Nasr Razazi - Balanja / ناسر رەزازی - بەلەنجە

Naser Razazi هه‌ڵبژارده‌ی خۆش

ئه‌م ماله هه‌ژاریمه به سه‌رما نه‌روخێنی نه‌تۆری
سه‌ر له خۆم و له ماڵ و مناڵم نه‌شێوێنی نه‌تۆری
ئه‌م ماڵه به‌بۆنه‌ی تۆ وه به‌رپایه ئه‌زیـزم
 لانه‌ێکی فه‌قیرانه‌یه بۆمی نـه‌ڕمێنی نه‌توری
نه‌تۆری

نــه‌تــۆری کــچــه نــه‌تــۆری
وه‌ڵا نیه‌سم تاقه‌ت دووری

تـۆبڵێ شاخی مار شیری مه‌لیـچک بۆت ئه‌سێنم نه‌تۆری
تۆ گیانو بوێ هه‌ر به خودا بۆت ده‌ر ئه‌هێنم نه‌تۆری
به‌و شه‌رته که دیسان وه‌کو جاران تۆ له لام بی ئه‌زیزم
ئاوازی هه‌زار بولبولی شه‌یدات بۆ ئه‌خوێنم نه‌تۆری
نه تۆری

نــه‌تــۆری کــچــه نــه‌تــۆری
وه‌ڵا نیه‌سم تاقه‌ت دووری
 
به‌ینی من و تۆ حه‌یفه که‌تێکی بشکێنن نه‌تۆری
مه‌روانه که دڵ ئێمه له یه‌کتر بڕه وێنێن نه‌تۆری
گوێمه‌گره له تانه و ته‌شه‌ری خێلی به خێڵان ئه‌زیزم
رۆژێک نیه سه‌د لانه له سه‌د لا نه‌شێوێنن نه‌تۆری

نــه‌تــۆری کــچــه نــه‌تــۆری
وه‌ڵا نیه‌سم تاقه‌ت دووری


کامکارها ، عباس کمندی ، نه‌توری

Hassan Zirak-Howri Lar ||| هوری لار - حسن زیرک

استاد حسن زیرک در ۸ آذر ۱۳۰۰ (۲۹/۱۱/۱۹۲۱ میلادی) در محلهٔ قلعهٔ سردار شهر بوکان آذربایجان غربی در ایران به دنیا آمد. در پنج‌سالگی پدرش درگذشت و زندگی را در رنج گذراند. چندی در شهرهای ایران و عراق سپری کرد. یکی از شهرهایی که در آن مدت زیادی اقامت داشت، کرمانشاه بود. همکاری او در این شهر با هنرمندان برجستهٔ کرمانشاهی همچون مجتبی میرزاده، محمد عبدالصمدی، اکبر ایزدی، و بهمن پولکی سبب خلق آثار زیبایی شد (که برجسته‌ترین کارهای وی می‌باشد).
وقتی در عراق بود، در مسافرخانهٔ «فندق شمال» به شاگردی پرداخت. روزی هنگام نظافت، که مشغول زمزمهٔ یکی از ترانه‌هایش بود، مسافری به نام جلال طالبانی (رهبر اتحادیهٔ میهنی کوردستان عراق)، که در آنجا اقامت داشت، با شنیدن صدای حسن زیرک، او را به رادیو بغداد برد و زیرک در آنجا مشغول به کار می‌شود. مدتی در بخش کوردی رادیو بغداد همکاری کرد. از سال ۱۳۳۷، که بخش کوردی رادیو ایران در تهران گشایش یافت، همکاری خود را با این مرکز آغاز کرد. آثاری که حسن زیرک در رادیو تهران به ضبط رساند، اغلب با ساز استادانی همچون حسین یاحقی، حسن کسایی، جلیل شهناز، جهانگیر ملک، احمد عبادی، و با سرپرستی مشیر همایون شهردار همراه بود.

