ถ้าเราภาวนาเป็นเราจะรู้
การเรียงลำดับของพระพุทธเจ้านี้มีขั้นมีตอน  
เรียงขันธ์ ของที่หยาบที่สุดคือรูป แล้วก็ถึงนามธรรม 
นามธรรมก็มีส่วนที่หยาบ ส่วนที่ละเอียด 
เวทนาหยาบที่สุดเลย ดูง่าย ในนามธรรมทั้งหลาย 
เราค่อยๆ เรียนจากของหยาบที่สุดคือรูป
มาเวทนา สัญญา สังขาร 
เราก็ค่อยแยกๆๆๆ ไปจนถึงตัวจิต
เห็นรูปเห็นนามเป็นไตรลักษณ์นั่นล่ะ 
แล้วก็วางเป็นลำดับๆ ไป 
มันวางรูปได้ก่อน 
ตรงที่เห็นรูปไม่ใช่เรายังเป็นปุถุชนอยู่ 
ตรงที่เห็นรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณไม่ใช่เรา 
นั่นล่ะเป็นพระโสดาบัน 
ตรงที่เห็นความจริงว่ารูปไม่ควรยึดถือ
เพราะมันไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา 
นั้นล่ะได้พระอนาคามี 
ตรงที่วางจิตได้ หมดความยึดถือจิต 
มันก็เห็นจิตเองก็ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา 
ตรงนั้นล่ะเป็นพระอรหันต์ 
วางขันธ์ได้สิ้นเชิง

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
6 กุมภาพันธ์ 2565

CD 92

วางขันธ์ 5 เป็นลำดับไป :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 ก.พ. 2565

เวลามีเวลาว่าง 5 นาที 2 นาที 3 นาทีอะไรอย่างนี้ 
อย่าทิ้งเปล่าๆ อยู่กับเครื่องอยู่ของเราไป 
อยู่ก็เหมือนอยู่บ้าน อยู่สบายๆ ไม่ได้อยู่คุก 
เวลาจิตต้องการไปรู้อารมณ์อื่นๆ มันจะไหลไป 
ส่วนใหญ่ก็ไหลไปคิด ให้เรามีสติรู้ทัน 
ฝึกอย่างนี้มากๆ มากที่สุดที่จะมากได้ 
มีนาทีหนึ่งก็ฝึกนาทีหนึ่ง มี 5 นาทีก็ฝึก 
5 นาที 10 นาทีก็เอา เก็บเล็กเก็บน้อยทั้งวัน 
ถ้าทั้งวันจิตเราออกข้างนอก ไม่เคยกลับบ้าน 
คือทิ้งวิหารธรรมไป จิตหนีไปตลอด 
ตกเย็นจะไปนั่งภาวนา ไปเดินจงกรม ทำไม่ได้ 
มันฟุ้งซ่าน เพราะมันฟุ้งมาทั้งวันแล้ว จิตมันก็เหนื่อย 
พอจิตเหนื่อย พอไปนั่งสมาธิ ก็นั่งหลับ 
หรือบางคนมันฟุ้งแล้วมันยังฟุ้งได้ไม่ถึงใจ 
พอนั่งสมาธิมันก็ฟุ้งต่อ 
ฉะนั้นถ้าเรามีวินัยในตัวเอง 
เราไม่ทิ้งเวลาเปล่าๆ มี 5 นาที 10 นาทีอะไร 
เก็บให้หมดเลย


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
27 กุมภาพันธ์ 2565

CD 93

ภาวนาเก็บเล็กเก็บน้อย :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 27 ก.พ. 2565

พวกเราต้องไม่ประมาท 
อย่านึกว่าศาสนาพุทธจะยั่งยืนนักหนา 
ถ้าเราไม่ลงมือศึกษา ไม่ลงมือปฏิบัติ 
ศาสนาพุทธจะหายเมื่อไรก็ได้ 
ฉะนั้นเราประมาทเกินไป 
อย่างวันนี้เราก็ชอบคิดว่าเรายังไม่ตาย ยังมีชีวิตอีกนาน 
เอาไว้เมื่อนั้นเมื่อนี้เราค่อยปฏิบัติ 
ก็มัวคิดอย่างนี้เลยไม่ได้ปฏิบัติเสียที 
บางคนกะว่าอายุ 50 ปีขึ้นไปแล้วถึงจะปฏิบัติ 
บังเอิญอยู่ไม่ถึง 50 ปีตายเสียก่อน นี้เรียกว่าคนประมาท 

