เราต้องฝึกให้ได้ใจที่เป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานตัวนี้ 
วิธีฝึกก็คือมีสติอีกล่ะ 
รู้ทันจิตที่มันไหลไปไหลมา 
ถ้ารู้ทันตัวนี้จิตมันจะนิ่งว่างขึ้นมา 
พอมีจิตว่างแล้วต่อไปมีความปรุงแต่งเล็กน้อยเกิดขึ้นมา 
เราจะเห็นได้ชัด แต่ถ้าจิตเราวุ่นวาย 
ความปรุงแต่งเกิดขึ้น เราไม่เห็นหรอก

ใจที่ว่างๆ สบายๆ รู้เนื้อรู้ตัวอยู่ 
ความปรุงแต่งเล็กๆ เกิดขึ้น 
เราก็จะเห็นแล้ว เราจะรู้ทัน ความปรุงแต่งเกิดขึ้น 
เรามีสติรู้ ไม่ไปยุ่งกับมัน 
มันจะตั้งอยู่แล้วมันก็จะดับไป 
เราจะเห็นความปรุงแต่งมันมาเรื่อยๆ เดี๋ยวก็ปรุงๆ 
แต่ความปรุงแต่งทั้งหลายเกิดแล้วดับทั้งสิ้น 
เวลาความปรุงแต่งเกิด 
เราก็แค่รู้แค่เห็น เราไม่ปรุงต่อ

ถ้าใจเราสบาย ใจเราเป็นธรรมชาติธรรมดา 
มันประภัสสร มันผ่องใส ธรรมดา ว่างๆ 
แล้วมีอะไรแปลกปลอมเข้ามา 
มีความปรุงแต่งเกิดขึ้น 
เราจะเห็นความปรุงแต่งได้ชัดเจน 
เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป 
แต่ว่าพอเห็นความปรุงแต่งแล้ว 
อย่าหลงไปปรุงแต่งต่อเท่านั้น ใจเราเป็นกลาง 
เราก็จะเห็นทุกสิ่งเกิดแล้วดับทั้งสิ้น 
แต่ถ้าเราปรุงต่อ มันจะวุ่นวาย ฟุ้งซ่าน ภาวนาไม่ได้จริง 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
4 พฤษภาคม 2568


เห็นความปรุงแต่งแล้วอย่าปรุงแต่งต่อ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 4 พ.ค. 2568

“แล้วท่านก็สอนสมุทัย เหตุให้เกิดความทุกข์ 
อย่างเรามีร่างกาย 
มีร่างกาย ร่างกายเรามีเหตุให้เกิด 
เรามีชนกกรรม คือกรรมที่ทำให้เกิด 
พอเราเกิดมามีอัตภาพของมนุษย์ 
มันก็มีของแถมติดมาด้วยกับความเกิด 
คือความแก่ ความเจ็บ ความตาย 
อันนี้หนีไม่รอด หนีไม่พ้น เกิดมาแล้ว 
ถ้าหากภาวนาถึงขีดสุด จนหมดเชื้อเกิดในใจ 
ไม่ต้องเกิดอีก ก็ไม่ต้องมีร่างกายให้มันมีทุกข์ซ้ำซาก

ในด้านจิตใจเราวิบากก็ส่งผลมา 
ให้เรากระทบอารมณ์ที่ดีบ้างไม่ดีบ้าง 
กุศลส่งผลมา เราก็กระทบอารมณ์ที่ดี มีความสุข
อกุศลให้ผล เราก็กระทบอารมณ์ไม่ดี ก็ได้ความทุกข์ 
แต่ตัวนี้ยังไม่ใช่ตัวสำคัญ 
ถ้ากรรมเก่าส่งผลมาให้เราเจอสถานการณ์อย่างนี้ 
แต่พระพุทธเจ้าสอนทางออกให้เรา ทำกรรมใหม่ 
ทำกรรมใหม่ที่ดี เราก็จะบรรเทาผลของความทุกข์ได้ 
ยิ่งถ้ากรรมใหม่ของเราดีถึงขีดสุด 
เราถึงที่สุดของทุกข์ บรรลุพระอรหันต์ 
ความทุกข์ในจิตใจจะไม่มีอีก 
ทำไมความทุกข์ในจิตใจไม่มี 
เพราะจิตนั้นพ้นจากความปรุงแต่งสิ้นเชิง 
ไม่มีอะไรเข้าไปปรุงแต่งจิตได้อีกแล้ว 
มันเป็นอิสระอย่างแท้จริง 
เข้าถึงภาวะที่สงบสุขอย่างแท้จริง“

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
5 กรกฎาคม 2568


วิธีเข้าถึงภาวะที่พ้นทุกข์  :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 5 ก.ค. 2568

"วิธีเจริญปัญญาก็คือเห็นธาตุเห็นขันธ์มันแยกออกไป 
แล้วก็เห็นแต่ละธาตุแต่ละขันธ์ล้วนแต่ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 

ตรงนี้สำคัญ จะบรรลุมรรคผลหรือเปล่าก็อยู่ตรงนี้ล่ะ 
ตรงที่เห็นสภาวธรรมทั้งหลาย 
ขันธ์มันแตกตัวออกมาเป็นสภาวะ สภาวธรรม 
เป็นรูปธรรม เป็นรูป เป็นเวทนาคือความรู้สึกสุขทุกข์ 
เป็นสัญญาความจำได้ความหมายรู้ 
เป็นสังขารความปรุงดีปรุงชั่ว  ปรุงไม่ดีไม่ชั่ว 
เป็นวิญญาณคือจิตที่เกิดดับทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ 
จิตเราไม่ได้มีดวงเดียว จิตเรามีนับไม่ถ้วน 
เกิดดับสืบเนื่องกันตลอดเวลา  
ถ้าเรายังเห็นจิตมีดวงเดียวอยู่แล้ววิ่งไปวิ่งมา 
อันนั้นยังเป็นมิจฉาทิฏฐิ เรียกเป็นสัสสตทิฏฐิ 
คิดว่าจิตนี้เที่ยงเป็นอมตะ 
เราต้องแยกขันธ์ให้ได้ 
แล้วเห็นขันธ์แต่ละขันธ์แสดงไตรลักษณ์ได้ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
10 ก.ค. 2568 (ช่วงบ่าย)


วิธีเจริญปัญญา : หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 10 ก.ค. 2568 (ช่วงบ่าย)

"ทำผิดทำถูกแล้วไปส่งการบ้าน 
ตรวจสอบด้วยตัวเองก่อน 
ไม่มั่นใจไม่แน่ใจ ค่อยไปถามครูบาอาจารย์ 
ไม่ได้ถามทุกวันถามทุกเรื่อง 
ถามทุกวันถามทุกเรื่องไม่พัฒนาหรอก ฟุ้งซ่าน 
ฉะนั้นธรรมะใช้โยนิโสมนสิการให้มาก 
พิจารณาตัวเองให้มาก 
สิ่งที่เราทำอยู่หรือผลที่เราทำอยู่ 
สอดคล้องกับคำสอนของพระพุทธเจ้าของครูบาอาจารย์ไหม 
อย่างที่หลวงพ่อไปถามหลวงตามหาบัว 
เพราะหลวงพ่อสังเกตุเราต้องทำผิด 
ทำไมจิตเราว่างสว่าง 
ไม่มีกิเลสมีแต่ความสุข ก็เฉลียวใจ 
พระพุทธเจ้าบอกว่าจิตไม่เที่ยง ทำไมจิตเราเที่ยง 
ท่านว่าจิตเป็นทุกข์ ทำไมจิตเรามีแต่ความสุข 
ท่านว่าจิตเป็นอนัตตา บังคับไม่ได้ 
ทำไมเราบังคับได้ สังเกตอย่างนี้

เพราะฉะนั้นเวลาเราภาวนา 
ตรวจสอบการปฏิบัติของเราเอง ให้สม่ำเสมอ 
ตรวจเป็นระยะๆ ไม่ต้องตรวจตลอดเวลา 
ตรวจตลอดเวลาเดี๋ยวฟุ้งซ่าน ไม่ได้ปฏิบัติ"

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
11 กรกฎาคม 2568 

ครูบาอาจารย์สอนแล้วเรามีหน้าที่ทำ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 11 ก.ค. 2568

250809B-1 สิ้นหลงสังขาร สิ้นยึดถือผู้รู้

250816B-1 ไม่มีสังขารใดที่เป็นเราเป็นของเรา

"พอเราก้าวมาถึงจุดที่เราอ่านจิตตัวเองดูจิตตัวเองออกแล้ว 
อย่าไปประคอง อย่าไปรักษาให้นิ่ง 
ให้ทำงานไปตามธรรมชาติ 
มีตาก็ดู มีหูก็ฟัง มีใจก็คิด 
แต่เมื่อตาเห็นรูปเกิดความเปลี่ยนแปลงที่จิต รู้ทัน 
หูได้ยินเสียงเกิดความเปลี่ยนแปลงที่จิต รู้ทัน 
จมูกได้กลิ่นลิ้นกระทบรส กายกระทบสัมผัส 
ใจกระทบความคิด เกิดความเปลี่ยนแปลงที่จิตก็รู้ทัน 
ฝึกเรื่อยๆ ไป 
แล้ววันหนึ่งเราจะเห็นตัวจิตเองก็ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
เราสั่งให้เป็นอย่างนี้ก็ไม่ได้ 
ห้ามไม่ให้เป็นอย่างนี้ก็ไม่ได้" 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
27 สิงหาคม 2568

ตัวจิตเองก็ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 27 ส.ค. 2568

"คนซึ่งภาวนาที่หลวงพ่อว่าดีแล้วล่ะ จิตตื่นขึ้นมา ขันธ์แยกอะไร 
สิ่งที่ต้องระวังต่อไปคือความจงใจ 
พอหลวงพ่อบอกอย่างนี้ถูก มันจงใจทำให้ถูกอีกแล้ว 
ที่ถูกไม่ได้จงใจ ทำไปตามขั้นตามตอน 
มีสติรู้สึกกายรู้สึกใจไป จิตก็ถูกของมันเอง 
พอได้ยินหลวงพ่อบอกอย่างนี้ดีอย่างนี้ถูก คราวนี้โลภแล้ว 
มีความโลภเกิดขึ้น มีเจตนาที่จะทำ 
ทำอย่างไหน นึก ทำอย่างไรดีที่ทำแล้วหลวงพ่อว่าดี 
ตรงนี้เป็นกับดักอันสำคัญ 
คนซึ่งภาวนาเข้าหลักเข้าเกณฑ์แล้วไปติดกับตัวที่อยากดี 
พออยากดีก็เกิดเจตนา ตัวเจตนาที่จะทำให้ดี 
ในหัวจะมีคำว่าทำขึ้นมาแล้ว ลืมคำว่ารู้ 
ที่เราดีขึ้นมาได้เพราะเรารู้ 
หายใจออกก็รู้ หายใจเข้าก็รู้ 
ยืนก็รู้ เดินก็รู้ นั่งก็รู้ นอนก็รู้ คู้ก็รู้ เหยียดก็รู้ 
เคลื่อนไหวก็รู้ หยุดนิ่งก็รู้ สุขก็รู้ดี ทุกข์ก็รู้ ดีก็รู้ ชั่วก็รู้ 
เราได้ดีขึ้นมาก็เพราะคำว่ารู้ 
พอเราโลภ อยากดีมากๆ 
อยากดีไปเรื่อยๆ อยากดียิ่งขึ้น มีความโลภเกิดขึ้น 
ก็เกิดความจงใจที่จะทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งเกินจากการรู้ 
ตัวเจตนา ตัวจงใจ เรียกตัวสังขารๆ 
อวิชชา ปัจจยา สังขารา สังขารตัวนี้ตัวเจตนานั่นล่ะ 
เจตนาที่ดีเกิดขึ้น จิตก็ดิ้นรนปรุงแต่ง 
สร้างภพ สร้างชาติ สร้างทุกข์ขึ้นมาอีก 
ที่เคยดีอยู่ก็เสื่อมไป ทำไมเสื่อม 
เพราะทิ้งการรู้สภาวะ หันไปคิดแต่ว่าจะทำอย่างไรๆ 
กิริยาเปลี่ยนจากรู้มาเป็นทำ ทำไม่ได้หรอก 
เพราะทุกอย่างในขันธ์ 5 เรา กระทั่งจิตใจของเรา 
ทำอะไรมันไม่ได้ มันเป็นอนัตตา 
ถ้าทำเหตุของมันให้ถูก 
มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริงด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
รู้ไปเรื่อยๆ เดี๋ยวมันก็ดีเอง" 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
3 สิงหาคม 2568

ความอยากดีคือกับดักสำคัญ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 3 ส.ค. 2568

250821A-3 รู้ผู้รู้

"ในพระสูตรมหาสติปัฏฐานสูตรหรือสติปัฏฐานสูตรอื่นๆ รู้สึก 
ท่านไม่มีคำว่าบังคับเลย 
'ภิกษุทั้งหลายหายใจออกยาวก็รู้หายใจเข้ายาวก็รู้ 
ภิกษุทั้งหลายยืนอยู่ก็รู้ เดินอยู่ก็รู้ นั่งอยู่ก็รู้ นอนอยู่ก็รู้ 
ภิกษุทั้งหลายเคลื่อนไหวก็รู้ หยุดนิ่งก็รู้ 
คู้แขนเข้ามาก็รู้ เหยียดออกไปก็รู้' 
รู้ไปตามธรรมชาติ 
ถ้ารู้ตามธรรมชาติแล้ว ใจมันเบา 
แต่ส่วนใหญ่ทำไม่ได้หรอก 
หัดใหม่ๆ บอกว่าคู้แขนก็รู้ใจมันจะแน่น 
คลายออกก็รู้ จะมีน้ำหนักขึ้นมา 
ลองสังเกตเวลาเราเคลื่อนไหวตามธรรมชาติไม่มีน้ำหนัก 
พอเราจงใจเมื่อไรมีน้ำหนัก 
สังเกตตัวนี้แล้วเราจะ โอ้ 
จิตที่ธรรมดาเป็นอย่างนี้เอง 
พอเราได้จิตที่ธรรมดาแล้ว
ต่อไปเวลาจิตไม่ธรรมดาเราจะรู้"

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
29 สิงหาคม 2568

รู้ไปตามธรรมชาติ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 29 ส.ค. 2568

Chanting for inner peace

006 สังฆาภิถุติง

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง