พระพุทธเจ้าท่านสอนบอกว่า
มีธรรมะ ๒ อย่าง ๒ ประการที่เราควรเจริญด้วยปัญญาอันยิ่ง
คือ สมถกรรมฐาน กับ วิปัสสนากรรมฐาน
๒ อันนี้ไม่เหมือนกัน
วัตถุประสงค์ก็ต่างกัน วิธีการก็ต่างกัน
ผลที่ได้จากการปฏิบัติก็ต่างกัน

สมถกรรมฐาน ทำไปเพื่อให้จิตมีความพร้อมที่จะเจริญปัญญา
ฉะนั้นงานหลักจริงๆ คืองานเจริญปัญญา 
หรืองานวิปัสสนากรรมฐาน
สมถกรรมฐานเป็นงานสนับสนุน
งานหลักจริงๆ คือ วิปัสสนากรรมฐาน

แต่ถ้าปราศจากการทำสมถกรรมฐาน
จิตเราไม่มีความพร้อมที่จะเจริญปัญญาได้จริง
มันจะไม่เจริญ เจริญไม่ได้

เราต้องเรียนสองอย่างนี้
เพราะพระพุทธเจ้าบอกว่า
ธรรมะที่ควรเจริญด้วยปัญญาอันยิ่ง
คือ สมถกรรมฐาน และ วิปัสสนากรรมฐาน

-- หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช แสดงธรรมที่วัดสวนสันติธรรม
๙ ธันวาคม ๒๕๖๐ แผ่นที่ ๗๓ ไฟล์ 601209A

CD 73

กรรมฐาน : หลวงพ่อปราโมทย์ ๙ ธ.ค. ๒๕๖๐ (601209A)

(๑)
การทำกรรมฐานนะ ที่ยากที่สุด 
คือการเตรียมจิตให้พร้อมที่จะเจริญปัญญา
ต้องฝึกจิตก่อนที่จะก้าวไปสู่การเจริญปัญญา
จิตที่จะไปเดินปัญญาได้ 
เป็นจิตที่เป็นมหากุศลจิต ประกอบด้วยปัญญา 
มีความพร้อมที่จะเดินปัญญา
เกิดขึ้นมาเองโดยอัตโนมัติ
ฉะนั้น ไม่ใช่จิตที่เราจะทำขึ้นมาได้ตามใจชอบ

(๒)
จุดสำคัญที่เราจะฝึกจิตให้พร้อม
สำหรับการเจริญปัญญา ก็คือต้องรู้เท่าทันจิต
อารมณ์กรรมฐานเป็นแค่เครื่องสังเกตจิต
ให้รู้ทันว่าจิตไปอยู่ที่ไหนแล้ว
ใช้กรรมฐานอะไรก็ได้ แล้วก็สังเกตที่จิต

(๓)
คนที่ไม่ปฏิบัตินะ 
เดี๋ยวจิตก็วิ่งไปดู  เดี๋ยวก็วิ่งไปฟัง
เดี๋ยววิ่งไปดมกลิ่น เดี๋ยววิ่งไปรู้รส
เดี๋ยววิ่งไปรู้สัมผัสทางร่างกาย
เดี๋ยววิ่งไปรู้เรื่องราวที่คิดทางใจ
คนทั่วไปเป็นอย่างนั้น
 
ส่วนนักปฏิบัติ ก็ทำแบบเดียวกันนะ 
ใช้ชีวิตปกติอย่างนี้
แต่เราต่างกับคนที่ไม่ปฏิบัติ ก็คือ
จิตเคลื่อนไปทางตา เรารู้ทันว่าจิตไปทางตา
คนทั่วไป จิตไปทางตาไม่เคยรู้เลย
จิตจะหนีไปอยู่ในโลกของความคิดก็ไม่เคยรู้เลย

เรารู้บ่อย ๆ ​
รู้แล้วเราจะได้อะไร
ทันทีที่รู้ว่าจิตไหลไป 
จิตก็จะเลิกไหลโดยที่เราไม่เจตนาให้เลิก
เห็นไหม? 
เราจะต้องฝึกจิตให้เป็นผู้รู้โดยที่ไม่ได้จงใจ 
ไม่ได้เจตนาที่จะเป็นผู้รู้ มันเป็นผู้รู้ขึ้นมาเอง
ถึงจะเป็นจิตที่เป็นกุศล มีกำลังแก่กล้า

-- หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม
วันที่ ๑ ธันวาคม ๒๕๖๑ ไฟล์ 611201A ซีดีแผ่นที่ ๗๙

CD 79

เตรียมความพร้อมจิต เพื่อเจริญปัญญา :: หลวงพ่อปราโมทย์ ๑ ธ.ค. ๒๕๖๑ (611201A)

ถ้าโลกภายในไม่กระเพื่อม โลกภายนอกก็ไม่กระเพื่อม
เราเรียนรู้ลงมาในร่างกายนี้ เรียกเรียนรู้โลก
อันนี้เป็นโลกภายใน หรือเรียนรู้จิตใจตัวเอง 
แล้วจะเห็นเลยว่า ทุกสิ่งที่จิตไปรู้เข้า มันเป็นของชั่วคราว
ความสุขที่เกิดขึ้นมาให้จิตรู้ เป็นของชั่วคราว
ความทุกข์ที่เกิดขึ้น ก็ของถูกรู้ เป็นของชั่วคราว
เรื่องที่ดีใจ เสียใจ ผ่านเข้ามาก็อยู่ชั่วคราว เดี๋ยวก็หายไป

เฝ้ารู้ เฝ้าดู จนจิตมันมีปัญญา
มันรู้เลยว่า ทุกสิ่งที่เกิด ดับทั้งสิ้น
คราวนี้ไม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้นให้จิตใจเรารับรู้
จิตใจจะไม่หวั่นไหว เพราะจิตใจฉลาดเสียแล้ว
รู้ว่าทุกอย่างชั่วคราว ทุกอย่างเกิดแล้วต้องดับ
เรื่องที่เสียใจ เกิดแล้วก็ดับ
เรื่องที่ดีใจ เกิดแล้วก็ดับ
สุข ทุกข์ ดี ชั่ว เกิดแล้วดับทั้งหมดเลย
 
พอเรียนโลกภายในคือจิตใจของเราสำเร็จแล้ว
เวลาเราไปรู้โลกภายนอก มันก็ไม่มีอะไร
เพราะอย่างนั้น เข้าใจโลกภายในแล้ว
คือรูป นาม กาย ใจของเราแล้ว
เราจะอยู่กับโลกข้างนอกได้แบบเหนือโลก

-- หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม
วันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2562 ไฟล์ 620209A ซีดีแผ่นที่ 80

CD 80

เรียนรู้โลก :: หลวงพ่อปราโมทย์ 9 ก.พ. 2562 (620209A)

ความอยากเกิดขึ้นทีไร ความทุกข์เกิดขึ้นทุกที
ความอยากเกิดทั้งวัน
ความดิ้นรนของใจก็เกิดทั้งวัน
ความทุกข์ก็เกิดทั้งวัน 
ผู้มีสติ มีปัญญาเห็นตามความเป็นจริง จะเบื่อ
ชีวิตนี้ไม่มีอะไรเลย มีแต่ความกระเพื่อมไหวของจิต
ไม่ว่าอารมณ์จะดี จะวิเศษแค่ไหน ก็ทำให้จิตกระเพื่อมไหว

พอเห็นบ้างไหม
เวลามีความอยากขึ้นมา ใจกระเพื่อม
แล้ววันหนึ่ง ๆ ห้ามความอยากได้ไหม
ห้ามไม่ได้  เกิดทั้งวัน ใจนี้กระเพื่อมหวั่นไหวอยู่ตลอดเวลา
หาความสงบสุขไม่ได้สักที
วันใดสิ้นตัณหา ใจก็หมดความดิ้นรน
หมดความกระเพื่อมหวั่นไหว
ใจเข้าถึงสันติสุขที่แท้จริง สันติคือนิพพาน

-- หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม
วันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2562 ไฟล์ 620216 ซีดีแผ่นที่ 80

อยากเมื่อไร ทุกข์เมื่อนั้น :: หลวงพ่อปราโมทย์ 16 ก.พ. 2562 (620216)

ค่อยๆ ฝึกไป 
พอได้จิตเป็นผู้รู้แล้ว 
รู้ลงไปที่รูปธรรม 
ก็จะเห็นความจริงของรูปธรรม 
เพราะผู้รู้ไม่เจือความคิด
แต่ถ้าเป็นผู้คิดอยู่ 
ดูลงไปที่กาย นี่ตัวเรา
ตัวเราหายใจ ตัวเรายืน เดิน นั่ง นอน
เพราะฉะนั้น การที่ได้จิตผู้รู้ขึ้นมา จิตผู้รู้ไม่เป็นเรา
เราใช้จิตที่มันไม่เป็นเราไปดู มันจะไม่มีอคติ
มันจะเห็นความจริงของรูปธรรม นามธรรมได้
ถ้าเห็นความจริงของรูปธรรม นามธรรม
จิตก็มีสมาธิเพิ่มขึ้นๆ 
แล้วปัญญาก็มากขึ้นเรื่อยๆ
สติ สมาธิ ปัญญา สมบูรณ์ขึ้นแล้ว
สุดท้ายอริยมรรคก็เกิด

ถ้าไม่มีจิตที่เป็นผู้รู้ ผู้ดู อย่ามาคุยเลย
เพ้อ เพราะยังเป็นจิตผู้คิดอยู่
จิตผู้คิดไปทำวิปัสสนาไม่ได้จริงหรอก มันคิดเอา
แต่จิตผู้รู้นี่มันรู้เอา
ฉะนั้น ตัวที่จะเป็นกุญแจของการปฏิบัติ
ฝึกให้ได้ตัวรู้ ฝึกให้ได้ตัวจิตผู้รู้
ถ้าไม่ได้ตัวนี้ ยังอีกไกล

--
หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม 
9 พฤศจิกายน 2562 ไฟล์ 621109A ซีดีแผ่นที่ 84

CD 84

ฝึกให้ได้จิตผู้รู้ :: หลวงพ่อปราโมทย์ 9 พ.ย. 2562 (621109A)

พยายามอยู่กับความสงบ ความวิเวก
ถ้ากายวิเวกทำไม่ได้ 
ก็พยายามสร้างเงื่อนไขให้ดีที่สุดที่จะทำได้
เอาสิ่งที่จะรบกวนวุ่นวายทั้งหลายออกไป
อยู่ยากกินยาก ก็หัดอยู่ง่ายกินง่ายบ้าง
ไม่ยุ่งวุ่นวายกับคนอื่นมากนัก
วุ่นวายน้อยๆ คลุกคลีน้อยๆ 
เราจะได้กายวิเวกมา

ทุกวันปฏิบัติในรูปแบบ
อยู่ในชีวิตธรรมดา มีสติ
หายใจออกรู้ตัว รู้สึกตัว
หายใจเข้า รู้สึกตัวไป
คอยรู้สึกตัวเรื่อยๆ ทุกลมหายใจเข้าออก
ยืนเดินนั่งนอน รู้สึกตัว
เคลื่อนไหว หยุดนิ่ง รู้สึกตัว
เป็นสุข ก็รู้สึกตัว เป็นทุกข์ ก็รู้สึกตัว
โลภ โกรธ หลง ก็รู้สึกตัว
ไม่โลภ ไม่โกรธ ไม่หลง ก็รู้สึกตัวไป
ความรู้สึกตัวสำคัญมากสำหรับนักปฏิบัติ
คนในโลกมันไม่รู้สึกตัว มันหลง 
ลืมเนื้อลืมตัวทั้งวัน เอาดีไม่ได้หรอก
พวกเราก็อย่าเอาแต่หลงลืมตัว รู้สึกตัวไว้

--
หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม 
10 พฤศจิกายน 2562 ไฟล์ 621110A ซีดีแผ่นที่ 84

วิเวก สัปปายะ :: หลวงพ่อปราโมทย์ 10 พ.ย. 2562 (621110A)

เราอยู่ในคุก สร้างคุกขึ้นมาขังตัวเองไว้
ใจนี้คือเรา เป็นคุกอันหนึ่ง
ร่างกายนี้ก็คือตัวเรา ก็เป็นคุกอีกอันหนึ่ง
ขังเอาไว้ 2 ชั้น

ต้องแหกคุกนะ
มีสติเข้าไป มีสติ มีสมาธิ
สมาธิ คือ สภาวะที่เราไม่ลืมตัวเอง
จิตใจอยู่กับเนื้อกับตัว
มีอะไรเกิดขึ้นในกายในใจ คอยรู้สึกไป
ตัวที่คอยรู้สึก
ถึงความเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงในกาย ในใจ เรียกว่าสติ
มีใจตั้งมั่น ใจอยู่กับเนื้อกับตัว สมาธิ
ต่อไปมันก็จะเกิดความรู้ถูก ความเข้าใจถูก คือปัญญา
เพราะฉะนั้น พยายามเรียนรู้ลงมา
ถึงวันหนึ่ง เราแหกคุกนี้ออกไปได้ 
เป็นอิสระอย่างแท้จริง
ทุกวันนี้ดีแต่ความสำคัญมั่นหมาย
ว่ากูแน่ กูหนึ่ง กูเก่ง กูเหนือคนอื่น

--
หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม 
10 พฤศจิกายน 2562 ไฟล์ 621110B ซีดีแผ่นที่ 84

ปลดปล่อยคุกที่ขังใจเรา :: หลวงพ่อปราโมทย์ 10 พ.ย. 2562 (621110B)

เมื่อไม่ย้อนมาดูตัวเอง จะไม่เห็นพุทธะ
ถ้าย้อนมาดูตัวเอง ถึงจะเห็นพุทธะ
ถ้าเราดูพระเหนือพรหมเป็น
เราจะรู้เลย เป็นคำสอนอันหนึ่ง สอนให้ดูตัวเอง
ถ้ามัวแต่ดูที่อื่น ก็จะหาพุทธะไม่เจอ
หาจิตที่หลุดพ้นไม่เจอ
ฉะนั้น การที่จิตใจเราอยู่กับเนื้อกับตัวเป็นเรื่องสำคัญ
ย้อนมาดูตัวเองบ่อยๆ
ถ้าไม่ดูตัวเอง ไม่มีทางจะบรรลุมรรคผลเลย
จะไปรู้ทั้ง 3 โลก ก็ไม่เห็นพุทธะ
เหมือนพรหมมองไปทั้ง 3 โลก
ทั้งนรก-สวรรค์ ดูไล่ไปหมดทั้ง 31 ภูมิ
หาพระพุทธเจ้าไม่เจอ 
เพราะมัวแต่ดูออกข้างนอก ไม่ได้ดูตัวเอง

ถ้าเราอยากค้นพบพุทธะในตัวของเราเอง
ก็ให้จิตใจอยู่กับตัวเอง
คอยเรียนรู้กายเรียนรู้ใจ
สิ่งที่เรียกว่าตัวเราก็มีกายกับใจ คือรูปกับนามเท่านี้เอง
เพราะอย่างนั้น พยายามรู้สึกตัว อย่าใจล่องลอยไป


--
หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม 
23 พฤศจิกายน 2562 ไฟล์ 621123A ซีดีแผ่นที่ 85

CD 85

พระเหนือพรหม :: หลวงพ่อปราโมทย์ 23 พ.ย. 2562 (621123A)

อานาปานสติใช้จิตปกติ ใช้จิตธรรมดา 
เห็นร่างกายหายใจด้วยจิตธรรมดา จำประโยคนี้ไว้
เห็นร่างกายหายใจด้วยจิตธรรมดา ไม่ใช่ดูลมหายใจ
อานาปานสติไม่ใช่แปลว่า ให้มีสติอยู่กับการหายใจ
อานาปานสติแปลว่า ให้มีสติอยู่ทุกลมหายใจเข้าออก
ตัวสำคัญคือตัวสติ ไม่ใช่ตัวลม
ถ้ามุ่งไปที่ตัวลม จะได้แต่สมถะ มันจะไม่ได้สติขึ้นมา


--
หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม 
21 พฤศจิกายน 2562 ไฟล์ 621121 ซีดีแผ่นที่ 84

เห็นร่างกายหายใจ :: หลวงพ่อปราโมทย์ 21 พ.ย. 2562 (621121)

จิตมันมีหน้าที่คิด ไม่ต้องไปห้ามมัน
บางคนไปสอน บอกว่าอย่าไปคิด
มาอ้างหลวงปู่ดูลย์ด้วย 
ว่าหลวงปู่ดูลย์บอก คิดเท่าไรก็ไม่รู้ หยุดคิดถึงจะรู้
อันนี้บิดเบือนคำสอน หลวงปู่ดูลย์ไม่ได้สอนอย่างนี้
ท่านบอกว่า “คิดเท่าไรก็ไม่รู้ หยุดคิดถึงจะรู้ แต่ก็ต้องอาศัยคิด”
มันไปตัดประโยคสุดท้ายทิ้ง 

อาศัยคิด คือจิตมันหนีไปคิด เรามีสติรู้ทัน 
จิตที่คิดก็ดับ จะเกิดจิตที่รู้
จิตที่รู้กับจิตที่คิดไม่เกิดร่วมกัน เกิดคนละขณะ
เพราะอย่างนั้น ปล่อยให้มันคิด
พอมันคิดไป จิตรู้มันดับ เกิดจิตคิดขึ้นแทน
มีสติรู้ทันว่าจิตหลงไปคิด 
จิตหลงคิดดับ จิตรู้จะเกิดขึ้นแทน
ค่อยๆ ฝึก เราไม่ได้บังคับตัวเองว่าห้ามคิด
คิดก็ได้ แต่คิดแล้วก็รู้ทัน
ว่าจิตหลงไปอยู่ในโลกของความคิดแล้ว
จะดูจิตดูใจก็ดูกันอย่างนี้ ไม่ใช่ทำจิตให้ว่างๆ


--
หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม 
22 พฤศจิกายน 2562 ไฟล์ 621122 ซีดีแผ่นที่ 84

ต้องอาศัยคิด :: หลวงพ่อปราโมทย์ 22 พ.ย. 2562 (621122)

จุดเริ่มต้นของการปฏิบัติ
เราไปดูได้จากธรรมเทศนากัณฑ์แรกของพระพุทธเจ้า 
ท่านสอนหลักของการปฏิบัติไว้หมดเลย เริ่มต้นท่านบอกว่า
“มีสิ่งอยู่สองสิ่งที่บรรพชิตไม่ควรส้องเสพ” เป็นภาษาโบราณ 
ทีนี้พวกเรายังไม่ใช่บรรพชิต เราเป็นฆราวาส เราเป็นนักปฏิบัติ
มันก็มีสองสิ่ง อันเดียวกันที่เราไม่ควรส้องเสพ 
ไม่ควรทำอันหนึ่งคือกามสุขัลลิกานุโยค 
การปล่อยใจปล่อยกายตามกิเลสไปเรื่อย 
วันๆ ก็เฮฮาปาร์ตี้ไปเรื่อย เที่ยวเล่นเที่ยวคุยไม่ได้เรื่อง 
อันที่สอง เรียกว่าอัตตกิลมถานุโยค 
สิ่งที่ให้ทำก็คืออริยมรรคมีองค์แปด 
อยู่ในทางสายกลางที่ไม่สุดโต่งไปสองฝั่งนั้น 
เราก็รู้ทัน ใช้วิธีคอยรู้ทัน 
นั่งสมาธิเดินจงกรมอยู่ ใจลอยรู้ทันว่าใจลอย 
ทันทีที่รู้ทันว่าใจลอย ใจจะหายลอย 
หรือนั่งสมาธิเดินจงกรมอยู่ แล้วเครียดตึงไปหมด 
ร่างกายก็ตึง จิตใจก็ตึง 
สังเกตลงไปถ้าไปดูที่ตึงยังไม่หายหรอก 
การเพ่งไว้ไม่ใช่กรรมชั่ว เป็นกรรมดี 
การบังคับควบคุมตัวเองเป็นกรรมดี 
แต่การปล่อยเนื้อปล่อยตัวตามกิเลสอันนั้นเป็นกรรมชั่ว

(2)
เวลาภาวนา อย่าผิดสองอย่างนั้นก่อน แล้วลงมือทำกรรมฐานไป 
มีความเพียร เช่น หายใจเข้าพุทหายใจออกโธไป 
แต่ไม่ได้ทำเพื่อเอาความสงบ 
ไม่ได้ทำเพื่อเอาความสุข 
ไม่ได้ทำเพื่อเอาความดี
ทำเป็นเครื่องรู้เครื่องอยู่ของจิตเท่านั้นเอง 
พยายามฝึกตัวเองทุกวันๆ 
เดินจงกรมด้วยความมีสติ 
ไม่ล่องลอยไป ไม่บังคับตัวเอง 
นั่งสมาธินั่งด้วยความมีสติ 
ไม่ปล่อยจิตล่องลอยไป แล้วก็ไม่บังคับตัวเอง 
ต่อไปจิตใจอยู่กับเนื้อกับตัวแล้ว 
มีกิเลสอะไรเกิดขึ้นคอยรู้ทันไว้


--
หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม 
26 กันยายน 2563 ไฟล์ 630926 ซีดีแผ่นที่ 87

CD 87

ไม่เผลอ ไม่เพ่ง :: หลวงพ่อปราโมทย์ 26 ก.ย. 2563 (630926)

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง

ต้องอาศัยคิด :: หลวงพ่อปราโมทย์ 22 พ.ย. 2562 (621122)

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช

Related tracks