▨ نام شعر: که مرا لمس نمی‌کنند
▨ شاعر: رضا براهنی
▨ با صدای: شاعر
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــ
که من کوتاه‌تر از آنم که قدم به ارتفاعات ِ پنهان ِ کف ِ پاهای ِ تو برسد
تو انگشتانی داری به آن بلندی که مرا لمس نمی‌کنند
که من کوتاه‌تر از آنم که قدم به ارتفاعات ِ پنهان ِ کف ِ پاهای ِ تو برسد
و تو بلندتر از آنی که از وزیدن نسیم عاطفه‌ای مدد بگیری که هیچ عاطفه‌ای بدان بلندا نمی‌رسد
ببین مرا ببین که در سراسر عمرم گیاه‌خواره‌ بوده‌ام انگار
اما اما میان تخته‌سنگ‌های بی‌اعتناییِ جهان پیوسته زیسته‌ام
و حال نمی‌دانم چگونه پاسخ آن چشم‌های رنگین را بگویم
که از هزار پرسش پیوسته و پیچاپیچ آکنده‌اند
که سراسرِ جهانِ پس از عمرم را تاریک ِتاریک خواهند یافت اگر نظر به جایی دیگر کنی
اگر نظر به جایی دیگر کنی می‌بینی که پیش روی من همه جا شب است
که ظلمت از این کوه و دشت می‌بارد
که قله‌های جهان همگی به حال ریختنند روی شانه و سر من
و خواب‌هایم طبیعت فرار خویش را از دست داده‌اند چپیده‌اند درونم

رضا براهنی | که مرا لمس نمی‌کنند

▨ نام شعر: ماه (از کتاب خطاب به پروانه‌ها)
▨ شاعر:رضا براهنی
▨ با صدای: شاعر
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــ
تقدیم نامه‌ی شاعر: به محمد نوری و آواز نیمایی‌اش
_________________________
شیدایی خجسته که از من ربوده شد
- با مکرهای شعبده باز سپیده‌ای که دروغین بود-
پیغمبری شدم که خدایش او را از خویش رانده بود
مسدود مانده راه زبان نبوتش
من آن جهنمم که شما رنج‌هاش را       در خواب‌هایتان تکرار می‌کنید
خورشید، هیمه‌ای است مدور که در من است
یک سوزش مکرر پنهانی       همواره با من است
و چشم‌های من، خاکستری‌ست که از عمق‌های آن
ققنوس‌های رنج جهان می‌زایند
تنهایَم
از آن زمان که      شیدایی خجسته‌ام از من ربوده شد


اینک منم
مردی که در صحاری عالم     گم شد
مردی که بر بنادر میثاق و آشتی      بیگانه ماند
مغروق آب‌های هزاران خلیج دور
پیغمبری که خواب ندارد

چون شانه‌های شاد بلندش     تعطیل شد      تعطیل شد       زیبایی جهان
آن بغبغوی داغ در ایوان عاشقان
آن چشمه‌سار پچپچه کارام می‌خلید    در صبحدم     در گوش هوش     تعطیل شد
سودای نرم زخمه به تار بزرگوار     در شامگاه      تعطیل شد
تاریکی جهان حق من است     حق من است تاریکی جهان

با پرچم عزا
ماهي غريب مي گذرد از فراز شب
آخر چگونه جان متحمل شود
باد پلشت فاجعۀ انهدام را؟

هان بنگريد
اين دائمي است
اين رؤيت جنازه
اين رؤيت جنازۀ بي غسل و بي كفن

بر صحن ماهتاب   با پرچم عزا
اسبي كه شيهه مي زند از خواب هاي مناسبي است بي سوار
اسب عزاست  بر صحن خواب    بر صحن ماهتاب

ميثاق داشتم   با كهكشان روشن آينده    بر پهنۀ مدائن خورشيدي
هان بنگريد!
شهري كهن شدم
شهري كه لاشه اش   در هرم آفتاب كويري نشانده است
پيرنگ آرواره و دندان را.

آخر چگونه باز بسازد،جهان مرا؟
اين دائمي است
اين رؤيت جنازه
شهر كهن    بي غسل و بي كفن

با پرچم عزا
ماهي غريب مي گذرد از فراز شب
من مي شناسمش
ماه من است
ماهي كه زخم فاجعه اي چرك كرده را    بر سينه مي برد
گرگي گرسنه،بال درآورده،مي پرد    دنبال ماه    در آسمان
اين خواب نيست!
كابوس هاي شومي، از اين بدتر
من ديده ام به روز، به بيداري
گرگ گرسنه مي رود    همواره مي درد    همواره مي درد

سيلي    سيلي زنان    مي غرد       در روبه رو
پيرنگ آرواره و دنبال شهر،شهر كهن را خواهد ريخت   اين سيل
در كام كوسۀ دقيانوس
در زور آب      كوسه زمان را مي بلعد
و تخم بي زماني بي رنگ را         در آب
در مجمع الجزاير مرجاني        مي زايد.
با طوطي ملون چشماني   كه رنگ هايش را     مي ريخت بر زبانش
و عشق را،من عاشقم را،از صبح صادق رعنايان،تقليد مي كرد
با شيوه هاي شعبده باز سپيده اي كه دروغين بود
شيدايي خجسته ام از من ربوده شد
ماهي غريب مي گذرد از فراز شب
با پرچم عزا.
هان بنگريد!
▨
بیست و یکم آبان ۱۳۶۹ - تهران
از کتاب خطاب به پروانه ها، صفحه ۲۱

رضا براهنی | ماه

▨ خوانش بخشی از رمان با صدای نویسنده
▨ نویسنده: رضا براهنی
▨ با صدای: رضا براهنی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــــــــ
آزاده خانم و نویسنده‌اش با عنوان فرعی آشویتس خصوصی دکتر شریفی روایت پست مدرن زندگی نویسنده‌ای به نام دکتر مجید شریفی و زنی به نام آزاده خانم است. آزاده خانم، در این داستان چهره‌های گوناگونی پیدا می‌کند و به صورت کهن الگویی از زن شرقی عرضه می‌شود. او گاهی به صورت زنی در یک صد سال قبل از هجرت، ظاهر می‌شود و گاه صورت زن اثیری بوف کور یا قهرمان داستان شب‌های روشن داستایفسکی را به خود می‌گیرد. او زنی است که راوی، هم به آن دلبسته است و هم از آن می‌گریزد. محور اصلی وقایع این کتاب اتفاقات اجتماعی دهه‌ی 20 تا دهه‌ی 70 و زندگی خصوصی و اجتماعی راوی و آدم‌های اطراف اوست. بسیاری از منتقدان، این کتاب را برخوردار از سبکی خاص و گامی‌نو در ادبیات داستانی می‌دانند. براهنی، در این اثر از انواع شگردها و زبان‌های رمان‌نویسی استفاده می‌کند.

رضا براهنی | آزاده خانم و نویسنده‌اش | خوانش بخشی از رمان با صدای نویسنده

▨ شعر: رویای روبرو
▨ شاعر: رضا براهنی
▨ با صدای: رضا براهنی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــــ
کجایی کجایی؟ می‌گفتند در باغ‌های کیوی خرگوش‌های کوچولو.
به این کجا و آن کجا می‌جنباندند گوش‌هاشان را در باغ‌های کیوی.
از آن نگاه بیضی بلند ترکمنی زبانه می‌کشید بهاری سه روزه
زنی به پشت کرکره‌های حصیر گیوه‌هایش را از پا درمی‌آورد وَ بی‌خیال و دور از شهر پرنده‌وار می‌خواند.
وَ باغ‌های کیوی به شکل خواب پراکنده پشت دریاچه لميده بودند
وَ حالا لباس‌هایش را درمی‌آورد.
دوچرخه‌ای پنچر کنار پنجره افتاده بود.
کجایی کجایی؟ می‌گفتند در باغ‌های کیوی
تمامی تصویرها به روی قایق سبزی سوار بودند وَ از قرن هشتم هجری به سوی قرن چهارده میلادی می‌آمدند.
وَ ما کجا بودیم؟ من و تو کجا؟
وَ شاهزاده خانمی از برگ در پشت کرکره‌های حصیر برهنه بود
ربوده بود شاعر را خوابی سپید
وَ باغ‌های کیوی
▨
۷۲/۳/۱۳ - تهران
از کتاب خطاب به پروانه‌ها صفحه ۱۱۴

رضا براهنی | رویای روبرو (باغ‌های کیوی)

▨ نام شعر: با پیکانِ چشمِ آهو
▨ شاعر: رضا براهنی
▨ با صدای: شاعر
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
با پیکان ِ چشم ِآهو کورم کورم
اما بهارم اسیر ِ بهار
پلنگش را با چشمانش هرکس رام کرده
رامم اسیر ِ بهارم
پوشیده با نامی و همان قفس
اکنون سراسر ِ جانم بی‌خواب بی‌نفس
اسیر ِ بهارم اسیر ِ بهار رامم
از بالا بالای بالا صدای پایت را روشن می‌شنوم
پاهایت نامم را به آسمان و زمین می‌گویند وقتی که راه می‌روند
پنهان هستیم از دور در نجواهای آدم‌هایی که وقتی نام‌هاشان را می‌گوییم
نمی‌دانند که نام ِ یکدیگر را می‌گوییم
و نمی‌دانند چرا چرا نام ِ یکدیگر را می‌گوییم
و حالا برگشتی
از پشت گوش‌هایت نامم پیوسته آویزان بادا بادا
من به هر سایه‌ی رودررو نام ِ تو را می‌گویم
تو بگو با هر سایه‌ی رودررو که مرا می‌بینی در او
آوایی با ضامن ِ دورش و قزل‌آلای یک چشمی پرگوشت و کمینگاهش دریایی تنها با یک ماهی
رازی با چاقو چاقویی بی‌راز
آوایی از ناگهان
زاییدن در رویایی سه
نون ِ شیرین ِپستان‌ها
آبی یا سبز یا میشی یا یشم با همه با هم ناممکن بی همه بی هم ناممکن نامش چشم
سارایی با ابروهای ساده
و موَشّح در معکوس  ۸ِی  قدسی، قدسی و شهوانی با هم  پیش از این سطر ِ ما قبل ِ آخر


در دریایی چسبان تنهای ِ تنها در یک ماهی]
ماهی ماهی با پیکان ِ چشم ِ آهو
ناممکن
تا ابد ناممکن
[آهو
▨
۱۳۷۴/۷/۲ - تهران
این شعر سرآغازی است بر؛
 ده قطعه از باز شکستن در سی قطعه‌ی نو برای رویا و عروسی و مرگ  
از مجموعه‌ شعر ِ پس باده پیمایی با اژدها در تموز‌
______________________
پی‌نوشت؛
مُوَشِّح به قطعه شعری می‌گویند که اگر حروف اول ابیات یا مصاریع آن راجمع کنیم، نام کس یا چیزی فراهم آید؛ مانند رباعی زیر که از اجتماع حروف نخستین مصراع‌های آن، کلمه‌ی «بوسه» حاصل می‌شود؛
بردی دل من، من از تو آن می طلبم
وز گم شده‌ی خویش نشان می طلبم
سرمصرع ِ هر کلام حرفی دارد
هر چیز که شد من از تو آن می‌طلبم

در نسخه دیگری از این شعر ِ دکتر براهنی، که در اینترنت منتشر شده، سطرهای اخر به اینصورت آمده است؛

…
آوایی با
ضامن دورش یک قزل آلای یک چشم پرگوشت در دریایی تنها با یک ماهی
رازی با چاقوی بی
زاییدن در رویایی سه
آوایی از
نون شیرین پستان‌ها
آبی یا سبز یا میشی یا یشم
سارایی از ابروهای ساده
و موشح در معکوس ۸ی قدسی پیش از این سطر آخر [دریایی چسبان در تنها یک ماهی]

در این حالت، با توجه به اینکه شاعر در سطر آخر اشاره کرده که موشح را به صورت معکوس و در هشت سطر قبل از همین سطر آخر حساب کنیم، با انجام این کار می‌بینیم که در پنچ سطر ماقبل آخر به واژه‌ی «ساناز» می‌رسیم که نام همسر دکتر براهنی است. و در سه سطر قبل  اژ آن نیز به نام «رضا» می‌رسیم که اسم کوچک خود شاعر است!
حال که دوباره شعر را می‌خوانیم، درهای جدیدی برای ما باز شده است. مثلا در بخشی از شعر، گفته می‌شود؛
نمی‌دانند که نام ِ یکدیگر را می‌گوییم
و نمی‌دانند چرا چرا نام ِ یکدیگر را می‌گوییم.

رضا براهنی | با پیکانِ چشمِ آهو

▨ نام شعر: آرابای {گاری}
▨ شاعر: رضا براهنی
▨ با صدای: رضا براهنی
▨ ترجمه فارسی به آذری: ایواز طاها
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ــــــــــــــ
تذکر: ترجمه هر سطر، داخل آکولاد آمده است.
ــــــــــــــ
قاپینی دابانیندان چیخاریب قالدیردیلار
{در را از جايش كندند بلند كردند}

قاپینی آرابایا چاتیب آپاردیلار.
{در را به روى گارى انداختند بردند}

ــ ایندی قاپی‌نین بوم‌بوش کانداری، یالقیز سوسوز ایتین آغزی کیمی گونش آلتیندا تؤوشومکده‌دیر ــ
{ـ حالا فضاى خالى در چون دهان سگى تشنه و تنها در زير آفتاب له‌له‌زنان است‌ـ}

اوتاق‌لاری آپاردیلار.
{اتاقها را بردند}

ــ کسکین سینیق شوشه‌لرله پنجره‌لرین بوش و سارسیلمیش دیوار‌لاری یالقیز قالمیش ــ
{ـ با سطح شيشه‌هاى تيز و شكسته ديوارهاى خالى و مغبون پنجره‌ها تنها مانده‌ست ـ}

ائویمیزی ده آپاردیلار گؤردون!
{ديدى كه خانه‌ی ما را هم بردند}

ایندی ایسه دویغولاریمیز دیده‌رگین آری‌لار سایاغی بیربیر ایتکین پتک‌لر آرخاسینجا گزیرلرــ
{ـ احساس‌هاى ما حالا زنبورهاى سرگردانى هستند كه تك‌تك دنبال كندوى گمشده‌شان مى‌گردندـ}

سونرا نؤوبه ساوالانا چاتدی.
{آنگاه نوبت سبلان آمد}

بیز اوشاق‌لار داغین چئوره‌سینده چنبر قوروب دوْنوخدوق
{ما بچه‌ها اطراف كوه حلقه زديم تماشا كرديم}

بیزی سایمازجا اؤز  ایش‌لرینه قاریشمیشدی باش‌لاری
{بى‌اعتنا به ما مشغول كار خود شده بودند}

بیتیردیلر. سونرا گوجه‌نه‌ـ‌گوجه‌نه ساوالانی سؤکوب آرابا اوستونده داشیدیلار
{ فارغ شدند. و بعد: هن‌هن‌كنان سبلان را انداختند روى گارى بردند}

تبریزین اولدوزلو گؤیونو قوپاریب آرابایا یوکله‌دیکلر.
{و آسمان پرستاره‌ی تبريز را كندند انداختند روى گارى}

آرابا اوستونده‌کی یوز مین‌لرجه تبریزلی گؤز هایقیریردی:
{از روى گارى صدها هزار چشم درخشان تبريزى فرياد مى‌زدند:}

بیزی آپاردیلار.
{ما را بردند}

و،
{و،}

آپاردیلار،
{بردند}

تبریز باغچالاری‌نین چیچک‌لری آغلاشیردی علیشاه أرکی آرابا اوستونده داشینیرکن.
{گل‌هاى باغچه‌هاى تبريز مى‌گريستند وقتى كه ارك عليشاه را انداختند روى گارى بردند}

ایندی قاریشقالاردان، سوروشورام گونشین یول‌لارینی
{ حالا از موريانه‌ها نشانى خورشيد را مى‌پرسيم}

سنین یوخلوغوندا
{اما تو نيستى}

چونکی گلدیلر، سنی ده آتیب آرابا اوستونه آپاردیلار
{ زيرا كه آمدند و تو را انداختند روى گارى بردند}

بیز سنین یوخلوغوندا بو اوچغون تورپاقلی عالمده نئیله‌ییریک؟
{ما در غياب تو در اينجا در اين جهان خاكى ويران چه مى‌كنيم؟}

زامانین اوتاییندان یوزمین‌لرله آرابانین گورولتوسونو گؤروروک یوخودا بیله
{از دوردست‌هاى زمان غرش صدها هزار گارى را حتى در خواب نيز مى‌شنويم}

گلیب بیزی ده آپارایدیلار تکی، بیزی ده.
{ايكاش مى‌آمدند ما را هم مى‌بردند.}
▨ 
رضا براهنی
بیست و ششم مهر ۱۳۷۰ - تهران
ـــــــ
دکتر رضا براهنی این شعر را به زبان فارسی سروده است. ایواز طاها نویسنده، روزنامه نگار و فیلسوف آذربایجانی این شعر را به زبان آذربایجانی ترجمه کرده و دکتر براهنی این ترجمه را بسیار پسندیده و آنرا به آذری اجرا کرده است.
دکتر براهنی در یادداشت تشکر خود برای ایواز طاها، چنین نگاشته است:
* * *
نئچه آی اؤنجه اوستاد رضا براهنی‌یه حصر اولونموش شعر آخشامیندا منیم ده کیچیک پایيم اولسون دئیه اوستادین "گاری" باشلیقلی شعرینی چئویریب ده‌یرلی شاعیریمیز سایین اسماعیل جمیلی‌یه گؤنده‌ردیم. اوستاد ايسه عؤمرومون أن سامباللی هدیه‌لریندن ساییلاجاق نئچه کلمه ایله منی اؤز لوطف و مرحمتینه غرق ائتمیشدی.


ايواز طاهاي عزيزم،
با سلام و با تشكر از ترجمۀ شعر ناچيز من به زبان تركي مادري، بايد بگويم كه ترجمه بر اصل پيشي گرفته است. دوستان آذربايجاني متن ترجمه را به من نشان دادند و آنقدر شاد شدم كه متني كه با مظلوميت شهر ما سر و كار دارد، مورد پسند شما واقع شده و راه زبان مادري ما را پيش گرفته است و تصورش را نمي­كردم كه ترجمۀ شعر بر خودم تأثيري قوي­تر از اصل داشته باشد.
لطفا سلامها و احترام مرا بپذيريد.
با بوسه­هاي فراوان،
رضا براهني
۲۳ اكتبر ۲۰۱۱ - تورنتو، كانادا

رضا براهنی | آرابا (گاری)

مصاحبه با رضا براهنی
ــــــــــــــــــــــــــ
▨ مصاحبه شونده: رضا براهنی
▨ محل مصاحبه: شبکه تلویزیونی صدای آمریکا
▨ مصاحبه کننده: مهدی فلاحتی
▨ موضوع: کودکی براهنی، خاطرات دستگیری و زندان، روزگار دوزخی آقای ایاز، چرا براهنی دیگر شاعر نیمایی نیست، شعرخوانی
▨ پالایش: شهروز
─────♬ ─────
شعر با صدای شاعر | @schahrouzk

مصاحبه با رضا براهنی

▨ نام شعر: موسیقی
▨ شاعر: رضا براهنی
▨ با صدای: رضا براهنی
▨ پالایش و تنظیم: شهروز
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پيانو می شُپَند يک شوپن به پشت يک پيانو    و ما نمی شنويم

 و ما نمی شنويم

 
                                                         و ما نمی شنويم


 و ما نمی شنويم


 وما وَما    وَما    وَمانمی
 شنويم     وَما    شنويم         وَما نمی

 

 شنويم    نمی شنويم     وَيک شوپن به پشت يک نمی شنويم     که می شپند
                                              که می
 وَ
 وَ
 وَما نمی شنويم م م م م...

 
 به پشت يک     نو می شپند     شوپن     نمی شپند     شو    وَپن     شوپن
 نمی نمی نمی نمی نمی ش     می شپند      وَکه     که می شنويم   نمی شنوی ی ی ی م م

 
▨
هفتم اسفند ماه ۱۳۷۲ - تهران
از کتاب خطاب به پروانه ها، صفحه ۱۱۱

رضا براهنی | موسیقی (پیانو)

در بخش پلی‌لیست‌ها می‌توانید شعرها را به تفکیک شاعر ببینید.
ــــــــــــ
پالایش و تنظیم شعرهای قدیمی، زمان‌بر و‌ طاقت‌فرساست. اگر از شعرها در پروژه‌ای استفاده می‌کنید، پیشاپیش از اینکه منبع آن را ذکر می‌کنید سپاسگزارم.
ــــــــــــــــ
پروژه‌ی «با صدای شاعر» در پلتفرم‌‌های زیر هم فعال است؛
▨ تلگرام
▨ اسپاتیفای
▨ اپل پادکست
▨ کست باکس
▨ شنوتو

New tracks tagged #baraheni