ธรรมะคือความจริง 
ความจริงขั้นที่หนึ่งก็คือ 
ทุกอย่างที่ผ่านเข้ามาสู่ความรับรู้ของเรา 
อยู่ชั่วคราวแล้วก็ดับทั้งสิ้น 
ความจริงระดับกลางก็คือ 
ร่างกายนี้ไม่ใช่ของดีหรอก 
ร่างกายนี้คือทุกข์ 
มีแต่ทุกข์มากกับทุกข์น้อย 
ความจริงขั้นสูงก็คือ 
จิตใจนั่นล่ะมีแต่ทุกข์ 
ทุกข์มากกับทุกข์น้อย 
ตรงที่เห็นทุกข์เรียกว่าเรารู้ทุกข์ 
ถ้ารู้ทุกข์แจ่มแจ้ง กายนี้ทุกข์ ใจนี้ทุกข์ 
ความยึดถือในกายในใจก็ไม่มี 
ความอยากให้กายให้ใจเป็นสุข 
ความอยากให้กายให้ใจไม่ทุกข์ ก็ไม่มี 
นี่รู้ทุกข์ก็ละความอยากได้ 
เรียกรู้ทุกข์แล้วละสมุทัยได้ 

ทันทีที่เราละความอยากออกจากจิตได้ 
นิโรธคือภาวะที่พ้นจากความดิ้นรนปรุงแต่ง 
พ้นจากความอยากคือพระนิพพาน 
จะปรากฏขึ้นให้เรารับรู้ 

นิพพานคือสภาวะที่สิ้นตัณหาสิ้นความอยาก 
มันสิ้นความอยากได้เพราะมันรู้ทุกข์แจ่มแจ้ง 
การรู้ทุกข์ก็คือการรู้ความจริงของกายของใจอย่างแจ่มแจ้ง 
ก็จะละความอยากได้ ทันทีที่จิตหมดความอยาก 
จิตเข้าถึงความสงบสุข 
ความสงบสุขนั่นล่ะคือสภาวะของนิพพาน 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
6 มีนาคม 2567

2567

ธรรมะคือความจริง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 มี.ค. 2567

มันไม่มีอะไรที่แน่นอนสักอย่างเดียวเลย 
เพราะฉะนั้นความดีใดๆ ก็ตาม 
จะเป็นทาน เป็นศีล เป็นภาวนา 
ความดีใดๆ ก็ตาม มีโอกาสทำให้รีบทำ 
อย่าเอาไว้ก่อนเอาไว้ก่อนเอาไว้ก่อน แล้วไม่ได้ทำ 
แล้วเราจะเสียใจทีหลัง

ไม่ว่าชีวิตจะดีหรือจะเลว 
สุดท้ายเราก็อยู่ในโลกนี้ชั่วคราวเท่านั้นล่ะ 
จากไปโดยมีสมบัติติดตัวไปหรือว่าไม่มี 
จะต้องรอรับส่วนบุญของคนอื่น 
เราทำเอาเองได้ทั้งนั้น

มางานศพทั้งที 
คนตายเขาได้แสดงธรรมะให้เราดู 
ว่าเกิดแล้วตายแน่นอน 
พวกเรายังไม่ทันจะตาย 
เรามาฟังธรรมะเพื่อเตรียมตัวตายอย่างมีศักดิ์ศรี 
เตรียมตัวตายอย่างคนมีปัญญา แบบลูกศิษย์มีครู 
ไม่ใช่ตายแบบอนาถา 
ตายแล้วก็ต้องมาวิ่งตะกาย ขอให้คนแผ่ส่วนบุญให้ 
หวังพึ่งอะไรอย่างนั้น 
พวกผีพวกเปรต อายุมันยืนกว่าคน 
สมมุติว่าเราไปเป็นเปรต 
ลูกหลานเราทำบุญให้เรา 
เหลนเราตายแล้ว เรายังไม่ตายเลย 
ไม่มีใครทำบุญให้แล้ว 
ต่อไปก็เป็นผีไร้ญาติจนได้ 
พูดง่ายๆ อายุยืนกว่ามนุษย์ 
เพราะฉะนั้นทำไว้ด้วยตัวเองปลอดภัยที่สุด 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
สำนักสงฆ์โสธรธรรมนิมิต
6 เมษายน 2567

เตรียมตัวตายอย่างคนมีปัญญา :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 เม.ย. 2567

อย่าเริ่มต้นการปฏิบัติด้วยความอยาก : หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 8 เม.ย. 2567

[คลิปสั้น] ใช้ใจที่ปกติมาทำสมาธิ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 12 พ.ย. 66 (661112)

[คลิปสั้น] ดูจิตเกิดดับทางอายตนะทั้ง 6 หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 12 พ.ย. 66 (661112)

[คลิปสั้น] ขึ้นวิปัสสนาตรงเห็นไตรลักษณ์ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 18 พ.ย. 66 (661118)

[คลิปสั้น] สัญญาคือมุมมองของจิต หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 18 พ.ย. 66 (661118)

[คลิปสั้น] รู้ว่าอะไรควรแก่ตัวเอง หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 พ.ย. 66 (661119)

[คลิปสั้น] คำพูดเหมือนแต่เนื้อในไม่เหมือน หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 19 พ.ย. 66 (661119)

ถ้าลงเห็นขันธ์ 5 ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่เรา 
ดูซ้ำๆๆ ไปเรื่อยๆ ไม่เฉพาะโสดาบันที่จะได้ 
ที่สุดแห่งทุกข์ก็มา
เพราะการเห็นขันธ์ 5 เป็นไตรลักษณ์นั่นล่ะ 
ตอนที่พระพุทธเจ้าสอนปัญจวัคคีย์ 
ท่านสอนอนัตตลักขณสูตร 
ท่านสอนรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ 
ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา 
ปัญจวัคคีย์พิจารณาแล้วเห็นตาม 
ไม่ใช่คิด ท่านเห็น ต้องเห็นสภาวะ 
แล้วปัญจวัคคีย์ก็รู้แจ้งแทงตลอด 
รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ 
คือสิ่งที่เคยว่าเป็นเราๆ จริงๆ แล้วไม่ใช่เรา 
ไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่เขา 
ท่านหมดความยึดถือในรูปนามขันธ์ 5 นี้ก็ถึงที่สุดแห่งทุกข์ 
บรรลุพระอรหันต์ไป 

การที่เราเห็นขันธ์ 5 เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตานี่ล่ะ 
เป็นทางที่จะทำให้เราบรรลุมรรคผลตั้งแต่โสดาบันขึ้นไป 
อย่างเราเห็นใจเดี๋ยวก็โกรธ เดี๋ยวก็ไม่โกรธ 
ปิ๊งขึ้นมารู้เลย จิตก็ไม่ใช่เรา จิตไม่ใช่เรา 
มันจะรู้ขันธ์ทั้งหมดไม่ใช่เรา 
มันจะรู้แจ้งลงไป ตัวเราไม่มี 
ปัญญาเบื้องต้นตัวเราไม่มี 
เป็นปัญญาของพระโสดาบัน 

แต่สุดท้ายเห็นแจ้งทะลุลงไปอีก 
ขันธ์ 5 ทั้งหมดไม่ใช่แค่ว่าไม่ใช่ตัวเรา 
เอาเข้าจริงๆ มันคือตัวทุกข์ 
มันทุกข์เพราะมันไม่เที่ยง 
มันทุกข์เพราะมันถูกบีบคั้นให้แตกสลาย 
มันทุกข์เพราะมันไม่อยู่ในอำนาจบังคับ 
อันนี้เรียกว่าทุกขสัจ ทุกขสัจจะ  
เห็นทุกขสัจแจ่มแจ้งก็คือพระอรหันต์ 
เพราะทันทีที่เห็นทุกขสัจแจ่มแจ้ง 
สมุทัยก็ถูกละอัตโนมัติเลย 
สัจจะอันที่สองคือสมุทัยดับทันที 
สัจจะอันที่สามคือนิโรธ คือนิพพาน 
ปรากฏขึ้นทันที ทันทีที่จิตสิ้นตัณหา 
จิตสิ้นตัณหาเพราะจิตรู้แจ้งในกองทุกข์ 
พอรู้แจ้งในกองทุกข์ก็สิ้นตัณหา 
พอสิ้นตัณหาก็สัมผัสพระนิพพานเลย 
พระนิพพานคือสภาวะที่สิ้นตัณหา 
และขณะนั้นคือขณะแห่งอริยมรรค

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
6 เมยายน 2567

รู้แจ้งในกองทุกข์จึงสิ้นตัณหา ::  หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 เม.ย. 2567

ไม่ว่าจะทำกรรมฐานอะไร 
สิ่งสำคัญที่สุดคือความรู้สึกตัว 
เพราะพระพุทธเจ้าบอกว่าความรู้สึกตัว 
เป็นจุดตั้งต้นของการปฏิบัติ
ที่จะล้างอาสวกิเลสทั้งหลายได้ 
ถ้าปราศจากความรู้สึกตัว 
โอกาสยากมากที่จะสู้กิเลสได้ ก็หลงทั้งวัน 
มันก็กลายเป็นเครื่องมือของกิเลสทั้งวัน หลงตลอดเวลา 
โมหะเอาไปกินเอาไปครอบงำไว้ทั้งวัน ไม่เคยรู้สึกตัว 
พระพุทธเจ้าถึงบอกว่าท่านไม่เห็นธรรมะใดสำคัญเท่ากับความรู้สึกตัว 
ธรรมะที่เป็นไปเพื่อจะลดละกิเลส 
เพื่อจะพ้นจากอาสวะทั้งหลาย 
เพราะฉะนั้นความรู้สึกตัวเป็นสิ่งสำคัญที่สุด 

เพราะฉะนั้นเราทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง 
ทำไปด้วยความรู้สึกตัว 
ถ้าอานาปานสติหายใจออก รู้สึกตัว หายใจเข้า รู้สึกตัว 
ถ้าดูอิริยาบท 4 ยืน รู้สึกตัว นั่ง รู้สึกตัว เดิน รู้สึกตัว นอน รู้สึกตัว 
ทำสัมปชัญญบรรพ เคลื่อนไหว รู้สึก หยุดนิ่ง รู้สึก เน้นตรงที่รู้สึก 
แล้วการที่เรารู้สึกอยู่ในอารมณ์อันเดียวอย่างต่อเนื่อง 
สิ่งที่เกิดขึ้น นอกจากความรู้สึกตัวแล้ว 
สิ่งที่เกิดขึ้นคือความสงบ คือสมาธิ 
เพราะฉะนั้นถ้าหากเราทำกรรมฐานโดยเน้นที่ความรู้สึกตัว 
เราจะได้สมาธิชนิดที่ตั้งมั่น เป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
7 เมษายน  2567

สิ่งสำคัญที่สุดคือความรู้สึกตัว ::  หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 7 เม.ย. 2567

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง

ธรรมะคือความจริง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 มี.ค. 2567

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช

Related tracks