Als Dichter des Vaderlands (2019-2020) nam ik mij voor een inclusieve bloemlezing samen te stellen die ruimte bood aan zo veel mogelijk talen, streektalen en dialecten. Ik plaatste online een oproep om gedichten in te sturen en zat van 2019 tot en met 2022 regelmatig in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag. Collectiespecialist Arno Kuipers speelde daarbij een cruciale rol. Hij haalde voor mij bundels en bloemlezingen uit het depot om door te spitten en regelde een kantoortje. Na drie jaar lezen en mede met steun van de Turing Foundation is er nu eindelijk het resultaat, een bloemlezing die een andere blik biedt op de Nederlandse poëzie, o.a. doordat ze verder kijkt dan de Nederlandse taal. De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie en bevat gedichten uit Nederland, Indonesië, Suriname en de Antillen, maar ook werk van nieuwe Nederlanders uit het Midden-Oosten en Zuid-Amerika. Het boek wil en kan geen volledig overzicht zijn van de beste gedichten geschreven in het koninkrijk, wel een startschot voor een andere inclusievere blik op onze literatuur en wie daar wel en niet aan meedoet.

https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/de-eerste-bloemlezing-van-de-nederlandse-poezie/

De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie (Querido, 8 nov. 2022)
ISBN: 9789021436937
€ 22,99

OVERZICHT TALEN

Het Achterhoeks, Afrikaans, Arabisch, Bildts, Brabants, Dari/ Farsi, Drents, Esperanto, Engels, Fries, Genemuidens, Gronings, Hebreeuws, Indonesisch, Kollumerpompsters, Limburgs (o.a. Maastrischts en Kerkraads), Midslander Dialect (Terschellingen), Nederlands, Papiaments, Sarnami, Sranantongo, Stellingwerfs, Twents, Volendams, West-Fries en het Zeeuws.

OVERZICHT AUTEURS

Amir Afrassiabi, Rik Andreae, Robert Anker, Chairil Anwar, Frank Martinus Arion, Bernardo Ashetu, Shakila Azizzada, Aletta Beaujon, Asaph Ben-Menahem, Ineke Berentschot, Wim Bluemers, Frans Budé, Jac. Bulle, Cándani, Edgar Cairo, Leonne Cramers, Eppie Dam, Kwame Dandilo, Gerrit Hendrik Deunk, R. Dobru, Nydia Ecury, Elisabeth Eybers, Herman Finkers,  Aly Freije, Jörgen Gario ‘unom’, Jan Glas, Paula Gomes, Fieke Gosselaar, Halil Gür, Henny Hamhuis, Jan Kornelis Harms, Erik Harteveld, Rein Heerink, Tsjêbbe Hettinga, Hans Heyting,  Jelle Kaspersma, Hans Keuper, Henk Kolvoort, Marga Kool, Harm Koops, Everdien Koskamp-Luijmes, Wiel Kusters, Gerrit Lansink, John Leefmans, Titia Lont, Lamia Makaddam, Tip Marugg, Djordje Matić, Hans Mellendijk, Saul van Messel, Steijn Minholts, Raj Mohan, Tiny Mulder, Richard Muller, Jit Narain, Ramsey Nasr, Gerard Nijenhuis, Munye Oduber-Winklaar, Frank van Pamelen, Guillaume Pool, Esther Porcelijn, Sonja Prins, Otjep Rahantoknam, Naji Rahim, Roel Reijntjes, Astrid H. Roemer, Sebastiaan Roes, Arno Römgens, Gerrit Roosink, Suze Sanders, Mowaffk Al-Sawad, Dick Schlüter, Johanna Schouten-Elsenhout,  Ibrahim Selman, Shrinivási, Sitor Situmorang, Michaël Slory, Albertina Soepboer, Marien Stroo, Frank Tazelaar, H. van Teylingen, Albert Tilma, Sijmen Tol, Trefossa, Jan Siebo Uffen, C.B. Vaandrager, Johan Veenstra, Peter van der Velde, JACE van de Ven, Arie de Viet, Peter Visser, Lammert Voos, Theo Vossebeld, Nina Werkman, Jan Widdershoven, Willem Wilmink, Peer Wittenbols, Mia You en, Jan Zwemer.

OVERZICHT VERTALERS

In veel gevallen hebben de auteurs hun werk zelf vertaald. Die namen heb ik hier weggelaten. De andere vertalers zijn: Cynthia Abrahams, Joost Baars, Benno Barnard, Abdelkader Benali, Hans de Beukelaer, Jan Glas, Tamir Herzberg, Assad Jaber, Esther Jansma, Effendi N. Ketwaru, Henk Krosenbrink, Tsafrira Levy, G.O. Nijland, Kees Nijland, Jan Popkema, Suze Sanders, J.A. Smit, Kees Snoek, Willem van der Velde, Dolf Verspoor, Goaitsen van der Vliet en Paul Weelen.

De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie (Querido, 2022)

Dit gedicht is opgenomen in "De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie - 100 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu" (Querido, november 2022)

Hieronder kunt u het Drentse origineel lezen en de vertaling. 

