หัดดูตัวเองตั้งแต่เริ่มเลย รู้สึกตัวขึ้นมา 
รู้สึกกายรู้สึกใจ หัดดูไปเรื่อย 
กิเลสอะไรทำงานขึ้นมา รู้ทัน 
กิเลสอะไรซ่อนเร้นอยู่ รู้ทัน 
หัดรู้ไปเรื่อย ทีแรกก็รู้กิเลสหยาบๆ 
ต้องโกรธแรงๆ ถึงจะรู้ ต้องโลภแรงๆ ถึงจะรู้ 
หัดรู้บ่อยๆ ต่อไปขัดใจเล็กๆ ก็เห็น 
ความอยากเล็กๆ เกิดขึ้นก็เห็น 
หัดรู้กิเลสของตัวเองไว้ให้ดีตั้งแต่เริ่มต้นเลย

ถ้ารู้ทันกิเลสตัวเอง เวลาที่คิดว่าบรรลุมรรคผลอะไร 
ก็คอยสังเกตกิเลสตัวเองไป 
กิเลสอะไรยังไม่ละ กิเลสอะไรละแล้ว 
ละชั่วคราวหรือละถาวร สังเกตเอา 
ไม่ต้องเที่ยวถามคนโน้นคนนี้ เชื่อถือไม่ได้หรอก 
มีจำนวนมากเลยที่ไปเรียนที่โน้นที่นี้ที่โน่น 
ไปเรียนมาจากที่ต่างๆ แต่ละที่เขารับรอง
ได้โสดาบัน ได้สกทาคามี ได้อนาคามี เขารับรองให้ 
ไปเรียนอยู่ที่อื่น เขารับรองแล้วมาถามหลวงพ่ออีก 
จะให้หลวงพ่อรับรอง เรารับรองให้ไม่ได้ ไม่ใช่หน้าที่ 
แต่หลวงพ่อจะสอนให้ ไปสังเกตกิเลสตัวเองเอา 
กิเลสอะไรละแล้ว กิเลสอะไรยังไม่ละ 
ที่ละนั้นละเด็ดขาดหรือว่าละชั่วครั้งชั่วคราว 
กิเลสไม่ใช่ของเกิดตลอดเวลา มันเกิดเป็นคราวๆ 
กระทั่งสักกายทิฏฐิ ความเห็นผิดว่ามีตัวมีตน ก็เกิดเป็นคราวๆ 
ฉะนั้นไม่ใช่นึกๆ เอาว่า เอ๊ะ ตอนนี้ไม่มี 
ตอนนี้ไม่มีประเดี๋ยวมันมีก็ได้
ฉะนั้นหัดสังเกตกิเลสตัวเองไว้ให้ดีเถอะ 
หลวงพ่อไม่ได้พยากรณ์ให้ใครหรอก 
แต่จะชี้ให้ดู ชวนให้ดูกิเลสของตัวเอง

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม
20 มกราคม 2567

2567

วิธีทดสอบเมื่อคิดว่าได้มรรคผล :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 20 ม.ค. 2567

046 ใครเป็นผู้ดูลมหายใจให้สังเกตุใจผู้ดู (ลม - พุทโธ - ปล่อยวาง)

ก่อนที่จะเห็นไตรลักษณ์ได้ 
ก็ต้องเห็นลักษณะแต่ละตัวๆ 
จะเห็นว่าสภาวะแต่ละตัวเกิดแล้วดับ 
สภาวะแต่ละตัวเกิดแล้วดับ 
เห็นซ้ำๆๆ ร้อยครั้ง พันครั้ง หมื่นครั้ง แสนครั้ง ล้านครั้ง 
แล้วแต่ความดื้อของจิต 
บางคนเห็น 2 - 3 ที จิตเข้าใจแล้ว 
ยอมรับความจริงแล้ว 
เออ ทุกอย่างเกิดแล้วดับ เป็นพระโสดาบัน 
บางคนดูตั้งล้านครั้งแล้วถึงจะเห็น 
เพราะจิตมันสะสมปัญญามาน้อยหน่อย

เพราะฉะนั้นลักษณะ 2 ประการนี้ ทำความรู้จักไว้ 
สภาวธรรมทั้งหลายมีลักษณะ 2 ประการ 
คือลักษณะเฉพาะตัว 
ทำให้ตัวมันแตกต่างกับสภาวะอันอื่น 
ทำให้เราเห็นได้ว่า 
ตอนนี้ตัวนี้เกิด ตอนนี้ตัวนี้ดับ มันจะเห็นได้ 
อีกอันหนึ่งคือลักษณะร่วมคือไตรลักษณ์ 
อันนั้นเป็นปัญญารวบยอดแล้ว 
เกิดจากการเห็นแต่ละตัวๆ เกิดดับ 
สุดท้ายจิตมันสรุป จิตสรุปไม่ใช่เราสรุป 
ถ้าให้เราสรุป เราสรุปกันตอนนี้เลยว่า 
สิ่งใดเกิด สิ่งนั้นดับ 
แล้วเราก็เป็นปุถุชนเหมือนเดิม 
ต้องให้จิตมันสรุปเอง 
ถ้าไปคิดนำ มันก็ไม่ได้เรื่องหรอก

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
2 มีนาคม 2567

การดูสภาวธรรม :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 2 มี.ค. 2567

เรียนธรรมะ 
เราฟังหรือเราอ่านพอให้รู้วิธีปฏิบัติ 
ครูบาอาจารย์ช่วยเราได้แค่นั้น ให้เรารู้วิธีปฏิบัติ 
ถัดจากนั้นเราก็ต้องลงมือทำด้วยตัวเอง 
ทำไปแล้วมีปัญหาติดขัดอะไร 
ก็ถามครูบาอาจารย์ ไม่ใช่นั่งคิดไปเรื่อยๆ 
ฟังแล้วก็คิดไปๆ หวังว่าวันหนึ่งจะเข้าใจธรรมะ 
ธรรมะเข้าใจไม่ได้ด้วยการคิดเอาหรอก 
ต้องลงมือเจริญสติ 
จุดอ่อนของปัญญา ก็คือคิดมาก 

หลายคนหลวงพ่อสอนให้รู้สึกตัว ให้ดูกายดูใจ 
เขาบอกเขายังดูไม่ได้ ต้องคิดไว้ก่อน 
เออ ก็คิดไป ชาตินี้คิด ชาติหน้าก็ไปคิดต่อ 
ธรรมะเรียนไม่ได้ด้วยการคิดเอา 
เรียนด้วยการรู้สึก รู้สึกกาย รู้สึกใจ 
ดูกายหายใจออก หายใจเข้า 
ก็เห็นร่างกายหายใจออกหายใจเข้า 
ไม่ใช่เราหายใจออก ไม่ใช่เราหายใจเข้า 
ร่างกายยืน เดิน นั่ง นอน 
เราก็เห็นร่างกายมันยืน เดิน นั่ง นอน 
ไม่ใช่เรายืน เดิน นั่ง นอน 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
3 มีนาคม 2567

ธรรมะเรียนไม่ได้ด้วยการคิด :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 3 มี.ค. 2567

ธรรมะคือความจริง 
ความจริงขั้นที่หนึ่งก็คือ 
ทุกอย่างที่ผ่านเข้ามาสู่ความรับรู้ของเรา 
อยู่ชั่วคราวแล้วก็ดับทั้งสิ้น 
ความจริงระดับกลางก็คือ 
ร่างกายนี้ไม่ใช่ของดีหรอก 
ร่างกายนี้คือทุกข์ 
มีแต่ทุกข์มากกับทุกข์น้อย 
ความจริงขั้นสูงก็คือ 
จิตใจนั่นล่ะมีแต่ทุกข์ 
ทุกข์มากกับทุกข์น้อย 
ตรงที่เห็นทุกข์เรียกว่าเรารู้ทุกข์ 
ถ้ารู้ทุกข์แจ่มแจ้ง กายนี้ทุกข์ ใจนี้ทุกข์ 
ความยึดถือในกายในใจก็ไม่มี 
ความอยากให้กายให้ใจเป็นสุข 
ความอยากให้กายให้ใจไม่ทุกข์ ก็ไม่มี 
นี่รู้ทุกข์ก็ละความอยากได้ 
เรียกรู้ทุกข์แล้วละสมุทัยได้ 

ทันทีที่เราละความอยากออกจากจิตได้ 
นิโรธคือภาวะที่พ้นจากความดิ้นรนปรุงแต่ง 
พ้นจากความอยากคือพระนิพพาน 
จะปรากฏขึ้นให้เรารับรู้ 

นิพพานคือสภาวะที่สิ้นตัณหาสิ้นความอยาก 
มันสิ้นความอยากได้เพราะมันรู้ทุกข์แจ่มแจ้ง 
การรู้ทุกข์ก็คือการรู้ความจริงของกายของใจอย่างแจ่มแจ้ง 
ก็จะละความอยากได้ ทันทีที่จิตหมดความอยาก 
จิตเข้าถึงความสงบสุข 
ความสงบสุขนั่นล่ะคือสภาวะของนิพพาน 

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
6 มีนาคม 2567

ธรรมะคือความจริง :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 6 มี.ค. 2567

ถ้าเรายังไปปรุงแต่งจิตให้วิเศษแค่ไหน 
มันก็ยังเป็นของเก๊อยู่ 
เพราะฉะนั้นเวลาที่เราจะภาวนา 
อย่ามัวแต่นั่งปรุงแต่งจิต 
ให้มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง 
ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง 
รู้กายอย่างที่กายเป็น 
รู้จิตอย่างที่จิตเป็นไป 
มันก็จะอยู่ในหลักของคำว่ารู้ทุกข์ ละสมุทัย 
สิ่งที่เรียกว่าทุกข์ก็คือขันธ์ 5 
คือรูปนาม คือกายคือใจของเรานี้ล่ะ 
เราต้องรู้มัน ไม่ใช่ทิ้งมัน แล้วไปอยู่ในความว่าง

เวลาที่เราจะรู้กายรู้ใจ 
เรามีสติรู้ถึงความมีอยู่ของร่างกาย 
รู้ถึงความมีอยู่ของจิตใจ 
มีสติเห็นร่างกายนี้ มันเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลง 
จิตใจก็เคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ 
แล้วก็มีปัญญาเห็นว่าร่างกายและก็จิต 
ล้วนแต่ตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ 
สติเป็นตัวรู้สภาวะ 
สภาวะคือรูปธรรมนามธรรมทั้งหลาย 
ปัญญาเป็นตัวเห็นไตรลักษณ์ของรูปธรรมนามธรรม 
ฉะนั้นต้องเดินให้ถูกหลัก

คำว่า “ทุกข์ให้รู้ สมุทัยให้ละ” 
นี่เป็นกฎของการปฏิบัติ 
เป็นแม่บทใหญ่อยู่ในอริยสัจ 4 
อริยสัจ 4 ข้อคือ
ทุกข์ให้รู้ สมุทัยให้ละ นิโรธทำให้แจ้ง มรรคทำให้เจริญ 
ถ้ารู้ทุกข์แจ่มแจ้ง 
สมุทัยก็ถูกละ นิโรธก็ปรากฏขึ้นมา อริยมรรคก็เกิดขึ้น

หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 
วัดสวนสันติธรรม
9 มีนาคม 2567

กฎของการปฏิบัติ :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 9 มี.ค. 2567

240125B-1 แบกความรู้

LINE ID: @mahaeyong
YouTube: วัดมเหยงคณ์ Official Channel
https://www.youtube.com/c/Thewatmaheyong?sub_confirmation=1
Facebook: www.facebook.com/watmahaeyong
Website: www.watmahaeyong.or.th

61-หมวดนำปฏิบัติ

244 โอวาทธรรมนำปฏิบัติเรื่อง "สังเกตว่ามีผู้รู้ดูอยู่"

240301A-4 Peaceful Mind Part 2

หมวดกรรมฐาน

25. การปฏิบัติโดยความปล่อยวาง

01 พิจารณากระดูก 300 ท่อน

มีสติ รู้กาย รู้ใจ ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลาง