งานพัฒนาจิตมี 2 ขั้นตอน 
คือขั้นของสมถกรรมฐาน ฝึกจิตให้สงบ 
ให้ตั้งมั่น ให้มีกำลัง ไม่ใช่สงบอย่างเดียว 
สงบอย่างเดียวไม่ใช่สมาธิของพระพุทธเจ้า 
หรือมีกำลังอย่างเดียว 
สงบแล้วมีกำลังยังไม่ใช่สมาธิของพระพุทธเจ้า 
สมาธิของพระพุทธเจ้านั้นต้องตั้งมั่น 
วิธีฝึกจิตให้ตั้งมั่น ถ้าฝึกเต็มรูปแบบคือเข้าฌาน
แต่ว่าถ้าเราทำฌานไม่ได้ 
อย่างทางวัดป่าท่านหายใจ 
ถ้าสมัยก่อนท่านก็หายใจจนเข้าอัปปนาสมาธิ 
ได้ฌานที่ 2 ได้จิตรู้ขึ้นมาแล้ว 
ถ้าเราไม่ได้เข้าฌาน เราก็ทำลดระดับลงมา 
เช่น เราหายใจเข้าพุท หายใจออกโธ 
แต่ไม่ได้มุ่งไปที่ความสงบ 
หายใจเข้าพุท หายใจออกโธ 
จิตหนีไปคิดเรื่องอื่นลืมพุทโธแล้ว รู้ทัน 
ตรงที่สติเรารู้ทันจิตที่หลง 
จิตที่หลงจะดับ จิตที่รู้จะเกิดโดยอัตโนมัติ 
เราก็จะได้จิตที่มีเอโกทิภาวะขึ้นมาแล้ว จิตผู้รู้ตั้งมั่นเด่นดวงขึ้นมา 
เราจะได้สมาธิที่แข็งแรงขึ้นมา จะค่อยๆ เติบโตขึ้น 

งานฝึกจิตอันที่สอง คือฝึกจิตให้เกิดปัญญา 
การที่เราฝึกจิตให้มีสมาธิ ให้จิตใจตั้งมั่นอยู่กับเนื้อกับตัว 
เพื่อเป็นเครื่องมือในการเจริญปัญญา
การที่เราทำจิตตสิกขา 
คือการทำกรรมฐานอย่างหนึ่ง แล้วรู้ทันจิตที่เคลื่อนไป 
แล้วเราจะได้จิตที่ตั้งมั่นขึ้นมา 
จิตที่ตั้งมั่นมีทั้งสมาธิที่ถูกต้อง มีทั้งสติที่ถูกต้อง 
จิตดวงนี้พร้อมที่จะเจริญปัญญาแล้ว 
บางคนพอมีจิตที่ตั้งมั่นแล้ว ไม่ไปต่อก็ตั้งอยู่อย่างนั้นล่ะ 
อันนี้ก็น่าเสียดาย เหมือนเราชาร์จแบตเตอรี่เอาไว้เต็ม
แล้วเราก็ไม่ได้ใช้ วางทิ้งไว้ให้แบตเตอรี่เสื่อม 
เพราะฉะนั้นเราทำสมาธิเสร็จแล้ว 
เราก็ต้องมาเดินปัญญาต่อ 
นี่คืองานที่สอง งานฝึกจิตให้เกิดปัญญา
ปัญญาคือความรู้ถูกความเข้าใจถูก 
ว่ารูปนาม ขันธ์ 5 นี้ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา
ปัญญานั้นถ้าเราสะสมให้มากพอ 
จิตก็จะเกิดวิมุตติขึ้นมา จิตก็เกิดมรรคเกิดผลขึ้นมา 
พระพุทธเจ้าบอกว่า “บุคคลถึงความบริสุทธิ์ได้ด้วยปัญญา”

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
10 กันยายน 2565

CD 95

งานพัฒนาจิต :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 10 กันยายน 2565

ความอยากมันเป็นเจ้านายที่มองไม่เห็นตัว 
มันบงการให้จิตใจของเราวิ่งพล่านๆ ไปตลอดเวลา 
เป็นตัวร้ายกาจมาก 
จิตใจของเรานั้นตกเป็นทาสของตัณหามาแต่ไหนแต่ไร 
คือตกเป็นทาสความอยาก แต่เราไม่เคยรู้ไม่เคยเห็น 
บางคนถึงขนาดอหังการ บอกว่าฉันนี่ไม่มีใครมาสั่งฉันได้เลย 
ฉันเป็นอิสระอย่างแท้จริง มีอำนาจในตัวเอง 
มีเงิน มีทุกสิ่งทุกอย่าง 
ไม่มีใครมีอำนาจเหนือฉันได้หรอก 

ในมุมมองของนักปฏิบัติ 
สิ่งที่มีอำนาจเหนือจิตใจของคนทั้งหลายคือตัวตัณหา 
มันสั่งเราตลอดเวลา
เราสังเกตตัวเองเรียนรู้ตัวเองเรื่อยๆ 
ทุกครั้งที่ความอยากเกิดขึ้น 
ความทุกข์จะเกิดขึ้นเสมอ 
ตัณหาเป็นผู้สร้างภพ 
ภพไม่ว่าจะเล็กน้อยแค่ไหนก็ทุกข์ทั้งสิ้น 
ฉะนั้นสิ่งที่ตัณหามันสร้างขึ้นมาคือทุกข์นั่นเอง
ความอยาก ไม่ว่าเล็กน้อยแค่ไหนเกิดขึ้น ความทุกข์เกิดขึ้นทุกที 
ยิ่งความอยากรุนแรง โอกาสที่ความทุกข์จะรุนแรงก็มาก 
ความอยากรุนแรงก็ดิ้นๆๆ อย่างแรง 
ถ้าความอยากเบาบาง 
โอกาสที่จะเกิดความทุกข์ มันก็เบาบางลง 
ไม่มีความอยาก ก็ไม่มีโอกาสที่จะเกิดความทุกข์ทางจิตใจ 
ตัณหาทำให้เราเกิดความทุกข์ทางใจ 
แต่ทางร่างกายมันเกิดมาแล้ว มันเป็นวิบาก แก้ไม่ได้แล้ว 
มันมีร่างกายอยู่ ร่างกายนี้ต้องแก่ ต้องเจ็บ ต้องตาย อันนี้แก้ไม่ได้ 
อย่างไรก็ต้องแก่ อย่างไรก็ต้องเจ็บ อย่างไรก็ต้องตาย
การที่เราเจริญวิปัสสนากรรมฐาน คอยมาดูกายมาดูใจบ่อยๆ 
เพื่อให้จิตมันยอมรับความจริงของกายของใจได้ 
ถ้าจิตมันยอมรับความจริงได้
ว่ามันไม่เที่ยง มันเป็นทุกข์ มันเป็นอนัตตา 
อะไรเกิดขึ้นกับกาย อะไรเกิดขึ้นกับใจ 
มันจะไม่ทุกข์หรอก เพราะตัณหามันไม่เกิด 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
11 กันยายน 2565

ความอยากเป็นเจ้านายตัวร้ายกาจ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 11 กันยายน 2565

บางคนภาวนาแล้วก็เห็นโลกพระนิพพาน อันนั้นเป็นนิมิต 
บางท่านท่านเข้าใจความจริง 
อย่างบางองค์ท่านภาวนาดี แต่ท่านชอบพูดถึงโลกนิพพาน 
อันนั้นเป็นอุบายให้เราอยากได้นิพพานไปก่อน 
แล้วพอเราเจริญสติปัฏฐานมากๆ 
เราไม่ยึดรูป ไม่ยึดนาม ก็รู้จักนิพพานตัวจริงได้ 
เป็นอุบายของท่านบางองค์ 