อย่างพวกเรามีโอกาสเจอศาสนาพุทธแล้ว 
ถ้าไม่รู้จักตักตวงผลประโยชน์จากศาสนาพุทธ 
คือการเรียนรู้สัจธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าให้ถ่องแท้ 
เรียกว่าเราประมาท 
เพราะศาสนาพุทธจะสูญไปเมื่อไร ไม่รู้ 
ปกติไม่ยั่งยืนเท่าไรหรอก 
มันเป็นศาสนาที่เข้าใจยาก ศาสนาที่ต้องช่วยตัวเอง 
คนส่วนใหญ่อ่อนแอไม่ได้คิดจะช่วยตัวเอง 
คิดจะขอพรขออะไรไป 
ฉะนั้นอย่าประมาท มีโอกาสได้ยินได้ฟังธรรมะแล้ว ลงมือปฏิบัติ 
วิธีปฏิบัติธรรมไม่ใช่เรื่องนั่งสมาธิ เดินจงกรม แค่นั้นไม่พอ 
ถ้าเราไม่เคยมีศีล เราตั้งใจรักษาศีล
ก็เรียกว่าเราปฏิบัติธรรมแล้ว 
หรือเราทำตามที่พระพุทธเจ้าสอน 
ท่านสอนให้เราถือศีล เราไม่ผัด
ว่ารอเมื่อนั้นเมื่อนี้ก่อนค่อยถือ 
แล้วตั้งใจให้เด็ดเดี่ยวไป 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
16 เมษายน 2565

มีชีวิตด้วยความไม่ประมาท :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 16 เม.ย. 2565

ถ้าเราไม่มีโอกาสจะบวช 
อาจจะเพราะว่าไม่พร้อมที่จะบวช 
มีภารกิจทางโลก ยังบวชไม่ได้ 
หรือไม่มีภารกิจ แต่ยังหาที่บวชด้วยความเต็มใจไม่ได้ 
ไม่สบายใจที่จะบวช 
หาไม่ได้ทำอย่างไร 
อย่างผู้หญิงจะไปบวชภิกษุณี มันก็ไม่มีจริง 
ไปบวชชีแต่ละวัด เขาก็ขยาด หาที่อยู่ยาก 
มันมีเงื่อนไขที่เราบวชไม่ได้ เราฝึกตัวเอง 
บวชใจเราให้ได้ ตั้งใจรักษาศีล
ศีล 5 ศีล 8 ถือเข้าไปเถอะ เท่าที่ทำได้ 
ได้แค่ไหนเอาแค่นั้น 
อย่างบางคนสุขภาพไม่อำนวย 
ถือศีลอดข้าวเย็น แล้วทำงานหนักทั้งวันเลย 
ตกเย็นไม่กินข้าวอีก ไม่นานโรคกระเพาะก็ถามหา 
ฉะนั้นดูสภาพเราที่ทำได้จริงๆ 
ทำแล้วไม่เข้าข่ายอัตกิลมถาลิกานุโยค ทรมานตัวเอง 
แต่ไม่ใช่ปรนเปรอตัวเองตามใจชอบ 
มีวินัยในตัวเอง อยู่บ้านก็ภาวนาของเราไป 
ฆราวาสก็ทำมรรคผลได้

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
8 พฤษภาคม 2565

CD 94

บวชใจให้ได้ :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 8 พ.ค. 2565

โลกไม่มีอะไรมีแต่ทุกข์ 
ผู้มีปัญญาก็หาที่พึ่งที่อาศัย 
ที่พึ่งที่อาศัยของเราก็คือสรณะนั่นเอง 
อย่างเราไปทางทะเลมันก็มีพวกชูชีพ 
พวกเรือลำเล็กๆ เอาไว้อาศัยเวลาเรือใหญ่มันล่ม 
ในสังสารวัฏสิ่งที่จะเป็นที่พึ่งที่อาศัยของเราได้จริงๆ 
ก็มีแต่พระรัตนตรัย พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ 
ของอื่นไม่ใช่สรณะ ไม่ใช่ที่พึ่ง 
ที่อาศัยได้ชั่วครั้งชั่วคราว 
ทำอย่างไรเราจะสามารถมีพระพุทธเจ้า 
พระธรรม พระอริยสงฆ์มาเป็นสรณะ 
และเป็นที่พึ่งในจิตใจของเราได้ 
ตัวนี้เราจะต้องศึกษา ต้องปฏิบัติ 

สิ่งที่ต้องรักษาคือศีล 
สิ่งที่ต้องฝึกซ้อมอยู่เสมอก็เรื่องของสมาธิ 
สิ่งที่ต้องพัฒนาให้เจริญไปเรื่อยๆ คือปัญญา 
การทำ 3 อย่างนี้ 3 สิ่งนี้ 
จะทำให้เรามีจิตใจที่พัฒนาสูงขึ้นเรื่อยๆ สุดท้ายเราก็มีที่พึ่ง 
เราเข้าถึงพระพุทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์ 
เหมือนเราอยู่ในที่มืดอยู่ในก้นเหวลึกๆ เลย มืดตื๋อเลย 
ต้องพยายามสำรวจตรงไหนจะเป็นทางรอดของเรา 
มีแสงสว่างปรากฏขึ้นบนยอดภูเขา เป็นจุดเป็นดวงเล็กๆ 
นั่นคือแสงสว่างที่พระพุทธเจ้าท่านทำ ประทานมาให้ 
ท่านเป็นผู้จุดโคมไฟในความมืด 
เพื่อให้คนซึ่งมีปัญญาสำรวจไป 
ว่าทางไหนจะออกจากที่มืด 
ออกจากหุบเหว ออกจากถ้ำนี้ได้

พระพุทธเจ้าพยายามจุดไฟขึ้นมาให้เราเห็น 
เรามีหน้าที่ต้องตะเกียกตะกายเข้าไปหาความสว่างนั้น 
ในพระไตรปิฎกคนซึ่งเข้าใจธรรมะแล้ว 
มักจะเปรียบพระพุทธเจ้าเป็นผู้จุดประทีป 
โดยหวังว่าคนซึ่งมีตาจะมองเห็น 
ประทีปที่ท่านให้ไว้คือหลักของการปฏิบัตินั่นเอง 
คือศีล สมาธิ และปัญญา 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
6 สิงหาคม 2565

CD 95

ผู้มีปัญญามีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 ส.ค. 2565

งานสุดท้ายของพวกเรา คือปฏิบัติธรรมให้สมควรแก่ธรรม 
ตั้งอกตั้งใจเข้าไป วันหนึ่งเราก็จะได้ของดีของวิเศษ 
เราจะรู้เลยสิ่งที่คนในโลกเขาแย่งชิงกันนั้น โง่ที่สุดเลย 
อย่างสมมติว่าแย่งสาวงาม มันแย่งอะไร 
มันแย่งหนังหุ้มกระดูก ข้างในเต็มไปด้วยของสกปรก 
แย่งกันแทบเป็นแทบตาย 
หรือพยายามหลอกลวงตัวเอง 
หน้าเหี่ยวก็ไปฉีด Botox หนังหน้ายานไปก็ดึงให้ตึง 
จมูกไม่โด่งก็ไปผ่าตัด ไปทำอย่างโน้นทำอย่างนี้ 
มันหลอกตัวเองได้ แต่มันหลอกความแก่ไม่ได้ 
รูปร่างยังดูเป็นสาวอยู่ แต่เครื่องในมันทรุดโทรม 
หลอกไม่ได้จริง

ฉะนั้นคนในโลกเขาก็หลงๆ ไป 
เราลูกหลานพระพุทธเจ้า อย่าไปหลงกับมัน 
ทรัพย์สินเงินทองมีพออยู่พอกินได้ดีที่สุดแล้ว 
วางแผนเผื่ออนาคตด้วย 
ไม่ใช่บอกปล่อยวาง 
อนาคตเป็นอย่างไรช่างมัน นั้นไม่ใช่ 
เป็นฆราวาสต้องรู้จัก 
พระพุทธเจ้ายังสอนให้รู้จักอดออม รู้จักลงทุน 
ฉะนั้นเราก็ทำตามหน้าที่ของเรา แล้วพัฒนาตัวเองไป 
เราอยู่ในโลกนี้ชั่วคราว 
เรามาอยู่ในโลกนี้เพื่อพัฒนาจิตใจตนเอง 
ให้พ้นจากวงเวียนวัฏฏะของความทุกข์ทั้งหลาย 
เรามีงานที่ยิ่งใหญ่ที่เราจะต้องทำ 
เราผ่านความยากลำบากมามากมายแล้ว 
จนกระทั่งได้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ มีศรัทธา 
ได้เข้าใกล้ครูบาอาจารย์ ได้ฟังธรรม 
ทำชิ้นสุดท้ายของเราให้ดี 
ปฏิบัติธรรมให้สมควรแก่ธรรม 
อย่างที่ว่ามาทั้งวันตั้งแต่เช้านี้ ฟังไม่ทันก็ไปดู YouTube เอา 
สักประเดี๋ยวเขาก็จะเอาไปขึ้นให้ฟังแล้ว ฟังแล้วฟังอีก 
ปกติสิ่งที่หลวงพ่อสอนแต่ละครั้ง 
เกือบทั้งหมด ธรรมะแต่ละกัณฑ์เกือบๆ ทุกๆ กัณฑ์ 
เกือบ ไม่ทั้งหมดหรอก 
กัณฑ์เดียวเรื่องเดียว พอจะทำที่สุดแห่งทุกข์ได้ 
เพราะสิ่งที่สอนไม่ได้มีการเก็บออม ซ่อนเร้น 
ไม่ได้ซ่อนเคล็ดวิชาชั้นสูงเอาไว้ ให้หมดแล้ว 
อยู่ที่เรารับได้แค่ไหนต่างหาก 
ไปทำเอา ชีวิตจะได้ร่มเย็นเป็นสุข


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
29 ตุลาคม 2565

CD 96

ปฏิบัติธรรมให้สมควรแก่ธรรม :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 29 ตุลาคม 2565

หลวงพ่อจ้ำจี้จ้ำไชพวกเรา
ว่าต้องฝึกจนได้จิตรู้ขึ้นมาเพื่อสันตติจะได้ขาด 
สันตติขาดนั่นล่ะเราขึ้นวิปัสสนาได้ 
ถ้าสันตติไม่ขาดทำวิปัสสนาไม่ได้ 
ในอภิธรรมเขาก็สอนทำนองนี้เหมือนกัน 
ถ้าเราไม่มีจิตรู้ เราก็จะมีแต่จิตหลง 
เดี๋ยวนี้หลง ต่อไปก็หลง ในเมื่อก่อนนี้ก็หลง 
หลงๆ หลงๆ แล้วมันก็คิดว่าจิตมีดวงเดียว 
แต่ถ้าเรามีจิตรู้ มันก็จะเห็นจิตหลงเกิดขึ้น แล้วจิตรู้มาแทรก 
จิตหลงเกิดขึ้น จิตรู้มาแทรก 
จิตหลงเกิดอีก จิตรู้มาแทรก ก็ขาดเป็นช่วงๆ 

เราต้องฝึกให้ได้จิตรู้ขึ้นมา 
แล้วสันตติคือความสืบต่อของจิตจะขาด 
จิตจะไม่ได้มีดวงเดียวยาวๆ แล้ว แต่จะขาดเป็นช่วงๆ 
แล้วตรงนี้เราจะเห็นแต่ละช่วงไม่เที่ยง 
จิตรู้ไม่เที่ยง จิตหลงไม่เที่ยง 
ตรงที่จิตหลง จิตหลงไปดูก็ไม่เที่ยง 
จิตหลงไปฟังก็ไม่เที่ยง 
จิตหลงไปดมกลิ่น ไปลิ้มรส ไปรู้สัมผัสทางกายก็ไม่เที่ยง 
จิตหลงไปคิดก็ไม่เที่ยง จิตหลงไปเพ่งก็ไม่เที่ยง 
จิตมีความสุขก็ไม่เที่ยง จิตมีความทุกข์ก็ไม่เที่ยง 
จิตเฉยๆ ก็ไม่เที่ยง 
เราจะเห็นทุกดวงมันไม่เที่ยงๆ ไป 
ตรงนั้นล่ะที่เรียกว่าเราเห็นเกิดดับ 
ถ้าสันตติไม่ขาดไม่เห็นเกิดดับหรอก 
สันตติจะขาดได้ จิตต้องตั้งมั่น 
ต้องได้ผู้รู้ขึ้นมาก่อนสันตติถึงจะขาด 


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
30 ตุลาคม 2565

สันตติขาด :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 30 ตุลาคม 2565

เราสามารถสร้างความดีขึ้นในจิตใจเราได้ในทุกๆ สถานการณ์ 
ฉะนั้นที่บอกว่าเราไม่มีเวลาจะสร้างความดี 
ไม่มีเวลาปฏิบัติ เพราะยังไม่เข้าใจคำว่าปฏิบัติ 
ไปคิดว่าการปฏิบัติคือการนั่งสมาธิ เดินจงกรม 
หลวงพ่อบอกเลย หลวงพ่อภาวนามา 
นั่งสมาธิ เดินจงกรมพอประมาณเท่านั้น 
ทำทุกวันล่ะแต่ว่าไม่ได้ทำเยอะ 
ทำพอให้จิตใจมีเครื่องอยู่ มีที่อยู่ที่อาศัย 
มีกำลังขึ้นมา แล้วก็เจริญปัญญา 

ตรงที่เราทำงานอยู่นั้น เราสามารถปฏิบัติธรรมได้ 
อย่างเวลาจะจัดประชุม เราต้องเตรียมข้อมูล 
เตรียมอะไรมากมาย หัวหมุนติ้วๆ เลย 
เราก็ดูใจไป ใจมันเบื่อ ใจมันร้อนรน 
กลัวจะทำไม่ทันอย่างนี้ ดูลงไปเลย เราได้ปฏิบัติอยู่แล้ว 
พองานเราเสร็จ เราก็รอเวลาประชุม 
เมมเบอร์มาไม่ครบเสียที ยืดเยื้อ 
เย็นนี้เราก็จะต้องมีธุระไปโน่นไปนี่ 
การประชุมก็ล่าช้า เลท 
เพราะว่าบางคนมันไม่มาง่ายๆ เถลไถล 
ไม่เคารพเวลาของคนอื่นอะไรอย่างนี้ 
ใจเรากลุ้มใจ รู้ ใจเราโมโห รู้ 
หลวงพ่อปฏิบัติธรรม ปฏิบัติอย่างนี้ 
ปฏิบัติอยู่ในชีวิตจริงๆ นี้ล่ะ 
การได้สมาธิไม่ใช่แค่นั่งสมาธิเดินจงกรมหรอก 
เรารู้จักวางจิตใจให้ถูกในทุกๆ สถานการณ์ นั้นล่ะ 
เราสามารถทำกุศลให้เกิดได้


หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
29 มกราคม 2566

CD 97

เราสามารถปฏิบัติธรรมได้ตลอดเวลา :: หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช 29 มกราคม 2566

เมื่อไรเห็นทุกข์จะวางทุกข์ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ก.ย. 2566 

ค่อยภาวนา ทำไปเรื่อยๆ เห็น 
เมื่อไรเห็นทุกข์มันก็จะวางทุกข์ 
ถ้าเห็นว่ากามนำความทุกข์มาให้ มันก็วางกาม 
เห็นกายคือตัวทุกข์ มันก็วางกาย 
วางกามมันก็วางกายนั่นล่ะ 
แล้วสุดท้ายมันก็เข้ามาที่จิต 
วางจิตได้มันก็ที่สุดของการปฏิบัติ มันก็อยู่ตรงนั้นล่ะ 
แต่วางจิตได้ก็คือเห็นจิตนั้นคือตัวทุกข์ 
ฉะนั้นไม่เห็นทุกข์ไม่เห็นธรรมหรอก

การเห็นทุกข์เห็นโทษแล้วปล่อยวางได้ ไม่เฉพาะกามหรอก 
ไม่ว่าอะไรก็ตามเถอะ ถ้าเราเห็นทุกข์เห็นโทษ 
ของการที่เราเข้าไปยึดไปถือสิ่งนั้นแล้ว มันถึงจะวาง 
เพราะฉะนั้นถ้าเห็นทุกข์ พอรู้ทุกข์แจ่มแจ้ง 
ความอยากได้ อยากมี อยากเป็น 
ในสิ่งนั้นสิ่งนี้ ที่เราเห็นทุกข์แล้ว ไม่เกิดขึ้น 
อย่างเราเห็นว่ากายเป็นทุกข์อย่างแท้จริง 
ความอยากให้กายเป็นสุข ไม่เกิดขึ้น 
ความอยากให้กายไม่ทุกข์ ไม่เกิดขึ้น มันรู้ว่าไร้เดียงสา 
อยากให้กายมีความสุข มันมีไปได้อย่างไร เพราะมันคือตัวทุกข์ 
ดูไปเรื่อย อยากให้กายไม่ทุกข์ อันนี้ก็ไร้เดียงสา 
อยากให้กายสุขก็ไร้เดียงสา 
อยากให้กายไม่ทุกข์ก็ไร้เดียงสา เพราะจริงๆ มันคือตัวทุกข์ 
เห็นไหมว่า ถ้าเราเห็นตัวทุกข์ทีเดียว 
มันตอบโจทย์หมดแล้ว 
รู้ทุกข์เมื่อไร ก็ละสมุทัยเมื่อนั้น

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
2 กันยายน  2566

CD 100

เมื่อไรเห็นทุกข์จะวางทุกข์ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 ก.ย. 2566

เส้นทางที่เราจะต้องเดิน 
ขั้นแรกก็เตรียมจิตให้พร้อมที่จะเจริญปัญญา 
จิตที่พร้อมเจริญปัญญา ก็เป็นจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จิตที่ตั้งมั่นเป็นจิตที่มีลักขณูปนิชฌาน 
ส่วนจิตที่เป็นกลาง ตัวนี้จะทำให้จิตมีพลัง เป็นอารัมมณูปนิชฌาน 
หลวงพ่อถึงบอกว่า “มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง 
(ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง) 
การรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริงคือการเจริญปัญญา 
สิ่งที่เป็นเหตุเป็นปัจจัยเกื้อหนุนการเจริญปัญญา คือ สัมมาสมาธิ 
สัมมาสมาธิก็คือสภาวะที่ตั้งมั่นและเป็นกลางนั้นล่ะ 
ตั้งมั่นเอาไว้เดินปัญญา เป็นกลางนี้เอาไว้ชาร์จพลังให้จิตมีเรี่ยวมีแรง 

พอมีจิตตั้งมั่น มีเรี่ยวมีแรงมากพอ 
เอาไปเดินปัญญา อย่าเฉยๆ อยู่ 
เดินปัญญาก็คือ พอสติระลึกรู้กาย 
ไม่ใช่รู้อยู่ที่จิตนิ่งๆ เฉยๆ อย่างนั้น 
สติระลึกรู้กาย จิตตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จะเห็นไตรลักษณ์ของกาย 
สติระลึกรู้เวทนา ถ้าจิตตั้งมั่นและเป็นกลาง 
จะเห็นไตรลักษณ์ของเวทนา 
ถ้าจิตตั้งมั่นและเป็นกลาง สติระลึกรู้สังขาร 
ปรุงดีปรุงชั่วทั้งหลาย จิตก็จะตั้งมั่น จะเป็นกลาง 
จะเกิดปัญญาเห็นไตรลักษณ์ขึ้นมา มันจะอันเดียวกัน 
ในสติปัฏฐานทั้ง 4 ขอให้มีจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
สติระลึกอะไร อันนั้นแสดงไตรลักษณ์ทั้งหมด 
เราเห็นไตรลักษณ์นั่นล่ะ 
ที่หลวงพ่อใช้คำว่า “เห็นตามความเป็นจริง” 
ความเป็นจริงคือไตรลักษณ์ 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
21 ตุลาคม 2566

เคล็ดวิชาฝึกจิตเพื่อเดินปัญญา :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 21 ต.ค. 2566

[คลิปสั้น] มีปัญหากับคู่ชีวิตควรทำอย่างไร หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 29 ก.ค. 66 (660729)

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง