เข้าใจจิตใจตัวเองก็จะเข้าใจชีวิตของตัวเอง 
เข้าใจสิ่งที่แวดล้อมชีวิตของเราอยู่ 
ครอบครัวเราอย่างนี้แวดล้อมเราอยู่ 
ที่ทำงานเรา เพื่อนร่วมงานเราแวดล้อมเราอยู่อีกชั้นหนึ่ง 
สังคมข้างนอกก็แวดล้อมเราอยู่อีกชั้นหนึ่ง 
สังคมระหว่างประเทศก็แวดล้อมเราอยู่อีกชั้นหนึ่ง 
ถ้าชั้นในสุดก็คือที่จิตของเราเอง 
เขยิบกว้างออกมาก็มีที่กายด้วย ที่จิตด้วย 
กว้างกว่านั้นก็เป็นครอบครัว เป็นสังคม เป็นชั้นๆ ไป 
เรียนจากแกนกลางของมัน 
เรียนรู้อยู่ที่จิตได้ง่ายที่สุดเลย 
ถ้าเมื่อไรเห็นว่าจิตไม่ใช่ตัวเรา 
โลกทั้งโลกมันก็ไม่เป็นตัวเราหรอก 

ง่ายๆ เฝ้ารู้เฝ้าดูไป 
แล้วการที่จะเห็นว่าจิตไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่นึกเอา 
แต่ดูของจริงเอา จิตใจมันเป็นตัวเรา เป็นของเราจริงไหม 
เฝ้ารู้เฝ้าดูลงไป จิตมีแต่ของเกิดดับ 
จิตสุขเกิดแล้วดับ จิตทุกข์เกิดแล้วดับ 
จิตที่เป็นกุศลเกิดแล้วดับ 
จิตโลภ โกรธ หลงเกิดแล้วก็ดับ 
เฝ้ารู้ลงไปเรื่อยๆ แล้วจะเห็นอีก 
จิตจะสุขหรือจิตจะทุกข์ จิตจะดีหรือจิตจะชั่ว 
สั่งไม่ได้ ห้ามไม่ได้ บังคับไม่ได้ นี้เรียกเห็นอนัตตา 
เรียนรู้อยู่เท่านี้ล่ะ รู้ อ่านจิตอ่านใจของตัวเอง 
ขั้นแรกก็รู้ว่ามีสภาวะอะไรเกิดขึ้น 
ขั้นต่อมาก็เห็นเลย
ว่าสภาวะทั้งหมดทั้งสิ้นนั้นไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา 
เรียนรู้ลงไปให้มากๆ 
เรียนรู้ลงที่จิตตัวเองให้มากๆ 
แล้วต่อไปมันก็จะเข้าใจ 
ความเข้าใจมันแจ่มแจ้งขึ้น 
กระทั่งจิตยังไม่เป็นตัวเรา 
กายมันจะเป็นตัวเราได้อย่างไร


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
19 ธันวาคม 2564

CD 92

เข้าใจจิตก็เข้าใจโลก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 ธ.ค. 2564

จุดสูงสุดของบุญคือการทำสัมมาทิฏฐิให้เกิดขึ้น 
ทำทิฏฐิทำความเห็นให้ถูกต้องนั้นเป็นบุญใหญ่ที่สุดแล้ว 
เพราะประกอบด้วยปัญญา 
บุญประกอบด้วยปัญญาเราก็ต้องรู้วิธี 
ค่อยๆ เรียนรู้วิธีที่จะปฏิบัติธรรม 
ทำทาน ถือศีล นั่งสมาธิอะไรมันก็ดีหรอก ไม่ใช่ไม่ดี 
แต่การจะทำทิฏฐิให้ตรงเป็นบุญสูงสุด 
ทำทิฏฐิให้ตรงก็ต้องฝึกปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน 
ถ้าเราไม่ได้เจริญวิปัสสนากรรมฐาน 
อย่างไรทิฏฐิเราก็ไม่ตรง

(2)
ตัวที่จะช่วยแก้มิจฉาทิฏฐิเราได้มีตัวเดียว
คือการเจริญวิปัสสนากรรมฐาน 
เราจะเห็นรูปธรรมเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป 
รูปก็มีเหตุสัมพันธ์สืบเนื่องกันไป 
อย่างร่างกายเราอาศัยธาตุมาประชุมกัน 
มีธาตุไหลเข้า มีธาตุไหลออก 
ร่างกายเราก็ค่อยๆ ปรับค่อยๆ เปลี่ยนไป 
จากตัวเล็กก็ตัวโตขึ้น 
โตเต็มที่แล้วก็เริ่มตัวฝ่อลงไป 
สุดท้ายก็แตกสลาย 
จิตใจนี้ก็เหมือนกัน 
เราภาวนาเราก็จะเห็น 
จิตทุกชนิดเกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วก็ดับไป 
เกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วก็ดับไป 

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
31 ธันวาคม 2564

วันสิ้นปี

แก้มิจฉาทิฏฐิด้วยวิปัสสนา :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 31 ธ.ค. 2564

ความเมตตาเป็นธรรมะที่สำคัญ 
พระพุทธเจ้าท่านสอน 
“เมตตาเป็นธรรมค้ำจุนโลก” 
โลกก็คือหมู่สัตว์ทั้งหลาย 
ถ้าขาดความเมตตาเสียอย่างเดียว 
มันก็เบียดเบียนกัน 

เวลามีความเมตตาเกิดขึ้น 
คนแรกที่ได้รับประโยชน์คือตัวเราเอง 
ใจที่มีเมตตามันนุ่มนวล อ่อนโยน 
มันเบาสบาย มันเป็นกุศล 
ใครเข้าใกล้เราก็พลอยร่มเย็นไปด้วย 
ถ้าใจเราคิดแต่ประหัตประหาร เบียดเบียน 
แย่งชิงทุกสิ่งทุกอย่างจากคนอื่น 
ใครเขาเข้าใกล้เราเขาหวาดผวา หาความสุขไม่ได้ 
ฉะนั้นเมตตาไม่เพียงแต่ตัวเองได้ประโยชน์ 
ผู้อื่นคือสัตว์โลกทั้งหลายได้ประโยชน์ด้วย 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
1 มกราคม 2565

วันขึ้นปีใหม่

เมตตาเป็นธรรมสำคัญมาก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 1 ม.ค. 2565

ความสุขในโลกธรรมดาอย่างที่พวกเรารู้จัก 
ความสุขจากการดูรูป จากการฟังเสียง 
จากการดมกลิ่น จากการลิ้มรส 
จากการสัมผัสทางกาย 
ความสุขอย่างนี้เร่าร้อนไม่ยั่งยืน 
ได้มายากเสียไปง่าย รักษาไว้ยาก 
ความสุขที่สูงขึ้นไป 
ความสุขในสมาธิได้มาก็ยาก 
ฝึกกันแรมปีเลยกว่าจะเข้าสมาธิเป็น 
แล้วก็เสื่อมง่าย สูญเสียง่าย 
เราเพลินในกามนิดเดียวเท่านั้นเสื่อมหมดเลย 
ฉะนั้นความสุขของโลก 
ไม่ว่าจะเป็นกามโลก รูปโลก อรูปโลก 
ไม่ยั่งยืนหรอก ได้มายากเสียไปง่าย 

(2)
เราค่อยๆ ฝึกตัวเอง 
ธรรมะอันนี้พวกเราทุกคนสามารถเข้าถึงได้ 
ขอเพียงเราอย่าหลงโลก 
แล้วตั้งอกตั้งใจภาวนาทุกวันๆ 
พอเราไม่หลงโลก เราภาวนาไปเรื่อย
ใจก็คลายออกจากโลกเป็นลำดับไป 
เราจะเข้าถึงความสงบสุข 
แล้วต่อไปไม่ว่าจะอยู่ตรงไหนก็สงบสุขตรงนั้น 
แล้วใครเข้าใกล้เรา 
ไม่ว่าจะลำบากแค่ไหนก็สงบสุขด้วย 
เข้ามาใกล้ก็มีความสุข 
ค่อยๆ ฝึก เดี๋ยววันหนึ่งเราจะได้รู้จักความสุขที่แท้จริง


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
8 มกราคม 2565

วันเด็กแห่งชาติ

ความสุขในโลกไม่ยั่งยืน :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 8 ม.ค. 2565

ภาวนา ค่อยๆ เข้าใจไป 
ทำให้ถูก ไม่ใช่ทำแบบลุกลี้ลุกลน 
ภาวนาลุกลี้ลุกลน
อยากจะได้ผลเร็วๆ มันจะไม่ได้อะไร 
ความอยากมันทำให้จิตปรุงแต่ง จิตก็ดิ้นรน 
ความปรุงแต่งของจิตคือภพ 
มรรคผลนิพพานมันพ้นจากภพไป 
เราก็เอาแต่ปรุงแต่ง อยากดีๆ 
อยากดีจิตก็เลยสร้างภพของคนดี 
เป็นคนดี เป็นนักปฏิบัติที่ดีอะไรอย่างนี้ 
มันจอมปลอมทั้งหมดล่ะ ให้รู้ทันเลย 
อันนี้จิตเราปรุงแต่งความเป็นนักปฏิบัติแล้ว 
เรารู้ทันเข้าไป จิตเราปรุงดี เราก็รู้ 
ปรุงชั่วเรื่องง่าย ขนาดปรุงดียังรู้ทัน ยังไม่ติด 
ปรุงชั่วของกระจอกงอกง่อย 
อย่างจิตมันปรุงชั่ว 
สิ่งที่ตามมาทันทีคือความเร่าร้อนหยาบๆ ของจิต 
ถ้าจิตปรุงดี สิ่งที่ตามมาคือภาระของจิต 
มันไม่ได้เดือดร้อนรุนแรงแบบที่ปรุงชั่วหรอก 
แต่มันเป็นภาระ มันเป็นทุกข์ 
ฉะนั้นเวลาเราภาวนา 
อย่ารีบร้อน อย่ากระโดด อย่าข้ามขั้น 
ค่อยๆ ภาวนา ค่อยๆ เรียน ค่อยๆ รู้ 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
2 มกราคม 2565

เวลาภาวนาอย่าใจร้อน :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ม.ค. 2565

เราภาวนาของเราทุกวันๆ สม่ำเสมอ 
ฝึกมีสติ มีจิตตั้งมั่น สม่ำเสมออยู่ 
เวลาเราลงมือปฏิบัติ มันจะไม่ต้องเพ่ง 
ก็ใช้จิตธรรมดาของเรานี้ล่ะ ภาวนาเข้าไปเลย 
ถ้าเราวันๆ เราปล่อยตัวปล่อยใจตามกิเลสไปเรื่อย 
แล้วค่ำๆ มาลงมือปฏิบัติ อย่างไรก็เพ่ง 
เหมือนลูกตุ้มนาฬิกา 
เหวี่ยงข้างซ้ายไปแรง 
เหวี่ยงกลับมาข้างขวามันก็แรงด้วยล่ะ 
หลงแรงก็เพ่งแรง 
ในทางกลับกัน 
เพ่งแรงพอปล่อยออกมาหลงแรง 
หลงแรงกว่าคนธรรมดาอีก

เพราะฉะนั้นคำว่าสม่ำเสมอสำคัญมากๆ 
ปฏิบัติให้มันสม่ำเสมอไป 
จิตมันจะตั้งมั่นโดยที่ไม่ได้เจตนา ไม่ได้บังคับ 
เพราะฉะนั้นอย่าทิ้งคำว่าสม่ำเสมอ 
ตั้งใจปฏิบัติทุกวันๆ 
มีเวลาเมื่อไรภาวนาเมื่อนั้น
แล้วการภาวนาจะง่ายขึ้นๆ


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
9 มกราคม 2565

ความสม่ำเสมอสำคัญมาก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 9 ม.ค. 2565

[คลิปสั้น] จิตที่พ้นแรงดึงดูด หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 8 ม.ค. 65 (650108)

[คลิปสั้น] ดูจิตใจได้ก็พัฒนาเร็ว หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 9 ม.ค. 65 (650109)

ถ้าเราแทรกการปฏิบัติเข้าไปในการดำรงชีวิตได้ 
การภาวนาของเราเยอะแยะเลยวันๆ หนึ่ง 
คำว่าไม่มีเวลาภาวนาจะไม่มีหรอก 
หลวงปู่ดูลย์ท่านเคยบอก 
“ถ้ามีเวลาหายใจ ก็มีเวลาปฏิบัติ” 
ถ้าไม่ได้หายใจแล้ว  ตายไปแล้วก็ไม่ได้ปฏิบัติ 
ที่บอกว่าไม่มีเวลาปฏิบัตินั่นมันข้ออ้าง 
ถ้าเรารวมการปฏิบัติเข้ากับการใช้ชีวิตจริงได้ 
เรามีเวลาตลอดเลย 

ตั้งแต่ตื่นนอนภาวนาไปเรื่อย 
จนกลับมาบ้าน นั่งสมาธิ เดินจงกรม 
อย่าเอาแต่หลงโลก 
ถึงเวลานอนก็นอนอยู่ในสมาธิ 
หายใจเข้าพุธ หายใจออกโธอะไรก็ได้ 
ดูร่างกายมันนอน ดูร่างกายมันหายใจ 
ใจเราเป็นคนดูสบายๆ ไปเรื่อยๆ 
ฝึกตัวเองทุกวันๆ จนมันชำนิชำนาญ 
สติเมื่อชำนาญอัตโนมัติ สมาธิก็ชำนาญ 
จะใช้สมาธิเพื่อกิจการอะไรก็ใช้ได้ 
รู้สึกอย่างนี้เรื่อยๆ 
เราจะไม่บ่นหรอกว่าเราไม่มีเวลาภาวนา 
พวกที่บ่นว่าไม่มีเวลาภาวนาคือพวกไม่ภาวนา 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
15 มกราคม 2565

ภาวนาตั้งแต่ตื่นจนหลับ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 15 ม.ค. 2565

ยุคนี้คือยุควุ่นวายไม่ใช่ยุควิเวก 
เมื่อมันวุ่นวายเราก็ต้องดูกรรมฐานที่มันทำได้ 
เราไม่ต้องไปฝันหรอกเรื่องจะเข้าฌานได้
เราต้องมาดูอะไรที่เราทำได้ 
อะไรที่เรามี แล้วกรรมฐานแบบไหนที่เราทำได้ 
ทุกวันนี้สิ่งที่พวกเรามี 
คือเราสามารถใช้เหตุผลได้เยอะ 
คนแต่ก่อนจะศรัทธาสูง 
พอมีศรัทธามากก็มีวิริยะมาก 
พอศรัทธามากขยันนั่งสมาธิ เดินจงกรม 
ยุคเราไม่ค่อยศรัทธาแล้ว 
ศรัทธาเราจำกัดแล้ว 
สิ่งที่พวกเรามีคือการคิด ใช้เหตุใช้ผลมาก 
ฉะนั้นธรรมะที่เราจะยอมรับได้ เราต้องรู้เหตุรู้ผล 

กรรมฐานที่เหมาะกับพวกฟุ้งซ่าน พวกคิดมาก 
คือสังเกตจิตใจของเราไป 
ต้องอดทนเอา ดูความเปลี่ยนแปลงของจิต 
ตามรู้ความเปลี่ยนแปลงของจิต ดูได้ทั้งวันยิ่งดี
ตั้งแต่ตื่นนอนแล้วดูไปเรื่อยๆ เลย
เฝ้ารู้เฝ้าดูจนเราเห็นความจริง 
ความจริงของร่างกาย ความจริงของจิตใจ


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
22 มกราคม 2565

กรรมฐานในยุควุ่นวาย :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 22 ม.ค. 2565

เวลาเราทำทานเรามีความสุข
จิตใจที่รู้จักให้มันจะพัฒนา 
อันแรกเลย มันลดความเห็นแก่ตัว
อันที่สอง ใจที่รู้จักเกื้อกูลมันจะอ่อนโยน
สิ่งที่พระพุทธเจ้าสอน 
สุดท้ายมันก็มาลงที่การพัฒนาใจทั้งนั้น 
เรานึกว่าทำทานไม่เกี่ยวกับการปฏิบัติ 
ที่แท้การทำทานเป็นการฝึกจิตขั้นพื้นฐาน 
ต่อมาเราก็ฝึกให้เข้มข้นขึ้น รักษาศีล 
การรักษาศีลจะต้องต่อสู้กับกิเลสตัวเอง 
กิเลสมันจะพาเราผิดศีลตลอดเวลา 
เราก็พยายามรักษาศีลไว้ ไม่ตามใจกิเลสที่จะทำผิดศีล
ศีลเป็นการฝึกลดละความโลภ ความโกรธ ความหลง
เห็นไหมว่าทานก็สำคัญ ศีลก็สำคัญ 
ถัดไปที่ฆราวาสต้องเรียนนั้นคือภาวนา
การภาวนามันมี 2 อันคือสมถภาวนากับวิปัสสนาภาวนา 
มันอยู่ที่ว่าฆราวาสจะเอาแค่ไหน 
ฆราวาสพอใจที่จะภาวนาให้สงบ 
ให้จิตมีกำลังเพื่อจะไปสู้กับโลกก็ฝึกไป เป็นสมถภาวนา
อีกอันหนึ่งคือวิปัสสนาภาวนา ก็มีหลัก 
มีสติรู้กายรู้ใจ ตามความเป็นจริงด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง
เมื่อรู้หลักแล้วก็เดินเอา 
ช่วยตัวเองพยายามพัฒนาตัวเองไป
ฝึกตัวเองอย่างนี้ทุกวัน 
มันก็จะอยู่ในเรื่องทาน ศีล ภาวนา 
สุดท้ายมันก็ลดละอกุศลลงไป 
แล้วก็เจริญกุศลให้ถึงพร้อม

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
29 มกราคม 2565

ทาน ศีล ภาวนาเพื่อพัฒนาจิต :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 29 ม.ค. 2565

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง

แก้มิจฉาทิฏฐิด้วยวิปัสสนา :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 31 ธ.ค. 2564

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช

Related tracks