒนา ทำไปเรื่อยๆ 
ศีล สมาธิ ปัญญา ไม่ใช่เป้าหมาย 
ศีล สมาธิ ปัญญา ก็เป็นความปรุงแต่ง 
เพราะฉะนั้นเราไม่ได้เอาความปรุงแต่งมาเป็นจุดหมายปลายทาง 
จุดหมายปลายทางของเราพ้นจากความปรุงแต่ง 
คือตัววิสังขาร ตัวนิพพาน

ศีล สมาธิ ปัญญา เป็นเครื่องมือ 
เป็นความปรุงแต่งชนิดที่เป็นเครื่องมือ 
ในการล้มล้างกิเลสออกจากจิตใจของเรา 
เพราะฉะนั้นเราต้องฝึก 
วิธีปรุงแต่งปัญญาทำอย่างไร 
ให้มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง 
ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลางมันได้มาจากการที่เราฝึกสมาธิ 
จิตมันตั้งมั่นไม่โคลงเคลง 
แล้วก็ต้องฝึกเรื่อยๆ 
เห็นสภาวะทั้งหลายเกิดดับหมุนเวียนเปลี่ยนแปลง 
เดี๋ยวสุข เดี๋ยวทุกข์ เดี๋ยวดี เดี๋ยวชั่ว 
พอฝึกไปเรื่อยๆ ต่อไปมันจะเป็นกลาง 
มันจะเห็นว่าสุขมันก็ของชั่วคราว ทุกข์มันก็ของชั่วคราว 
ดีมันก็ของชั่วคราว ชั่วมันก็ของชั่วคราว 
เพราะฉะนั้นสุขกับทุกข์มันก็เสมอกันด้วยความเป็นไตรลักษณ์ 
มันเป็นของชั่วคราวเหมือนกัน 
เราก็จะไม่หิวความสุข ไม่เกลียดความทุกข์ 
ดีกับชั่วมันก็เสมอกัน มันเป็นของชั่วคราว 
สุดท้ายปัญญาที่เป็นโลกุตตระมันจะเกิดขึ้น 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
1 ตุลาคม 2565

วิธีพ้นจากความปรุงแต่ง :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 ตุลาคม 2565

เราทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง 
พอจิตเคลื่อนแล้วรู้ๆ อย่างนั้นก็ได้ 
แล้วต่อไปจิตมันจะค่อยๆ มีพลัง ทรงตัวขึ้นมา 
พอจิตมันทรงตัวขึ้นมาได้แล้ว หัดแยกขันธ์ๆ ไป 
พอมันแยกขันธ์ได้ มันจะเห็นแต่ละขันธ์ 
ในขันธ์หนึ่งก็มีสภาวะหลากหลาย 
อย่างสังขารขันธ์มีตั้งเยอะแยะ ตั้ง 50 อย่าง 
เราไม่ต้องเรียนทั้งหมด เราเรียนเท่าที่มี 

ต่อไปเราก็จะเห็นแต่ละตัวๆ 
แต่ละสภาวะเกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วดับไปทั้งสิ้น 
เราต้องการจะมาเห็นตรงนี้ 
เราไม่ได้ต้องการเห็นว่าราคะไม่เที่ยงแต่โทสะมันเที่ยง ไม่ใช่ 
ทุกตัวเหมือนกันหมดเลย 
สุขหรือทุกข์ก็เสมอกันด้วยความเป็นไตรลักษณ์ 
กุศลหรืออกุศลก็เสมอกันด้วยความเป็นไตรลักษณ์ 
ดูให้มันเห็นไตรลักษณ์ ย้ำ ขีดเส้นใต้คำว่าเห็น 
ไม่ใช่คิด ต้องเห็นเอา 
ฉะนั้นวิปัสสนา วิปัสสนะก็คือ
วิ แปลว่าแจ้ง ปัสสนะ คือการเห็น 
ต้องเห็นเอา คิดเอาไม่ได้ 
เพ่งเอาก็ไม่ได้ ต้องเห็นเอา 

เราเห็นอะไร เช่น 
เราเห็นราคะมันเกิดขึ้น ราคะมันตั้งอยู่ ราคะมันดับไป 
อย่างนี้เรียกว่าเราเห็น 
ถ้าเราคิดว่า เอ๊ะ ตอนนี้จิตเรามีราคะ หรือมีโทสะ 
อันนี้ไม่เรียกว่าเห็น ยังหลงอยู่ในโลกของความคิด 
พอเราสะสมการเห็นถูกไปเรื่อยๆ 
เราสะสมการเห็นถูกบ่อยๆๆ เห็นไตรลักษณ์ 
อะไรเกิดขึ้นก็เห็นไตรลักษณ์ๆ 
ต่อไปถึงจุดหนึ่งจิตมันสรุปเอง 
สิ่งใดเกิดสิ่งนั้นดับ 
แล้วทุกสิ่งที่เกิดขึ้นมาตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ทั้งสิ้นเลย 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
2 ตุลาคม 2565

สะสมการเห็นถูก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ตุลาคม 2565

คอร์สปฏิบัติธรรมชาวจีน

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 30 กันยายน 2565

หน้าที่เรา ไม่ใช่ละขันธ์ ไม่ใช่ดัดแปลงขันธ์ 
แต่รู้กายอย่างที่กายเป็น รู้จิตใจอย่างที่จิตใจเป็น 
ในส่วนของจิตใจไม่ได้อยู่โดดๆ 
จิตใจก็ต้องอยู่กับสิ่งที่ปรุงแต่งจิตใจด้วย 
สุข ทุกข์ ดี ชั่ว อะไรพวกนี้ 
ความจำได้หมายรู้เป็นตัวที่เข้ามาปรุงแต่งจิตใจ 
เรียนรู้ลงไปเรื่อยๆ ถ้ามันแจ่มแจ้ง มันก็วาง 

เราปฏิบัติธรรมให้สมควรแก่ธรรม 
ธรรมะฝ่ายชั่ว ละเสีย ธรรมะฝ่ายดี เจริญขึ้นมา 
แต่ธรรมะทั้งชั่วทั้งดี ทั้งเป็นกลางๆ ให้รู้อย่างที่มันเป็น 
ถ้ารู้อย่างธรรมะฝ่ายชั่ว ถ้าเรารู้ มันก็ดับ 
อย่างโทสะเกิด เรารู้ มันก็ดับ 
วิธีดับกิเลส รู้ทันมัน 

ถ้าเรารู้ลงไป กิเลสเกิดหรือกุศลเกิดก็ตามเถอะ 
หรือร่างกายเคลื่อนไหวอยู่ รู้สึก 
สุข ทุกข์เกิด รู้สึก ดี ชั่วเกิด รู้สึก 
ถ้าเรามีสติรู้ทัน มันจะไม่ปรุงตัณหาขึ้นมาหรอก 
เมื่อไม่ปรุงความอยากขึ้น ตามอำนาจของกิเลส 
จิตใจก็จะไม่ดิ้นรนปรุงแต่ง 
จิตใจเราก็พ้นจากความปรุงแต่ง บางทีพ้นชั่วคราว 
ถ้าอย่างเรายังทำอยู่อย่างนี้ ก็พ้นชั่วคราว 
แต่มันจะพ้นถาวรได้ ถ้ารู้แจ้งแทงตลอดอริยสัจ 
รู้แจ้งแทงตลอดในขันธ์ 5 
ถ้ารู้แจ้งแทงตลอดแล้ว ขันธ์ 5 ทั้งหมดตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
ตัณหาจะไม่เกิดอีก ความปรุงของจิตจะไม่มี 
จิตก็จะพ้นจากความปรุงแต่งไป 

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วันสวนสันติธรรม
12 มีนาคม 2566

CD 98

รู้แจ้งแทงตลอดในขันธ์ 5 :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 12 มีนาคม 2566

เราตั้งอกตั้งใจฝึกตัวเอง 
ถือศีล 5 ทุกวันทำในรูปแบบ 
ทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง แล้วก็คอยรู้ทันจิตตนเอง 
อย่าเพ่ง อย่าจ้อง แค่รู้ทันจิต 
จิตหนีไปคิด รู้ จิตถลำไปเพ่ง รู้ 
เวลาที่เหลือเจริญสติในชีวิตประจำวัน 
เจริญสติในชีวิตประจำวันก็คือ 
มีตาก็ดู มีหูก็ฟัง มีจมูกก็ดมกลิ่น มีลิ้นก็รู้รส 
มีกายก็รู้สัมผัส มีใจก็คิดนึกได้ ไม่ใช่ห้ามคิด 
แต่เมื่อกระทบอารมณ์ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ แล้ว 
จิตใจเรามีความเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น 
เกิดสุขให้รู้ เกิดทุกข์ให้รู้ เกิดกุศลให้รู้ เกิดอกุศลให้รู้ 
หรือจิตไปทำงานทางตาให้รู้ ไปทำงานทางหู 
ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ ให้รู้ 
รู้เท่าที่รู้ได้ ไม่ต้องรู้เยอะอย่างที่หลวงพ่อบอก เอาเท่าที่เรารู้ได้

นี่ล่ะงาน 3 ตัว ถือศีล 5 ทำในรูปแบบ แล้วคอยสังเกตจิตตนเอง 
งานที่ 3 คือเจริญสติในชีวิตประจำวัน 
ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ กระทบอารมณ์ 
แล้วมีความเปลี่ยนแปลงใดๆ เกิดขึ้นที่จิตให้รู้ทัน 
ถ้าทำ 3 ประการนี้ได้ มรรคผลนิพพานไม่อยู่ไกลเราหรอก 
ไม่ได้อยู่ไกลแล้ว ไม่เกินเอื้อม 
ขอให้ทำให้ต่อเนื่อง อดทน 
ฟังธรรมะพอเข้าใจ พอรู้หลักแล้ว 
สิ่งสำคัญมากคืออดทน

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
12 สิงหาคม 2566

วันแม่แห่งชาติ

ธรรมะภาคปฏิบัติ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 12 ส.ค. 2566

เราค่อยๆ ภาวนาจนกระทั่ง 
จุดแรกก็คือละความเห็นผิดว่ามีตัวมีตนได้ 
ถัดจากนั้นก็ฝึกปฏิบัติของเราไปเรื่อยๆ 
จนกระทั่งหมดความยึดถือในตัวในตน 
ทีแรกละความเห็นผิด ต่อไปก็ละความยึดถือได้ คนละชั้นกัน 
ละความเห็นผิดได้ก็เป็นพระโสดาบัน 
ละความยึดถือในกายได้ก็เป็นพระอนาคามี 
ละความยึดถือในจิตได้ก็เป็นพระอรหันต์ 
ที่สุดแห่งทุกข์ก็อยู่ตรงนั้น 
หมดความยึดถือกาย หมดความยึดถือจิต 
เพราะเห็นแจ้งแล้ว กายคือตัวทุกข์ จิตคือตัวทุกข์ 

ก่อนจะถึงจุดนั้น 
มันจะเห็นว่ากายเป็นที่ตั้งของความทุกข์ 
จิตเป็นที่ตั้งของความทุกข์ 
อย่างพระโสดาบัน พระสกทาคามี 
จะเห็นกายเป็นที่ตั้งของความทุกข์ 
จิตเป็นที่ตั้งของความทุกข์ 
พระอนาคามีเห็นกายคือตัวทุกข์ 
แต่จิตยังเป็นที่ตั้งของความทุกข์อยู่ 
ภาวนาถึงสุดขีดถึงจะรู้ว่าจิตเองก็คือตัวทุกข์ 
ความรู้ของธรรมะมันก็ลึกล้ำไปเป็นลำดับๆ 
ไม่ต้องตกใจ ค่อยๆ เรียนไปตามลำดับนี้ล่ะ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
7 ตุลาคม 2566

CD 100

ละความเห็นผิดแล้วจึงละความยึดถือ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 7 ต.ค. 2566

เส้นทางที่เราจะต้องเดิน 
ขั้นแรกก็เตรียมจิตให้พร้อมที่จะเจริญปัญญา 
จิตที่พร้อมเจริญปัญญา ก็เป็นจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จิตที่ตั้งมั่นเป็นจิตที่มีลักขณูปนิชฌาน 
ส่วนจิตที่เป็นกลาง ตัวนี้จะทำให้จิตมีพลัง เป็นอารัมมณูปนิชฌาน 
หลวงพ่อถึงบอกว่า “มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง 
(ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง) 
การรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริงคือการเจริญปัญญา 
สิ่งที่เป็นเหตุเป็นปัจจัยเกื้อหนุนการเจริญปัญญา คือ สัมมาสมาธิ 
สัมมาสมาธิก็คือสภาวะที่ตั้งมั่นและเป็นกลางนั้นล่ะ 
ตั้งมั่นเอาไว้เดินปัญญา เป็นกลางนี้เอาไว้ชาร์จพลังให้จิตมีเรี่ยวมีแรง 

พอมีจิตตั้งมั่น มีเรี่ยวมีแรงมากพอ 
เอาไปเดินปัญญา อย่าเฉยๆ อยู่ 
เดินปัญญาก็คือ พอสติระลึกรู้กาย 
ไม่ใช่รู้อยู่ที่จิตนิ่งๆ เฉยๆ อย่างนั้น 
สติระลึกรู้กาย จิตตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จะเห็นไตรลักษณ์ของกาย 
สติระลึกรู้เวทนา ถ้าจิตตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จะเห็นไตรลักษณ์ของเวทนา 
ถ้าจิตตั้งมั่นและเป็นกลาง สติระลึกรู้สังขาร 
ปรุงดีปรุงชั่วทั้งหลาย จิตก็จะตั้งมั่น จะเป็นกลาง 
จะเกิดปัญญาเห็นไตรลักษณ์ขึ้นมา มันจะอันเดียวกัน 
ในสติปัฏฐานทั้ง 4 ขอให้มีจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
สติระลึกอะไร อันนั้นแสดงไตรลักษณ์ทั้งหมด 
เราเห็นไตรลักษณ์นั่นล่ะ 
ที่หลวงพ่อใช้คำว่า “เห็นตามความเป็นจริง” 
ความเป็นจริงคือไตรลักษณ์ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
21 ตุลาคม 2566

เคล็ดวิชาฝึกจิตเพื่อเดินปัญญา :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 21 ต.ค. 2566

0001.P  005 อุบายละสังขารรูปนาม 5 ก.ค. 29

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง