One hour with Radio Irava in Farsi and Eng.
Guest: Mrs. Gissoo Shakeri Poet, Singer and Activist
Topic: "Solidarity Charter" Mahsa!; The connection between reaction and colonialism.

YouTube: http://tinyurl.com/yasduck2
Twitter: http://twitter.com/Radioirava
Facebook: http://tinyurl.com/ybazofo5
Instagram: https://tinyurl.com/y4cn93b6
Website: www.radioirava.com

Radio Irava April 30, 2023 Ba G. Shakeri

▨ نام شعر: تلخ
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد شاملو
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
پای آبله ز راه بیابان رسیده‌ام
بشمرده دانه‌دانه کلوخ خراب او
برده به سر به بیخ گیاهان وآب تلخ

در بر رخم مبند که غم بسته بر درم
دل‌خسته‌ام به زحمت شب زنده داریم 
ویرانه‌ام زهیبت آباد خواب تلخ

عیبم مبین که زشت و نکو دیده‌ام بسی
دیده گناه کردن شیرین دیگران
وز بی‌گناه دل‌شدگانی ثواب تلخ

در موسمی که خستگی‌ام می‌برد ز جای
با من بدار حوصله، بگشای در ز حرف
اما در آن نه ذره عتاب و خطاب تلخ

چون این شنید بر سر بالین من گریست
گفتا: «کنون چه چاره؟» بگفتم «اگر رسد
با روزگار هجر و صبوری، شراب تلخ»
▨
نیما یوشیج - آبان ماه ۱۳۲۷
ـــــــــــــــــــــــــ
نشانه‌گذاری در شعر نیما یوشیج همیشه مجادله‌برانگیز بوده است. نشانه‌گذاری و متن شعر که در بالا آمده، بر اساس کتاب ِ مجموعه اشعار نیما یوشیج، انتشارات زرین، چاپ اول انجام گرفته است.

نیما یوشیج | تلخ

▨ نام شعر: جاده خاموش است
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد کیایی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــ
جاده خاموش ست، از هر گوشه‌ی شب هست در جنگل.
تیرگی (صبح از پی‌اش تازان)
رخنه‌یی بی‌هوده می‌جوید
یک نفر پوشیده در کنجی
با رفیقش قصه‌ی پوشیده می‌گوید

بر در شهر آمد آخر کاروان ما زه راه دور -می گوید-
با لقای کاروان ما، (چنان کآرایش پاکیزه‌اش هر لحظه می‌آراست).
مردمان شهر را فریاد برمی‌خاست
آن‌که او این قصه‌اش در گوش، اما
خاسته افسرده‌وار از جا
شهر را نام و نشان هر لحظه می‌جوید.
و به او افسرده می‌گوید:
مثل این که سال‌ها بودم در آن شهر نهان مأوا»
مثل این‌که یک زمان در کوچه‌یی از کوچه‌های او
داشتم یاری موافق شاد بودم با لقای او«.

جاده خاموش‌ست اما هم‌چنان شب هست در جنگل
تیرگی (صبح از پی‌اش تازان)
رخنه می‌جوید
یک نفر پوشیده بنشسته
با رفیقش قصه‌ی پوشیده می‌گوید.
▨ 
نیما یوشیج
هفتم اسفند ماه ۱۳۲۸

نیما یوشیج | جاده خاموش است | صدای احمد کیایی

▨ نام شعر: وای بر من
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد کیایی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــ
کشتگاهم خشک ماند و یک‌سره تدبیرها
گشت بی‌سود و ثمر
تنگنای خانه‌ام را یافت دشمن با نگاه حلیه‌اندوزش
وای بر من! می‌کند آماده بهر سینه‌ی من تیرهایی
که به زهر کینه آلوده ست.

پس به جاده‌های خونین کلّه‌های مردگان را
به غبار قبرهای کهنه‌اندوده
از پس دیوار من بر خاک می‌چیند
وز پی آزارِ دل‌آزردگان
در میان کله‌های چیده بنشیند
سرگذشت زجر را خواند.

وای بر من!
در شبی تاریک از اینسان
بر سر این کلّه‌ها جنبان
چه کسی آیا ندانسته گذارد پا؟
از تکان کله‌ها آیا سکوت این شب سنگین
-کاندر آن هر لحظه مطرودی فسون تازه می بافد-
کی که بشکافد؟
یک ستاره از فساد خاک وارسته
روشنایی کی دهد آیا
این شب تاریک دل را؟
عابرین! ای عابرین!
بگذرید از راه من بی هیچ گونه فکر
دشمن من می‌رسد، می‌کوبدم بر در
خواهدم پرسید نام و هر نشان دیگر.
وای بر من!
به کجای این شب تیره بیاویزم قبای ژنده‌ی خود را
تا کشم از سینه‌ی پر درد خود بیرون
تیرهای زهر را دلخون؟
وای بر من!
▨ 
نیما یوشیج
بیست و چهارم بهمن ماه ۱۳۱۸

نیما یوشیج | وای بر من | صدای احمد کیایی

▨ نام شعر: یاد
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد کیایی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــ
یادم از روزی سیه می‌آید و جای نموری
در میانِ جنگلِ بسیار دوری.
آخرِ فصلِ زمستان بود و یک‌سر هر کجا در زیر باران.
مثل این که هر چه کِز کرده به جایی،
بر نمی‌آید صدایی.
صف بیاراییده از هر سو تمشک تیغ‌دار و دور کرده
جای دنجی را.
یاد آن روز صفابخشان!
مثل اینکه کنده بودندم تن از هر چیز
می شدم از روی این بامِ سیه
سوی آن خلوت گل‌آویز،
تا گذارم گوشه‌ای از قلب خود را اندر آن‌جا
تا از آن جا گوشه‌ای از دل‌ربای خلوت غم‌ناک روزی را
آورم با خود.

آه! می‌گویند چون بگذشت روزی
بگذرد هر چیز با آن روز.
باز می‌گویند خوابی هست کار زندگانی
زان نباید یاد کردن
خاطرِ خود را
بی‌سبب ناشاد کردن.
بر خلافِ یاوه‌ی مردم
پیشِ چشمِ من ولیکن
نگذرد چیزی بدون سوز
می‌کشم تصویر آن را
یاد من می‌آید از آن روز!
▨ 
نیما یوشیج
بهمن ۱۳۲۰

نیما یوشیج | یاد | صدای احمد کیایی

▨ نام شعر: شکسته‌پر
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد کیایی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــ
نزدیک شد رسیدن مرغِ شکسته‌پر
هی پهن می‌کند پَر و هی می‌زند به در
زین حبس‌گاه سر
آواز می‌دهد به همه خفتگان ما
در کارگاهِ روشنِ فکرِ جوانِ ما
بیدار می‌کند همه شورِ نهان ما.

بر بام این سرای که کردش ستم نگون
استاده است هم‌چو یکی گوی واژگون
می‌کاودش دو چشم
تا چهره‌های مرگ‌نما را کند جدا
از چهره‌های خشم
تا فکرهای گمشدگان را
که کارشان همیشه ویرانه کردن است
و آثار این خرابی‌شان هر دم به گردن است
از فکرهای دیگر یک سوی تر کند.
تا نیم مردگان را
کافسرده شوقشان، هم از او با خبر شوند
اول به رنگ‌های دگر روی می‌کند
تردید می‌فزاید
در ساحتِ غبارِ پر از شکلِ جانور.
تصویر آتشی بنماید
با سوزشی دگر.

می‌سوزد آن‌چه بینی
وز خشم، چیزهای سیه می‌کند سفید
آن‌گاه می‌نماید از این سقفِ تیره سر
یعنی دمید از پس شام سیه سحر
نزدیک شد رسیدن مرغ شکسته پر.
▨ 
نیما یوشیج
دی ماه ۱۳۱۹

نیما یوشیج | شکسته پر | صدای احمد کیایی

▨ نام شعر: مادری و پسری
▨ شاعر: نیما یوشیج
▨ با صدای: احمد کیایی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــ
در دل کومهٔ خاموش فقیر
خبری نیست، ولی هست خبر
دور از هرکسی آن جا، شب او
می‌کند قصه ز شب‌های دگر.
کوره می‌سوزد و هر شعله به رقص
دم‌به‌دم می‌بردش بند از بند
این سکونت که در آن جاست به پا
با سکوت شب دارد پیوند.
اندر آن خلوت‌جا، پنداری
می‌رسد هر دمی از راه کسی
لیک نیست، امیدی ست کزآن
می‌رود، بازمی‌آید نفسی.
مثل این است دراین کومهٔ خرد
بس کسان دست به گردن مرُدند
وین زمان یک پسرک با مادر
زآن ِاین کومهٔ تنگ و خردند.
فقر از هر چه که در بارش بود
داد آشفته در این گوشه تکان
مادری و پسری را بنهاد
پی نان خوردنی، امّا کو نان؟!
قصه می گوید مادر ز پدر
یعنی از شوی که نیست
می‌خورد از تن او فقر و رخان
زرد از او می‌شود، این است خبر
در دل کومهٔ ویران پی زیست.
روزها رفته که او نامده است
گرچه او رفت که باز آید زود
کس نمی‌داند اکنون به کجاست
روی این جادهٔ چون خاکستر.
زیر این ابر کبود
کس ندارد خبر از هیچ‌کسی
شب دراز است و بیابان تاریک
پیش دیوار یکی قلعه‌خراب.
ماه سرد و غمگین.
خرد می‌گردد در نقشهٔ آب
زیر چند اسپیدار
شکل‌ها می‌گذرند
مثل این ست که چشمانی باز
سویشان می‌نگرند.
پسر آماده هراسیدن را
بدن نرمش در ژنده خموش
گوش بسته است به حرف مادر
موی او ریخته ژولیده به گوش.
هست بر جای هنوز
زیر چشمان درشت وی و بر روی نزار
دانه اشکش کافتاده فرود
دانه لعلی یعنی
که می‌ارزد به هزار و دو هزار.
به هزار آن همه بی‌درد کسان
به هزار آن همه آدم به دروغ
در دل مردم از آن بی‌هنران
نه امیدی نه نشاطی نه فروغ.
می‌زند دور نگاه پسرک
می‌کند حرفش از حرف دگر
نگذرانیده سه پاییز هنوز
خواهش لقمهٔ نانی کرده
دِلکشَ خون و همه خون به جگر.
تا بیآرامد طفلکَ معصوم
می‌فریبد پسرش را مادر
می‌نماید پدرش را در راه
«آی! آمد پدرش،
نان او زیر بغل
از برای پسرش»
همه سر چشم شده‌ست و همه تن
ز اسم نان از لب مادر پسرک
پای تا سر شده مادر افسون
به پسر تا بنماید پدرک.
زین سبب آنچه که می‌گوید و داده‌ست به او عقل معاش
همه حرفی ست دروغ !
لیک در زندگی تیره شده
در نمی‌گیرد از این حرف فروغ.
حرفی این گونه برای فرزند
هم‌چو زهر است به کام مادر
رنج می‌آورد این رنجش خشم
چون پشیمان شده‌ای از گنهی
اشک پر می‌کندش حلقهٔ چشم.
با چه سیما معصوم
با چه حالت غمناک
پسرک باز بر او دارد گوش
او نمی‌داند مادر به نهان
می‌زداید اشکش را
که به دل دارد رنجی خاموش
او نمی داند از خواهش نان
اشکشان نیست به چشم
بچه‌های دگران.
او نمی‌داند از این خانه به در خندانند
پسران با پدران.
پیش چشم‌تر او نقشهٔ نانی که از او می‌طلبند
نقشهٔ زندگی این دنیاست
چو به لب می‌مکد او آب دهان
نان دل‌افسرده‌کنانش معناست.
می‌کشد آه چو تیر از ره زخم
می‌رود با نگه خود سوی نان
آنچه می‌بیند گر هست ار نیست
روی نان می‌باشد، روی نان.
هر چه شکلی شده تا بنماید
پدری نان در دست
به خیالش به ره پلّه‌خراب
پدرش آمده است، استاده‌ست.
لیک براین ره ویرانه به جا
کیست کاو می‌رسد از ره، چه کسی ست؟
زین بیابان که مزار من و توست
سال‌ها هست که بانگ جرسی‌ست.
از درون سوی سرا
سایهٔ مرگ فقط می‌گذرد
فقر می‌خواند آوای فنا
می‌سراید غم، آهنگ شکست.
از برون سوی، نه پُر ز آن‌ها دور
سایه گسترده بیدی به چمن
می دَوَد جوی خموش
مه تهی می‌کند از خنده دهن.
تا پر از خنده بنوشید شما
دست در دست کسی کان دانید
خوش و خوشحال بنوشید شما
غزلی را شنوید
وصف خالی و لبی
بی خیال ازهمه هست، از همه نیست
بگذرانید شبی
همچنان مرده که نیست
خبریش از زنده.
ای سراب باطل
ای امّید نه کسی را محرم
همچو بر آب حباب
که نپاید یک دم
روزها ابر بر این کشت گذشت.
روی این درّه براین دامنه بر این منظر
از پس خنده‌ی یک برق سمج
شد تن کشت به جان سوخته‌تر.
دم ابری چرکین
چرک‌تر از دلتان
چون دمل باز شد و گشت تهی
جز به دلتنگی لیکن نفزود
وز برای آنان
زندگی بود بدین گونه که بود.
کو پدر؟ کو پدرش؟ آن که ز ره می‌رسد او افسونی‌ست.
از پی آن که سخن ساز دهید
دلگشا مضمونی ست.
زن به دل خسته صدا بگرفته
می‌رود هر نگهش، می‌آید
گوئیا داده به خود نیز فریب
چشم او می‌پاید
آری این ست که او
نه به خود دست به جا می‌ساید
زیر انگشتش زرد و لاغر
جان گرفته به تکاپوی خیال
هر خیالی که نماید منظر.
چون نمی بیند چیزی به سرِ جای و درست
سوی خود آمده باز
باز می گوید آن حرف نخست:
« آی آمد پدرش !
همهٔ جانش شتاب
به هوای پسرش »
پسرک باز پی نان و پی دیدن روی پدرش
رفته او را نگه از راه نگاه مادر
هر زمان چشم بر او می دوزد
در دل کوره همان‌گونه که بود
هیمه‌ای چند به هم آمده جمع
پک‌وپک می‌سوزد
می رود دودش بالا، سوی بام.
▨
نیما یوشیج
پنجم اردیبهشت ماه ۱۳۲۳

نیما یوشیج | مادری و پسری | صدای احمد کیایی

www.radioirava.com
کجای این دل خونین را
و کجای دل سرخ تاریخ را بشکافم
که گلوی تابستان را
به درد می فشارد
غیض بغضی
که در سینه سار خاوران جاریست
زندانی سیاسی، ارژنگ داوودی


در بخش پلی‌لیست‌ها می‌توانید شعرها را به تفکیک شاعر ببینید.
ــــــــــــ
پالایش و تنظیم شعرهای قدیمی، زمان‌بر و‌ طاقت‌فرساست. اگر از شعرها در پروژه‌ای استفاده می‌کنید، پیشاپیش از اینکه منبع آن را ذکر می‌کنید سپاسگزارم.
ــــــــــــــــ
پروژه‌ی «با صدای شاعر» در پلتفرم‌‌های زیر هم فعال است؛
▨ تلگرام
▨ اسپاتیفای
▨ اپل پادکست
▨ کست باکس
▨ شنوتو

New tracks tagged #Nima Youshij