غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَربن ابراهیم خَیّام نیشابوری، زاده‌ی ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ در نیشابور و درگذشته‌ی ۱۲ آذر ۵۱۰ در همان شهر، از مردان بزرگ دانش ایرانی بود که کشفیات و خدمات او در ریاضیات و نجوم، شهرت جهانی او را تا به امروز پابرجا نگاه‌داشته‌است. حکیم، همه‌چیزدان و فیلسوف نیز بود با این حال شهرت امروزی او علی‌الخصوص میان پارسی زبانان مرهون رباعیت نغز اوست. سر و سامان دادن و تدقیق محاسبات گاه‌شماری ایران در زمان وزارت «خواجه نظام‌الملک»، در دوره‌ی پادشاهی «ملکشاه سلجوقی» (۴۲۶–۴۹۰ هجری قمری) از خدمات برجای‌مانده‌ی اوست که جهانیان را در محاسبه‌ی گردش زمین به دور خورشید بی‌نیاز ساخت. خیام در علوم ادبی، دینی و تاریخی نیز استاد بود و نقش او در حل معادلات درجه‌سوم و مطالعاتش درباره‌ی اصل پنجم اقلیدسی نام او را به عنوان ریاضی‌دانی برجسته در تاریخ علم ثبت کرده‌است. صادق هدایت نخستین کسی است که در ایران برای تشخیص رباعیات اصیل خیام دست به کاری پژوهشی زده است. او دو اثر درشرح جایگاه ادبی خیام نوشته است: مقاله‌ی «مقدمه‌ای بر رباعیات خیام» که در سال ۱۳۰۳ خورشیدی منتشرشد و کتاب «ترانه‌های خیام» در سال ۱۳۱۳ خورشیدی برای نخستین بار طبع شد. پژوهش‌های هدایت تاکنون عده‌ی بسیاری از بزرگان را به نوشتن شرح و نقد و تفسیر واداشت و آثار گوناگونی در این موضوع خلق شد.

ترانه‌های خیام - نوشته صادق هدایت - قسمت اول

43 Golden Songs of Sattar - Persian Music

Pish Dar Amad (Homayoon)

اجراهای زنده مهمان‌های ویژه برنامه نوروزی رادیو فردا 

مرجان فرساد
میثاق مرادی
شهاب طلوعی
شروین نجفیان

میثاق مرادی - قصه آشنا(زنده در رادیو فردا)

شیشه‌ی مینا | کاور همایون شجریان (هایده)

امروز و هر روزتان نوروز 
نويسنده و گوینده: بنفشه_طاهريان 
شعر: #خيام

نوروز ۱۴۰۳

15 Ghateh Baraye Taar

Prelude to Esfahan Mode

Taknavazan #188 - تکنوازان شمارۀ  188 - A part of Iranian National Radio in the 1960-70(s) - Habib-Olah Badiee (Violin) + Javad Maroufi (Piano) + Jahangir Malek (Drum or Tonbak) in the Scale of Shur «مایۀ شور »

جواد معروفی و حبیب اله بدیعی - Tak Navazan #188

با خشم  و جدل زیستم.
 
 و به هنگامی که قاضیان

اثبات آن را که در عدالت ایشان شائبه‌ی اشتباه نیست

انسانیت را محکوم می‌کردند
و امیران

نمایش قدرت را

                     شمشیر بر گردن محکوم می‌زدند،

محتضر را

            سر بر زانوی خویش نهادم.

 
و به هنگامی که همگنان من

                                     عشق را

                                                در رؤیای زیستن

                                                                    اصرار می‌کردند
 
من ایستاده بودم

تا زمان

           لنگ لنگان

                         از برابرم بگذرد،
و اکنون

          در آستانه ی ظلمت

زمان به ریشخند ایستاده است

تا من اش از برابر بگذرم

و در سیاهی فرو شوم

                                به دریغ و حسرت چشم بر قفا دوخته

آن جا که تو ایستاده ای.

با خشم و جدل زیستم - احمد شاملو

میان تاریکی، شعر از فروغ فرخزاد - آواز: مهسا دامرودی

تصنیف « موسم گل» با صدای زیبای قمرالملوک وزیری 

موسم گل

javadsharifian