พระพุทธเจ้าท่านบอกตรงไปตรงมาที่สุดเลย แล้วพวกเรารับไม่ค่อยได้
ท่านบอก “นิพพานไม่มีดิน น้ำ ไฟ ลม 
ไม่มีอากาศ ไม่มีช่องว่าง ไม่มีวิญญาณ 
ไม่มีความไม่มีอะไรเลย 
ไม่มีพระอาทิตย์ ไม่มีพระจันทร์ 
ไม่มีกลางวัน ไม่มีกลางคืน” 
ฟังแล้วไม่น่าอยู่เลย 
กลางวันก็ไม่มี กลางคืนก็ไม่มี 
มันอยู่ใน Twilight Zone หรืออย่างไร มันคิดแต่จะอยู่ 
มันไม่เคยรู้จักสิ่งซึ่งเหนือรูปธรรมนามธรรมขึ้นไป 
พอฟังแล้วมันรับไม่ได้ 
ครูบาอาจารย์รุ่นหลังๆ ก็เลยหลอกๆ เอา 
สร้างอะไรที่ปลุกเร้าให้ก้าวไปข้างหน้า 
อย่างทำวัตถุมงคลมาเพื่อให้เรารักษาศีล เพื่อให้เรานั่งสมาธิ 
แล้วก็สอนโน่นสอนนี่ เห็นนรก เห็นสวรรค์ 
เพื่อเราจะได้ไม่ได้ทำผิดศีล เป็นอุบายมากมาย

ถ้าเรามัวแต่ติดอุบาย เราก็ไปไหนไม่ได้หรอก แหวกอุบายไม่ออก 
ถ้าแหวกออกก็จะเข้าใจร้อง 
โอ๊ย สติปัญญาครูบาอาจารย์ไม่ธรรมดา 
สอนคนโง่ๆ อย่างเราให้ก้าวหน้าขึ้นมาได้ 
ด้วยอุบายวิธีของท่านมากมาย 
แต่พอเราเข้าใจแล้ว มันมีวิธีที่ลัดสั้นที่สุดเลย 
ไม่เห็นจะต้องอ้อมค้อมมาไกลแสนไกล 
ลัดสั้นเลยก็คือเรียนรู้เข้ามาที่จิตเลย 
กุศลเกิดที่จิต อกุศลเกิดที่จิต มรรคผลเกิดที่จิต 
ไม่ได้เกิดที่อื่นหรอก 
มรรคผลไม่ได้เกิดที่ดิน น้ำ ไฟ ลม 
กุศลไม่ได้เกิดที่ดิน น้ำ ไฟ ลม 
อกุศลก็ไม่ได้เกิดที่ดิน น้ำ ไฟ ลม 
มันเกิดที่จิตนี้ล่ะ
ฉะนั้นถ้าเราภาวนา 
สุดท้ายมันจะตัดตรงเข้ามาที่จิต 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
17 กันยายน 2565

อุบายของครูบาอาจารย์ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 17 กันยายน 2565

การภาวนาไม่ใช่เรื่องยากอะไร 
ที่มันยากก็เพราะพวกเราคิดมากเกินไป 
เราคิดว่าการปฏิบัติจะต้องทำอย่างนั้นจะต้องทำอย่างนี้ 
ซึ่งมันเกินความจำเป็น เกินธรรมดา 
คิดว่าปฏิบัติไปแล้วจะได้อะไร 
สิ่งที่ได้ต้องวิเศษวิโส ผิดมนุษย์มนาเกินธรรมดา 
คือมันวาดภาพผิดมาตั้งแต่เริ่มต้น 

วิธีปฏิบัติก็ไม่ใช่เรื่องยากอะไร 
เราไปคิดเอามากมาย ต้องทำอย่างนั้น ต้องทำอย่างนี้ 
แล้วก็เริ่มเถียงกัน วิธีไหนดีกว่าวิธีไหน 
ซึ่งมันไม่มีนัยยะอะไรเท่าไรหรอก 
จะใช้หายใจเข้าพุทออกโธ 
หรือจะทำพุทโธแล้วมาพิจารณากาย 
จะดูท้องพองยุบ จะขยับมืออย่างหลวงพ่อเทียน 
หรือจะเจริญวิปัสสนา ทำอย่างโน้นทำอย่างนี้ 
สายโกเอนก้าเขาก็ทำอานาปานสติก่อน 
พอจิตได้ฌานแล้วก็มาดูเวทนาของร่างกาย 
อันนี้เป็นวิธีการ เป็นกลยุทธ์ที่แต่ละคนก็เลือก
ใช้วิธีที่เหมาะกับตัวเอง 
แต่ไม่ว่าเราจะใช้วิธีอะไร หลักปฏิบัติต้องแม่น 
มันไม่ใช่เรื่องยากหรอก 
ทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่งแล้วรู้ทันจิตตัวเองไว้ หลักมันมีเท่านี้ล่ะ 
กรรมฐานอะไรไม่สำคัญหรอก 
ทางใครทางมัน ใช้ได้ทั้งหมดล่ะ 
แต่ถ้าทำกรรมฐานแล้วไม่ได้รู้ทันจิตตัวเอง 
มันก็ไม่ได้สาระแก่นสาร

การปฏิบัติไม่ยาก มันยากที่พวกเราไม่ปฏิบัติ 
อย่างแทนที่เราจะคอยดูความสุขความทุกข์ในใจเรา 
ไม่ดู เรามัวไปดูสิ่งอื่น 
หรือเวลาใจเราโกรธขึ้นมา เราจะดูอะไร 
ไม่มีใครย้อนมาดูหรอกว่าใจกำลังโกรธ 
แต่จะไปดูคนที่ทำให้เราโกรธ 
มันพลิกกันนิดเดียว หน้ามือเป็นหลังมือเลย 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
บ้านจิตสบาย
18 กันยายน 2565

บ้านจิตสบาย

การภาวนาไม่ยาก :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 18 กันยายน 2565

เราต้องพยายามฝึกตัวเอง มีวินัยในตัวเอง 
แล้วก็พยายามฝึกสติปัฏฐาน ทุกวันๆ ต้องฝึก 
วิธีฝึกสติปัฏฐานก็คือ ต้องมีฐานที่ตั้งของสติเสียก่อน 
ฐานที่จะทำให้เกิดสติปัฏฐาน 
พระพุทธเจ้าท่านกำหนดไว้ให้แล้ว คือกาย เวทนา จิต ธรรม

เราพยายามทำสติปัฏฐานไป 
มีสติรู้กายในส่วนที่เราสามารถรู้ได้ 
เช่น กายหายใจออก กายหายใจเข้า 
กายยืน เดิน นั่ง นอน กายเคลื่อนไหว กายหยุดนิ่ง 
เป็นเรื่องของการทำกายานุปัสสนา 
ดูจิตก็เหมือนกัน ดูจิตในส่วนที่เราดูได้ 
จิตโลภ จิตโกรธ จิตหลง 
จิตไม่โลภ จิตไม่โกรธ จิตไม่หลง 
หรือจิตสุข จิตทุกข์อะไรอย่างนี้ 
เรื่องเวทนา เวทนาคือความรู้สึกสุขทุกข์ในร่างกาย 
ความรู้สึกสุข ความรู้สึกทุกข์ 
ความรู้สึกไม่สุขไม่ทุกข์ในจิตใจ 

พ่วงการดูจิตเข้ากับการดูเวทนาทางใจไปแล้ว เหลือเวทนาทางกาย
เวทนาทางกายเหมาะกับคนเล่นฌาน 
เหมาะกับคนที่ทำสมาธิดีๆ ก่อน 
ถ้าเราสมาธิไม่พอ มันดูเวทนาทางกายเดี๋ยวสติแตก 
มันทนไม่ไหว มันเจ็บ
เพราะฉะนั้นคนที่จะเจริญเวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน 
ในกลุ่มของกาย “ควร” 
ไม่ใช่ “ควร” - “ต้อง”  ต้องฝึกสมาธิก่อน 
พวกเรายุคนี้ฝึกสมาธิยาก
ต่อไปก็เหลืออันหนึ่งธัมมานุปัสสนา 
ธัมมานุปัสสนามันก็อยู่ในรูปธรรม นามธรรมอีกนั่นล่ะ 
แต่มันดูละเอียดขึ้นไป ดูลึกลงไป
อย่างแทนที่จะดูแค่ราคะ โทสะ โมหะ ก็ดูละเอียดลงไปอีก 
สิ่งที่อยู่เบื้องลึกลงไป ก็คือพวกนิวรณ์ทั้งหลาย 
มันกิเลสที่ละเอียดลงไปอีก 
ซ่อนเร้นอยู่ในจิตใต้สำนึกของเรา เราไม่ได้ดูแค่ตัวมัน
เราจะรู้ลึกลงไปว่าทำไมมันถึงเกิดขึ้น 
อะไรเป็นเหตุเป็นปัจจัยให้มันเกิดขึ้น 
อะไรทำให้มันไม่เกิด อะไรทำให้มันเกิด
เพราะฉะนั้นในส่วนของธัมมานุปัสสนา ยาก 
พวกเราอินทรีย์ยังอ่อน เราเว้นไว้ก่อน 
เราเล่นของง่ายๆ เล่นกาย เวทนา จิต 
เวทนาก็เล่นเวทนาทางใจ ทำสิ่งที่เราทำได้ 
ไม่ต้องตะเกียกตะกายทำกรรมฐานซึ่งเกินกำลังของเรา 
ถ้าจะเกินกำลังมันทำไม่ได้จริงหรอก


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
24 กันยายน 2565

วิธีฝึกสติปัฏฐาน :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 24 กันยายน 2565

ธรรมะมีหลายระดับ 
ระดับต้นๆ ทำให้เราอยู่กับโลกอย่างมีความสุข 
ระดับสูงขึ้นไปเป็นเรื่องธรรมะเพื่อการพ้นจากโลก 
พระพุทธเจ้าก็ไม่ได้คิดว่าทุกคนจะพ้นโลกได้
ส่วนใหญ่เราก็ยังเวียนว่ายอยู่ในโลกิยะ
โลกของกาม หาความสุขความเจริญ 
ส่วนใหญ่ก็ยังเป็นอย่างนั้น น้อยคนที่คิดจะพ้นโลกจริงๆ
พระพุทธเจ้าท่านก็เข้าใจเรื่องเหล่านี้ดี 
ท่านก็สอนธรรมะให้เราอยู่กับโลกอย่างมีความสุข มีความเจริญ 
อย่างธรรมะที่ท่านสอนฆราวาส 
ท่านจะสอนเรื่องการทำทาน การรักษาศีลอะไรพวกนี้ 
อยู่ในกลุ่มหมวดของธรรมะชื่ออนุปุพพิกถา 
เรื่องรู้จักทำทาน รักษาศีล 
ถัดจากนั้นก็มี คือเรื่องของสวรรค์ 
สวรรค์ก็คือเรามีความสุขมีความเจริญในทางโลกนั้นล่ะ 
ยังเป็นๆ อยู่ก็ขึ้นสวรรค์ได้ จิตใจมันมีความสุข มองอีกมุมหนึ่ง 
ทำไมท่านสอนอย่างนี้ 
อันแรกก็คือคนส่วนใหญ่ยังไม่ได้อยากพ้นโลก 
แต่อยากมีความสุข ท่านก็สอนธรรมะให้ 
ให้รู้จักทำทาน ให้รักษาศีล 
เพราะฉะนั้นเราตั้งอกตั้งใจ 
มีทาน มีศีล มีภาวนา ทำไว้สำหรับฆราวาส 
สำหรับฆราวาสและพระที่ต้องการพ้นทุกข์ 
ก็มีศีล มีสมาธิ และเจริญปัญญาด้วย 
เจริญปัญญาคือการเห็นกายอย่างที่กายเป็น เห็นจิตอย่างที่จิตเป็น 
มันเป็นอย่างไร มันเป็นไตรลักษณ์ นี่เรียกว่าเจริญปัญญา 
ไปเลือกเอา ชีวิตเรา 
อยากสุข อยากสบาย ก็ทาน ศีล ภาวนา 
อยากพ้นทุกข์ก็ ศีล สมาธิ ปัญญา 
ตัวที่ทำให้พ้นทุกข์ คือปัญญา 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
25 กันยายน 2565

ธรรมะมีหลายระดับ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 25 กันยายน 2565

ถ้าตัวเราไม่มี ก็ไม่มีที่รองรับความทุกข์อีกต่อไป 
เพราะสิ่งที่รองรับความทุกข์ไว้คือตัวขันธ์ 5 
ย่อๆ ลงมาก็คือรูป นาม กาย ใจของเรา 
สังเกตดูความทุกข์ไม่อยู่ที่กายก็อยู่ที่ใจ 
ถ้ามันเห็นความจริง กายก็ไม่ใช่เรา ใจมันก็ไม่ใช่เรา 
ความทุกข์มันก็ไม่มีที่ตั้ง 
สุดท้ายภาวนาแล้วก็จะเข้าถึงสุญญตา คือเห็นมันว่าง 
ร่างกายนี้ก็ว่าง โลกข้างนอกก็ว่าง จิตก็ว่างเสมอกันหมด 
มันก็เข้าถึงความสงบสุข 
ยิ่งเราปล่อยวางความยึดถือในตัวในตนได้ ก็ยิ่งสบายยิ่งเบา 
ค่อยๆ ภาวนาไปเรื่อยๆ 
ทีแรกมันก็ละความเห็นผิดว่าขันธ์ 5 เป็นเรา 
สุดท้ายมันเห็นความจริงอย่างแจ่มแจ้งแล้ว 
มันก็หมดความยึดถือในขันธ์ 5 

ภาวนาไป แยกธาตุแยกขันธ์ไป อย่าหลงโลก
โลกไม่มีอะไรนอกจากทุกข์ 
ความสุขในโลกก็เหยื่อตกปลา 
มันก็มีความทุกข์ซ่อนอยู่ข้างหลังทุกอย่าง 
ที่ว่าสุขๆ มันซ่อนความทุกข์เอาไว้ข้างหลัง 
ฉะนั้นเราไม่ได้เป็นปลาที่จะต้องกินเหยื่อ 
เราเป็นลูกศิษย์พระพุทธเจ้า 
ตั้งใจรักษาศีลไว้ ฝึกจิตใจให้มันอยู่กับเนื้อกับตัว รู้ตัวไป 
รู้สึกตัวไป เห็นขันธ์มันทำงาน 
ต่อไปปัญญามันก็เกิด ไม่มีตัวเราตรงไหนเลย 
กายไม่ใช่เรา จิตไม่ใช่เรา 
มันก็ไม่มีภาชนะที่จะรองรับความทุกข์อีกต่อไปแล้ว 
ค่อยๆ ฝึก ค่อยๆ ทำไป 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
9 ตุลาคม 2565

CD 96

ขันธ์ 5 เป็นที่รองรับความทุกข์ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 9 ตุลาคม 2565

งานพัฒนาจิตมี 3 งาน 
อันที่หนึ่งฝึกจิตใจให้อยู่กับเนื้อกับตัว 
อันที่สองแยกขันธ์ให้ได้ 
อันที่สามเห็นขันธ์แต่ละขันธ์ 
เห็นสภาวะแต่ละสภาวะตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
ดูซ้ำแล้วซ้ำอีก ดูสิมันจะโง่จนไม่ได้มรรคได้ผลเชียวหรือ 
ถ้าทำแบบนี้ไม่ได้ ชาตินี้ไม่ได้ชาติต่อไปก็ง่ายๆ แล้ว 
ไม่ใช่ทุกคนจะได้ 
หลวงพ่อไม่ได้ชี้ขาดว่าทุกคนจะต้องได้ในชาตินี้ 
แต่ถ้าเราทำไม่เลิก แล้วเราไม่ได้มีวิบากอะไรรุนแรง 
วันหนึ่งเราก็ต้องได้ 
เพราะฉะนั้นทำ 3 ข้อนี้ให้ได้ คืองานพัฒนาจิต
ถ้าพูดเทียบกับปริยัติ 
อันแรกก็คือ การพัฒนาสัมมาสมาธิขึ้นมา 
งานที่สองคือ การเจริญปัญญาเบื้องต้น 
อันที่สามคือ การเจริญให้เกิดวิปัสสนาปัญญา
โสดาบันไม่ใช่เรื่องยาก ไม่ใช่เรื่องยากเลย 
รักษาศีล 5 ให้ดี แล้วก็ทำอย่างที่หลวงพ่อบอก 
ฝึกจิตใจให้มันรู้เนื้อรู้ตัวไว้ แล้วก็แยกขันธ์ 
กายส่วนกาย จิตส่วนจิต เป็นคนละส่วน 
เห็นแค่ว่าเป็นคนละส่วน
กายก็อย่างหนึ่ง จิตก็อย่างหนึ่ง 
ไม่ได้ถอดจิตออกจากร่าง อยู่ด้วยกันแต่เป็นคนละอัน 
 
ค่อยๆ ฝึก โอกาสที่จะได้มรรคได้ผลในชีวิตนี้ 
โสดาบันไม่ใช่ยากอะไรนักหนาหรอก 
ทำให้ถูก ทำให้พอ อดทน 
ทำแล้วก็ขี้เกียจ ไม่ได้หรอก

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
8 ตุลาคม 2565

หลักสูตรสู่มรรคผลนิพพาน :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 8 ตุลาคม 2565

งานสุดท้ายของพวกเรา คือปฏิบัติธรรมให้สมควรแก่ธรรม 
ตั้งอกตั้งใจเข้าไป วันหนึ่งเราก็จะได้ของดีของวิเศษ 
เราจะรู้เลยสิ่งที่คนในโลกเขาแย่งชิงกันนั้น โง่ที่สุดเลย 
อย่างสมมติว่าแย่งสาวงาม มันแย่งอะไร 
มันแย่งหนังหุ้มกระดูก ข้างในเต็มไปด้วยของสกปรก 
แย่งกันแทบเป็นแทบตาย 
หรือพยายามหลอกลวงตัวเอง 
หน้าเหี่ยวก็ไปฉีด Botox หนังหน้ายานไปก็ดึงให้ตึง 
จมูกไม่โด่งก็ไปผ่าตัด ไปทำอย่างโน้นทำอย่างนี้ 
มันหลอกตัวเองได้ แต่มันหลอกความแก่ไม่ได้ 
รูปร่างยังดูเป็นสาวอยู่ แต่เครื่องในมันทรุดโทรม 
หลอกไม่ได้จริง

ฉะนั้นคนในโลกเขาก็หลงๆ ไป 
เราลูกหลานพระพุทธเจ้า อย่าไปหลงกับมัน 
ทรัพย์สินเงินทองมีพออยู่พอกินได้ดีที่สุดแล้ว 
วางแผนเผื่ออนาคตด้วย 
ไม่ใช่บอกปล่อยวาง 
อนาคตเป็นอย่างไรช่างมัน นั้นไม่ใช่ 
เป็นฆราวาสต้องรู้จัก 
พระพุทธเจ้ายังสอนให้รู้จักอดออม รู้จักลงทุน 
ฉะนั้นเราก็ทำตามหน้าที่ของเรา แล้วพัฒนาตัวเองไป 
เราอยู่ในโลกนี้ชั่วคราว 
เรามาอยู่ในโลกนี้เพื่อพัฒนาจิตใจตนเอง 
ให้พ้นจากวงเวียนวัฏฏะของความทุกข์ทั้งหลาย 
เรามีงานที่ยิ่งใหญ่ที่เราจะต้องทำ 
เราผ่านความยากลำบากมามากมายแล้ว 
จนกระทั่งได้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ มีศรัทธา 
ได้เข้าใกล้ครูบาอาจารย์ ได้ฟังธรรม 
ทำชิ้นสุดท้ายของเราให้ดี 
ปฏิบัติธรรมให้สมควรแก่ธรรม 
อย่างที่ว่ามาทั้งวันตั้งแต่เช้านี้ ฟังไม่ทันก็ไปดู YouTube เอา 
สักประเดี๋ยวเขาก็จะเอาไปขึ้นให้ฟังแล้ว ฟังแล้วฟังอีก 
ปกติสิ่งที่หลวงพ่อสอนแต่ละครั้ง 
เกือบทั้งหมด ธรรมะแต่ละกัณฑ์เกือบๆ ทุกๆ กัณฑ์ 
เกือบ ไม่ทั้งหมดหรอก 
กัณฑ์เดียวเรื่องเดียว พอจะทำที่สุดแห่งทุกข์ได้ 
เพราะสิ่งที่สอนไม่ได้มีการเก็บออม ซ่อนเร้น 
ไม่ได้ซ่อนเคล็ดวิชาชั้นสูงเอาไว้ ให้หมดแล้ว 
อยู่ที่เรารับได้แค่ไหนต่างหาก 
ไปทำเอา ชีวิตจะได้ร่มเย็นเป็นสุข


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
29 ตุลาคม 2565

ปฏิบัติธรรมให้สมควรแก่ธรรม :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 29 ตุลาคม 2565

หลวงพ่อจ้ำจี้จ้ำไชพวกเรา
ว่าต้องฝึกจนได้จิตรู้ขึ้นมาเพื่อสันตติจะได้ขาด 
สันตติขาดนั่นล่ะเราขึ้นวิปัสสนาได้ 
ถ้าสันตติไม่ขาดทำวิปัสสนาไม่ได้ 
ในอภิธรรมเขาก็สอนทำนองนี้เหมือนกัน 
ถ้าเราไม่มีจิตรู้ เราก็จะมีแต่จิตหลง 
เดี๋ยวนี้หลง ต่อไปก็หลง ในเมื่อก่อนนี้ก็หลง 
หลงๆ หลงๆ แล้วมันก็คิดว่าจิตมีดวงเดียว 
แต่ถ้าเรามีจิตรู้ มันก็จะเห็นจิตหลงเกิดขึ้น แล้วจิตรู้มาแทรก 
จิตหลงเกิดขึ้น จิตรู้มาแทรก 
จิตหลงเกิดอีก จิตรู้มาแทรก ก็ขาดเป็นช่วงๆ 

เราต้องฝึกให้ได้จิตรู้ขึ้นมา 
แล้วสันตติคือความสืบต่อของจิตจะขาด 
จิตจะไม่ได้มีดวงเดียวยาวๆ แล้ว แต่จะขาดเป็นช่วงๆ 
แล้วตรงนี้เราจะเห็นแต่ละช่วงไม่เที่ยง 
จิตรู้ไม่เที่ยง จิตหลงไม่เที่ยง 
ตรงที่จิตหลง จิตหลงไปดูก็ไม่เที่ยง 
จิตหลงไปฟังก็ไม่เที่ยง 
จิตหลงไปดมกลิ่น ไปลิ้มรส ไปรู้สัมผัสทางกายก็ไม่เที่ยง 
จิตหลงไปคิดก็ไม่เที่ยง จิตหลงไปเพ่งก็ไม่เที่ยง 
จิตมีความสุขก็ไม่เที่ยง จิตมีความทุกข์ก็ไม่เที่ยง 
จิตเฉยๆ ก็ไม่เที่ยง 
เราจะเห็นทุกดวงมันไม่เที่ยงๆ ไป 
ตรงนั้นล่ะที่เรียกว่าเราเห็นเกิดดับ 
ถ้าสันตติไม่ขาดไม่เห็นเกิดดับหรอก 
สันตติจะขาดได้ จิตต้องตั้งมั่น 
ต้องได้ผู้รู้ขึ้นมาก่อนสันตติถึงจะขาด 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
30 ตุลาคม 2565

สันตติขาด :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 30 ตุลาคม 2565

ไปฝึกเอาเพื่อชีวิตที่มีคุณค่า 
ชีวิตที่มีความสุข ชีวิตที่มีอนาคตที่แจ่มใส 
ถ้าเราไม่ได้ฝึกกรรมฐาน เราไม่มีชีวิตที่มีอนาคตที่แจ่มใส 
พวกเรามีความแก่รออยู่ข้างหน้า มีความเจ็บรออยู่ข้างหน้า 
มีความพลัดพรากรออยู่ข้างหน้า มีความตายรออยู่ข้างหน้า 
ฉะนั้นในโลกไม่มีชีวิตที่สดใสรออยู่ข้างหน้าหรอก แต่ในทางธรรมมี 
ฝึกจิตของตัวเองไปเรื่อยๆ ด้วยสมถะด้วยวิปัสสนานี่ล่ะ 
เรามีความสุขมีความสงบตั้งแต่ปัจจุบัน 
อนาคตก็มีความสุขความสงบสูงขึ้นๆ ไปเรื่อยๆ 
จนถึงวันหนึ่งเรามีความสุขความสงบของพระนิพพาน 

นิพพานเป็นความสงบอย่างยิ่ง 
นิพพานมีสันติลักษณะ มันสงบ 
นิพพานมีความสุขอย่างยิ่ง นิพพานัง ปรมัง สุขัง นั่นล่ะ
เรามีรางวัลใหญ่รอเราอยู่ข้างหน้าสำหรับชาวพุทธทั้งหลาย 
ฉะนั้นเราทำ ฝึกของเราทุกวันๆ 
อย่าทิ้งเวลาให้เปล่าประโยชน์ไป

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
27 พฤศจิกายน 2565

ฝึกจิตเพื่ออนาคตที่สดใส :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 27 พฤศจิกายน 2565

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง

ขันธ์ 5 เป็นที่รองรับความทุกข์ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 9 ตุลาคม 2565

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช

Related tracks