حسن زیرک گرچه به خاطر شرایط سخت زندگی از تحصیل بی‌بهره ماند، اما استعداد کم‌نظیری در سرودن شعر و آهنگسازی کردی داشت. این استعداد به همراه صدای منحصربه‌فرد، سبب شد که ترانه‌هایش در سرتاسر کوردستان محبوبیت یابد. صدای او همچنان در مناطق کوردنشین و در کوچه و خیابان و از خانه‌ها و مغازه‌ها به گوش می‌رسد.
حسن زیرک با خانم میدیا زندی، گویندهٔ بخش کوردی رادیو تهران، ازدواج کرد که حاصل آن ازدواج دو دختر به نام‌های مهتاب (آرزو) و مهناز (ساکار) بود. او چند ترانه نیز برای فرزندانش اجرا کرده‌است. حسن زیرک، نه در ایران و نه در عراق روی خوشی و راحتی و آزادی را ندید. رفتار دولت وقت ایران با حسن زیرک او را دچار مشکلات فراوانی کرد، به‌ویژه وقتی که دکتر شیخ عابد سراج‌الدینی، رئیس وقت برنامه‌های کردی رادیو تهران بود، به او اجازهٔ کار نداد و این کار سراج‌الدین چنان تأثیر منفیی بر دل لطیف حسن گذاشت که دیگر به رادیو برنگشت و با دلی شکسته باروبنهٔ خود را به سوی بغداد پیچید. در آنجا نیز او را دچار مشکل کردند. او را گرفتند و روانهٔ زندان کردند؛ در آنجا زیرک را به پنکهٔ سقفی بستند و شکنجه کردند. پس از رهایی از بغداد مجدداً به تهران برگشت؛ در تهران نیز ساواک او را گرفت و شکنجه داد که جریان شکنجه‌اش در ساواک را خودش در نوار گفته و با صدای او هنوز به یادگار مانده‌است. در سال‌های ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۳ در کرمانشاه بود و با رادیو کرمانشاه همکاری داشت.

سال‌های پایانی زندگی حسن زیرک در تلخی و ناکامی گذشت و چندان به آوازخوانی نمی‌پرداخت. در منطقهٔ بوکان قهوه‌خانه‌ای دایر کرد و در میان مردمی که دوستشان می‏داشت و دوستش داشتند، آخرین نفس‌هایش را در رنج و بیماری کشید.استادحسن زیرک درهفتم مردادماه سال ۱۳۵۱، برابر با ۳۰/۷/۱۹۷۲در سن ۵۰ سالگی در بیمارستان بوکان به علت بیماری از بین رفتن کبد و ناراحتی‌های معده درگذشت و در دامنهٔ کوه نالشکینه به خاک سپرده شد.علت مرگ حسن زیرک ازبین رفتن کبد باخوردن براده آهن ومشروب بود،مردم میگن ماملی توی غذای حسن زیرک براده آهن ریخته وحسن زیرک براده آهن راخورده این براده آهن جگر حسن زیرک را از بین برده است. درهنگام مرگ استادحسن زیرک،رادیولندن ازبزرگواری اویادمی کندو می گوید:

یگانه هنرمند مردم کورد دربیمارستان بوکان درگذشت

Hassan Zirak - Lem Ziz Bue - حسن زیرک - لێم زیز بووە

له یاره وه له شۆخ و شه نگی پاره وه
له ڕازی پڕ نیانی یا
له گه ل شنه ی به یانی یا
په یام له یاری جوانه وه گه یشته لام
به رامه كه ی گوڵاوی باخی نامه كه ی
كه ئاوی زینده گانی یه
شه رابی كامه رانی یه
گوڵی هیوای ژیانه وه گوڵی هیوام
چ نامه یێ چ په نجه یێ چ خامه یێ
ئه وه نده دڵ ئه كاته وه 
خه فه ت له بیر ئه باته وه 
ئه خاته ناخی گیانه وه
ته زووی به تام....

له یاره وه -مرضیه فریقی

مرضیه فریقی

حسن زيرك - قةد له دونيا

این آهنگ کردی واقعا محشره، کردی درست بلد نیستم ولی واقعا خیلی شگفت انگیز و با احساس می‌خونه.
ممنون از راشد و مسعود بابت ترجمه کردی.

متن شعر:
بیستومه شیرینیت ا خوره / له سر دلم بو با گره

اهی من بد کارمان بمره / ای وی وی وی بارانه
(آرزوم اینه بدخواهمون بمیره - وای بارانه)
و قومری سر بالم شینه / ده‌چریکینم به هاوینه
(مثل قمری روی بالم آبی و سبزه - )
اسمران خونیان شیرینه / ای وی وی وی بارانه
بیستومه ده لن توراوی / به بژند وینه لولاوی
بد کارمان ره‌ش بیت هه ناوی / ای وی وی وی بارانه
و قومری سر بالم شینه / دشتی کونم به هاوینه
اسمران خونیان شیرینه / ای وی وی وی بارانه
تنیا گوله کم صحرای ژینم / ده مه وه تاویگ بد بینم 
جا در چیت گیانی شیرینم / ای وی وی وی بارانه
و قومری سر بالم شینه / دشتی کونم به هاوینه
اسمران خونیان شیرینه / ای وی وی وی بارانه
تنیا گوله کی له بوکانی / شوخو شه نگو مهربانی
ماشا الله شیرین زبانی / ای وی وی وی بارانه

باوانَه کی باوانِم - حسن زیرک

Mohammad Pourtahmasbi