Wat aanvullende informatie: 

Het dialect is het Noordenvelds (de noordelijkste regio van Drenthe)

Bron: Peter van der Velde, ‘Mien Opa’. Uit: Trekwaark. Uitgeverij kleine Uil, 2013. Oorspronkelijk gepubliceerd in Provinciaal
maandblad Drenthe, 1949. Vertaling ‘Mijn opa’ door Willem
van der Velde.

Mien Opa

Mien Opa, die het altied aarbaaider west
Op een Grunneger bouwboerderaai.
Mien Opa zien boer, was stinkende riek,
Mor Opa was aarm en kreeg rimmetiek,
Want Opa, die kroop deur de klaai.

Mien Opa, die het altied aarbaaider west
Mien Opa was nooit een dag vraai.
Mien Opa, het van de wereld niks zein,
Die zaag mor de kloet’n en ’t onkruud allein,
Want Opa, die kroop deur de klaai.

Mien Opa, die het altied aarbaaider west
Veur eerpels, wat brood en wat braai.
Mien Opa en Opoe, had’n ’t niet breid
En geld veur wat mooiers, dat had’n ze neit.
Mien Opa, die kroop deur de klaai.

De zeun van de boer, die ridt nou wat rond
In ‘n auto, spiksplinternaai.
Die rookt nou sigoaren van daartig cint ’t stuk
Van Opa’s verdreit en van Opa’s geluk...
En Opa, die rust in de klaai.

Peter van der Velde

Vertaling:

Mijn opa

Mijn opa is zijn hele leven arbeider geweest
Op een Groninger akkerbouwbedrijf.
Opa’s boer was stinkend rijk,
Maar opa was arm en kreeg reumatiek.
Want opa, die kroop door de klei.

Mijn opa is altijd arbeider geweest,
Mijn opa had nooit een dag vrijaf.
Mijn opa heeft niets van de wereld gezien,
Hij zag alleen maar de kleikluiten en het onkruid.
Want opa, die kroop door de klei.

Mijn opa is altijd arbeider geweest,
Voor wat aardappelen, roggebrood en karnemelksepap.
Mijn opa en oma hadden het niet breed,
Geld voor iets nieuws hadden ze niet.
Mijn opa, die kroop door de klei.

De zoon van de boer rijdt nu wat rond
In een splinternieuwe auto.
Die rookt nu sigaren van dertig cent per stuk
Van opa’s verdriet en van opa’s geluk...
En opa, die rust in de klei.

Vertaald door Willem van der Velde

*

PERSBERICHT

Als Dichter des Vaderlands (2019-2020) nam Tsead Bruinja zich voor een inclusieve bloemlezing samen te stellen die ruimte bood aan zo veel mogelijk talen, streektalen en dialecten. Zijn selectie begint in 1945 en beperkt zich tot poëzie die geschreven is binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Dat betekent dat er poëzie te lezen is uit Indonesië en Suriname en van de Antillen, maar ook dat er gedichten in staan van nieuwe Nederlanders uit het Midden-Oosten en Zuid-Amerika. Ze gaan over allerlei zaken: van het boerenleven tot racisme, oorlog en carnaval.
 
Met deze bloemlezing wil Bruinja een andere blik op de Nederlandse poëzie bieden. In bijna alle belangrijke bloemlezingen tot dusver ontbreken bijvoorbeeld de Friese en de Antilliaanse poëzie, terwijl die poëzie in contact staat met de Nederlandstalige poëzie en de wereldpoëzie.

Tsead Bruinja: “Irakezen, Iraniërs, Amerikanen en anderen hebben in Nederland werk gemaakt dat met ons te maken heeft. Dat grotere verhaal ontbreekt tot nu toe in de bloemlezingen. ‘Onze’ literatuur is die van Remco Campert, Tjitske Jansen en Radna Fabias, maar ook die van Tsjêbbe Hettinga, Jan Glas en Nydia Ecury, van Mowaffk Al-Sawad en Mia You.’
 
Tsead Bruinja (Rinsumageest, 1974) publiceerde sinds 2000 verscheidene bundels in het Fries en het Nederlands. In de periode 2019-2020 was hij Dichter des Vaderlands: hij schreef actualiteitsgedichten en trad op als ambassadeur van de poëzie.
 
De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie | Samengesteld door Tsead Bruinja, met dank aan de Koninklijke Bibliotheek en Turing Foundation | uitgegeven door Querido | Paperback | ISBN: 9789021436937| € 22,99
 
Verschijnt 8 november 2022

https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/de-eerste-bloemlezing-van-de-nederlandse-poezie/

Peter Van Der Velde - Mien Opa

Dit gedicht is opgenomen in "De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie - 100 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu" (Querido, november 2022)

Hieronder kunt u het  origineel lezen en de vertaling.

Wat aanvullende informatie:

Het dialect is het Hals / Achterhoeks

Oorspronkelijke bron:  Uit Ineke Berentschot 'Aodem' (Fagus, 2018). Vertaling ‘Ik geef jou een walnoot in de 
mond’ uit het Achterhoeks door de auteur.

Ik geve ow een walnötte in de mond.
Ik geve ow een blauwe besse in de mond.
Ik geve ow een Reine Claude in de mond.
Ik geve ow een walnöthelfte in de mond en i-j kust mien vinger.
Ik geve ow twee blauwe bessen in de mond en i-j holt mien vingers
effen vaste.
Ik geve ow een grune Reine Claude en wi-j kust mekares lippen.
Ik geve ow een grote blauwe besse en een kleinen.
Ik geve ow een helfte walnötte; ik heb ze gepeld-en-al gekocht.
Ik geve ow een Reine Claude en ik wachte töt ow mond zich slöt.

*

Ik geef jou een walnoot in de mond.
Ik geef jou een blauwe bes in de mond.
Ik geef jou een Reine Claude in de mond.
Ik geef jou een halve walnoot in de mond en jij kust mijn vinger.
Ik geef jou twee blauwe bessen in de mond en jij houdt mijn vingers
even vast.
Ik geef jou een groene Reine Claude en wij kussen elkaars lippen.
Ik geef jou een grote blauwe bes en een kleine.
Ik geef jou een halve walnoot; ik heb ze gepeld-en-al gekocht.
Ik geef jou een Reine Claude en ik wacht tot jouw mond zich sluit.

© Ineke Berentschot - https://www.berentschottekst.nl/

Meer over de bloemlezing op:

https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/de-eerste-bloemlezing-van-de-nederlandse-poezie/

Ineke Berentschot - Ik Geve Ow Een Walnotte In De Mond / Ik geef jou een walnoot in de mond

Dit gedicht van Fieke Gosselaar is opgenomen in "De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie - 100 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu" (Querido, november 2022). De bloemlezing verschijnt op 8 november. https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/de-eerste-bloemlezing-van-de-nederlandse-poezie/

Big Mac

Op n gegeven moment bist n jonkje
mit pdd-nos of add en n iq van 70,

waist aigenlieks nait goud woarom
aandere kinder thoes melk drinken
en der naargens n stoapel
wasgoud noar kattepis roekt.

Roupst deur de stroaten: ‘Ik mok die dood!’
omdat Kevin t ook dut,
en n voest roakt t lief van n aander.
Doe gefst ook n schop, dust dat gewoon.

Waist dat ghb t lekkerst is mit cola?
Kevin eet n Big Mac, doe n Mac Flurry.

Big Mac

Dan ben je een jongen
met pdd-nos of add en een iq van 70.

Je weet eigenlijk niet goed waarom
andere kinderen thuis melk drinken
en er nergens een stapel wasgoed
naar kattenpis ruikt.

Je roept door de straten: ‘Ik maak je dood!’
omdat Kevin dat ook doet
en een vuist raakt het lichaam van een ander.
Jij geeft ook een schop, dat doe je gewoon.

Weet je dat ghb het lekkerst is met cola?
Kevin eet een Big Mac, jij een Mac Flurry.

Oorspronkelijke bron: 'Nova Zembla' (Uitgeverij kleine, 2013).

Vertaling uit het Gronings door de auteur.

Fieke Gosselaar - Big Mac - gedicht in het Gronings

Dit gedicht van Sijmen Tol in het Volendams is opgenomen in "De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie - 100 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu" (Querido, november 2022). De bloemlezing verschijnt op 8 november. https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/de-eerste-bloemlezing-van-de-nederlandse-poezie/

Werdegang

Ik zat òp studie. Dàrtien in òp weg
nâir de missie. Sògges kwam er gàrn.
Séjmers at je èèltjes. Séjnes kràg je
zéjnesgeld, vanzelf. In zó zat ik
òp studie.

Inkelt poaters die d’r âige father
liete noeme. Broeders in de töön,
’n poar zusters àgter ’t kéjkelöök.
We möste véjl in mògte wanig
òp studie.

Böte was de wéjreld in de wéjreld was zôende.
Alles was zôende in de wéjreld. Oe verder
weg oe gróter zôende zôender god,
gebod of vróme Vòlledammer jònges
òp studie.

Ridders van God! Kröösvoarders zôender zwâird!
Alle nekke böge véjr de pàus.
’t Ònverteld veroal in jòngesófies.
Tot de kráánt kwam in de Twááide Wet,
vôende in de Tempel. Fràude.

Wet wéjt je nàg as alles wâir ken wéjze?
Alles god is gien god. Weg –
    weg –
         weg ...
Àgtien in de wéjreld was van mîîn.

Werdegang (vertaling in het Nederlands door de auteur)

Ik zat op seminarie. Dertien en op weg
naar de missie. ’s Ochtends kwamen er garnalen.
’s Zomers had je aaltjes. ’s Zondags kreeg je
zondagsgeld, uiteraard. En zo zat ik
op seminarie.

Alleen maar paters die zichzelf father
lieten noemen. Broeders in de tuin,
een paar zusters achter het keukenluik.
We moesten veel en mochten weinig
op seminarie.

Buiten was de wereld en de wereld was zonde.
Alles was zonde in de wereld. Hoe verder
weg hoe groter zonde zonder god,
gebod of vrome Volendammer jongens
op seminarie.

Ridders van God! Kruisvaarders zonder zwaard!
Alle nekken buigen voor de paus.
’t Onverteld verhaal in jongenshoofdjes.
Tot de krant kwam en de Tweede Wet,
gevonden in de Tempel. Fraude.

Wat weet je nog als alles waar kan zijn?
Alles god is geen god. Weg –
    weg –
         weg ...
Achttien en de wereld was van mij.

Sijmen Tol - Werdegang

Dit gedicht van jan Widdershoven is opgenomen in "De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie - 100 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu" (Querido, november 2022).

https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/de-eerste-bloemlezing-van-de-nederlandse-poezie/

Het gedicht werd eerder gepubliceerd op https://stadsdichterheerlen.nl/. De vertaling uit het Limburgs werd gemaakt door de auteur en is onder het origineel te lezen.

d’r gaad

ich sjton in d’r gaad
of in ing sjtroat urges in de sjtad
ne, op ee daak
boave op ee kantoer.
oet ing tuut gruie kastanjelbeum
de sjutting weëd sjtevig gegrieëpe
durch inne greune piering mit heng.
inne waan op vief beng
vieët um ’t kwarteer
drei rungdes en um d’r maat
nogins twieë.
de sjpuit glietsjt lankzaam
oet mienge erm en vilt
boave op ee kantoer
op ee daak
ne, in ing sjtroat urges in de sjtad
of op gen eëd woa
ich sjton in d’r gaad.

inne piel sjuut durch de lóch
bis in ’t geëlige greun.
d’r boek ieëwig wit
en de sjwatte brós
weersjpegelt in ’t blauw
d’r kuëning van ’t krapül
sjachereer va eier
en al ’t good dat blietst
flietsjer van aafgesjplieëte leisjting
vreuteleer in versjangeleerde blómpöt
d’r sjarlatan van de kouw eëd.
en witste wat deë zeët:

sjpring mar, wie inne dörpsgek
vleeg voet op d’r heëlesje wink
sjlinger dich wie ing sjlang
durch de sjtroate en de getskes
op zeuk noa ing medalje
ing sjpang vuur op dieng humme
ee kepke of ing veer
vuur get wiechtigs te kenne zage
ing tröat of ing triangel
vuur get aafgeschmienkte kultoer.
sjpring noe van dat daak
dat daak, dat daak...
vuur mich zit ing eëster
te sjreie in sjwat wit.
de bleër van de sjtruuk
razele ee bietje
in d’r kouwe wink.
mieng sjpuit woar good gelane
mit tsuig dat greune aasjlaag
van tegels lieët versjwiende.
mieng blood is reen gesjpoate
de oare onversjtopt
loat vasteloavend kómme
’t gluit wer in mieng hat.

*

de tuin

ik sta in de tuin
of op een straat ergens in de stad
nee, op een dak
boven op een kantoor.
uit een plastic zak groeien kastanjebomen
de schutting wordt stevig vastgegrepen
door een groene regenworm met handen.
een auto op vijf wielen
rijdt om het kwartier
drie rondjes en om de markt
nog eens twee.
de spuit glipt langzaam
uit mijn arm en valt
boven op een kantoor
op een dak
nee, op een straat ergens in de stad
of op de grond waar
ik sta in de tuin.

een pijl schiet door de lucht
tot in het gelige groen.
de buik eeuwig wit
en de zwarte borst
weerspiegelt in het blauw
de koning van het schorriemorrie
ritselaar van eieren
en al het goud dat blinkt
keiler van gespleten leistenen
wroeter in aftandse bloempotten
bedrieger van de koude aarde
en weet je wat hij zegt:

spring maar, als een dorpsgek
vlieg weg op de heerlense wind
slinger als een slang
door de straten en de steegjes
op zoek naar een medaille
een speld voor op je hemd
een prinsensteek of een veer
om belangrijke dingen te kunnen zeggen
een trompet of een triangel
voor wat afgeschminkte cultuur.
spring nu van dat dak
dat dak, dat dak...
voor me zit een ekster
te schreeuwen in zwart wit.
de bladeren van de struiken
bibberen een beetje
in de koude wind.
mijn spuit was goed geladen
met spul dat groene aanslag
van tegels laat verdwijnen.
mijn bloed is schoongespoten
mijn aderen onverstopt
laat carnaval maar komen
het gloeit weer in mijn hart.

© Jan Widdershoven

De eerste bloemlezing

Jan Widdershoven - d'r gaad / de tuin

Dit gedicht van Aly Freije is opgenomen in "De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie - 100 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu" (Querido, november 2022). Het is afkomstig uit 'Wondpoeier' (Uitgeverij kleine Uil, 2009). De vertaling is van de hand van de auteur.

https://alyfreije.nl/Wondpoeier/

Verhoalen

Boven op t heu, ze speulen
Laurel en Hardy,
let Janneman Jansen inains
zien piemel zain
Buurman Hovenkamp nemt heur
op knij, hai let heur ‘worrels schrappen’
ropt ‘Amsterdam bie duustern’ op

Male Gerrit slópt n loantje oet,
of hai ais kieken mag noar kleur
van t onderbroekje
Ze mot ter ale doagen laangs
Knecht Berend tilt heur poestend op
veur plestiek Presto kralen,
hou alles gruit

Bie t oavendeten zingt
butagaslaamp, schroapen
lepels, klettern mezzen
En laacht ze haard
om ale verhoalen

*

Verhalen

Boven op het hooi, ze spelen
Laurel en Hardy,
laat Janneman Jansen ineens
zijn piemel zien
Buurman Hovenkamp neem haar
op de knie, hij laat haar ‘wortels schrapen’
roept ‘Amsterdam bij het duister’ op

Gekke Gerrit sluipt een laantje uit,
of hij eens kijken mag naar de kleur
van het onderbroekje
Ze moet er alle dagen langs
Knecht Berend tilt haar hijgend op
voor plastic Presto kralen,
hoe alles groeit

Bij het avondeten zingt
de butagaslamp, schrapen
lepels, kletteren messen
En lacht ze hard
om alle verhalen

© Aly Freije

https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/de-eerste-bloemlezing-van-de-nederlandse-poezie/

Aly Freije - Verhoalen / Verhalen (Gedicht in het Gronings)

Dit gedicht van Hans Mellendijk is opgenomen in "De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie - 100 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu" (Querido, november 2022). Het is afkomstig uit 'Van Vrogger en Now. Gedichten en verhalen uit de streektaal' (Fagus, 2012). Vertaling uit het Achterhoeks door de auteur. 

Meer over Hans Mellendijk: https://smelsslems.blogspot.com/

One small step

Eerste weurde: ae ao dets.
Kae, tà dà, dò i-j dò wan.
Wiele wieter: Kroep ’s maol
’n end hiernòpper. Nog gin step
manges in zicht. Jao pot vor
dree op-ens, heur ik pàp-a.
’n Hele tràe, lek ’t wal, man!

Tommel, tommel.
Schraggel, schraggel.
Langs de boxespielen.
Langs de kastemuren.
Hampel, hampel.
Vallen en opstaon.

Weer in de zökke kommen.

Waggeleg staon. I-j dò wan.
Tunteleg steet ’n giantisch
óndog daor. En ik liep
träöns haronder. Bli-j pot vor
dree. Ik ’n vòlgrujde man.
Dò potwortel, wiereg kind!

Tommel, tommel.
Waggel, waggel.
Los van stool töt an stoof.
Los van stoof töt an stool.
Dröttel, dröttel.
De tied integen.

Ik nem ’m weer bi-j de hand.

’n Kleine trad veur ’n keerl.
’n Grote vlòg veur ’t kind.

Met dank an Neil Armstrong (21-7-1969)

*

One small step
Eerste woorden: ae ao dets.
Kae, tà dà, dò i-j dò wan.
Wijle verder: Kruip ’s maol
’n eind hierop aan. Nog geen step
ondertussen in zicht. Ja pot vor
drie opeens, hoor ik pàp-a.
’n Hele trede, leek ’t wel, man!

Tuimel, tuimel.
Schraggel, schraggel.
Langs de spijlen van de box.
Langs de muren met kasten.
Hampel, hampel.
Vallen en opstaan.

Weer in de sokken komen.

Waggelig staan. Jij dò wan.
Onzeker staat ’n giantisch
deugniet daar. En ik liep
tranen. Blij pot vor
drie. Ik ’n vólgroeide man.
Dò pootwortel, levendig kind!

Tuimel, tuimel.
Waggel, waggel.
Los van stoel tot aan stoof.
Los van stoof tot aan stoel.
Dreutel, dreutel.
De tijd tegemoet.

Ik neem ’m weer bij de hand.

’n Kleine stap voor ’n kerel.
’n Grote vlucht voor ’t kind.

Met dank aan Neil Armstrong (21-7-1969)

© Hans Mellendijk

https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/de-eerste-bloemlezing-van-de-nederlandse-poezie/

Hans Mellendijk - One Small Step (Gedicht in het Achterhoeks)

Dit gedicht van Jan Zwemer is opgenomen in "De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie - 100 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu" (Querido, november 2022). Het gedicht is afkomstig uit 'Landschrift in landstaal en streektaal. Gedichten over het boerenleven' (Van de Berg, 2010). Vertaling uit het Zeeuws door G.O. Nijland.

De dankdag

mee de dankdag spitte vaoder aol z’n land
’t liefst in ’t zicht van ’t kèrkvolk ’s middags, want
ie ao ’t nie zò op mènselijke wetten
mee de dankdag spitte vaoder aol z’n land

twintig roeen* en meer, ie keerde ’t mee den ’and
ie ’ieuw een rieme, een gaeve rechte kant
en tegen doenker kon ’n z’n spae in de olie zette
mee de dankdag spitte vaoder aol z’n land

nie schielijk, mae gestaag, ie spitte mee verstand
geên jacht, geên baos, ie stoeng op eige land
geên vuulte kwam vò ’t zicht, daè kon j’ op lette
mee de dankdag spitte vaoder aol z’n land

zò ei-je vò december ’eêl jen ’of an kant
een jaer eit zò z’n eige vaste ritme
je kan de vorst verwachte en impersant
ei-je je vrie’eid laete ziee an aolleman
en ’s aevends dankbaer kan j’ in kèrke zitte
mee de dankdag spitte vaoder aol z’n land


*roe: landmaat, een vierkante roe, in dit geval een Blootse roe, de landmaat in Walcheren (1 vierkante roe = 3612 x 3612 = 13,05 m²)

De dankdag

met de dankdag spitte vader al z’n land
’t liefst in ’t zicht van ’t kerkvolk ’s middags, want
hij had het niet zo op menselijke wetten
met de dankdag spitte vader al z’n land

twee en halve are ruim, hij keerde ’t met de hand
hij hield een rieme*, een gave rechte kant
en tegen ’t donker kon hij z’n spade in de olie zetten
met de dankdag spitte vader al z’n land

niet vlug, maar gestaag, hij spitte met verstand
niet jachten, geen baas, hij stond op eigen land
geen onkruid bleef zichtbaar, daar kon je op letten
met de dankdag spitte vader al z’n land

zo heb je voor december de hele tuin aan kant
een jaar heeft zo z’n eigen vaste ritme
je kan de vorst verwachten en ondertussen
heb je je vrijheid getoond aan iedereen
om ’s avonds dankbaar in de kerk te zitten
met de dankdag spitte vader al z’n land

*rieme: de smalle strook tussen het niet en wel gespitte land, die met de spitter mee steeds opschuift

© Jan Zwemer
© Vertaling: G.O. Nijland

https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/de-eerste-bloemlezing-van-de-nederlandse-poezie/

Jan Zwemer - De Dankdag (gedicht in het Zeeuws)

'Parken te nat, hotels te vol, Parijs te ver.’ zoals Eddy van Vliet ooit dichtte. John en Ingmar pakken de draad na een lange tijd van ziekte en ander ongemak weer op. Dat doen ze met niemand minder dan Ivo de Wijs, al meer dan een halve eeuw steunbeer van cabaret en lightverse in de lage landen, en een schaal vol overschietende minireepjes van Sint Maarten. Met een boutade over het Antwerps stadsdichterschap, gedichten van Ruth Lasters, Leopold, Kees Stip (door De Wijs gebloemleesd in het dungedrukte hebbeding ‘Puntgaaf’), Wouter Godijn, Drs. P, Driek van Wissen (waarbij Heytze in zijn opwinding diens beruchte balpenkwatrijn totaal verkeerd citeert. Het moest zijn: 'Wie vakkundig kan beslissen/ In de jaren des verstands/ Is ervoor dat Driek van Wissen/ Dichter wordt des vaderlands.’) En, natuurlijk het Laatste Woord van Rogier Proper: Pruillip.

Camping de Vrijheid s01e12

Voor Jan van Halen

Ik ben een drummer
Ik ben een drummer
ik ben een drummer in de liefde
ik ben een drummer
en ik houd alles bijmekaar

ik ben een drummer
ik ben een drummer in de liefde
ik ben een drummer
ik ben met haar, al zestig jaar

ik ben een drummer
ik ben een drummer in mijn werk
ik ben een drummer
met een hamer en een zaag

ik ben een drummer
ik ben een drummer in mijn werk
ik ben de drummer
van de behou--den vaart

ik ben een drummer
ik ben een drummer in een band
ik ben een drummer
voor een orkest of een gitaar

ik ben een drummer
ik ben de drummer in de band
ik ben de drummer
ik sla het ritme, houd de maat

ik ben een drummer
ik ben een drummer zonder ruzie
Ik ben een drummer
ik liep nooit weg, ik houd van haar

ik ben een drummer
ik ben een drummer van de toekomst
ik ben een drummer
oorlog en pijn vergeet het maar

ik ben een drummer
ik ben een drummer uit Den Helder
ik ben een drummer
ik ben een bunker in de zee

Ik ben een drummer
Ik ben een drummer in de Lemmer
ik ben jouw drummer
ik sla niet af, ik neem je mee

Zea - Drummer in de liefde

Voor Jan de Vries

De wissels fan Jan de Vries
Jan hat in kaart mei de nûmers fan syn libben foar him lizzen
No jou ik in slinger oan de molen en ik lês de nûmers op
Harkje nei it libben fan in tûke boerejonge
Bliuw mar sitten, sjoch nei de sifers ûnder BINGO

Ut de lûdsprekkers fan multifunctioneel centrum It Klif yn Aldermardum klinkt
"En het volgende nummer is 54". Jan de Vries springt op en ropt "Ja, Bingo."
Hy hat de earste priis: fjour dagen nei Barcelona, all-in, mei de frou. Mar hy seit
"Bist net wiis." Sy binne der net west want de twadde priis wie in Retro Radio en Jan is in
muzyk-freak. Jan freeche de oare winnares: "Wolle jo wol ruilje?"
No klear, dat woe se wol, lyk om lyk.

Jan hat mei syn Boukje al twa moaie jongens krigen
No is sy wer zwanger en der kom in tredde by
Jan seit "Dokter, it binne der twa dat kin net misse"
En ja, twa famkes, dat wie de bûter yn 'e brij

Op in pinkstermoandei rint Jan de Vries mei syn maat yn it Rysterbosk
op 'e feint-en-famme merke, beide elk efter in mokkeltsje oan
Fan foar yn it boskein hielendal nei see. Sy freechje harren te wandelen,
en dan "Mei ik dy thús bringe?" en "Mei ik wer komme?" Mar syn maat hat in leafer
famke, sy hjit Boukje, en Jan seit "Wolst wol ruilje?" En dat woe d'r wol, lyk om lyk en no
binne Jan en Boukje troud, al 62 jier.

Jan waard in lytsboer mei tsien kij mar krige it moeilik
No koe hy net groeie dat hy woe der wol fan ôf
Ruile it spul om foar in molke auto
Syn soannen kamen der by en rinne no in pracht bedriuw

Tsientûzen jier lyn wie it allegearre iis hjir yn Fryslân
In gletsjer lei doe by Koudum in bult keiliem del
En dat dat in seine wie foar de túnbou kamen Jan en Baukje achter
Se ruilen har wenning yn It Heidenskip om foar in nij hûs en folkstún yn Koudum
Koudumer beantsjes binne in begrip yn 'e regio en de fakânsjes waarden der op plante;
tusken it ôfdwaan fan 'e ierdbeien en it rispjen fan 'e beantsjes siet krekt in wike

Jan hat in kaart mei de nûmers fan syn libben foar him lizzen
No jou ik in slinger oan de molen en ik lês de nûmers op
Harkje nei it libben fan in tûke boerejonge
Bliuw mar sitten, of wolst wat oars ruilje dan om

En it folgjende nûmer is:
124 - safolle kilometer ist riden nei Beverwyk om op 'e zwarte markt mzyk te keapjen
1400 cds kocht Jan, 1800 singles en 2600 platen.
En it folgjende nûmer is:
222 - it hûsnûmer yn Talma Hiem dêr 't al dy muzyk no op 'e kompjûter stiet, BINGO!

Zea - De wissels fan Jan de Vries

Voor Margje Dam

De ballonnen efternei
It is tweintich oer fjouweren healwei Desimber,
ik lústerje nei dyn libbensferhaal
In slach troch De Jouwer, it iis op 'e sleatten,
do sist en ik triuw dy yn dyn rolstoel de dyk oer

Dyn earste oentinken; mei heit op 'e pream,
farre oer de Tjonger fan boer nei boer
Jim helje de molke, út it reid fljocht in wylp op,
hy fluitet in ferske, jimme hiene it goed

Wy rinne lâns winkels, lâns huzen en tsjerken,
de minsken, sy groetsje, ien freechet 'Hoe ist?'
ik byld my dy yn, in famke fan sechtjin
stapt op in brommer nei de D.E. fabryk

Wat hiene jimme wille, dyn bêste freondinnen,
dy freonskip is bleaun, de dames fan 'e tee
En op sneontejûns mei jins allen te dûnsjen,
it leafst nei de Muizeval yn It Hearrenfean

Margje, do sjochst noch altyd omheech
Fertelst fan it moais, it ljocht, de muzyk
Soms binne de dagen tsjuster en dreech
Mar do wurkest dyn wei troch it fertriet

Sjoch dêr wie ús hûs en dêr wennet Willem,
op fiifhûndert meter, wy sjoche him straks
It wie yn 'e nacht, nei hûs op 'e tomme,
hy stoppe syn auto yn It Fean, op 'e Skâns

Hy brocht dy thûs en tocht 'dy is fan my'
en fiiftich ier fjirder fertelt 'r oer dy
Do wiist de knapste, de leukste, de leafste,
'it famke fan 'e Skâns', hy freeche dyn hân

Margje, do sjochst noch altyd omheech
Fertelst fan it moais, it ljocht, de muzyk
Soms binne de dagen tsjuster en dreech
Mar do wurkest dyn wei troch it fertriet

Willem kin prate, grutte ferhalen
oer wat jimme diele, jim heart foar muzyk
Wy sitte yn 'e hal fan it âlde gemeentehûs,
links stiet in krystbeam en rjochts stiet in fyts

Zea - De ballonnen efternei

Vrouw uit 'Wie dit leest is gek' (Uitgeverij Vrijdag 2020)

VROUW

'Beeldspraak' is de podcast van Poëziecentrum. In deze maandelijkse reeks praat een kenner/liefhebber met een dichter over zijn/haar nieuwe dichtbundel.

In deze aflevering praat literatuurwetenschapper Kyrke Otto met Piet Gerbrandy naar aanleiding van zijn nieuwe bundel 'Niets dan dit. Een lijflied voor de ziel' (Atlas Contact).

Piet Gerbrandy is dichter, classicus en essayist. Hij werd onder meer bekroond met de Herman Gorterprijs, de Frans Kellendonk-prijs en de Jan Campert-prijs. In 2015 werden zijn gedichten verzameld in 'Voegwoorden'.

Kyrke Otto is als docente verbonden aan de Radboud Universiteit. Gedichten, essays en besprekingen van haar hand verschenen o.a. in Tirade, Poëziekrant en De Nederlandse Boekengids. In 2023 trad ze toe tot de redactie van De Gids.

Beeldspraak - aflevering 24: Piet Gerbrandy  - Niets dan dit

In Het DNA van Amsterdam aandacht voor een bijzonder boek van de week: De Bezette Stad van Bianca Stigter. Dit boek krijgt ongetwijfeld een plek in de Top 750 van redenen om van de stad te houden. Ook bespreken we de kroegcultuur en de flater die De Hermitage heeft geslagen. De muziek heeft als thema: pleinen. Amsterdamser wordt het niet… Presentatie: Frans van der Beek

DNAmsterdam Deel 6

‘De virtuele wereld van de taal maakt ons blind voor wat zij bedekt’

In deze aflevering * gaat Robert van Altena in gesprek met dichter, essayist en classicus Piet Gerbrandy over diens essaybundel ‘De jacht op het sublieme’ (De Bezige Bij) en zijn dichtbundel Vlinderslag (Atlas Contact). 

Vlinderslag werd bekroond met de Jan Campertprijs 2014 en was genomineerd voor de VSB poëzieprijs 2015. De jury van de Jan Campertprijs noemde de bundel 'een grandioze synthese van alle experimenten uit de vroegere bundels van Gerbrandy.'

 

*IN JULI & AUGUSTUS WEKELIJKS EEN KEUZE UIT HET SPRINGVOSSEN-ARCHIEF. DEZE WEEK AFLEVERING 183,  OORSPRONKELIJK UITGEZONDEN OP 23 DECEMBER 2014.




SPRINGVOSSEN
 redactie + presentatie: Robert van Altena 
contact: springvossen[at]gmail.com

www.instagram.com/springvossen
 www.facebook.com/springvossen 
www.amsterdamfm.nl/onderwerp/springvossen

Voor een speellijst met de Springvossen uitzendingen:
www.soundcloud.com/amsterdamfm2/sets/springvossen

Springvossen

Springvossen 183

Springvossen 183 Piet Gerbrandy

Tsead Bruinja (b. 1974) is a poet living in Amsterdam. He made his debut in 2000 with the Frisian language collection called 'De wizers yn it read' (The meters in the red). Bruinja’s debut in the
Dutch language, 'Dat het zo hoorde' (The way it should sound), was published in 2003, and was nominated for the Jo Peters Poetry Prize the following year. Bruinja compiles anthologies – including the famous 'Kutgedichten' (Twat Poems) and the anthology 'Droom in Blauwe regenjas - nieuwe Friese dichters' (Dream in a Blue Raincoat - new Frisian poets) –, writes critical reviews, hosts literary events and performs in the Netherlands and abroad, often with musician Jaap van Keulen and occasionally with the flamenco dancer Tanja van Susteren. His most recent collections are Overwoekerd (Overgrown; 2010), and Angel (Hook; 2008). The latter was published in newspaper form and appeared as a free download on a Dutch literary blog. Within a month it had been downloaded 2000 times. At the end of 2008 Bruinja was nominated as the new poet laureate for the Netherlands for the period 2009-2013. Bruinja came in second.

Website: www.tseadbruinja.nl

Tsead Bruinja (Rinsumageest, 1974) debuteerde in 2000 met een Friestalige bundel. Bruinja's Nederlandstalige debuut 'Dat het zo hoorde' (Contact, 2003) werd in 2004 genomineerd voor de Jo Peters PoëziePrijs. Bruinja stelt bloemlezingen samen, recenseert, presenteert, interviewt, vertaalt en treedt op in binnen en buitenland. Sinds 2008 schrijft hij geregeld een actueel gedicht voor het EO radioprogramma Dit is de dag. In datzelfde jaar maakte Herman van Veen schilderijen bij Bruinja's gedichten die geëxposeerd werden in het Natuurmuseum Fryslân. Bruinja’s meest recente bundels zijn 'Overwoekerd' (Cossee, 2010 en het tweetalige 'Stofsûgersjongers / Stofzuigerzangers'(Afûk, 2013). 

Aly Freije - Verhoalen / Verhalen (Gedicht in het Gronings)

Tsead Bruinja

Related tracks