مقام گرایلی یکی از مقام های موسیقی در موسیقی شمال خراسان موسوم به موسیقی کرمانجی است
مقام گرایلی- گریه لیلی- شرح مویه هایی است که نوعروس بر پیکر غرقه در خون نو داماد رشیدش سر می دهد.
سالها پیش از این، رسم بوده که دامادها روز پیش از مجلس دامادی شان، تفنگ شان را بر می داشته اند و به کوه و کمر می زده اند تا شکاری بیاندازند و میهمان های مجلس شان را با گوشت شکار میزبانی کنند. رقابتی بوده برای اثبات شجاعت. جوانی از جوان های کرمانج، روز پیش از عروسی به نوعروسش قول می دهد که چنان شکار در خوری بیاورد تا زبانزد همه ایلات بشود.
جوان به کوه می زند همه روز را می گردد اما دریغ از یک شکار؛ تا آنکه ناگهان پلنگی به اوحمله می کند و نوداماد با شجاعت با پلنگ گلاویز می شود و با رشادت آن را از پا در می آورد.
جوان، خسته از نبرد با حیوان وحشی و ناامید از به دست آوردن شکار، تصمیم می گیرد شب را در کوه بماند تا شاید فردا قولش را به نوعروسش برآورده کند. شب اما برای درامان ماندن از سرما، پلنگ را پوست می کند و به درون پوست می خزد تا شب را به صبح برساند.
اما بشنوید از ایل و قبیله جوان نوداماد که همه روز را منتظر می مانند که جوان از شکار برگردد. شب هنگام وقتی خبری نمی شود، نگران به همراه نوعروس به کوه می زنند تا بلکه خبری بیابند از جوان.
می گردند و می گردند تا آن که از دور، در پناه سنگی، پلنگی را می بینند که خوابیده است و تفنگ جوان را می بینند که همان گوشه افتاده، یقین می کنند که نوداماد طعمه پلنگ شده. جوانان غیور ایل به همراه نوعروس به خیال انتقام از پلنگ، حیوان را به تیر می بنند اما وقتی نزدیکتر می آیند نوداماد را در خون خود غرقه می بینند.

مقام گِرایلی .دوتار نوازی استاد محمدحسین یگانه

sema